Κυριακή 3 Φλεβάρη. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ήταν στα μέρη μας στη μόδα το (και καλά) «επαναστατικό» σύνθημα δεν θα γίνουμε τα γκαρσόνια της ευρώπης! Εν μέρει το σύνθημα ήταν συνεπές με την βαθιά κοινωνική πεποίθηση ότι τέτοιες «ταπεινές» (και κουραστικές) δουλειές θα πρέπει να τις κάνουν οι μετανάστες και οι μετανάστριες. Και εν μέρει σήμαινε ότι όλοι οι ντόπιοι θα έπρεπε να γίνουν μάνατζερς…
Τελικά η τουριστική βιομηχανία αποδείχθηκε «λύτρωση» τα τελευταία χρόνια – όχι, πάντως, για τους σύγχρονους εργάτες / εργάτριες. Η τελευταία μόδα του airbnb έχει κάνει ακόμα κι εκείνο το είδος μικροαστών που βρισκόταν εκτός τουριστικής βιομηχανίας, τους ιδιοκτήτες ακινήτων, να γυαλίζει το μάτι του. Η εκμετάλλευση ακινήτων είναι ο ορισμός της γεωπροσόδου· και, από μια παραξενιά της ιστορίας, η αστική (urban) γεωπρόσοδος είναι για την ελληνική κοινωνία η αυθεντική καρδιά του πολιτικού προσοδισμού απ’ τα μέσα του 20ου αιώνα και μετά. Κωδικός αντιπαροχή: ένα μοναδικά ελληνικό θεσμικό κόλπο, σ’ ολόκληρο τον πλανήτη.
Αυτό ακριβώς το «μοντέλο ανάπτυξης», πέρα απ’ την εκμετάλλευση των σύγχρονων εργατών / εργατριών, παράγει πλέον ένα νέο «υποκείμενο υπό εκμετάλλευση». Τους ενοικιαστές σπιτιών. Παράγει, επίσης, και ένα πρωτότυπο (για τα ελληνικά δεδομένα) είδος «μάνατζερς», ένα είδος που γενικά δεν υπήρχε με τέτοια ισχύ επειδή η αστική (urban) ιδιοκτησία ήταν πολύ διάσπαρτη: τους διαχειριστές ακινήτων – κοινώς μεσίτες. Είναι μια επαγγελματική φιγούρα που λειτουργεί, ad hoc, σαν «συγκεντρωτής κεφαλαίου», ανεβάζοντας κατακόρυφα τις τιμές (οπωσδήποτε των ενοικίων).
Ωστόσο, στο σύνολό του, τόσο ο γενικός πολιτικός προσοδισμός, όσο κι αυτή η αναβαθμισμένη και επιθετική «ιστορική καρδιά» του, η γεωπρόσοδος, είναι απλά η συνέχιση της άγριας συσσώρευσης που μπορεί να γλύτωσε ως τώρα την όξυνση του ταξικού ανταγωνισμού· δεν γλυτώνει, όμως, τις διαδοχικές «κρίσεις»…