Τετάρτη 9 Γενάρη. Οι νόρμες των εξουσιών φτιάχνουν υποκειμενικότητες (ατομικές και συλλογικές). Αυτό είναι παλιό, προκαπιταλιστικό. Η θρησκευτική (χριστιανική) πίστη έφτιαχνε μαζικά Εγώ· οι βασιλιάδες και οι αυτοκράτορες έφτιαχναν μαζικά Εγώ· ο καπιταλισμός σ’ όλη την ιστορία του φτιάχνει μαζικά Εγώ. Τα οποία μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα με την καπιταλιστική “ανάπτυξη”. (Να πούμε ότι η ιδεολογία του εμπορεύματος και το Θέαμα παράγουν και αναπαράγουν την “ιδιοσυγκρασία του καταναλωτή”; Παραείναι κοινότοπο – αλλά το θυμίζουμε…)
Αυτά τα Εγώ ποτέ δεν ένοιωθαν κατασκευασμένα – εκτός απ΄όταν αρνούμενα τους εαυτούς τους ανακάλυπταν την κοινωνική κατασκευή τους. Κατά τα άλλα, οι δούλοι (βίαια τέτοιοι) πίστευαν πολύ συχνά ότι είναι στ’ αλήθεια “κατώτερο” είδος σε σχέση με τα αφεντικά τους… Οι αμαρτωλοί (βίαια τέτοιοι) πίστευαν πολύ συχνά ότι όντως τους αξίζει η τιμωρία… Κλπ.
Εδώ και περίπου 4 δεκαετίες, η (νεο)φιλελεύθερη δέσμη κανόνων και ιδεών του καπιταλισμού φτιάχνει Εγώ. Μαζικά, γενιά μετά την γενιά. Αυτά τα Εγώ έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, κι ας αρνούνται να τα αναγνωρίσουν σαν “δώρα” της υποτέλειάς τους.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό τους; Η υπερβολική “αυτοπεποίθηση”, η εξαιρετικά και αδιάλλακτα συγκροτημένη “ιδέα για τον Εαυτό” (μαζί με τα ναυάγιά της που ονομάζονται “ψυχολογικά προβλήματα” ενώ είναι μόνο τα αποτελέσματα της αναπόφευκτης τριβής και ματαίωσης στη συσχέτιση με άλλους εξαιρετικά και αδιάλλακτα συγκροτημένους Εαυτούς).
Αυτή η υπερβολική “αυτοπεποίθηση” έχει πάνω της όλα τα στοιχεία του μικροαστισμού. Ενώ η πραγματική εμβέλεια του “ξέρω Εγώ” είναι η ιδιωτική ζωή (κι αυτό αμφίβολο), ενώ το “ξέρω Εγώ” είναι ανίσχυρο ακόμα και στους μικρόκοσμους των δουλειών, αν συγχρονιστεί / συντοπιστεί (φυσικά ή ηλεκτρονικά) με πλήθος άλλων “ξέρω Εγώ” είναι ικανό να εκτοξευτεί / εκραγεί στη στρατόσφαιρα, σαν η μαζική βεβαιότητα του “απλού ανθρώπου” ότι είναι αρκετός (όχι το δίκιο του αλλά) ο εμπειρισμός του για να “καταλάβει τον κόσμο”. Να τον “καταλάβει” και με τις δύο έννοιες: να τον εξηγήσει και να τον κατακτήσει.
Σ’ αυτήν την στρατόσφαιρα των αδιάλλακτα συγκροτημένων “ιδεών για τον Εαυτό”, που εκτοξεύονται απ’ την απειροστή μικροκλίμακα της όποιας ιδιωτικής ζωής τους για να κατακτήσουν το σύμπαν (“σηκώνονται απ’ τον καναπέ” σε plain ελληνικά – και τρίζει η γη…), εννοώντας την κατάκτηση αυτή σαν “φυσική συνέπεια του δίκιου τους” είναι που αναπαράγεται η πολιτική σαν τεχνική της εξουσίας! Είναι εκεί που το μικροαστικό / μικροαστικοποιημένο “πλήθος” ΔΕΝ είναι το multitude (: «πολυδύναμο», η ιδέα που πούλησε ο κανάγιας στα στερνά του Negri…) αλλά το παράλυτο attitude: η πληθυντική στάση / παράθεση τυποποιημένων Εγώ, την οποία οι ειδικοί της «μηχανής», της καπιταλιστικής διαδικασίας που τα παρήγαγε, μπορούν να διαχειριστούν εύκολα. Και είναι λογικό να μπορούν: ξέρουν πολύ καλά περί τίνος πρόκειται.
Για να το πούμε διαφορετικά: σ’ ένα καθεστώς κυριαρχίας όπου η εξαπάτηση είναι βασική μέθοδος ελέγχου οι εξαπατημένοι δεν είναι αθώοι. Ούτε “θύματα”. Είναι, απλά, η προβλεπόμενη εκροή του συστήματος. Και επειδή είναι τέτοιοι (άσχετα με την μικρο-ιδέα που έχει ο καθένας χωριστά για τον μεγα-Εαυτό του) είναι διαχειρίσιμοι. Όχι στο όνομα της κοινωνικής απελευθέρωσης! Στο όνομα της ανανέωσης της κοινωνικής υποδούλωσης – ίσως κάτω από κάποιον άλλο «πατέρα», ένα άλλο σύμβολο, καινούργιο ή παλιό.