Τρίτη 7 Αυγούστου. Τι είναι λοιπόν που θορυβεί τη ναυαρχίδα του φιλελευθερισμού (τον economist) σχετικά με την βρετανική παρακμή; Δύο κυρίως θέματα. Το ένα είναι ψυχο-λογικό: μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων δεν συμπεριφέρεται ιδιαίτερα λογικά, κι αυτό αποδεικνύεται (κατά το περιοδικό) απ’ το ότι ψήφισαν κατά πλειοψηφία υπέρ του brexit επειδή είχαν την βολική πεποίθηση ότι για τα προβλήματα του αγγλικού καπιταλισμού φταίνε «άλλοι», και συγκεκριμένα η ε.ε. (Μήπως είναι έλληνες;) Όχι – λέει ο economist:
…Τα περισσότερα απ’ τα προβλήματα της Βρετανίας δημιουργούνται απ’ το εσωτερικό, και δεν υπάρχει τίποτα στη συμμετοχή στην ε.ε. που να εμποδίζει τους βρετανούς επιχειρηματίες να κάνουν εμπόριο με τον υπόλοιπο κόσμο… Οι περισσότεροι οικονομολόγοι προβλέπουν ότι οποιαδήποτε εκδοχή ενός συμφωνημένου Brexit θα συμπιέσει τους ρυθμούς ανάπτυξης της Βρετανίας. Αν η Βρετανία φύγει χωρίς συμφωνία, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές…
Το δεύτερο που ανησυχεί την φιλελεύθερη ναυαρχίδα είναι η τάση συγκέντρωσης κεφαλαίου εντός αγγλίας και, κατά συνέπεια η πτώση της ανταγωνιστικότητας των σχετικών επιχειρήσεων. Το επιτελείο του economist χώρισε τον βρετανικό καπιταλισμό σε 250 υποτομείς, και διαπίστωσε ότι την τελευταία δεκαετία στο 55% αυτών των τομέων έχει μεγαλώσει η συγκέντρωση κεφαλαίου, με τις 4 μεγαλύτερες επιχειρήσεις κάθε υποκλάδου να έχουν αυξήσει το μερίδιό τους στα κέρδη, σε σχέση με μια δεκαετία πριν. Αυτό, κατά τον economist ενισχύει τις δυνατότητες των εργοδοτών να κρατούν χαμηλά τους μισθούς περιορίζοντας έτσι την καταναλωτική τους δυνατότητα· και ενισχύοντας την πληβειακή νευρικότητα. Κι αν αυτή εκφραστεί σαν υποστήριξη στον “επαγγελματία των διαμαρτυριών” Corbyn;
Θα έλεγε κάποιος: και λοιπόν; Αυτός δεν είναι ο καπιταλισμός; Σωστά. Εκείνο που φοβούνται στον economist (χωρίς να το λένε με το όνομά του) είναι πως αν ο βρετανικός καπιταλισμός χάσει την αγορά της ε.ε. (πράγμα λογικό αν ολοκληρωθεί μαλλιοκούβαρα η «έξοδος» του χρόνου την άνοιξη) και δεν την αντικαταστήσει με άλλες στον κόσμο (πράγμα εξαιρετικά δύσκολο), η μειωμένη εσωτερική κατανάλωση θα είναι ένα ακόμα καρφί στο φέρετρό του.