Τετάρτη 15 Μάη. Παρότι η αλλαγή του ενεργειακού καπιταλιστικού μοντέλου δεν θα γίνει μονομιάς και δεν θα είναι καθολική πριν περάσουν αρκετά χρόνια, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει πολύ σοβαρούς λόγους να ανησυχεί.
Ένας βασικός είναι η τύχη της δικής του «αυτάρκειας». Τα σχιστολιθικά κοιτάσματα έχουν ακριβή εξόρυξη. Για να είναι κερδοφόρα η εκμετάλλευσή τους πρέπει η τιμή του πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά να είναι γύρω (έστω λίγο πάνω) απ’ τα 60 δολάρια το βαρέλι.
Όμως και μόνο η αλλαγή της τεχνολογίας κίνησης στα ι.χ. και στα φορτηγά, το μαζικό πέρασμα δηλαδή στην ηλεκτροκίνηση, θα προκαλέσει σημαντική πρώτη στη ζήτηση υδρογονανθράκων. Τυπικά, για να συγκρατηθούν οι τιμές ενός εμπορεύματος όταν πέφτει σημαντικά η ζήτηση, πρέπει να μειωθεί ανάλογα και η παραγωγή. Ποιός, όμως, θα μειώσει την παραγωγή του (και, κατά συνέπεια, τα κέρδη του) για το «κοινό καλό»; Αυτός ο αλτρουϊσμός δεν συνηθίζεται στον καπιταλιστικό κόσμο· και σίγουρα όχι από καθεστώτα για τα οποία η πετρελαϊκή εξόρυξη είναι η «μονοκαλλιέργειά τους».
Εν τω μεταξύ ακόμα και μια μέτρια πτώση των διεθνών τιμών, όχι μόνο θα αχρήστευε τις αμερικανικές εξορύξεις σχιστολιθικού πετρελαίου (και αερίου) αλλά θα οδηγούσε στην πλήρη χρεωκοπία όλες τις επιχειρήσεις που έχουν μπει τα τελευταία χρόνια στο κόλπο. Μια τέτοια χρεωκοπία θα παράσερνε και τις τράπεζες που τις έχουν δανείσει πλουσιοπάροχα. Επιπλέον θα ανάγκαζε ξανά την Ουάσιγκτον να «εξαρτηθεί» απ’ την διεθνή αγορά. Από ποια «διεθνή αγορά» όμως;
Το ζήτημα γίνεται «απόλυτης προτεραιότητας» επειδή για το ορατό μέλλον τα κάθε είδους βαριά στρατιωτικά οχήματα (στη στεριά, στη θάλασσα και τον αέρα) θα συνεχίσουν να καταναλώνουν παράγωγα πετρελαίου (εκτός απ’ τα πυρηνοκίνητα αεροπλανοφόρα και υποβρύχια). Η «εξάρτηση» θα είναι έτσι ζήτημα στρατιωτικής ασφάλειας.
Μ’ αυτά τα δεδομένα τα αμερικανικά αφεντικά επιχειρούν εδώ και σχεδόν 3 δεκαετίες, με όλο και πιο μεγάλη ένταση όσο περνάει ο καιρός, να ελέγξουν την παγκόσμια διακίνηση υδρογονανθράκων, τις πηγές, τις διαδρομές, και φυσικά το (διεθνές) νόμισμα στο οποίο γίνεται το εμπόριο. Ο πόλεμος που έχουν κηρύξει στον north stream 2 είναι τμήμα του ίδιου πολέμου που έχουν κηρύξει στη βενεζουέλα ή στο ιράν. Στην πρώτη περίπτωση θέλουν να εμποδίσουν την διακίνηση του ρωσικού φυσικού αερίου, στη δεύτερη περίπτωση θέλουν να βγάλουν αυτά τα κοιτάσματα έξω απ’ την παγκόσμια αγορά. Ειδικά στην περίπτωση του ιράν εξαντλούν τα «οικονομικά μέσα» (μέσω «κυρώσεων»), στοχεύοντας στην καθολική απαγόρευση των ιρανικών υδρογονανθράκων (πετρέλαιο και φυσικό αέριο).
Η μεθόδευσή τους όμως είναι η ήδη «μισο»στρατιωτική: θα πρέπει να περιπολούν στις θάλασσες και να «συλλαμβάνουν» τα τάνκερ που θα κάνουν «λαθρε»μπόριο – αφού εννοείται, ούτε η Τεχεράνη ούτε το Καράκας θα σταματήσουν τις εξαγωγές: πελάτες υπάρχουν…
Πόση απόσταση υπάρχει ανάμεσα στην «μισο»στρατιωτική διαχείριση αυτού του ζητήματος και την εντελώς στρατιωτική; Κατά την άποψή μας η δεύτερη είναι το φυσιολογικό και αναπόφευκτο τέλος αυτής της διαδρομής.
Δεν είναι μια διαδρομή εύκολη, εφόσον υπάρχουν πλέον σοβαροί αντίπαλοι του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Το 2003, το 2004, το 2005, με λιγότερους (φανερούς) αντιπάλους, η Ουάσιγκτον δεν κατάφερε να επιτεθεί στην Τεχεράνη. Θα υπέθετε κανείς ότι τώρα είναι ακόμα δυσκολότερο.
Σωστά. Μόνο που μπορεί να είναι επίσης και πολύ πιο αναγκαστικό. Τουλάχιστον για την γραμμή των (νεο)συντηρητικών στην Ουάσιγκτον.