Τετάρτη 17 Οκτώβρη. …Η παγκόσμια αγορά των μοχλευμένων δανείων είναι μεγαλύτερη απ’ ότι η αγορά των ενυπόθηκων δανείων στις ηπα το 2006 – και συνεχίζει να μεγαλώνει εξαιρετικά γρήγορα. Η Επιτροπή ανησυχεί απ’ αυτήν την αύξηση του μοχλευμένου δανεισμού…
Η «επιτροπή» είναι η επιτροπή οικονομικής πολιτικής της τράπεζας της αγγλίας – όχι κανά τυχαίο think tank… Όσο για τον μοχλευμένο δανεισμό; Το κόλπο δεν είναι καθόλου καινούργιο. Είναι ακριβώς το ίδιο μ’ εκείνο που έπαιζε στα ‘90s και ακόμα εντονότερα στα ‘00s…. Μέχρι που ήρθε εκείνη η αποφράδα ημέρα όπου η Lehman Brothers κατέβασε ρολά…
«Μοχλευμένο δάνειο» είναι ένα δάνειο που έχει χαρακτηριστεί «σκουπίδι», καθώς αυτός που έχει δανειστεί είναι μια ήδη υπερχρεωμένη επιχειρήση. Τέτοια δάνεια θεωρούνται έτοιμα να «κοκκινίσουν» οποιαδήποτε στιγμή (αν η επιχειρήση χρεωκοπήσει), οπότε οι τράπεζες που τα δίνουν φροντίζουν να τα ξεφορτωθούν έγκαιρα. Πως; Τα «πακετάρουν» μαζί με άλλα, λιγότερο επισφαλή δάνεια, φτιάχνοντας «σύνθετα χρηματοπιστωτικά προϊόντα» που λέγονται CLO (collateralized loan obligations) και τα πουλάνε σε λίγο πολύ τζογαδόρους «επενδυτές». Αυτοί τα αγοράζουν επειδή έχουν ψηλά επιτόκια, που σημαίνει ότι μπορούν να γράφουν στα λογιστικά τους βιβλία υψηλά έσοδα από τόκους. Αυτή η «κερδοφορία» κάνει ελκυστικά τα funds (που είναι οι «επενδυτές») και αυξάνει τους μισθούς των μανατζαρέων τους. Εννοείται ότι αυτοί οι μανατζαρέοι δεν είναι ηλίθιοι: για να αγοράσουν τα CLOs δανείζονται απ’ τις τράπεζες με αισθητά χαμηλότερα επιτόκια απ’ αυτά που εισπράττουν…
Ακριβώς ό,τι γινόταν με τα «σκουπίδια» («χαμηλής εξασφάλισης») στεγαστικά (subprime) δάνεια στις ηπα κατά κύριο λόγο. Όλα πηγαίνουν καλά – μέχρι να αρχίσουν οι χρεωκοπίες των επιχειρήσεων που βρίσκονται στη βάση αυτής της αντεστραμμένης πυραμίδας. Αν αυτές οι χρεωκοπίες περάσουν ένα ελάχιστο όριο τότε παρασέρνουν τα δικά τους δάνεια· την «αξία» των CLOs· άρα και την αποπληρωμή των δανείων (των «επενδυτών») που έγιναν για την αγορά τους. Ο κύκλος της κατάρρευσης ξαναγυρίζει τελικά από εκεί που ξεκίνησε: στις τράπεζες.
Εξαιτίας των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων που ήταν η προϋπόθεση της «ποσοτικής χαλάρωσης» των κεντρικών τραπεζών σε ηπα, ε.ε., ιαπωνία για να διασωθούν οι τράπεζες απ’ την προηγούμενη έκρηξη της κρίσης, οι “zompie companies”, οι επιχειρήσεις δηλαδή που ήταν ήδη υπερχρεωμένες, μπορούσαν παρόλα αυτά να συνεχίσουν να δανείζονται τα προηγούμενα χρόνια. Αλλά και να αυξηθούν αριθμητικά, αφού η πραγματική καπιταλιστική κρίση, «κρίση υπερσυσσώρευσης» καθόλου δεν έχει ξεπεραστεί. Το αντίθετο.
Τώρα που η fed (αμερικανική κεντρική τράπεζα) αυξάνει σταθερά τα επιτόκιά της (η ευρωπαϊκή όχι ακόμα…) τα καινούργια επιχειρηματικά δάνεια και η εξυπηρέτηση των παλιότερων (μέσω καινούργιου δανεισμού) γίνονται δυσκολότερα. Αναμένεται έξαρση επιχειρηματικών χρεωκοπιών· σε τι έκταση άραγε; Στις ηπα αυτή ειδικά η «αγορά», των CLOs, είναι 1,1 τρισεκατομύρια δολάρια. Μαζί με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή «αγορά» το νούμερο φτάνει σήμερα στα 2,6 τρισεκατομύρια δολάρια. – και μεγαλώνει έντονα… Το πιο χαρακτηριστικό: έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 10 χρόνια. Τόσο στις ηπα όσο και στην ε.ε. το 80% αυτών των «μοχλευμένων» δανείων δεν έχουν «κάλυψη» της προκοπής. Είναι στον αέρα: τα assets των επιχειρήσεων (που θα χρεωκοπήσουν) έχουν μηδαμινή αξία σε σχέση με τα δάνεια που χρωστάνε.
Πράγμα που σημαίνει ότι σ’ αυτά τα 10 χρόνια «διαχείρισης της κρίσης» ο πραγματικός καπιταλισμός συνέχισε να τρώει εκτός απ’ τις εργατικές σάρκες και τα δικά του θεμέλια… Αφού, όχι μόνο δεν «λύνονται» οι πραγματικές εσωτερικές του αντινομίες αλλά, αντίθετα, οξύνονται…