Σάββατο 2 Δεκέμβρη. Όντως η άλλοτε “μόνη υπερδύναμη του πλανήτη” δεν νοιώθει καλά τα τελευταία χρόνια· και δεν είναι το ψόφιο κουνάβι η αιτία. Αυτός είναι μόνο ένα απ’ τα συμπτώματα της παρακμής. Η αιτία βρίσκεται στο ότι εξαιρουμένης της στρατιωτικής υπεροχής (που, όσο περνάει ο καιρός, γίνεται όλο και πιο συζητήσιμη· και πάντως όλο και λιγότερο “πειστική”) η Ουάσιγκτον δεν είχε ποτέ, όλον τον 20ο αιώνα, ένα μοντέλο ύπαρξης σ’ έναν καπιταλιστικό κόσμο “πολυπολικό”. Λογική μια τέτοια έλλειψη ίσως (όταν μάθεις στα πολλά δεν βολεύεσαι με τα λίγα) – αλλά καθόλου χρήσιμη…
Η “χρυσή εποχή” της αμερικανικής ηγεμονίας (στον μισό πλανήτη) ξεκίνησε στον β παγκόσμιο· και κράτησε στις λίγες δεκαετίες του 3ου παγκόσμιου πολέμου (του “ψυχρού”). Τις ήττες της στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα κατάφερε να τις κάνει να φαίνονται “τακτικές” – και το δυαδικό, μανιχαϊστικό μοντέλο αντίληψης του κόσμου (από εδώ το φως της δυτικής δημοκρατίας – από εκεί το σκοτάδι του σοσιαλιστικού ολοκληρωτισμού) πότισε βαθιά όχι μόνο τα μυαλά αλλά ακόμα και το μεδούλι των αμερικανικών κοκκάλων. Κι όχι μόνον εκείνων άλλωστε· τι να πούμε για το ελλαδιστάν;
Φυσικά, μετά το χαρούμενο διάλειμμα των ‘90s, απ’ τις αρχές των ’00 η Ουάσιγκτον ξεκίνησε τον (προληπτικό) πόλεμο που χρειαζόταν για να επιδεικνύει τα μούσκλια της και να διατηρεί (αυτό ήλπιζε) προληπτικά οποιονδήποτε ανταγωνιστή και αμφισβητία “down”. Τον ονόμασε “πόλεμο κατά της τρομοκρατίας”. Της επέτρεψε να υπερεπεκταθεί στρατιωτικά ακόμα περισσότερο (απ’ ότι στα τέλη του 20ου αιώνα) στον πλανήτη σπέρνοντας βάσεις κατά βούληση… “On demand”… Mόνο που αυτού του είδους η υπερεπέκταση (έχουν παρατηρήσει οι ιστορικοί σ’ όλες τις προηγούμενες “αυτοκρατορίες”) είναι το αναμφισβήτητο σημάδι της επερχόμενης καθίζησης.
Που έχει ξεκινήσει εδώ και λίγα χρόνια. Θα ήταν για παράδειγμα εύκολα εφικτό, με χρήση “φτηνών” και “ασύμμετρων” μέσων, ένα μεγάλο ποσοστό των αμερικάνων καραβανάδων που έχουν σπαρθεί στον πλανήτη να μείνει νηστικό και χωρίς σαμπουάν για πλύσιμο· καταρρακώνοντας το ηθικό τους. Αποδείχθηκε, επίσης, εφικτό εκείνο που η προηγούμενη αμερικανική διοίκηση (Ομπάμα) θεωρούσε απίθανο στη συρία: να βρεθούν υπό ενιαία διοίκηση και σχεδιασμό ρώσοι πιλότοι, μισοκατεστραμμένοι σύριοι πεζικάριοι, λιβανέζοι πολιτοφύλακες (Χεζμπ’ αλλάχ), ιρανοί “φρουροί της επανάστασης» και αφγανοί μισθοφόροι – και να νικήσουν. Να νικήσουν αμερικάνους, ισραηλινούς και άγγλους «συμβούλους» και την «πορωμένη» πολυεθνική στρατιά του isis.
Αυτή τη φορά η «τοπική» αμερικανική ήττα (στη μέση Ανατολή) δεν είναι τακτική. Συμπίπτει με την σχεδιασμένη, μεθοδική και πειστική «άνοδο» του κινεζικού καπιταλισμού. Το ότι το trademark “usa” έχει βρεθεί με κεντρικό πολιτικό ατζέντη το ψόφιο κουνάβι δεν είναι ένα ατύχημα της ιστορίας. Είναι συνέπεια του γεγονότος πως πίσω απ’ αυτό το εμπορικό σήμα υπάρχουν λίγα να πουληθούν· και μπροστά του λιγότεροι αγοραστές. Ο επόμενος ατζέντης θα προσπαθήσει να πείσει ότι έχει κάτι καλύτερο να πουλήσει· θα δούμε τότε ποιοι θα θέλουν να ψωνίσουν.
Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι οι ηπα είναι μια «τελειωμένη» υπερδύναμη!!! Σημαίνει ότι είναι επικίνδυνη, μ’ έναν διαφορετικό τρόπο απ’ ότι στη διάρκεια του «ψυχρού» πολέμου: τώρα χάνει το έδαφος κάτω απ’ τα πόδια της. Και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι οι ηγετικές της ελίτ «το έχουν» με τους τεκτονικούς σεισμούς. Προϊστορία (οπότε και ανάλογη εμπειρία) τέτοιου είδους δεν έχουν…
(φωτογραφία: Την 1η Μάη του 2003, μιλώντας απ’ το κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου Abraham Lincoln, ο τότε αμερικάνος πρόεδρος Μπους ο Β ανακοίνωσε πανηγυρικά ότι «αποστολή εξετελέσθη». Η «αποστολή» ήταν η ανατροπή του καθεστώτος Χουσεΐν μέσω της κατάληψης του ιράκ. Μια πρώτης γραμμής νίκη στο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας»…
Κάτι λιγότερο από 15 χρόνια μετά, δεν υπάρχει αμερικάνος που να πει «αποστολή εξετελέσθη» και να μην γελάσουν και οι πέτρες…)