Τρίτη 10 Σεπτέμβρη. Ήταν η 1η Οκτώβρη του 1908, πριν έναν αιώνα και βάλε, όταν το πρώτο αυτοκίνητο T Model της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας Ford βγήκε απ’ το εργοστάσιο για να πουληθεί. Ήταν ένα μοντέλο σχετικά φτηνό, προσιτό στις τσέπες της τότε αμερικανικής «μεσαίας τάξης» – κέρδισε την καρδιά της και τους τότε δρόμους. Το T Model, ο «επαναστατικός» τρόπος παραγωγής του (η αλυσίδα συναρμολόγησης σαν λογική ολοκλήρωση του ταιηλορισμού…), και ο αυτοκινητοβιομήχανος Henry Ford (με την αναδιάρθρωση στην οργάνωση της βιομηχανικής εργασίας) έμειναν σαν οι σημαίες της 2ης βιομηχανικής επανάστασης, και όχι μόνο στις ηπα: της μαζικής παραγωγής, του μεγάλου εργοστάσιου, της μαζικής βιομηχανικής εργατικής τάξης…
Χτες ο γνωστός «οίκος αξιολόγησης» moody’s υποβάθμισε τα ομόλογα της αυτοκινητοβιομηχανίας Ford (τα χρέη της δηλαδή) στην κατηγορία Ba1· κοινώς σκουπίδια. Είχαμε γράψει γι’ αυτό (που φαινόταν στον ορίζοντα) πριν μήνες: η άλλοτε ναυαρχίδα της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας (και, για μεγάλο μέρος του 20ου αιώνα, του αμερικανικού καπιταλισμού) φλέρταρε εδώ και καιρό με τον “πάτο”. Τώρα τον έπιασε, αν και εκκρεμούν οι ανάλογες αξιολογήσεις άλλων “οίκων”. Που, πάντως, δεν αναμένεται να έχουν διαφορετική προσέγγιση.
Η Ford γλύτωσε την χρεωκοπία λίγο πριν το πιο πρόσφατο ξέσπασμα της κρίσης / αναδιάρθρωσης (2008…) με δανεισμό 23 δις δολαρίων. Τώρα χρωστάει 84 δις δολάρια, και δυσκολεύεται να ξεχρεώνει, σίγουρα για τα επόμενα 2 με 3 χρόνια. Έχει μπει εδώ και χρόνια σ’ ένα «πρόγραμμα αναδιάρθρωσης», το οποίο όμως θα αργήσει να αποδόσει· αν αποδόσει. Έχει ρευστό στη διάθεσή της (οπότε δεν χρεωκοπεί). Αλλά μια Ford στο Ba1 είναι «ένας καπιταλιστικός άγγελος στα σκουπίδια».
Πως απέτυχε αυτή η αμερικανική «πολυεθνική»; Πολλά μπορούν να ειπωθούν (και έχουν γραφτεί κατά καιρούς), αλλά το βασικό είναι ότι έχει ηττηθεί στον παγκόσμιο ενδο-καπιταλιστικό ανταγωνισμό. Και (παρότι όχι απίθανο) θα είναι δύσκολο να «σωθεί» τελικά, αφού η Αλλαγή Παραδείγματος στην κίνηση των οχημάτων δεν αφήνει πολλά κενά στην παγκόσμια αγορά. Πάντως κανένα ψόφιο κουνάβι δεν πρόκειται (και δεν μπορεί) να κάνει αύριο ή σε έξι μήνες την “Ford first”…
Ωστόσο η δανειοληπτική «πτώση» του άλλοτε διαμαντιού στο στέμμα του αμερικανικού καπιταλισμού, μεγέθους 84 δις, μπορεί να αποδειχθεί «σταγόνα στον ωκεανό». Οι «ειδικοί» φοβούνται πως αυτή θα είναι η αρχή για μια γενικευμένη «πτώση» των δανείων πολλών αμερικανικών επιχειρήσεων που δεν τα καταφέρνουν· ένα συνολικό ποσό γύρω στο 1 τρις δολάρια. Ένας «σεισμός» στην αγορά των εταιρικών junk bonds είναι εύκολο να επεκταθεί σαν πανικός αλλού.
Αν η «πτώση» της Ford συμπαρασύρει κι άλλους, το φινάλε θα είναι πράγματι grand. Ταιριαστό, απ’ την ανάποδη, με την αφετηρία…