Κυριακή 22 Σεπτέμβρη. Ίσως οι μαθητές και οι μαθήτριες, σαν ανήλικοι / ες, σαν κάτω από 18 χρονών, να είναι πράγματι τα κατάλληλα κοινωνικά υποκείμενα να κινητοποιηθούν σε σχέση μ’ αυτό που εξαιρετικά αφηρημένα εμφανίζεται σαν ο νο 1 παγκόσμιος κίνδυνος (μετά ή πριν την «τρομοκρατία»; – κανείς δεν μας λέει την σειρά των απειλών…), την κλιματική αλλαγή. Είναι κατάλληλοι / ες επειδή, λόγω ηλικίας, δεν θυμούνται, και δεν ξέρουν. Όχι μνήμη, όχι ιστορία: θα πρέπει να θεωρούνται προσόντα.. Αλλά οι (αρκετά…) μεγαλύτεροι / ες δεν θα έπρεπε να είναι είναι / είμαστε τόσο αθώοι…
Πριν απ’ οτιδήποτε άλλο, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Κλιματικές αλλαγές συμβαίνουν πράγματι σ’ αυτόν τον πλανήτη, πολύ πριν το είδος μας αποκτήσει πόδια και χέρια. Αυτό, τουλάχιστον, υποστηρίζουν οι ειδικοί· και δεν έχουμε λόγους να τους αμφισβητούμε. Κλιματικές αλλαγές τρομακτικές (με τα σημερινά δεδομένα) σε έκταση, ένταση και διάρκεια: αυτή η περιστρεφόμενη πέτρα, με όλα μα όλα τα συστατικά της, έμβια και μη, είναι πολύ σύνθετη κατάσταση για να υποστηρίξει κανείς – όπως έμμεσα υπονοείται τώρα – ότι η κλιματική αλλαγή (προς οποιαδήποτε κατεύθυνση) είναι κάτι καινούργιο. Θα πρέπει να θυμίσουμε, για παράδειγμα, ότι στις αρχές του 14ου αιώνα η ήπειρος ευρώπη πέρασε μια μικρή εποχή παγετώνων· ενώ σε άλλες περιόδους, επίσης ιστορικά σχετικά πρόσφατες, η γροιλανδία είχε πολύ λιγότερους (παγετώνες) απ’ ότι τώρα.
Συνεπώς δεν θέλουμε (και δεν μπορούμε) να μπούμε σε οποιαδήποτε συζήτηση καφενείου για το «αν συμβαίνει» ή όχι κάποια σοβαρή κλιματική αλλαγή. Ούτε θα υποτιμούσαμε οποιονδήποτε αυθεντικά οικολογικό αγώνα! Το ζήτημα είναι εντελώς διαφορετικό. Είτε η κλιματική αλλαγή συμβαίνει προς την μία (αύξηση της μέσης θερμοκρασίας) είτε συμβαίνει προς την άλλη (μείωσή της)· είτε είναι «ανθρωπογενής» σε μικρό, σε μέτριο ή σε μεγάλο βαθμό, το απόλυτα βέβαια είναι πως «ανθρωπογενής» 110% είναι ο λόγος γι’ αυτήν!
Κι όχι απλά «ανθρωπογενής». Αλλά καπιταλιστικός. Διότι είναι αδύνατο να απομονώσει ο οποιοσδήποτε την οποιαδήποτε ρητορική για τέτοιας κλίμακας ζητήματα απ’ την εποχή, την συγκυρία, τα δεδομένα της εποχής όπου διατυπώνεται ο λόγος για – . Στον ύστερο μεσαίωνα, όταν η μικρή εποχή των παγετώνων χαρακτηρίστηκε από πτώση της μέσης θερμοκρασίας και διαρκείς και έντονες βροχές, καταστράφηκαν επι χρόνια πολλές σοδειές, με αποτέλεσμα εκτεταμένη έλλειψη τροφίμων, υποσιτισμό, αρρώστιες και πολλά εκατομμύρια θανάτων. Τότε ο «λόγος για –» ήταν θρησκευτικός / χριστιανικός: «θέλημα θεού», «μας τιμωρεί για τις αμαρτίες μας», κλπ κλπ..
Τώρα δεν είναι έτσι. Κι ούτε οι προβλέψεις για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι για λιμούς και εκατομμύρια νεκρούς (πρωτοκοσμικούς) από πείνα…
(φωτογραφία: Το αντιπυρηνικό κίνημα στα ‘80s αμφισβήτησε όχι μόνο το πυρηνικό ενεργειακό μοντέλο, αλλά και την εγκατάσταση αμερικανικών πυραύλων με πυρηνικές κεφαλές στη δυτική ευρώπη. Αν όχι αντικαπιταλιστική, είχε σίγουρα μια αντιπολεμική, αντιμιλιταριστική αιχμή, αρνούμενο την διάκριση ανάμεσα σε «κακή» (στρατιωτική) και «καλή» (ειρηνική) χρήση της πυρηνικής ενέργειας.)