Year: 2018

Μέση Ανατολή

Πέμπτη 30 Αυγούστου. Αν ο στόχος του Lavrov στο Ριάντ χτες ήταν να «πείσει» την πετροχούντα να μαζέψει τους proxies της στο Idlib, τότε ήταν σίγουρα μια ενδιαφέρουσα αποστολή. Το μόνο στοιχείο που έχουμε προς το παρόν είναι η δήλωση του ρώσου υπ.εξ., παρόντος του σαουδάραβα υπ.εξ. (της παρέας του τοξικού, φωτογραφία πάνω) Adel al-Jubeir, στην κοινή συνέντευξη τύπου:

… Για εύκολα κατανοητούς λόγους το Idlib είναι το τελευταίο βασικό σημείο για τους τρομοκράτες που προσπαθούν να τζογάρουν με το κράτος αξιοποιώντας την ζώνη απο-κλιμάκωσης και κρατώντας αμάχους σαν ανθρώπινες ασπίδες. Έτσι προσπαθούν να γονατίσουν άλλους ένοπλους σχηματισμούς που θέλουν να διαπραγματευτούν με την συριακή κυβέρνηση… Συνεπώς, απ’ όποια πλευρά κι αν το δει κανείς, αυτό το απόστημα πρέπει να σπάσει…

Το να ονομάζει κανείς «απόστημα» τους μισθοφόρους του σαουδαραβικού χουντοπαλατιού μέσ’ τα μούτρα των εργοδοτών τους, δύο πράγματα μπορεί να σημαίνει. Είτε ότι αυτοί οι εργοδότες πείστηκαν να μαζέψουν τους proxies τους, είτε ότι η Μόσχα έχει ράματα και για την δική τους γούνα, και δεν το κρύβει. Με δεδομένο ότι στη γύρα είναι και η Ουάσιγκτον, αν ο Lavrov μετέφερε στους άρχοντες του Ριάντ «μια πρόταση που δεν μπορείτε να αρνηθείτε» θα πρέπει να είναι στ’ αλήθεια πρόταση – game changer! (Συνυπολογείστε τις ενδο-οικογεναικές διαφωνίες του οίκου των Salman…)

Λογικό θα ήταν το πρώτο: να συνετιστεί το σαουδαραβικό αφεντικό. Όλη η «αντίσταση» στο Idlib έχει να κάνει με τα λεφτά, και μόνο μ’ αυτά: έναντι ποιας τιμής θα παραδοθεί η Hayat Tahrir al-Sham. Όσοι βρίσκονται κοντά στη διαδικασία σημειώνουν ότι η Άγκυρα έχει κάνει ειλικρινή προσπάθεια να τους πείσει να αφοπλιστούν· όχι, όμως πετυχημένη. Προκύπτει ότι το ταξίδι του Lavrov στο Ριάντ ήταν πιθανά το «αν δεν τα καταφέρεις εσύ θα το πάρω εγώ πάνω μου» της πρόσφατης συνάντησης Lavrov και Cavusoglu.

Αλλά υπάρχουν αντίρροπες δυνάμεις! Οπότε δεν είναι εύκολο να βγουν (ακόμα) συμπεράσματα….

Κορεατική χερσόνησος

Πέμπτη 30 Αυγούστου. Κατά το νοτιοκορεατικό καθεστώς (και τις μυστικές του υπηρεσίες) η πρόσφατη ακύρωση του ταξιδιού του αμερικάνου υπ.εξ. Pompeo στην Πγιονγκγιάνγκ οφείλεται στο ασυμβίβαστο ανάμεσα στις αμερικανικές απαιτήσεις («πρώτα η καταστροφή των πυρηνικών») και τις βορειοκορεατικές αντίστοιχες («πρώτα η κήρυξη του τέλους του πολέμου»).

Αν είναι έτσι, τότε το μπλοκ του Βλαδιβοστόκ έχει λόγο να πανηγυρίζει. Σε διεθνές ακροατήριο η συνέχιση του «εμπόλεμου» στην κορεατική χερσόνησο απ’ την δεκαετία του 1950 είναι, απλά, παράλογη. Φυσικά για την Ουάσιγκτον (αλλά και για το Τόκιο) έχει νόημα: διατηρώντας το καθεστώς (τυπικά) εμπόλεμης κατάστασης με το βορειοκορεατικό καθεστώς, επιτρέπονται κάθε είδους στρατιωτικές ασκήσεις εναντίον του. Ωστόσο, μετά από τόσες δεκαετίες και όσα έχουν μεσολαβήσει, είναι αδύνατο για την Ουάσιγκτον να βάζει το κάρο μπροστά απ’ το άλογο: επειδή θέλω να κάνω πολεμικές ασκήσεις, γι’ αυτό κρατάω παράταση σ’ έναν πόλεμο που τέλειωσε πριν πάνω από μισό αιώνα.

Όλο το μπλοκ του Βλαδιβοστόκ ξέρει καλά γιατί η Πγιονγκγιάνγκ έχει επικεντρώσει στην απαίτηση για την (και) τυπική λήξη του «κορεατικού πολέμου»: θα ξεδοντιάσει την αμερικανική στρατιωτική στρατιωτική μεθόδευση δεκαετιών στην κορεατική χερσόνησο, βάζοντας υπό αμφισβήτηση έναν βασικό κόμβο της, τον έλεγχο δηλαδή του νοτιοκορεατικού στρατού.

Κι αφού η Ουάσιγκτον προσπαθεί να την αποφύγει, όντως πέφτει στους ώμους του Moon, σαν “ηγέτη της νότιας κορέας”, να την υπογράψει αυτήν την (τυπική) λήξη με τον Kim στο ραντεβού τους τον Σεπτέμβρη. Θα αφήσει έτσι την Ουάσιγκτον στο κρύο, με όλα τα δίκαια του κόσμου υπέρ του. Θα την κάνει αυτή την κίνηση; Κοντός ψαλμός αλληλούια.

Εν τω μεταξύ φήμες θέλουν τον κινέζο πρόεδρο Xi να παρευρίσκεται στην Πγιονγκγιάντκ στην γιορτή για την δημιουργία του βορειοκορεατικού κράτους (αποτέλεσμα του πολέμου που δεν έχει λήξει ακόμα για τους αμερικάνους) στις αρχές Σεπτέμβρη. Δεν θα πάει μόνος του – λένε οι φήμες. Αλλά παρέα με κινεζικό στρατιωτικό άγημα, που θα παρελάσει μαζί με τον βορειοκορεατικό στρατό.

Και μόνο σαν φήμη είναι much από συμβολική άποψη… Too much…

Παλιές (και καινούργιες) ιστορίες

Πέμπτη 30 Αυγούστου. Όταν οι κουβανοί επαναστάτες ξεμπέρδεψαν με την χούντα του Μπατίστα, στις αρχές του 1959, γνωρίζοντας πολύ καλά και την γεωγραφία και την ιστορία της λατινικής αμερικής, δεν είχαν σκοπό να κηρύξουν πόλεμο στις ηπα. Μάλλον το αντίθετο. Ωστόσο η Ουάσιγκτον είχε την δική της άποψη για την εκθρόνιση του εκλεκτού της δικτάτορα. Με δεδομένο ότι το βασικό εξαγώγιμο εμπόρευμα (τότε) της κούβας ήταν η ζάχαρη, το αμερικανικό καθεστώς έριξε τα τεράστια κρατικά αποθέματά του σε ζάχαρη στη διεθνή αγορά, για να βουλιάξουν οι τιμές, και να γονατίσει η επαναστατική κυβέρνηση στην Αβάνα.

Η αμερικανική ενέργεια θα πετύχαινε… αν δεν έμπαινε στο πλευρό των επαναστατών η ε.σ.σ.δ. Η Μόσχα αποφάσισε να αγοράζει όλη την εξαγώγιμη ζάχαρη της κούβας στις παλιές τιμές, δίνοντας κρίσιμη οικονομική ανάσα και χρόνο στον Κάστρο, στον Τσε και στους συντρόφους τους για να διαχειριστούν τα προβλήματα της μετεπαναστατικής κούβας.

Γιατί να θυμίζουμε αυτά; Επειδή η Ουάσιγκτον προσπαθεί να κάνει το ίδιο κόλπο κατά του ιράν, «εξαφανίζοντας» τις πωλήσεις του ιρανικού πετρελαίου. Φυσικά δεν πρόκειται, τώρα πια, σχεδόν 40 χρόνια μετά, για επαναστατική διαδικασία στην Τεχεράνη. Ούτε θα συσχετίζαμε την κούβα του 1959 με το ιράν του 1979! Αλλά η αμερικανική τακτική είναι ακριβώς η ίδια: θα σε γονατίσω απαγορεύοντάς σου την βασική σου εξαγωγή.

Τώρα δεν είναι η Μόσχα αλλά το Πεκίνο που εμφανίζεται σαν «λευκός ιππότης»: αγοράζει όλο και περισσότερο ιρανικό πετρέλαιο, μειώνοντας (σε κάποιο βαθμό) τις αγορές σαουδαραβικού. Κι όχι μόνο σχετικά με το ιράν, αλλά και για οποιοδήποτε άλλο κράτος που συμπεριλαμβάνεται στον σχεδιασμό των «δρόμων του μεταξιού», το Πεκίνο έχει την οικονομική επιφάνεια (και την διάθεση) να αντιστρέψει τις συνέπειες του αμερικανικού οικονομικού πολέμου.

Ωστόσο τώρα δεν είναι η φάση των «δύο μπλοκ» και της «ισορροπίας τρόμου»…

Και το Πεκίνο; Όχι μόνο η Μόσχα;

Τετάρτη 29 Αυγούστου. Να που η εικόνα των κακόβουλων (και προφανώς εχθρών) συμπληρώνεται. Σύμφωνα με αμερικανικές δημοσιογραφικές αποκαλύψεις μια εταιρεία «βιτρίνα» του κινεζικού κράτους, με έδρα τα προάστια της βόρειας Βιρτζίνια στην Ουάσιγκτον, «έκλεβε» συστηματικά όλα τα mail που η τότε υπ.εξ. των ηπα Hilary Clinton λάμβανε ή/και έστελνε απ’ τον προσωπικό της υπολογιστή· σε πραγματικό χρόνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία (όπως εμφανίζονται ανεπίσημα ακόμα) πάνω από 30.000 mail της Clinton «διέρρευσαν» μ’ αυτόν τον τρόπο· και μόνο 4(!) την γλύτωσαν… Και δεν ήταν για ψώνια: μέσα σ’ αυτά υπολογίζονται τουλάχιστον 100 κομμάτια αλληλογραφίας μεταξύ Clinton και Obama.

Επιτέλους! – θα έλεγε κάποιος… Όχι «σκέτη Μόσχα» αλλά το δίδυμο των «αναθεωρητών»… Ωστόσο η αποκάλυψη δείχνει να έχει εσωτερικές παρενέργειες: αξιωματούχοι των αμερικανικών υπηρεσιών είτε ήξεραν και αδιαφόρησαν είτε προτίμησαν να κάνουν ότι δεν ξέρουν· για τον διαρρηγμένο υπολογιστή της Clinton. Μειωμένη “εθνική συνείδηση”; Γραφειοκρατική τεμπελιά και βαρεμάρα;

Να μια ανέλπιστη ευκαιρία για το ψόφιο κουνάβι: να πάρει την πύρινη ρομφαία του και να…

Συρία

Τετάρτη 29 Αυγούστου. Και πάνω που (σύμφωνα με το ψόφιο κουνάβι…) «θα εφεύγε το συντομότερο», μένει το συντομότερο. Ο αμερικανικός στρατός δεν εγκαταλείπει την βόρεια / βορειοανατολική συρία, όπου έχει κατσικωθεί χάρη στις ypg/pkk – καθόλου παράξενο. Ενίσχυση των ήδη υπαρχουσών βάσεων, δημιουργία καινούργιων, και εγκατάσταση επιπλέον ραντάρ: δεν το λες «αποχώρηση», ε;

Τσάκισε το σχέδιο των μισθοφόρων, πληρωμένων απ’ το Ριάντ; Δεν αποκλείεται – υπήρχαν παραπάνω από ένας λόγοι για να μην δουλέψει. Οπότε μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο: η Ουάσιγκτον έχει καταλάβει ένα ικανό μέρος της (άλλοτε) συριακής επικράτειας (το ότι εκεί υπάρχουν οι εντολοδόχοι του pkk δεν αλλάζει το ποιος είναι το αφεντικό), η οποία συριακή επικράτεια πρέπει να θεωρείται διαμελισμένη για το εγγύς μέλλον – πλην απροόπτου.

Είναι ευχαριστημένοι στην Ουάσιγκτον και στο Τελ Αβίβ μ’ αυτό το επίτευγμα; Καθόλου σίγουρο. Ειδικά αν οι «προφητείες» της Μόσχας, περί «επίθεσης με χημικά» στον θύλακα του Idlib και, σαν τρέιλερ, αμερικανο-αγγλο-γαλλικών βομβαρδισμών των συριακών θέσεων για συνετισμό, αποδειχθούν αληθινές.

Ωστόσο ένας εξωτερικός παρατηρητής δικαιούται να αναρωτιέται για το αν αυτό το βιολί με τις «χημικές επιθέσεις» είναι υπεράνω αντιμετώπισης απ’ το μπλοκ της Αστάνα. Η αλήθεια είναι ότι η Άγκυρα έχει ζητήσει απ’ την Μόσχα και την Δαμασκό «δικαίωμα»: για να λύσει το πρόβλημα με τους proxies του Ριάντ στο Idlib εκ των ενόντων (: δηλαδή με τους δικούς της proxies). Αυτή η δέσμευση είναι προϊόν των εντατικών διαβουλεύσεων ανάμεσα στην Άγκυρα και την Μόσχα· μένει, ωστόσο, να φανεί η αποτελεσματικότητά της.

Κατά τα άλλα: στις 7 Σεπτέμβρη, που δεν θα γίνει (οριστικό) η τετραμερής Βερολίνο – Παρίσι – Άγκυρα – Μόσχα, θα γίνει συνάντηση του μπλοκ της Αστάνα στην Τεχεράνη. Έχουν να γίνουν πολλά ακόμα· κι όχι μόνο (ή, ίσως, όχι κυρίως) στο συριακό πεδίο μάχης.

Βάσεις…

Τετάρτη 29 Αυγούστου. Το δημοσίευμα μιας τουρκικής εφημερίδας (της yeni safak) για το (υποτιθέμενο) αίτημα του τουρκικού ναυτικού προς το γκουβέρνο Erdogan για δημιουργία στρατιωτικής βάσης στη βόρεια κύπρο («τουρκική δημοκρατία της βόρειας κύπρου», για να συνεννούμαστε…) δεν αντέχει – κατά την γνώμη μας – να ληφθεί υπόψη τοις μετρητοίς. Ενώ θεωρούμε βέβαιο ότι η Άγκυρα δεν θα αφήσει την ανατολική Μεσόγειο στις ηπα και στους συμμάχους τους (Αθήνα και Τελ Αβίβ) άλλο τόσο βέβαιο θεωρούμε ότι έχει υπεραρκετά παράλια για να φτιάξει όχι «βάση» αλλά «βάσεις» οπουδήποτε θέλει, στις τουρκικές ακτές στη Μεσόγειο.

Είναι, όμως, εντελώς διαφορετικό ζήτημα η σημασία μιας μέτριας βάσης (ή της φήμης για την κατασκευή της) σε ότι αφορά το «κυπριακό». Κι εκεί, τα μεγαλεπήβολα έως σατανικά σχέδια του εθνικού άξονα Λευκωσίας – Αθήνας (λέγε με «ογκόλιθο»!) έχουν βουλιάξει στον χυλό των (ανύπαρκτων τελικά) υδρογονανθράκων που, υποτίθεται, θα ήταν οι game changers που θα ανάγκαζαν την Άγκυρα να υποχωρήσει κατά κράτος. Έτσι ώστε είναι αρκετή η φήμη για τουρκική βάση στο βορρά (πιο ισχυρή απ’ την ελληνική στο νότο) για να σημάνει συναγερμό.

… και γκάζια

Τετάρτη 29 Αυγούστου. Τι συμβαίνει λοιπόν; Η ελληνική εθνική γραμμή έχει βγάλει τον σκασμό, αφού τα νέα δεν είναι καλά. Το μόνο βεβαιωμένο κοίτασμα φυσικού αερίου (Αφροδίτη) δεν είναι τέτοιο για να κάνει τη νότια κύπρο σεϊχάτο. Μέτρια πράγματα. Τέσσερα τρις κυβικά δεν είναι «λίρα εκατό». Τι να τα κάνεις αυτά τα κυβικά; Να φουσκώνεις μπαλόνια;

Προχτεσινό άρθρο του καλά ενημερωμένου νοτικοκυπριακού «πολίτη» σκιαγραφεί το δράμα:

…Το συμβόλαιο της Κύπρου με τη Noble προβλέπει σε γενικές γραμμές ότι η εταιρεία μόλις ξεκινήσει η πώληση φυσικού αερίου θα αρχίσει να εισπράττει σταδιακά τα χρήματα της εξόρυξης και ανάπτυξης του κοιτάσματος και στη συνέχεια θα μοιράζει τα κέρδη με την Κυπριακή Δημοκρατία σε ποσοστό 60%:40% υπέρ της Κύπρου. Αυτά τα νούμερα είχαν υπολογισθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, με βάση το σενάριο ότι η Κύπρος θα μπορούσε να πωλεί το φυσικό της αέριο τουλάχιστον γύρω στα 6-7 δολάρια το κυβικό μέτρο. Στην καλύτερη περίπτωση σήμερα η Κύπρος μπορεί να πωλήσει κοντά στα 4-5 δολάρια το κυβικό μέτρο, με κόστος εξόρυξης και μεταφοράς πέριξ των 3,5 δολαρίων το κυβικό μέτρο. Με λίγα λόγια, τα περιθώρια κέρδους με βάση την υφιστάμενη συμφωνία λιγοστεύουν για τις Noble-Delek, με αποτέλεσμα να ζητούν αλλαγή της συμφωνίας, διεκδικώντας στο σύνολο του κοιτάσματος επιπρόσθετα έσοδα κοντά στα 3 δισ. δολάρια…

Χάλια, ε; Υπάρχουν δύο ιδέες για την αξιοποίηση αυτών των ρημαδοκυβικών. Η μία είναι να πηγαίνουν με αγωγό στη νότια κύπρο· πράγμα που χρειάζεται χώρια επενδύσεις, καθώς και οργάνωση της «εσωτερικής αξιοποίησής τους». Με όλα τα οικονομικά / επενδυτικά απαραίτητα. Η ποσότητα είναι μεγάλη για τις ενεργειακές ανάγκες της νότιας κύπρου, αλλά μια χαρά για τις ανάγκες του συνόλου του νησιού. Ξαφνικά, εντελώς ξαφνικά (!!!) η μόνη ορθολογική ιδέα αξιοποίησης αυτών των ρημαδοκοιτασμάτων για εσωτερική κατανάλωση, θα απαιτούσε μια κάποια «λύση του κυπριακού»! Ανάθεμα δηλαδή!!!

Η άλλη ιδέα είναι να πουλιούνται τα ρημαδοκυβικά στην αίγυπτο. Τόμπολα!!! Πάντα κατά τον «πολίτη»:

.. Η θέση των εταιρειών Noble –Delek που έκλεισαν συμφωνία με τη Shell που διαχειρίζεται το τερματικό LNG στο Ιτκούκ της Αιγύπτου, είναι ότι τα οικονομικά, όπως αυτά απορρέουν από το συμβόλαιο που υπέγραψε με την Κυπριακή Δημοκρατία το 2010, δεν βγαίνουν. Η Αίγυπτος λόγω του ότι έχει ανακαλύψει τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου και είναι ήδη αυτάρκης, αλλά και σε συνδυασμό με τη διεθνή πτώση των τιμών, δεν αγοράζει σε συμφέρουσες τιμές…

Ξανά χάλια, ε; Υπάρχει και μια τρίτη ιδέα, εθνικά υπερήφανη και ουάου: να πέφτουν αυτά τα κυβικά στον θρυλικό ισραηλινο-ελληνικό east med· που, ως γνωστόν, θα σώσει την ευρώπη… Παίζει; Ο ειρωνικός “πολίτης” έχει αμφιβολίες:

… Η εμπορική αξιοποίηση του φυσικού αερίου [σ/σ/: λένε οι υπέρμαχοι αυτής της ιδέας…] θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο της αντίστασης του κυπριακού ελληνισμού απέναντι στην τουρκία. Έτσι η όδευση των αγωγών θα πρέπει να γίνει προς δυσμάς (east-med)… Το αέριο θα φέρει χρήμα, θα κτίσουμε συμμαχίες και άμυνα με το ισραήλ και την αίγυπτο, και θα μπορέσουμε να αντισταθούμε στην τουρκία.

Ρώτησε, βέβαια, κανείς το ισραήλ και την αίγυπτο, την ΕΝΙ, την ΤΟΤΑΛ και την Shell αν συμμερίζονται αυτή την αφελή πολιτική προσέγγιση κάποιων κυπρίων πολιτικών; Η προσέγγιση αυτή έχει και κάποιες άλλες πολύ πιο σοβαρές αδυναμίες. Ο East Med είναι πολύ ακριβό έργο (6-7 δις δολάρια) και με βάση τις σημερινές τιμές δεν ξέρει κανείς αν οι εταιρείες θα μπορέσουν να έχουν κάποια κέρδη, πολύ πειρσσότερο τα κράτη που θα εμπλακούν. Το μεγαλύτερο πρόβλημα βέβαια είναι οι ποσότητες. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν επαρκείς ποσότητες για να είναι βιώσιμο αυτό το project….

Όλα μαύρα λοιπόν;

Όλα τάχε η Μαργιορή, το τουρμπάνι της έλειπε

Τετάρτη 29 Αυγούστου. Φανερά ή κρυφά το μεγαλειώδες σχέδιο «θα τσακίσουμε την τουρκία» που πρόπερσι εφάρμοσε ο ογκόλιθος στο ελβετικό Κραν Μοντανά, στη διάρκεια του τορπιλισμού της δυνατότητας για μια έντιμη συμφωνία «λύσης του κυπριακού» (στη βάση εθνικής συμφωνίας / μεθόδευσης Αθήνας – Λευκωσίας) στηριζόταν στο γκάζι, στις απεριόριστες ποσότητες γκαζιού που θα ανακαλύπτονταν στα νότια της νότιας κύπρου, κάνοντας τη Λευκωσία κάτι σαν το «ευρωπαϊκό Αμπού Ντάμπι». Αφού, όμως, οι υδρογονανθρακικές ελπίδες αποδεικνύονται (σχεδόν) σκέτοι άνθρακες, το κόλπο γυρνάει ανάποδα. Αντί να στριμωχτεί η Άγκυρα, αφήνει να διαρρέουν φήμες για την δημιουργία βάσης στη βόρεια κύπρο (και ποιος θα την εμποδίσει;), που είναι ο κωδικός του «θα κάνουμε τις δικές μας γεωτρήσεις εκεί που κρίνουμε· και θάχουμε δίπλα τα πολεμικά μας… Κι αν βρούμε κάτι, ε….»

Σαν βάση αυτή καθεαυτή μια τουρκική στρατιωτική εγκατάσταση στη βόρεια κύπρο, ελάχιστα χιλιόμετρα απ’ τις απέναντι τουρκικές ακτές, δεν έχει νόημα. Σαν γεωπολιτικός συμβολισμός όμως, έχει και παρέχει!!! Τουρκικά γεωτρύπανα plus αντιτορπιλικά – υπάρχει διαφωνία; Αυτό δεν ήταν, άλλωστε, το σενάριο που ήθελε να παίξει απ’ την μεριά της η Λευκωσία, με αμερικανικά και γαλλικά κόλυβα; Ε, να τώρα!!!

Δεν πειράζει… Τουλάχιστον έχουν μείνει οι βάσεις της ακμαίας (;;;) her majesty… (Το εμπόριο γεωπολιτικής στα παλιά του standards…  Κι ό,τι βγει…)

Συμμαχικοί καυγάδες

Τρίτη 28 Αυγούστου. Με την γερμανία είμαστε αποφασισμένοι να δημιουργήσουμε ένα ανεξάρτητο ευρωπαϊκό ή γαλλο-γερμανικό χρηματοδοτικό εργαλείο που θα μας επιτρέψει να πάψουμε να είμαστε τα παράπλευρα θύματα των αμερικανικών διεθνών κυρώσεων…. Θέλω μια ευρώπη που θα είναι κυρίαρχη ήπειρος και όχι βάσσαλος, κι αυτό σημαίνει το να έχει εντελώς ανεξάρτητους χρηματοπιστωτικούς μηχανισμούς, που σήμερα δεν υπάρχουν.

Αυτά δήλωσε ο γάλλος υπ.οικ. Bruno Le Maire χτες σε συνέντευξη τύπου. Είναι κάτι σα συνέχεια παρόμοιων δηλώσεων του γερμανού υπ.οικ. Heiko Maas: σε μεγάλο βαθμό αφορά το προσπέρασμα του swift. Η αφορμή είναι οι αμερικανικές κυρώσεις κατά της Τεχεράνης. Οι αιτίες είναι πολύ πιο πλατιές: αφορούν, επίσης, τις οικονομικές σχέσεις με την Μόσχα, το Πεκίνο (αλλά, γιατί όχι; ακόμα και την Πγιονγκγιάνγκ) – με άλλα λόγια το ποιος κάνει κουμάντο στον πλανήτη.

Το swift (το όνομα είναι απ’ τα αρχικά του society for worldwide interbank financial telecommunication) είναι ο διεθνής μηχανισμός διακανονισμού των διασυνοριακών πληρωμών: διασυνδέει και διαχειρίζεται τις μεταβιβάσεις χρήματος μεταξύ 11.000 «οντοτήτων», από περισσότερα από 200 κράτη και ανεξάρτητες περιοχές. Η έδρα του είναι στο βέλγιο (όπως και του νατο…) και στο διοικητικό του συμβούλιο έχει ceo από 2 αμερικανικές τράπεζες (citigroup και j.p. morgan) που τροφοδοτούν την αμερικανική fed με τα στοιχεία που χρειάζεται για να μαστορεύει τις κυρώσεις.

Αυτό σημαίνει ότι η «ανεξαρτησία» που διακηρύσσουν γερμανοί και γάλλοι σημαίνει μηχανισμούς χρηματικών διαβιβάσεων στη διοίκηση των οποίων δεν θα συμμετέχουν εκπρόσωποι / πράκτορες των αμερικανικών τραπεζών· ή, σε κάθε περίπτωση, δεν θα μεταφέρονται στοιχεία αυτών των συναλλαγών στην Ουάσιγκτον. Όμως αυτό δεν θα είναι όλη η «απελευθέρωση». Γιατί η πρόσφατη εμπειρία δείχνει ότι ο αμερικανικός «πυρετός κυρώσεων» δεν εξαρτιέται αποκλειστικά απ’ το swift: οι απειλές σχετικά με τον nord stream 2 είναι σαφώς πιο «πολιτικές», και είναι αντίποινα που ξεπερνούν την δικαιοδοσία του swift…

Νομίσματα σε περιστροφή

Τρίτη 28 Αυγούστου. Η «ναυτεμπορική» είναι μια καθημερινή πρωϊνή εφημερίδα που απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε στελέχη επιχειρήσεων, με ιδιαίτερη έμφαση τις ναυτιλιακές. Το να ανησυχεί, λοιπόν, για την παγκόσμια κυριαρχία του δολαρίου έχει το ενδιαφέρον του.

Με βάση τα στοιχεία που παραθέτει σε χθεσινό άρθρο, το δολάριο περαμένει μεν κυρίαρχο, αλλά με μια ελαφριά πτωτική τάση σαν διεθνές «αποθεματικό νόμισμα». Ενώ, δηλαδή, το τελευταίο τρίμηνο του 2016 κάλυπτε το 65,34% των αποθεματικών παγκόσμια, το φετεινό τρίμηνο Γενάρη – Μάρτη είχε πέσει στο 62,48%. Αν τα «αποθεματικά» είναι το κριτήριο, τότε ίσως το δολάριο (και μαζί του η fed και η Ουάσιγκτον) θα μπορούσε να ανησυχεί συγκρατημένα: το επόμενο αποθεματικό νόμισμα είναι το ευρώ (20,4%), το τρίτο στη σειρά το γιέν (4,8%) ενώ το φιλόδοξο γουάν μόνο το 1,4%.

Τα «αποθεματικά» είναι βασικά με την μορφή χρεωγράφων που έχουν εκδοθεί στο κάθε νόμισμα. Δεσπόζουσα θέση έχουν, φυσικά, τα «κρατικά ομόλογα» (και ακολουθούν τα εταιρικά). Τα δάνεια ενός κράτους (ή μιας επιχείρησης) μπορούν να θεωρηθούν “απόθεμα”, “κάσα”, αν αυτός που έχει δανειστεί θεωρείται αξιόχρεος. Αν, λοιπόν, το δολάριο έχει περίπου το 62,5% των παγκόσμιων «αποθεματικών», αυτό οφείλεται στο τεράστιο αμερικανικό δημόσιο χρέος, που βρίσκεται στα 21,3 τρισεκατομύρια δολάρια. Θα επανέλθουμε στη συνέχεια σ’ αυτό.

Υπάρχει, όμως, ένας άλλος δείκτης που δείχνει ότι πράγματι το δολάριο (και ότι αυτό σημαίνει) απειλείται σοβαρά. Είναι ο χάρτης των νομισμάτων που χρησιμοποιούνται στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Εκεί το δολάριο έχει μόνο το 39,9% της «αγοράς», με το 35,7% να ανήκει στο ευρώ, το 3% στο γιέν, το 1,6% στο γουάν και το 19,8% σε άλλα νομίσματα (στα οποία περιλαμβάνονται η αγγλική λίρα, το ελβετικό φράγκο, το ρούβλι, κλπ).

Η χρήση του δολαρίου στις διεθνείς συναλλαγές πρόκειται να πέσει (ίσως όχι άμεσα και θεαματικά, αλλά θα πέσει) στο βαθμό που μια σειρά κράτη θα αυξήσουν την χρήση των δικών τους νομισμάτων στο μεταξύ τους εμπόριο. Κατά συνέπεια η «ηγεμονική θέση» του δολαρίου εξαρτιέται όλο και περισσότερο απ’ την λειτουργία του σαν «αποθεματικό νόμισμα»· ή, ειπωμένο διαφορετικά, απ’ την διάθεση των ανταγωνιστών του να συνεχίσουν να το δανείζουν αγοράζοντας τα ομόλογά του.

Εδώ, όντως, εμφανίζεται μια απειλητική τάση: η Μόσχα «ξεφορτώνεται» τα αμερικανικά ομόλογα με γρήγορους ρυθμούς, το ίδιο και η Άγκυρα· το Πεκίνο (που παραμένει ο μεγαλύτερος δανειστής των ηπα…) με μικρότερους· και, παραδόξως, στο «ξεφόρτωμα» των αμερικανικών κρατικών χρεωγράφων συμμετέχει και το Τόκιο. Αυτό το «ξεφόρτωμα» σημαίνει πώληση των αμερικανικών ομολόγων, μια ενέργεια που είναι κερδοφόρα αν αυτά έχουν «καλή τιμή» στην αγορά. Έτσι προχωράει στο βαθμό που δεν φαίνεται· που δεν αποτελεί, δηλαδή, έκφραση μιας γενικευμένης «κρίσης εμπιστοσύνης» προς τον αμερικανικό καπιταλισμό….