Παρασκευή 30 Νοέμβρη. Η περίπτωση He Jiankui μοιάζει σε πολλά με την περίπτωση Panos Zavos. Και οι δύο ήταν αρκετά γνωστοί επαγγελματίες ήδη, έτσι ώστε να μην υπάρχει αμφιβολία ότι τεχνικά ήταν / είναι ικανοί να έχουν κάνει αυτό που λένε… Ταυτόχρονα όμως παραβίαζαν όλα τα πρωτόκολλα εγκυρότητας («δεν σας λέμε ούτε που, ούτε ποιοί», καμμία κρίσιμη λεπτομέρεια), με πλήρη συνείδηση του τι κάνουν εναντίον των συναδέλφων τους. Μ’ άλλα λόγια ο Zavos τότε προβόκαρε και ο Jiankui τώρα προβοκάρει εν γνώσει τις νόρμες ελέγχου και επιβεβαίωσης των «επιστημονικών κοινοτήτων» στις οποίες ανήκουν και απ’ τις οποίες προέρχεται η αναγνώριση και το κύρος τους. Αν ήθελαν να κάνουν κάτι που να μην μπορούν να ελέγξουν οι συνάδελφοί τους, θα ήταν αρκετό να μην ανακοινώσουν τίποτα!… Αν ήθελαν να κάνουν κάτι αποφεύγοντας την κατακραυγή, θα το κρατούσαν κρυφό… Αν ήθελαν να «πατεντάρουν» την μεθοδολογία τους…. απλά δεν μπορούν!!! Τι επεδίωκε τότε ο Zavos και τι επιδιώκει, λοιπόν, ο Jiankui τώρα;
Είναι αρκετά πιθανό ότι η απάντηση σχετικά με τον Zavos ήταν όντως τα λεφτά, και ίσως κάτι επιπλέον (που δεν είναι της στιγμής). Ο Jiankui; Κι αυτός φράγκα θέλει;
Ίσως. Υπάρχει όμως ένα διαφορετικό θέμα, και ασφαλώς ο Jiankui το ξέρει καλά, καθώς πηγαινοέρχεται ανάμεσα σε αμερικανικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα και στο εργαστήριό του στο πανεπιστήμιο της Shenzhen: οι κινέζοι γενετιστές έχουν κάνει πράγματι σημαντικές «προόδους» σε διάφορους επιμέρους τομείς, και απειλούν την (εμπορική / τεχνολογική / επιστημονική) κυριαρχία των δυτικών και στις βιοτεχνολογίες. Για παράδειγμα, μόλις πριν 3 μήνες, στις αρχές του περασμένου Σεπτέμβρη, βιοτεχνολόγοι του πανεπιστημίου της Σαγκάης ανακοίνωσαν την πετυχημένη (;) εφαρμογή της crispr/cas9 στην εργαστηριακή επιδιόρθωση σε ανθρώπινα έμβρυα μιας γενετικής ανωμαλίας που είναι υπεύθυνη για μια σπάνια και ανίατη αρρώστια (την marfan). Η ανακοίνωση έγινε με όλο το επιστημονικό πρωτόκολλο, μέσω δημοσίευσης σε έγκυρο διεθνές περιοδικό (το molecular therapy).
Οπωσδήποτε αυτή η κινεζική επιτυχία είναι συζητήσιμη – λόγω τομέα. Δεν παύει, ωστόσο, να πιστοποιεί ότι το τόσο απειλητικό «made in china 2025» έχει σοβαρά ερείσματα και στις βιοτεχνολογικές εφαρμογές. Κι αυτό είναι σοβαρό ζήτημα, εμπορικά / οικονομικά αλλά ακόμα και πολεμικά…
«Βγήκε μπροστά», λοιπόν, ο He Jiankui με τους αναπόδεικτους (και από στενά «επιστημονική» άποψη αστήρικτους) ισχυρισμούς του για να προκαλέσει την διεθνή κατακραυγή για την ανηθικότητα των κινέζων γενετιστών; Σε μια εποχή που «ψήνεται» από διάφορες μεριές ο «κινεζικός κίνδυνος»; Ξέρουμε ότι σε πολλούς αυτό θα φανεί σαν «σενάριο συνωμοσίας». Ωστόσο στον όλο και πιο ανταγωνιστικό καπιταλιστικό κόσμο (συμπεριλαμβανόμενης της τεχνολογικής του στιβάδας) τα κτυπήματα κάτω απ’ την μέση δεν είναι εξαίρεση. Είναι ο κανόνας.
Και δεν είναι η περίπτωση Jiankui ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία ισχυρή ένδειξη για τέτοιου είδους συγκρούσεις…