Παρασκευή 27 Σεπτέμβρη. Ποιός, ποιά, άραγε απ’ αυτούς κι αυτές τους 535 που πάτησαν το κουμπί του ευρωκαθίσματος τους ψηφίζοντας, στο ευρωκοινοβούλιο, την «συνυπευθυνότητα της σοβιετικής ένωσης για το ξέσπασμα του β παγκόσμιου πολέμου» θα είχε την ίδια γνώμη στις 23 Σεπτέμβρη του 1941 όταν ο γερμανικός στρατός είχε κυκλώσει το Λένινγκραντ; Ποιός, ποιά από δαύτους, θα είχε την ίδια γνώμη περί «συνυπευθυνότητας» στις 23 Σεπτέμβρη του 1942 όταν ξεκινούσε η πολιορκία του Στάλινγκραντ;
Κι όταν, στις 23 Σεπτέμβρη του 1943 ο «κόκκινος στρατός», έχοντας νικήσει στην τρομακτική «μάχη του Κουρσκ» ξεκινούσε την αντεπίθεση του προς τα δυτικά καταλαμβάνοντας το Κίεβο, αυτοί οι 535 της τωρινής «συνυπευθυνότητας» θα μιλούσαν γι’ αυτήν ή θα κρατούσαν την ανάσα τους και δεν θα έβγαινε λέξη απ’ το λαρύγγι τους απ’ την ελπίδα; Ακόμα, στις 23 Σεπτέμβρη του 1944, όταν στο βορρά ο «κόκκινος στρατός» διέσχιζε πολεμώντας την πολωνία απελευθερώνοντας τους επιζώντες των πολωνικών στρατοπέδων συγκέντρωσης και στο νότο είχε εισβάλει ήδη στη βουλγαρία, αυτοί οι 535 για «συνυπευθυνότητα» θα μιλούσαν ή για ανακούφιση;
Όχι. Στις 23 Σεπτέμβρη του 1941, του 1942, του 1943 και του 1944, αλλά ακόμα και του 1951 ή του 1961, ο τότε εαυτός αυτών των 535 δεν θα έλεγε τέτοιες προστυχιές. Θα είχε την στοιχειώδη ειλικρίνεια, την στοιχειώδη ιστορική συναίσθηση. Τότε. Όχι τώρα. Η 23η Σεπτέμβρη του 2019 ανήκει σ’ έναν καινούργιο πόλεμο, κι αυτοί συμμετέχουν συνειδητά. Και σ’ αυτόν τον πόλεμο, όπως και σε κάθε άλλο, η προπαγάνδα είναι όπλο πρώτης γραμμής.
Ο τότε εαυτός αυτών των 535 (και πολλών οπαδών τους) είναι νεκρός. Τον σκότωσε ο τωρινός εαυτός τους. Του έριξε μια σφαίρα ανάμεσα στα μάτια, ελπίζοντας να τον τυφλώσει για πάντα. Όμως ακόμα κι αυτός, ο τότε εαυτός τους, νεκρός προ πολλού, κινδυνεύει σήμερα. Πολλοί ιστοριο-καθάρτες είναι πρώην κάτι άλλο· κι αυτό τους κάνει ακόμα πιο επικίνδυνους.