Σάββατο 22 Ιούλη. Πριν κάμποσα χρόνια, ας πούμε πάνω από 10, γράψαμε κάπου δημόσια μεταξύ άλλων κι αυτές τις φράσεις:
… Το να χρησιμοποιείται ένα μέσο επικοινωνίας που όχι απλά εξασφαλίζει αλλά σχεδόν διαφημίζει την ανωνυμία (και την πλαστοπροσωπία) και κατά συνέπεια την ανευθυνότητα σαν μέσο «απελευθέρωσης» είναι κάτι που πριν λίγες δεκαετίες θα ήταν απλά αδιανόητο… Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ιδανικά για την διασπορά φημών, την συκοφαντία και την παραπληροφόρηση…
Ακόμα πιο παλιά, ας πούμε στις αρχές της δεκαετίας του ’00, είχαμε γράψει πάλι δημόσια κι αυτά:
… Μην επιδιώκετε να αποκτήσετε … εγκυρότητα μέσα από διευκολύνσεις του είδους «γράψε και συ κάτι, μπορείς». Κανένας δεν είναι κουλός, αλλά και η υπευθυνότητα δεν μοιράζεται στα περίπτερα. Θα καταλήξετε αμήχανοι θεατές σε αλληλοϋπονομεύσεις, μικροπρέπειες, αθλιότητες, φήμες και ψευτιές, που γίνονται ευκολότατες όταν κρύβονται πίσω απ’ την ανωνυμία – την οποία προσφέρατε!…
Ήταν η «μεταΣιάτλ» εποχή που το (ας πούμε) “πολιτικό underground” ανακάλυπτε με ενθουσιασμό την «ελευθερία» του internet. Εννοείται ότι με κατηγορηματικές απόψεις και διαχωρισμούς σαν τους πιο πάνω επιβεβαιώναμε το γνωστό: ότι είμαστε «στριμμένοι», «μίζεροι», «ελιτιστές»· άνθρωποι, γενικά, που καλό θα ήταν να αποφεύγει κάθε «γνήσιος επαναστάτης»…
Τα χρόνια πέρασαν, τα «απελευθερωμένα μήντια» έγιναν κοινοτοπία, απέκτησαν δυναμικές ακόμα πιο μαζικές απ’ ότι τότε (που λέγαμε τέτοια απαράδεκτα πράγματα), τα λεγόμενα «κοινωνικά δίκτυα» εγκαταστάθηκαν στην καθημερινή ζωή των υπηκόων, και οι σχετικές μας «παραξενιές» μας ξεχάστηκαν στα βάθη των (λίγων…) χρόνων.
Μια μικρή ομάδα πανεπιστημιακών απ’ την διάσημη Οξφόρδη αποφάσισε πρόσφατα να κάνει μια έρευνα για την σχέση αλγορίθμων, αυτοματισμών και πολιτικής. Μέσα στο πεδίο τους ήταν και πως χρησιμοποιούνται τα «κοινωνικά δίκτυα» απ’ τα κράτη. Το συμπέρασμά τους συνοψίζονται στη φράση: οι κυβερνοστρατοί δρουν τώρα σε παγκόσμια κλίμακα.
Ανάμεσα στις διάφορες (σχετικά) συγκεκριμένες περιπτώσεις που εντόπισαν ήταν και αυτή:
Τον Ιανουάριο του 2015 ο βρετανικός στρατός ανακοίνωσε ότι η 77η ταξιαρχία του πρόκειται να «εστιάσει σε μη φονικές επιχειρήσεις ψυχολογικού πολέμου χρησιμοποιώντας κοινωνικά δίκτυα όπως το facebook και το twitter, για να πολεμήσει εχθρούς παίρνοντας τον έλεγχο των αφηγήσεων στην εποχή των πληροφοριών». Το βασικό καθήκον αυτής της ταξιαρχίας είναι το να διαμορφώσει την δημόσια συμπεριφορά μέσα απ’ την χρήση «δυναμικών αφηγήσεων», πολεμώντας την πολιτική προπαγάνδα που προέρχεται από τρομοκρατικές οργανώσεις. Το Ενωμένο Βασίλειο δεν είναι η μόνη περίπτωση χρησιμοποίησης του στρατού και χρηματοδοτήσεων με σκοπό την επίδραση στις πολιτικές συζητήσεις που γίνονται online. Αντίθετα πρόκειται για ένα πιο πλατύ φαινόμενο όπου οι κυβερνήσεις στρέφονται στο internet και στις πλατφόρμες του για να ελέγξουν τις πληροφοριακές ροές και τα κανάλια επικοινωνίας, έτσι ώστε να διαμορφώσουν την κοινή γνώμη.