Παρασκευή 15 Φλεβάρη. Η πιθανολογούμενη «κατά κάποιον τρόπο» αποχώρηση του μεγαλύτερου μέρους (;) του αμερικανικού στρατού απ’ την βόρεια και βορειοανατολική συρία είναι το καινούργιο δεδομένο που είχαν να ζυγίσουν (και να διαχειριστούν) Rouhani, Putin και Erdogan στη χθεσινή συνάντηση στο Sochi. Η «τύχη» του θύλακα του Idlib (για την οποία είχε υπάρξει συμφωνία μεταξύ Άγκυρας – Μόσχας και, άρα Δαμασκού) έχει προστεθεί στην πιο σύνθετη «τύχη» της ζώνης που κατέχουν ακόμα οι ypg· ενδεχομένως όχι για πολύ.
Κάποιοι βολεύονται να τονίζουν τις διαφορές στις προσεγγίσεις μεταξύ των μελών του μπλοκ της Αστάνα· επειδή χαλιούνται με το γεγονός ότι οι συμφωνίες είναι πολύ περισσότερες. Και, επιπλέον, το μοντέλο αυτής της ad hoc συμμαχίας επαναλαμβάνεται και αλλού στον πλανήτη.
Ποια είναι τα προβλήματα; Σε ότι αφορά τον θύλακα του Idlib οι επιθέσεις κατά των ρωσικών βάσεων με drones έχουν σταματήσει προ πολλού – συνεπώς η Μόσχα είναι κατ’ αρχήν ο.κ. Απ’ την άλλη μεριά η σχέση της Άγκυρας με την Hay’at Tahrir al-Sham (HTS), την ένοπλη οργάνωση που έχει επικρατήσει στο μεγαλύτερο μέρος του θύλακα, δεν είναι ακριβώς by the book της συμφωνίας με την Μόσχα. Ωστόσο αυτή ακριβώς η σχέση πέφτει στη ζυγαριά (η Δαμασκός την ρίχνει σίγουρα) σε συνάρτηση με τις απαιτήσεις της Άγκυρας για μια «boofer zone» σ’ όλο το μήκος των συροτουρκικών συνόρων, απ’ την Manbij ως τα σύνορα συρίας – ιράκ. Για να το πούμε πιο κομψά: είναι too much το να θέλει η Άγκυρα να κρατήσει έναν έλεγχο άμεσο ή έμμεσο σ’ όλη αυτή τη ζώνη, απ’ τη μία άκρη της βόρειας συρίας ως την άλλη· κι αυτό της το λένε οι σύμμαχοί της.
Η Μόσχα (και η Τεχεράνη) υποστηρίζουν αυτό που δεν απορρίπτει η Άγκυρα, όμως δεν μπορεί και να το διατρανώσει ανοικτά: θα πρέπει να έρθει σε απευθείας και επίσημη συνεννόηση με το καθεστώς Άσαντ, έστω κατ’ αρχή μέσω τρίτων (των συμμάχων) έτσι ώστε να βεβαιωθούν όλοι (και η Δαμασκός κατ’ αρχήν) ότι δεν θα υπάρξει de facto διαμελισμός της συριακής επικράτειας· αν και όταν φύγει ο αμερικανικός στρατός. Αν η Άγκυρα θέλει εποπτεία στις ypgκρατούμενες περιοχές (κάτι που το μπλοκ της Αστάνα το αναγνωρίζει σαν «δικαίωμά» της σε συγκεκριμένο χώρο και για συγκεκριμένο χρόνο) θα πρέπει να λύσει το ζήτημα του θύλακα του Idlib με τρόπο που θα εγγυάται ότι δεν υποβλέπει και αυτήν την συριακή περιοχή… Άρα σε συμφωνία με τη Δαμασκό. Απ’ την μεριά της η Άγκυρα θα πρέπει να «πείσει» τον προστατευόμενό της Abu Mohamad al-Joulani (επικεφαλής της HTS) ότι μια κάποια διαπραγμάτευση με τη Δαμασκό δεν είναι προδοσία. Αυτά είναι κόλπα δύσκολα· αλλά όχι αδύνατα… Τα λεφτά παίζουν πάντα τον δικό τους ρόλο….
Οι ανακοινώσεις του χθεσινού ραντεβού στο Sochi δεν διαφωτίζουν τι συγκεκριμένο συμφωνήθηκε· αλλά αυτό δεν είναι περίεργο. Εκτιμάμε (όχι αυθαίρετα…) ότι η Άγκυρα δεν έχει στρατηγικό λόγο να υπονομεύσει την «εδαφική ακεραιότητα» της συριακής επικράτειας, αφού πια ξέρει πολύ καλά ότι μια τέτοια υπονόμευση απλά ρίχνει νερό στο μύλο των αντιπάλων της. Είτε είναι η Ουάσιγκτον, είτε είναι το Τελ Αβίβ, είτε είναι το Ριάντ. Βασικός όρος (και σ’ αυτό συμφωνούν όλοι) είναι να μπουν οι κουρδικοί πληθυσμοί στη βόρεια συρία υπό τον σταθερό έλεγχο της Δαμασκού. Όταν, όμως, αυτοί οι πληθυσμοί έχουν υπάρξει καλοπληρωμένοι proxies του άξονα Ουάσιγκτον – Λονδίνο – Τελ Αβίβ – Ριάντ (και ποιος ξέρει τι θα αφήσουν πίσω τους οι αμερικάνοι;), το ζήτημα δεν λύνεται με όρκους πίστης…
Υπάρχει δουλειά ακόμα που πρέπει να γίνει…