Τρίτη 19 Νοέμβρη. Τελικά ίσως υπάρχει μια κάποια εξήγηση για την απόδραση του Morales στο μεξικό: η (ανομολόγητη μεν) παραδοχή (δε) ενοχής. Πολιτικής ενοχής. (Ναι, η ασταμάτητη μηχανή δεν διαπραγματεύεται την θέση της. Ωστόσο οι επιλογές και οι συμπεριφορές «ναπολεοντισμού» έχουν σχεδόν πάντα οικτρά αποτελέσματα).
Το «θεμελιώδες πολιτικό αμάρτημα» του Morales χρονολογείται από μετά το δημοψήφισμα που έγινε στη βολιβία, στις 21 Φλεβάρη του 2016 (πριν 3,5 και βάλε χρόνια) για το αν θα του επιτρεπόταν να παρακάμψει τον συνταγματικό περιορισμό που επιβάλει έως 3 προεδρικές θητείες σε οποιονδήποτε (και να ξαναείναι υποψήφιος για 4η φορά στις προεδρικές εκλογές του περασμένου Οκτώβρη), ή όχι. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν κατά 51% «όχι». Για οποιονδήποτε λόγο κι αν βγήκε αυτό το αποτέλεσμα, ο Morales ήταν υποχρεωμένος να το σεβαστεί. Είχε, άλλωστε, 3,5 ολόκληρα χρόνια για να βρει και να αναδείξει έναν άξιο διάδοχο / συνεχιστή…
Δεν την είδε έτσι, όμως. Με διάφορες νομικές μανούβρες που ήταν, το λιγότερο συζητήσιμες και το περισσότερο τυχοδιωκτικές, ο Morales αγνόησε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που ο ίδιος είχε προκηρύξει, και ξανακατέβηκε στις εκλογές… Αυτό λέγεται νεποτισμός. Λέγεται, επίσης, «παραβίαση του συντάγματος»: αν κάποιος το κάνει για «αριστερούς λόγους» ας είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει εκείνους που θα κάνουν το ίδιο για «δεξιούς λόγους»…
Σε ότι αφορά αυτές καθαυτές τις εκλογές του περασμένου Οκτώβρη (με την το λιγότερο προβληματική συμμετοχή του Morales) οι φασίστες αντίπαλοί του τον κατηγορούν ότι έκανε νοθεία στην καταμέτρηση. Ήθελε οπωσδήποτε να αποφύγει έναν δεύτερο γύρο όπου όλη η αντιπολίτευση θα ενωνόταν, άρα έπρεπε στον πρώτο γύρο να έχει ποσοστό μεγαλύτερο από 40% και διαφορά μεγαλύτερη από 10% απ’ τον δεύτερο κατά σειράν υποψήφιο. Πέτυχε και τα δύο – αλλά, φυσικά, οι φασιστο-αντίπαλοί του δεν θα του χαρίζονταν!! Τα υπόλοιπα, μέσες άκρες, τα ξέρετε.
Ποιό είναι το κρίσιμο ζήτημα; Αν το μέλλον των πληβείων της βολιβίας παιζόταν εντελώς και μόνο στο πρόσωπο του Morales, αν δηλαδή στο κόμμα του δεν υπήρχε κανένας άξιος να συνεχίσει το έργο (;;;) και ο Morales έπρεπε με θεμιτά και αθέμιτα μέσα να μείνει στην προεδρία για μια ακόμα θητεία, όχι για το καλό το δικό του αλλά των ψηφοφόρων του, τότε να ένας ακόμα λόγος να θεωρήσουμε (εμείς εδώ, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά…) προδοτική την φυγή του, μόλις οι χουντικοί κινήθηκαν εναντίον του. Αν κάποιος είναι αναντικατάστατος μένει στη θέση του μέχρι τελικής πτώσης έχοντας φροντίσει έγκαιρα για την άμυνά του· κι αν πάλι δεν είναι αναντικατάστατος, δεν χαλκεύει τα συνταγματικά του στηρίγματα ανοίγοντας ουσιαστικά δρόμο στους εχθρούς του.
Φαίνεται ότι ο Morales (μαζί με τον στενό κύκλο του) «γλυκάθηκε» απ’ τις χάρες της εξουσίας… Καθόλου πρωτότυπο. Δεν θα αμφισβητήσουμε τα όσα πέτυχε στη διάρκεια των 3 θητειών του. Θα αμφισβητήσουμε όμως την πολιτική του επάρκεια στο να φροντίσει την υπεράσπισή τους με τον πιο αποτελεσματικό και ρεαλιστικό τρόπο – χωρίς να επιδιώξει 4η….
Πρακτικά ο Morales, έχοντας την ιδέα ότι «κανείς δεν τον κουνάει», είχε συγκρουστεί ακόμα και με κοινωνικούς / πολιτικούς συμμάχους του. Από σημαντικές οργανώσεις των πληβείων ιθαγενών αγροτών μέχρι την γυναικεία / φεμινιστική οργάνωση Mujeres Creando· που προωθούσαν πιο ριζοσπαστικά αιτήματα από όσα μπορούσε (ή ήθελε) να ικανοποιήσει ως πρόεδρος.
Σε καμμία περίπτωση δεν του αξίζει το “καλά να πάθει” – εξάλλου, σαν αυτοεξόριστος, δεν παθαίνει κάτι· οι απλοί διαδηλωτές υπέρ του είναι που δολοφονούνται. Πρέπει ωστόσο να θυμίσουμε ότι σ’ έναν πολυεπίπεδο πόλεμο, παγκόσμιο και με πάμπολλες τοπικές παραλλαγές, που είναι ταξικός, είναι κοινωνικός, αλλά είναι και διακρατικός, λάθη σαν αυτά του Morales είναι υπερβολικά χοντρά για τα παρακάμψει κανείς: κρίνουν την εξέλιξη των καταστάσεων εδώ κι εκεί, σε μια εποχή όπου δεν χωράει το «συγγνώμη λάθος, πάμε απ’ την αρχή»…
(φωτογραφία: Οδομαχίες χτες στην Cochabamba. Οι δολοφονημένοι είναι πάντα διαδηλωτές. Έχουν τα κότσια να υπερασπιστούν εαυτούς ενάντια στους πραξικοπηματίες και τους κοινωνικούς τους συμμάχους· πράγμα που σημαίνει: αξίζουν περισσότερα!)