Παρασκευή 1 Νοέμβρη. Εντάξει λοιπόν. Το ψόφιο κουνάβι δεν το εννοούσε σοβαρά ότι ένας σκύλος είναι «american hero» και ότι θα μπορούσε να τον παρασημοφορήσει… Έκανε πλάκα – απλά. (Με τι ακριβώς αστειευόταν το ψόφιο κουνάβι;). Αν, τέλος πάντων, το αστείο είναι το άλλοθι του γελοίου, ας κάνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε κι ας πάμε παρακάτω.
Ενώ ιστορικές αναλύσεις για άλλες εποχές υπάρχουν πολλές, με το πλεονέκτημα του «εκ των υστέρων», ειδικά για την παρακμή των «μεγάλων δυνάμεων» αυτών των άλλων εποχών, η κριτική – και μάλιστα η εργατική – ανάλυση σε «πραγματικό χρόνο» είναι, πράγματι, δύσκολο έργο. Τι νόημα έχει όμως οποιαδήποτε αναλυτική εργατική εργαλειοθήκη αν δεν λειτουργεί συγχρονικά; Η κριτική απ’ τις θέσεις της τάξης δεν προορίζεται για απομνημονεύματα και μαυσωλεία!
Η παρακμή της «μόνης (μόλις απ’ το ’90 και μετά) υπερδύναμης» δεν είναι μια διαδικασία που εξελίσσεται μόνο σε πεδία διπλωματικών ελιγμών, κελαηδισμάτων και δευτερεουσών μαχών. Είναι, επίσης (και από μερικές απόψεις κυρίως) μια διαδικασία που εξελίσσεται στην πολιτική καρδιά της υπερδύναμης· στο κέντρο του συστήματος εξουσίας στις ηπα. (Να θυμίσουμε ότι τέλος της σοβιετικής ένωσης δεν ήταν η πτώση του τείχους στη γερμανία, αλλά το αποτυχημένο μεν πραξικόπημα δε στις 21 Αυγούστου του 1991 – στην καρδιά της Μόσχας: τα τανκς που κύκλωσαν το Κρεμλίνο…)
Στη διάρκεια της «χρυσής εποχής» του αμερικανικού ιμπεριαλισμού (και της αμερικανικής ευδαιμονίας), ας πούμε στο μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα, ο πυρήνας των κανόνων πολιτικής διεύθυνσης στο εσωτερικό διαμορφώθηκε άμεσα ή έμμεσα με βάση τις επιτυχίες (ή τις αποτυχίες) εκτός συνόρων. Ο πόλεμος και η ήττα στο βιετνάμ είναι η επιτομή του πως το «έξω απ’ τα σύνορα» και το «μέσα στα σύνορα» έχουν διαλλεκτική σχέση για κάθε ιμπεριαλιστικό καπιταλιστικό σχηματισμό. Ωστόσο ακόμα και τότε, η αμφισβήτηση των κανόνων πολιτικής διεύθυνσης απ’ τα κάτω, έφτασε (όσο έφτασε) έμμεσα στην κορυφή της πολιτικής εξουσίας. To «σκάνδαλο Watergate», απ’ το 1972 ως το 1974, που οδήγησε στην παραίτηση του τότε προέδρου Nixon (προκειμένου να αποφύγει τα χειρότερα) τον Αύγουστο του 1974, ήταν η κορυφαία εκδήλωση αυτής της έμμεσης κορύφωσης της μαζικής, κινηματικής αμφισβήτησης του πολιτικού συστήματος στις ηπα απ’ τα κάτω. Γιατί δεν επρόκειτο για την αντιπαράθεση μεταξύ «συντηρητικών» και «δημοκρατικών», παρότι αυτή ήταν η φανερή ύλη του «σκανδάλου». Ήταν η σύγκρουση ανάμεσα στο σύστημα διεύθυνσης και σε μια δημοσιογραφία που, στις αρχές της δεκαετίας του ’70, θεωρούσε ακόμα ότι πρέπει να υπηρετεί το κοινό συμφέρον και όχι τις απαιτήσεις και τις ανάγκες των πολιτικών βιτρινών.
Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, δεν θα έπρεπε να διαφύγει απ’ τον ιστορικό υλιστή η καθόλου σύμπτωση: την ημέρα του ο πρόεδρος των ηπα αναγκαζόταν να γονατίσει μπροστά στην κοινωνική δύναμη της δημοσιότητας, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός στην ανατολική ασία είχε ήδη γονατίσει, αφενός εξαιτίας της πετυχημένης αντίστασης των βορειοβιετναμέζων βιετκόνγκ και αφετέρου εξαιτίας της κοινωνικής δύναμης της δημοσιότητας που είχε εκτοξεύσει το αντιπολεμικό / αντιιμπεριαλιστικό κίνημα στην καρδιά του κτήνους.
(φωτογραφία: Αυτή η φωτογραφία, με το γυμνό κοριτσάκι καμμένο απ’ τις αμερικανικές ναπάλμ να τρέχει κλαίγοντας ανάμεσα σε αμερικάνους πεζοναύτες, δημοσιεύτηκε στις ηπα στις 12 Ιούνη του 1972. Προκάλεσε σοκ σε μια κοινωνία που δεν είχε μπει ακόμα στην ωριμότητα του θεάματος του θανάτου των Άλλων. Ο Nixon αμφισβήτησε την αυθεντικότητα της φωτογραφίας, αλλά είναι αμφίβολο αν υπήρχε έστω και ένας μη φασίστας αμερικάνος που να μην ανατρίχιασε.
Οκτώ μήνες μετά την παραίτηση του Nixon ο αμερικανικός στρατός αποχωρούσε ηττημένος έως ταπεινωμένος απ’ το βιετνάμ…)