Πέμπτη 8 Ιούνη. Εντελώς συμπτωματικά την μέρα των τρομοκρατικών επιθέσεων στην Τεχεράνη, χτες δηλαδή, ο ιρανός υπ.εξ. Javad Zarif βρισκόταν για επίσημη επίσκεψη στην Άγκυρα. Δεν έχουμε την αξίωση να δημοσιοποιηθεί τι κουβέντιασε με το τουρκικό καθεστώς – όσο οξύνεται ο 4ος παγκόσμιος τόσο περισσότερο οι “ανταλλαγές απόψεων” μεταξύ συμμάχων θα ανήκουν στη σφαίρα των στρατιωτικών μυστικών.
Απ’ τα ελάχιστα που ανακοινώθηκαν κρατάμε την (δεν μας παραξενεύει) συνηγορία της Άγκυρας στη Ντόχα την στιγμή που η Τεχεράνη κρίνει σκόπιμο (κι αυτό είναι το σωστό) να παριστάνει την “ουδέτερη”. Στις δηλώσεις της συνάντησής του με τον Zarif, λοιπόν, στη διάρκεια του δείπνου, ο Erdogan δήλωσε κι αυτό:
… Ξέρουμε με βεβαιότητα ότι το Κατάρ έχει πολεμήσει πολύ αποτελεσματικά εναντίον τρομοκρατικών οργανώσεων… Τους ξέρουμε εδώ και 15 χρόνια. Αν έκαναν κάτι άλλο, όπως να στηρίζουν την τρομοκρατία, θα είμασταν οι πρώτοι που θα το ξέραμε. Αλλά δεν ισχύει. Κάποιο άλλο παιχνίδι παίζεται εδώ. Δεν είμαστε ακόμα σίγουροι για το ποιοί κρύβονται από πίσω, αλλά θα πρέπει να απογοητεύσουμε αυτούς που ψάχνουν ευκαιρία για να ανατατευτούν στην περιοχή…
Αφού το λέει το τουρκικό καθεστώς το πιστεύουμε! Μεταφράζοντάς το: η Ντόχα βρίσκεται στη σωστή μεριά! Κατά συνέπεια όχι μόνο η Άγκυρα δεν συναινεί στον εμπορικό αποκλεισμό του κατάρ αλλά, υποθέτουμε, θα καλύψει γρήγορα τις προμήθειες σε είδη πρώτης και δεύτερης ανάγκης…
(Για όσους / όσες υπάρχει περίπτωση να μπερδευτούν, η Ντόχα όντως χρηματοδοτεί αντικαθεστωτικούς αντάρτες στη συρία, και όντως μπήκε στο αμερικανικό σχέδιο διάλυσης της συρίας μετά το 2011, όπως άλλωστε η Άγκυρα. Αλλά δεν χρηματοδοτούσε τον isis – χρηματοδοτούσε οργανώσεις κάτω απ’ το γενικό όνομα al-Qaida, δηλαδή al-Nusra και λοιπά. Το χαρακτηριστικό αυτών των τζιχαντιστών (συντηρητικό ισλάμ σίγουρα) είναι ότι ΔΕΝ έκαναν επιθέσεις στο ψαχνό στην ευρώπη, στην τουρκία, στην ρωσία ή οπουδήποτε αλλού· ήταν κάτι έξω απ’ την στρατηγική τους. Στο συριακό πεδίο μάχης έκαναν ad hoc συμμαχίες με οργανώσεις του isis αλλά, σε γενικές γραμμές, δεν είχαν την ιδεολογία του «ισλαμικού χαλιφάτου», δηλαδή ενός κράτους απ’ την μέση ανατολή ως το Γιβλαρτάρ.
Αυτό έχει επιτρέψει σε κάμποσες απ’ τις οργανώσεις αυτής της κατηγορίας να ρυμουλκηθούν στον σχεδιασμό Μόσχας – Τεχεράνης – Άγκυρας. Με την έννοια ότι είναι μεν σουνιτικές, αλλά όχι και υπέρ ενός «θρησκευτικού πολέμου μέχρις εσχάτων» με το ιράν. Αυτό που ενδιαφέρει τα μέλη τους είναι μια ορισμένη εδαφοκυριαρχία εντός της συριακής επικράτειας, και το να μην ελέγχονται απ’ τον Άσαντ ή τους συμμάχους του. Ένα ομοσπονδιακό μοντέλο, δηλαδή, δεν τις βρίσκει αρνητικές από θέσεις αρχής.
Κι εκεί είναι η διαφορά των proxies της Ντόχα και της Άγκυρας απ’ τους proxies του Ριάντ και του Τελ Αβίβ: οι πρώτοι κουβεντιάζουν και διαπραγματεύονται, άμεσα ή έμμεσα, με το «σχήμα της Astana», εφόσον μπορούν να πετύχουν τους στόχους τους. Οι δεύτεροι έχουν εντελώς διαφορετική ατζέντα.
Που στιγμιαία συμπυκνώνονται σ’ αυτό: όταν η αμερικανική αεροπορία κτύπησε προχτές θέσεις του συριακού στρατού βόρεια της At Tanf, αυτός ο στρατός προσπαθούσε να καταλάβει δύο γέφυρες για να εμποδίσει τις επικοινωνίες του isis. Μετά την αμερικανική επίθεση ο isis εδραίωσε την θέση του στα σημεία…)