Month: October 2017

Η καπιταλιστική κανονικότητα

Πέμπτη 26 Οκτώβρη. Αν στην κινέζικη περίπτωση η απάντηση είναι καταφατική, κι αν στην γιαπωνέζικη περίπτωση η επίσημη «σύνθεση» ανάμεσα σε κράτος, κεφάλαιο και οργανωμένο έγκλημα («γιακούζα») είναι επίσης οργανική και γνωστή, ας μην βιαστεί κανείς να μιλήσει για ασιατικές ιδιαιτερότητες και «εξαιρέσεις του κανόνα» της αναγκαιότητας και της γραμμικής σχέσης του «δημοκρατικού εποικοδομήματος» για την «ανάπτυξη της καπιταλιστικής βάσης».

Το «ερώτημα της δημοκρατίας» (και της αναγκαιότητάς της…) ποτέ δεν έπαψε να μπαίνει στην ιστορία των δύο τελευταίων αιώνων στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες. Η τελευταία τέτοια περίοδος, όπου όχι μόνο έχει ξανατεθεί μεταξύ των αφεντικών το ερώτημα αλλά απαντιέται κιόλας με τους τρόπους που τα βολεύει, είναι απ’ την δεκαετία του 1980 και μετά, ως σήμερα. Αν θα ήθελε κανείς να είναι ακριβής, το «πολίτευμα» στα περισσότερα δυτικά κράτη (συμπεριλαμβανόμενων των πρώην «σοσιαλιστικών») είναι ολιγαρχία.

Αυτό δεν έχει επιβληθεί μέσα από ανοικτές απαγορεύσεις. Συμβαίνει, κυρίως, μέσα από την «κοινή συναινέσει» (πληθυσμών και αφεντικών) υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης (νεοφιλελεύθερης) ιδέας περί «κεντρικής εξουσίας»: εξαιτίας της συνθετότητας των ζητημάτων είναι μια τεχνικο-γραφειοκρατική διαδικασία, που διεκπεραιώνεται από ειδικούς των αφεντικών, και μπορεί να επηρεαστεί μόνο απ’ την δράση συγκεκριμένων ομάδων «πίεσης». (Αναλυτικότερα στα Sarajevo νο 78, 80 και 90: κοινοβουλευτισμός, εξουσία, κράτος).

Αυτή η παραδοχή δεν διαφέρει ριζικά απ’ την λειτουργία του μονοκομματικού κράτους τύπου κίνας: κι εκεί οι φράξιες του κόμματος μπορούν να λειτουργούν σαν «ομάδες πίεσης». Στο βαθμό που λειτουργεί (και έτσι συμβαίνει τις τελευταίες δεκαετίες) αποδεικνύει ότι οι περιβόητες «μεσαίες τάξεις» δεν έχουν κάποια υπαρξιακή καούρα υπέρ της δημοκρατίας. Κυρίως αναζητούν την κατανάλωση που τροφοδοτεί την αυτοπεποίθησή τους. Και άρα τις καταναλωτικές ελευθερίες.

Απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και ως τις αρχές της επόμενης (όταν άρχισε ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας»), η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ είχε ταΐσει μια θηριωδώς αυτάρεσκη ρητορική για την «απόλυτη υπεροχή της δυτικής δημοκρατίας» και την «έμφυτη τάση των μεσοστρωμάτων» να την διεκδικούν. Το «κέντρο» («κέντρο» απ’ την άποψη της ταξικής διαστρωμάτωσης: «μεσαία τάξη», «κέντρο» και ως προς το δίπολο «δεξιά – αριστέρα») είχε αναχθεί σε σπονδυλική στήλη και εγγύηση αυτής της περίφημης «δημοκρατίας». Αυτά ενόσω η υπόγεια κρίση και η φανερή αναδιάρθρωση αναδιαμόρφωναν τις σχέσεις εξουσίας, μακριά από τέτοια εύπεπτα, ύπουλα και ναρκισσιστικά σχήματα.

Τελικά, στα τέλη μόλις της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, οι πρωτοκοσμικές μικροαστικές και μεσοαστικές μάζες (τα αδιαφοροποίητα σύνολα των Εγώ…) δείχνουν μια ισχυρή τάση προς τον εξουσιαστικό αυταρχισμό. Μπορεί να μην αναζητούν το κόμμα / κράτος α λα κίνα. Μια χαρά όμως θεωρούν ότι θα υπηρετηθούν τα συμφέροντά τους απ’ το κράτος / μαφία. Η ιαπωνία μπορεί να είναι το ανομολόγητο μοντέλο…

Ένα καλό συμμαχικό απαρτχάιντ

Πέμπτη 26 Οκτώβρη. Το ελληνικό βαθύ κράτος και, ηχηρά ή σιωπηλά το σύνολο των πολιτικών βιτρινών του, δίνουν γη και αέρα στον ισραηλινό στρατό, για να εκπαιδεύει την αεροπορία του. Για το ενδεχόμενο μιας επίθεσης στην Τεχεράνη.

Αυτά είναι γνωστά κι ανομολόγητα. Λιγότερο γνωστές είναι οι λεπτομέρειες του τι είναι το ισραηλινό κράτος και η πλειοψηφία της ισραηλινής κοινωνίας. «Πες μου τον φίλο σου να σου πω ποιος είσαι» λέει μια λαϊκή παροιμία: είτε για την χούντα του Καΐρου μιλάμε είτε για το ρατσιστικό καθεστώς του Τελ Αβίβ είτε για τον αμερικανικό μιλιταρισμό, πρόκειται για τους επιλεγμένους στρατιωτικούς και γεωπολιτικούς συμμάχους της Αθήνας. Του ελληνικού κράτους / κεφάλαιου / παρακράτους.

Έχει σημασία, και θα επιμένουμε πάντα: το πως αρθρώνεται το ελληνικό κράτος / κεφάλαιο / παρακράτος δεν φαίνεται μόνο απ’ την δράση του εντός συνόρων, αλλά (συχνά με αποκαλυπτικό τρόπο) και απ’ την «εξωτερική πολιτική» του. Αυτές οι «πολιτικές», εντός και εκτός συνόρων, δεν είναι πουθενά, σε κανένα σημείο του καπιταλιστικού πλανήτη, διαχωρισμένες. Επικοινωνούν με πολλούς τρόπους.

Διαβάστε, λοιπόν, αυτό:

… Οι στρατιωτικοί που διοικούν την περιοχή [σ.σ.: την δυτική Όχθη] συχνά εκδίδουν διαταγές, κανονισμούς, οδηγίες και κανόνες (μην ξεχνάμε: είναι οι αφέντες της γης). Σ’ αυτή τη φάση ζητάνε περισσότερη γη για να φτιάξουν δρόμους «μόνο για Εβραίους». Εξαιρετικούς δρόμους, φαρδείς δρόμους, καλοστρωμένους δρόμους, καταπληκτικά φωτισμένους τη νύχτα – όλα αυτά σε κλεμμένη γη. Όταν ένας Παλαιστίνιος οδηγεί σε τέτοιο δρόμο, το όχημά του κατάσχεται και αυτός ξαποστέλνεται πεζός.

Σε μια περίπτωση βρέθηκα μάρτυρας, μ’ έναν παλαιστίνιο οδηγό και έναν στρατιώτη που μάζευε τις λεπτομέρειες πριν κατάσχει το αυτοκίνητο και ξαποστείλει τον ιδιοκτήτη του. «Γιατί;» ρώτησα τον στρατιώτη. «Είναι διαταγή – είναι δρόμος μόνο για εβραίους» απάντησε. Τον ρώτησα πού υπάρχει σήμανση που να το δείχνει αυτό και να υποδεικνύει (σε μη εβραίους) οδηγούς να τον αποφύγουν. Η απάντησή του ήταν εντυπωσιακή. «Είναι δική τους ευθύνη να το ξέρουν, και πέρα απ’ αυτό, τι θέλεις να κάνουμε; να βάλουμε ένα σήμα και να αφήσουμε τίποτα αντισημίτες ρεπόρτερ ή δημοσιογράφους να το βγάλουν φωτογραφία και να δείξουν σ’ όλο τον κόσμο ότι το Απαρτχάιντ είναι εδώ;»…

Ποιος παλαιστίνιος τα γράφει αυτά; Κανένας. Αυτά τα έγραψε η Shulamit Aloni, παλιά (1928 – 2014) ισραηλινή αριστερή πολιτικός, πριν 10 χρόνια. Στις 10 γενάρη του 2007. Ο τίτλος του άρθρου της ήταν σαφής: υπάρχει απαρτχάιντ στο ισραήλ (there is apartheid in israel).

Αυτό που συνέβαινε πριν 10 χρόνια έχει γίνει πολύ χειρότερο σήμερα. Ο ακροδεξιός ισραηλινός υπ.αμ. Avigdor Lieberman, συνεργάτης και συνεταίρος του έλληνα ακροδεξιού ψεκασμένου υπ.αμ., έχει την άποψη ότι για να είναι ρεαλιστική οποιαδήποτε «λύση του παλαιστινιακού», θα πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε α) την επισημοποίηση της ισραηλινής κατοχής των τωρινών εδαφών στη δυτική Όχθη (δηλαδή του μεγαλύτερου μέρους της) και των «οικισμών», και β) τον εξαναδραποδισμό των εκατοντάδων χιλιάδων αράβων (παλαιστίνιων) που ζουν, σαν δεύτερης κατηγορίας πολίτες, στα όρια του σημερινού ισραηλινού κράτους – προς το υποτιθέμενο «παλαιστινιακό κράτος».

Δεν πειράζει, όμως, που πολλοί πια, σε διάφορα σημεία του πλανήτη, μιλούν καθαρά και έντονα για το ρατσιστικό κράτος του ισραήλ, για το ισραηλινό απαρτχάιντ, οργανώνοντας διαδηλώσεις και μποϋκοτάζ εναντίον του. Σημασία έχει η «συνεργασία για την ενεργειακή ασφάλεια» που θάλεγε και το ψόφιο κουνάβι…

Ένα «κανονικό κράτος»…

Τετάρτη 25 Οκτώβρη. Η επανεκλογή του δεξιού, φιλοπόλεμου Shinzo Abe στην πρωθυπουργία της ιαπωνίας, βάζει σε τροχιά την αλλαγή του ιαπωνικού συντάγματος, σε ότι αφορά την χρήση, και άρα το μέγεθος και το είδος του στρατού. Όπως είναι (ίσως) γνωστό το μεταπολεμικό (β παγκόσμιος) σύνταγμα του Τόκιο απαγόρευε την ύπαρξη και την χρήση του στρατού εκτός συνόρων. Αυτό σήμαινε έναν στρατό χωρίς επιθετικά όπλα και χωρίς ανάλογη εκπαίδευση. Ο Abe ήδη έκανε μια συνταγματική αλλαγή το 2015, ανοίγοντας το παράθυρο για συμμετοχή του ιαπωνικού στρατού οπουδήποτε στον κόσμο «σαν συνδρομή σε συμμάχους». Δεν ξέρουμε αν πήγαν ιάπωνες πεζοναύτες οπουδήποτε, και που. Δεν έχει σημασία. Η αλλαγή του ’15 ήταν «μεταβατική». Τώρα ο Abe πρόκειται να καταργήσει οτιδήποτε αντιμιλιταριστικό. Η ιαπωνία θα ξαναγίνει ένα «κανονικό ιμπεριαλιστικό κράτος».

Οι συνέπειες αυτής της εξέλιξης στο κοντινό μέλλον (τα επόμενα χρόνια) θα είναι πολλών ειδών. Απ’ την μια μεριά το Τόκιο θα μπορεί να διαπραγματευτεί από άλλη θέση την παρουσία (και το μέγεθος) του αμερικανικού στρατού στα εδάφη του. Απ’ την άλλη η Ουάσιγκτον θα έχει αισθητά μεγαλύτερες δυσκολίες στο να ελέγξει τον ιαπωνικό ιμπεριαλισμό.

Τυπικά το Τόκιο θα εμφανίζεται σαν εξοπλιζόμενο εναντίον της βορειοκορεατικής «απειλής». Πολλοί θεωρούν ότι ο κυριότερος αντίπαλός του (θα) είναι το Πεκίνο, που πράγματι βρίσκεται σε μια δυναμική ιμπεριαλιστική τροχιά σε ότι αφορά τον δυτικό ειρηνικό και τη νοτιοανατολική ασία. Όμως τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό στην ίδια περιοχή θα τον θεωρεί το Τόκιο «φιλικό»;

Σε κάθε περίπτωση: υπάρχει ακόμα ένα ισχυρό αντι-μιλιταριστικό κίνημα στην ιαπωνία. Δεν ξέρουμε τι θα καταφέρει να εμποδίσει· ξέρουμε όμως ότι δεν θα κάτσει με τα χέρια σταυρωμένα.

(φωτογραφία: «η πατρίδα σε χρειάζεται!»)

Ένα καράβι για…

Τετάρτη 25 Οκτώβρη. …Η φρικτή κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων δεν μπορεί να κρύβεται πια κάτω απ’ το χαλί, παρά τα γαλλικά συμφέροντα… Δεν μπορούμε πια να αγνοούμε την εκτεταμένη και συστηματική χρήση βασανιστηρίων απ’ τις αιγυπτιακές αρχές ασφαλείας…

Αυτό λέει ανάμεσα σε άλλα η ανακοίνωση της γνωστής human rights watch που, μαζί με τρεις άλλες εξίσου γνωστές οργανώσεις (διεθνής αμνηστία, δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα και διεθνής ένωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα) συναντήθηκαν προχτές στο Παρίσι, τις παραμονές της διήμερης επίσημης επίσκεψης του χασάπη της αιγύπτου sisi στην «πόλη του φωτός». Οι οργανώσεις εγκαλούν τη γαλλική κυβέρνηση όχι μόνο γενικά για τις σχέσεις της με την αιγυπτιακή χούντα, αλλά και ειδικά για το εμπόριο όπλων προς το Κάιρο.

Προφανώς η κυβέρνηση του Macron θα λάβει υπόψη του αυτές τις καταγγελίες / διαμαρτυρίες, κάνοντας τα μούτρα του Sisi κρέας… Η μόνη αληθινή ελπίδα αντίστασης βρίσκεται στο ελλαδιστάν: η φαιορόζ κυβέρνηση και οι φανεροί (ή κρυφοί) σύμμαχοι / συνέταιροί της θα οργανώσουν άμεσα μια αποστολή: ένα καράβι για τον Νείλο!!!

Αφού με την Γάζα ξεμπέρδεψαν… Ε;;;

Εύκολη απάντηση

Τετάρτη 25 Οκτώβρη. Μπορεί ο αμερικάνος υπ.εξ. Tillerson να θέλει να φύγουν οι «ιρανοί» απ’ το ιράκ «τώρα που τελειώνει ο πόλεμος κατά του isis», αλλά το «κοίτα τα μούτρα σου» είναι εύκολο.

Προς τον αμερικάνο υπουργό εξωτερικών: ο στρατός σας πρέπει να ετοιμάζεται τώρα να φύγει απ’ την πατρίδα μας, το ιράκ, αμέσως και χωρίς καθυστερήσεις, εφόσον η δικαιολογία της αντιμετώπισης του isis τελείωσε. Τάδε έφη ένας απ’ τους διοικητές των pmu, ο Qais al-Khaz’ali.

Οι «population mobilization units» (στα αγγλικά) ή Hashd al-Sha’adi (στα αραβικά) που ενοχλούν την Ουάσιγκτον αλλά και το Τελ Αβίβ και το Ριάντ, δημιουργήθηκαν από 40 περίπου μικρότερες ένοπλες οργανώσεις, αλλά η κυρίως ιρακινή / σιιτική σύνθεσή τους (τα 2/3) οφείλεται στον παλιότερο «στρατό του Mahdi». Γύρω στις 25.000 με 30.000 απ’ τα συνολικά 100.000 ντουφέκια του είναι ιρακινοί σουνίτες, κούρδοι yazidis, και ιρακινοί χριστιανοί. Θεωρούμε πιθανό ότι κάποιοι διοικητές (ή «σύμβουλοι διοικητών») είναι ιρανοί «φρουροί της επανάστασης».

Έχουμε, πάντως, την απορία: αν τους επόμενους μήνες ο isis περιοριστεί σε ασήμαντες εκτάσεις του ιράκ, τι δικαιολογία θα βρει η Ουάσιγκτον (είτε υπό το ψόφιο κουνάβι είτε με κάποιον αντικαταστάτη του) για να συνεχίσει να κρατάει στρατό εκεί;

Ο μετανιωμένος!

Τετάρτη 25 Οκτώβρη. Γυρνάμε σ’ αυτό που είμασταν πριν, μια χώρα του μετριοπαθούς ισλάμ, ανοικτή σ’ όλες τις θρησκείες του κόσμου. Δεν πρόκειται να χαλαλήσουμε τα επόμενα 30 χρόνια της ζωής μας με αποσταθεροποιητικές ιδέες. Θα τις καταστρέψουμε σήμερα.

Ποιός «μετριοπαθής» τα λέει αυτά; Κρατηθείτε: ο επόμενος βασιλιάς (και νυν διάδοχος, υπ.εξ. και κάμποσα άλλα) του Ριάντ, «πρίγκηπας Mohammed bin Salman»!!! Τα είπε στη διάρκεια ενός οικονομικού φόρουμ στην πρωτεύουσά του· πάλι καλά που δεν υποσχέθηκε ότι θα το γυρίσει στον βουδισμό!!!

Ο “ουαχαβιτισμός”, μια εξτρεμιστικά συντηρητική αίρεση του σουνιτισμού, είναι το επίσημο θρησκευτικό και πολιτικό δόγμα της σαουδαραβικής χούντας απ’ την δεκαετία του 1970. Από τότε μέχρι σήμερα το καθεστώς του Ριάντ έχει χρηματοδοτήσει με διεσεκατομύρια δολάρια την δημιουργία οργανισμών, τζαμιών και σχολείων που σπρώχνουν τις “ουαχαβίτικες αλήθειες” σ’ όλο τον μουσουλμανικό κόσμο. Τις τελευταίες δεκαετίες ένα ποσοστό των ουχαβιτών, εκτός από όργανο του αλλάχ, έγινε και εργαλείο των σαουδαραβικών μυστικών υπηρεσιών, και όχι μόνο: πρόκειται γι’ αυτό που επιτήδεια ονομάστηκε “ισλαμική τρομοκρατία” ενώ το σωστό όνομα είναι operation “stay in front”…

Και τώρα; Τώρα ο πρίγκηπας με την σκόνη στη μύτη λέει ότι «θα το γυρίσει»!!! Θέλει, στην πραγματικότητα, να ξεκαρφωθεί, μιας και από πολλές μεριές στον πλανήτη δυναμώνει η αποδείξιμη θέση ότι η σαουδική αραβία είναι που υποστηρίζει με κάθε τρόπο τους πραγματικούς ή φανταστικούς isis.

Κατά τα άλλα το ξέρει. Αν, έστω στην εντελώς θεωρητική περίπτωση, ένας «φωτισμένος βασιλιάς» αποφάσιζε να κόψει τα φράγκα, πρώτα απ’ όλα στο δικό του παπαδαριό και στη συνέχεια στο ουαχαβίτικο δίχτυ που έχει απλωθεί απ’ την ινδονησία ως τις ηπα, την επόμενη ημέρα θα ήταν κομμένος ο λαιμός του.

Ο πρίγκηπας τον θέλει τον λαιμό του όμως. Ο κουτοπόνηρος υπολογισμός του είναι άλλος: ότι αν αρχίσει να το παίζει άγγελος, θα μπορεί να υποδεικνύει πειστικά σαν σατανάδες τους σιίτες του ιράν. Σαν «σπόνσορες της παγκόσμιας τρομοκρατίας» και τα άλλα που γουστάρει κι αυτός και οι σύμμαχοί του.

Παιδιάστικο! Τι άλλο, όμως, να περιμένει κάποιος από έναν (μελλοντικό) «βασιλιά» ενός οικοπέδου που πορεύεται προς το σημείο μηδέν της αξίας του;

Ηλεκτροκίνηση

Τετάρτη 25 Οκτώβρη. Η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία tesla διαπραγματεύεται την κατασκευή εργοστασίου στην Σαγκάη. Ο Musk θέλει να προλάβει την κινεζική αγορά· έστω ένα πολύ μικρό μερίδιο εκεί (το μεγαλύτερο θα το πάρουν οι κινέζικες ηλεκτρο-αυτοκινητοβιομηχανίες…).

Σύμφωνα με τη «ναυτεμπορική» πριν δυο μέρες:

… Ο φιλόδοξος στόχος της κίνας, της μεγαλύτερης αγοράς αυτοκινήτου του πλανήτη, αλλά και δεύτερης μεγαλύτερης καταναλώτριας «μαύρου χρυσού», να σταματήσει την κυκλοφορία οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης, επηρεάζει όχι μόνο την παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά και την αγορά πετρελαίου… Η μειωμένη ζήτηση αργού απ’ τον ασιατικό δράκο, προβλέπεται να ωθήσει πτωτικά τις διεθνείς τιμές πετρελαίου, παρά τις προσπάθειες του οπεκ να τις στηρίξει με τη συμφωνία για μείωση της προσφοράς.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο cnbc ο Κρίς Γουόλτινγκ, διευθύνων σύμβουλος της Longview Economics, προέβλεψε ότι η τιμή του πετρελαίου θα διολισθήσει στα 10 δολάρια το βαρέλι το αργότερο έως το 2025. Αιτία της δραματικής πτώσης, όπως είπε, θα είναι η στροφή της κίνας και άλλων μεγάλων ανεπτυγμένων και αναδυόμενων οικονομιών στην ηλεκτροκίνηση, καθώς σήμερα το 70% της αγοράς πετρελαίου εξαρτάται από τη ζήτηση των μεταφορών.

Τα ηλεκτρικά ι.χ. είναι έτοιμα, όχι όμως οι ηλεκτρικές νταλίκες και τα ηλεκτρικά αεροπλάνα. Συνεπώς δεν θα εξανεμιστεί στο κοντινό μέλλον το 70% της παγκόσμιας ζήτησης σε πετρέλαιο και τα παράγωγά του· μάλλον ένα αισθητά μικρότερο ποσοστό, της τάξης του 15% ή 20%.

Γι’ αυτό και οι προβλέψεις για τις τιμές μετά από 5 ή 10 χρόνια μπορεί να μην είναι ακριβείς. Εκείνο που είναι ακριβέστατο είναι η εκτίμηση για σημαντική πτώση των τιμών και, κατά συνέπεια, για κατάρρευση καπιταλισμών που στηρίζονται αποκλειστικά στην εξαγωγή πετρελαίου. Αυτό ήδη συμβαίνει· σύντομα θα αφορά και το Ριάντ (που είναι βασικός προμηθευτής του κινέζικου καπιταλισμού σε oil).

Ούτε ψύλλος στον κόρφο του μελλοντικού βασιλιά για τα επόμενα 30 χρόνια, όποια εκδοχή του ισλάμ κι αν πουλάει για θρησκεία του…

(Σε κάθε περίπτωση θα το ξαναπούμε: αν βρεθούν εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα πετρελαίου στην ελληνική επικράτεια, ας μας κρατήσουν ένα μπιτονάκι. Για ενθύμιο…)

Συρία, ιράκ 1

Τρίτη 24 Οκτώβρη. Με τον isis να διατηρεί τον έλεγχο μιας διαρκώς συρρικνούμενης περιοχής απ’ τις δυο μεριές των συρο-ιρακινών συνόρων, τα δύο επιμέρους πεδία μάχης του 4ου παγκόσμιου, της συρίας και του ιράκ έχουν ενοποιηθεί. Ένας βασικός παράγοντας ενοποίησης είναι ο ρόλος που παίζουν οι σιΐτες ένοπλοι. Στο μεν ιράκ, σαν pmu, υπό την καθοδήγηση των ιρανών «φρουρών της επανάστασης», ίσως και με την συμμετοχή τους – δίπλα στον τακτικό ιρακινό στρατό. Στην δε συρία, σαν Χεζμπ’ αλλάχ αλλά και μισθοφόρων (της Τεχεράνης) απ’ το αφγανιστάν, το πακιστάν, το ιράκ. Και πάλι όχι μόνο με υψηλόβαθμη καθοδήγηση των «φρουρών», αλλά και συμμετοχή ιρανών στις κατώτερες βαθμίδες.

Παρότι τεχνικά υπάρχει ακόμα «πρόβλημα isis», πολιτικοστρατιωτικά η προσοχή του μπλοκ της Αστάνα έχει αρχίσει να στρέφεται προς την μεριά των κούρδων και στις δύο επικράτειες: έχουν εμφανιστεί σα σύμμαχοι της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ, οι μόνοι τέτοιοι που κατέχουν αξιόλογες εκτάσεις εδάφους. Συνεπώς το βασικό και αρχικό ερώτημα είναι το σε ποιο βαθμό θα συνεχίσουν να δρουν σαν ατζέντηδες του αμερικανο-ισραηλινο-σαουδαραβικού άξονα.

Υπάρχουν δύο αναμφισβήτητα γεγονότα που κανείς δεν μπορεί να τα αμφισβητήσει, είτε του αρέσουν είτε όχι. Το πρώτο γεγονός είναι ότι το μπλοκ της Αστάνα (με την προσθήκη της Βαγδάτης) είναι που νίκησε τον isis, και τον νίκησε ματώνοντας. Δεν έριχνε μόνο βόμβες από χιλιόμετρα ψηλά· Μόσχα, Τεχεράνη, Δαμασκός και Χεζμπ’ αλλάχ έχουν χάσει, και χάνουν ακόμα, όχι μόνο φτηνούς πεζικάριους αλλά και υψηλόβαθμους καραβανάδες. Απ’ την μεριά του ο isis δεν έχει δυνατότητες να ανασυνταχτεί, να αναδιοργανωθεί και να αντιστρέψει την ήττα του, ακόμα κι αν δεχόταν υπόγεια βοήθεια απ’ τους συμμάχους του. Η στρατιωτική νίκη μεγαλώνει σε καθοριστικό βαθμό και το πολιτικό βάρος των μελών του μπλοκ της Αστάνα· μικραίνοντας, αντίστοιχα, το πολιτικό βάρος της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ: ότι κατακτιέται στο χώμα δεν χάνεται με πόζες και απειλές του αέρα…

Το δεύτερο γεγονός είναι ότι ο αμερικανο-ισραηλινός άξονας το μόνο που θα μπορούσε να προσφέρει στον κουρδικό εθνικισμό (κι αυτό έκανε αυτά τα χρόνια) είναι στρατιωτική βοήθεια και επιμελητεία· τίποτα διαφορετικό. Στο βαθμό που στο κοντινό μέλλον θα ίσχυε μια, έστω «ψυχρή», ειρήνη ανάμεσα στο μπλοκ της Αστάνα και στις κουρδοκρατούμενες ζώνες, στο βαθμό δηλαδή που ο μισο-καπιταλισμός / μισο-φεουδαρχία αυτών των ζωνών θα έβγαινε απ’ την «πολεμική παραγωγικότητα», οι κούρδοι θα ανακάλυπταν πως ούτε η Ουάσιγκτον ούτε το Τελ Αβίβ μπορούν να βοηθήσουν ιδιαίτερα: το εμπόριο, ακόμα και σαν λαθρεμπόριο, γίνεται και θα γίνεται μέσα απ’ το έδαφος της τουρκίας, της Ασαντοκρατούμενης συρίας, της επικράτειας της Βαγδάτης και εκείνης του ιράν· όχι μέσω της Αριζόνα ή της Χάιφα… Με απλά λόγια: οι κουρδικές περιοχές είναι «κυκλωμένες» απ’ τα μέλη του μπλοκ της Αστάνα, κι αυτό δεν μπορεί να το αλλάξει κανείς.

Συρία, ιράκ 2

Τρίτη 24 Οκτώβρη. Η περικύκλωση ισχύει το ίδιο για το ιρακινό κουρδιστάν όσο και για τις ypgκρατούμενες περιοχές της συρίας. Παρά την εθνική ομοιότητα, από ιδελογική και πολιτική άποψη οι δύο περιοχές διαφέρουν· έχουν υπάρξει και αντίπαλες στα ενδο-κουρδικά ζητήματα. Το θέμα τώρα είναι πως (και αν) θα εννοήσουν την γεωγραφία τους.

Το Erbil (και η φράξια που κυβερνούσε το Kirkuk) φαίνεται να κατανοεί τα πραγματικά δεδομένα. Το δημοψήφισμα της «κρατικής ανεξαρτησίας» στις 25 Σεπτέμβρη μοιάζει να έχει σχεδόν ξεχαστεί· ο ιρακινός στρατός και οι pmu ανακαταλαμβάνουν εδάφη που είχαν καταλάβει οι πεσμεργκά απ’ τον isis, αλλά δεν μπορούν να θεωρηθούν (γιατί δεν ήταν!) «κουρδικά». Με τα τωρινά δεδομένα είναι πιθανό ότι οι καθεστωτικοί του ιρακινού κουρδιστάν θα προτιμήσουν την ειρηνική συνύπαρξη με την Βαγδάτη και τους γειτονές τους παρά την πρακτόρευση των αμερικανικών και των ισραηλινών συμφερόντων. Ωστόσο αυτό θα φανεί σε βάθος χρόνου.

Για τις ypgκρατούμενες ζώνες στη συριακή επικράτεια τα διλήματα ίσως είναι εντονότερα. Πρώτον, τα εκεί αφεντικά είναι «νεοφώτιστα» στην δουλειά του να έχεις δικό σου μαγαζί, και έχουν προλάβει να γλυκαθούν απ’ την εξουσία· που σημαίνει ότι στερούνται πείρας ελιγμών (σε σχέση με τους ομοεθνείς τους στο ιράκ). Δεύτερον δεν χάνουν την ευκαιρία να δείχνουν τις σχέσεις τους με το pkk, επιβεβαιώνοντας την Άγκυρα. Τρίτο, και σημαντικότερο, η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ θα «ανεβάσουν τις προσφορές τους» για να τους κρατήσουν δεμένους στους σχεδιασμούς τους, ειδικά αν θεωρήσουν ότι δεν μπορούν να ελέγξουν το Erbil.

Προς το παρόν οι ypg δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να παραδόσουν την Raqqa στον Άσαντ, και κατηφορίζουν την ανατολική όχθη του Ευφράτη, σχεδόν παράλληλα με τον συριακό στρατό and friends που κατεβαίνουν στην δυτική· με μια ουσιαστική διαφορά, αποδεικτική πολλών πραγμάτων. Οι ypg δεν συγκρούονται με τον isis· κάνουν νταραβέρια με τους φυλάρχους του, και προωθούνται αμαχητί. Έτσι, για παράδειγμα, κατέλαβαν προχτές μια σημαντική πετρελαιοπαραγωγική ζώνη απ’ τον isis, ονόματι Omar, “χωρίς να γίνουν καταστροφές” (απ’ την μεριά του isis). Αντίθετα, στη δυτική όχθη του Ευφράτη, γίνονται κανονικές μάχες… Εκεί δεν υπάρχει bonus απ’ τους «τρομοκράτες». Πράγμα που ενισχύει την βεβαιότητα ότι ο θρυλικός isis και οι λιγότερο θρυλικές ypg έχουν τα ίδια αφεντικά…

Ταυτόχρονα όμως, στην άλλη άκρη της συριακής επικράτειας, ο κουρδικός θύλακας του Afrin έχει περικυκλωθεί απ’ τον τουρκικό στρατό. Το να πούμε ότι η «τύχη» του θύλακα θα αποφασιστεί σε κεντρικό επίπεδο απ’ το μπλοκ της Αστάνα είναι μάλλον κοινότοπο. Όπως κοινότοπο είναι ότι το Kobani θα πρέπει να παραχωρήσει πολλά απ’ τα εδάφη που καταλαμβάνει (συμπεριλαμβανόμενης της Raqqa), τα οποία έτσι κι αλλιώς δεν κατοικούνται από κουρδικούς πληθυσμούς, αν θέλει να μείνει υπό τον έλεγχό του κάποιο τμήμα του θύλακα.

Όμως τι θέλουν οι ypg; Κυρίως: πόσο ανεξάρτητα απ’ την Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ μπορούν να αποφασίσουν; Ως τώρα έχουν δείξει ότι είναι πιστοί proxies. Θα τους πείσει το σαουδαραβικό χρήμα να συνεχίσουν έτσι; Μένει κι αυτό να φανεί τους επόμενους μήνες.

Συρία, ιράκ 3

Τρίτη 24 Οκτώβρη. Στις αρχές Νοέμβρη, σε στρατιωτικό αεροδρόμιο κοντά στη Δαμασκό που είναι ήδη (και) ρωσική αεροπορική βάση, πρόκειται να γίνει μια μεγάλη συνάντηση: η Μόσχα έχει καλέσει όλους τους εμπλεκόμενους στο συριακό πεδίο μάχης, συμπεριλαμβανόμενων των ένοπλων αντι-Άσαντ οργανώσεων (πλην των αμερικάνων και των isis / al nusra…) – εννοείται ότι θα είναι εκεί και το υπόλοιπο μπλοκ της Αστάνα. Το θέμα της συνάντησης / διαπραγμάτευσης είναι το post-war μέλλον της συρίας. Που σημαίνει ότι εκεί θα επισφραγιστούν συμφωνίες που ήδη έχουν δουλευτεί, και θα επισημοποιηθούν πολιτικά οι συσχετισμοί δύναμης ενόψει των εκκρεμοτήτων που πιθανά απομείνουν. Έχει συμβολική και όχι μόνο σημασία ότι αυτό το ραντεβού γίνεται έξω απ’ τις όποιες «πρωτοβουλίες του οηε»: είναι μια καθαρή δήλωση για το ποιοι είναι που κάνουν κουμάντο τώρα στην ευρύτερη περιοχή.

Σε κάθε περίπτωση η post-isis περίοδος στην εδαφική ζώνη απ’ την ανατολική Μεσόγειο ως το μπαλουχιστάν έχει πολύ περισσότερη Μόσχα ever απ’ την δεκαετία του ’90 και μετά· και έναν άξονα Ουάσιγκτον – Τελ Αβίβ – Ριάντ που έχει χάσει και δείχνει να ψάχνεται. Το ενδεχόμενο μιας επίθεσης του ισραήλ στο λίβανο (στη Χεζμπ’ αλλάχ) ή μιας ακόμα πιο τυχοδιωκτικής (με την τεχνική υποστηρίξη της Ουάσιγκτον) εναντίον του ιράν δεν μπορεί να αποκλειστεί: οι συσχετισμοί, στρατιωτικοί και (γεω)πολιτικοί που έχουν διαμορφωθεί απ’ τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» στη μέση Ανατολή δεν είναι καθόλου εκείνοι που είχαν φανταστεί και επεδίωκαν οι εφευρέτες του. Κι αν για τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό αυτό ήταν ένα δευτερεύον μέτωπο του 4ου παγκόσμιου (το βασικό βρίσκεται στην ανατολική ασία και στον Ειρηνικό) για το Τελ Αβίβ ήταν και παραμένει το κύριο.

Δεν θα πρέπει να θεωρηθεί συμπτωματικό ότι, μετά από χρόνια «πάγου», η παλαιστινιακή Χαμάς «φίλησε χεράκι» στην Τεχεράνη, μέσω μιας πολυμελούς αντιπροσωπείας της που πήγε στο ιράν, και έκανε πολλές επαφές στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας και στις αρχές της τωρινής. Άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις είχαν στείλει ένοπλους στο πλευρό του Άσαντ και των συμμάχων του, όχι η Χαμάς (όχι, σίγουρα, με τρόπο που να καταγράφτηκε). Η προσέγγιση της Χαμάς με την Τεχεράνη (προφανώς και για λόγους χρηματοδότησης), την ώρα που υποτίθεται ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια (ακόμα) προσπάθεια «συμφιλίωσης» με την καθεστωτική έως βρώμικη Φατάχ, ενισχύει τους πονοκέφαλους και τον θυμό του Τελ Αβίβ· και των δικτατοριών της αραβικής χερσονήσου που, περίπου, έχουν επικηρύξει το ιράν και όποιον σχετίζεται μαζί του (όπως το Κατάρ).

Παρά τα οικονομικά αδιέξοδα που αντιμετωπίζει η (σουνιτική…) Χαμάς λόγω του αποκλεισμού της λωρίδας της Γάζας και παρά τα ζόρια που θα αντιμετωπίσει εξαιτίας αυτής της φιλοϊρανικής στροφής της, πράττει σωστά με βάση τους συσχετισμούς στην ευρύτερη περιοχή όπως έχουν διαμορφωθεί.

Αν χρειαζόταν μια ακόμα επιβεβαίωση, έρχεται απ’ το πιο αδύνατο σημείο της ανατολικής Μεσογείου: την Γάζα…