Month: May 2017

Κυριακή 21 Μάη. Ο μισοπεθαμένος βασιλιάς του Ριάντ έχει ακόμα κάποιες δυνάμεις· σίγουρα αυτές που χρειάζονται για να υπογράψει καινούργια συμβόλαια αγοράς όπλων. Το deal, το οποίο τίμησε αυτοπροσώπως το ψόφιο κουνάβι, είναι αξίας 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για τα επόμενα 10 χρόνια· με τα 110 από δαύτα να υλοποιούνται «άμεσα». Εννοείται ότι στα «ψιλά γράμματα», κάπου, το συμβόλαιο λέει ότι «μπαίνουν στο αρχείο οποιεσδήποτε υποψίες για τον ρόλο του Ριάντ στην 11^η Σεπτέμβρη του 2001»…

Ως γνωστόν, από την άλλη μεριά, η χούντα της σαουδικής αραβίας δεν έχει στρατό. Στηρίζεται σε μισθοφόρους, που τους προσλαμβάνει απ’ οπουδήποτε είναι διαθέσιμοι.

Έτσι, ένα μέρος του σε εξέλιξη του 4^ου παγκόσμιου πολέμου παίρνει όλο και περισσότερο την μορφή των φεουδαρχικών πολέμων στην ευρώπη του 1600…

Σάββατο 20 Μάη. Την ίδια μέρα που οι φαιορόζ ψήφιζαν τα «νέα μέτρα», χτες δηλαδή, στην άλλη άκρη του κόσμου, κάποιοι μιλούσαν γι’ αυτούς· ακόμα και ονομαστικά. Λόξυγκα δεν είχε ο εξοχότατος (π.χ….) αλλά ίσως δεν πρέπει να βιαστεί για τις γραβάτες.

Την «κουβέντα του» είχε η «υποεπιτροπή νομισματικής πολιτικής και εμπορίου» του αμερικανικού κογκρέσσου (US Congressional Monetary Policy and Trade Subcommittee) που ασχολείται με την “γραμμή” που θα πρέπει να ακολουθήσει από δω και πέρα το δντ στην “ελληνική διάσωση”. Θα συνεχίσει να συμμετέχει ή όχι; – αυτή είναι η ερώτηση. Και είναι γνωστό ότι αν η απάντηση είναι «όχι», θα υπάρχουν σοβαρές αλυσιδωτές συνέπειες.

Η συγκεκριμένη συζήτηση περιλάμβανε την «ακρόαση» 4 ειδικών, και ερωτήσεις απ’ τα μέλη της επιτροπής. Δεν ήταν η τελική συνεδρίαση, ούτε εκείνη που θα κατέληγε σε απόφαση· αυτό θα γίνει την επόμενη βδομάδα. Κάναμε τον κόπο να την παρακολουθήσουμε ολόκληρη (σχεδόν ένα δίωρο) επειδή ήταν μια ευκαιρία να διαπιστώσουμε “live” το πως αντιμετωπίζουν την «μικρή ασθενή», την ευρωζώνη, και τον ρόλο του δντ κάποιοι αμερικάνοι, όχι διάσημοι σαν κανά δυο οικονομολόγους νομπελίστες, λιγότερο γνωστοί εκτός αμερικανικών συνόρων, ανάμεσά τους όμως κι εκείνοι που θα εισηγηθούν την τελική στάση της κυβέρνησης του ψοφιοκούναβου για το «καυτό» θέμα.

Σε γενικές γραμμές οι απόψεις (συμπεριλαμβανόμενων των «ειδικών») κινήθηκαν ανάμεσα σε δυο όρια. Του να μείνει το δντ στο «3^ο πρόγραμμα διάσωσης» με καθαρά τεχνικό, συμβουλευτικό ρόλο αν του το ζητήσουν οι ευρωπαίοι και, ακόμα καλύτερα, αν ξεχρεώσουν («ανακυκλώσουν» δηλαδή) τα 14 δις που χρωστάει ακόμα η Αθήνα στο ταμείο· και του να φύγει, αφού δεν είναι δουλειά του να λύνει τα ευρωπαϊκά προβλήματα, και «κακώς ανακατεύτηκε απ’ την αρχή».

Ένα ενδιαφέρον σημείο (υποστηρίχτηκε απ’ τους «ειδικούς») πάνω στο οποίο μπορεί να πατήσει καλά μια απόφαση για πλήρη αποχώρηση του δντ απ’ την ελληνική διάσωση είναι η διαβεβαίωση ότι δεν έχει την μεθοδολογία για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα προβλήματα ενός κράτους που ανήκει σε μια νομισματική ένωση. Απ’ την άλλη μεριά έχει το ενδιαφέρον του το γεγονός ότι δεν αναφέρθηκε πουθενά και από κανέναν η (μάλλον «πετυχημένη») συμμετοχή του δντ στα υπόλοιπα «προγράμματα διάσωσης» ευρωπαϊκών κρατών. Που θα σχετικοποιούσε την «αδυναμία» (είτε του δντ είτε της ευρωζώνης να λύνει τα προβλήματά της) και θα τοποθετούσε την «ελληνική περίπτωση» σε μια «ανεξιχνίαστη» ειδική θέση.

Έχουμε την εκτίμηση ότι η κυρίαρχη τάση των «πολιτικών» προσώπων ήταν προς την δεύτερη εκδοχή, της αποχώρησης. Ωστόσο μπορεί να υπάρχουν και άλλοι λογαριασμοί σχετικά με το θέμα. Σε κάθε περίπτωση η στάση της διοίκησης των συντηρητικών (όπου η ελληνική περίπτωση είναι απλά ένα θεματάκι μέσα στο ευρύτερο της στάσης απέναντι στο project europe) θα φανεί γρήγορα. Και με βάση τον ρόλο που έχει η Ουάσιγκτον στο δντ, αυτή η στάση δεν θα καθοριστεί απ’ την (γαλλίδα…) Lagarde…

Σάββατο 20 Μάη. Θεωρήσαμε σκόπιμο, για την ενημέρωσή σας, και επειδή δεν πρόκειται να την βρείτε αλλού, να μεταφέρουμε την εισήγηση του προέδρου της επιτροπής, του συντηρητικού γερουσιαστή του Κεντάκι Andy Barr. Δεν ξέρουμε πόσο αντιπροσωπευτική της ψοφιοκουναβικής πλειοψηφίας είναι, ωστόσο δείχνει ορισμένα πράγματα που οι ντόπιες πολιτικές βιτρίνες προτιμούν να αγνοούν.

Τα συμπεράσματα; Προς το παρόν δικά σας…

Βρισκόμαστε εδώ για να βγάλουμε συμπεράσματα απ’ την συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας. Θα εξετάσουμε την οικονομική βοήθεια του ΔΝΤ στη χώρα. Πρόκειται για ένα απ’ τα μεγαλύτερα και πιο αμφιλεγόμενα προγράμματα διάσωσης στην ιστορία του Ταμείου.

Σύμφωνα με τους συμβατικούς κανόνες πρόσβασης στον δανεισμό απ’ το Ταμείο, το ΔΝΤ παραδοσιακά δανείζει έως το 200% της ετήσιας συμμετοχής της χώρας (στο Ταμείο). Όταν ξέσπασε η κρίση στην Ευρωζώνη, το Ταμείο, το 2010, υιοθέτησε ένα «κατ’ εξαίρεση» πρόγραμμα πρόσβασης στον δανεισμό απ’ αυτό, για λογαριασμό της Ελλάδας, ύψους 30 δισεκατομμυρίων ευρώ, ή 3.200% της συμμετοχής της στο ταμείο, επιπλέον των 80 δις που έβαλε η ευρωζώνη απ’ την μεριά της για τον δανεισμό της Ελλάδας. Το 2012 το Ταμείο ενέκρινε ένα δεύτερο πρόγραμμα, ύψους 2.000% της ελληνικής συμμετοχής στο ταμείο, δηλαδή κάτι πάνω από 18 δισεκατομύρια ευρώ επιπλέον δάνειο.

Πολλοί παρατηρητές, κάποιοι απ’ τους οποίους συμμετέχουν σ’ αυτήν την επιτροπή, διαφωνούσαν για την καθιέρωση εκ μέρους του Ταμείου αυτής της αποκαλούμενης «συστημικής εξαίρεσης» που δημιουργήθηκε και προωθήθηκε για την Ελλάδα, έτσι ώστε να έχει κατ’ εξαίρεση πρόσβαση σε δανεισμό [από το Ταμείο]. Αυτή η εξαίρεση σήμαινε ότι οι συνέπειες του προηγούμενου υπερδανεισμού της Ελλάδας και η κατάρρευσή της συνεπάγονταν ότι το Ταμείο θα έπρεπε να αφήσει στην άκρη τους κανόνες του, σύμφωνα με τους οποίους το χρέος ενός κράτους πρέπει να είναι διαχειρίσμο με υψηλές πιθανότητες, πριν το Ταμείο το δανείσει.

Χάρη στην πίεση εκ μέρους του Κογκρέσσου, η «συστημική εξαίρεση» δεν επαναλήφθηκε, αλλά αυτό δεν πρέπει να κρύψει το γεγονός ότι το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας έχει γίνει αιτία χλεύης άλλων κανόνων δανεισμού εκ μέρους του ΔΝΤ, όπως έχει διαπιστώσει το ίδιο το γραφείο αυτοαξιολόγησης του Ταμείου.

Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε κατ’ εξαίρεση πρόσβαση στον δανεισμό απ’ το ΔΝΤ, βρίσκεται ακόμα βουλιαγμένη στην ύφεση, με την ανεργία των νέων να φτάνει το 50%. Κι όμως το ΔΝΤ αρέσκεται να υποστηρίζει τον καταλυτικό ρόλο που παίζουν τα δάνειά του στις χώρες που τα συνάπτουν, ενώ στην περίπτωση της Ελλάδας, κατ’ αρχήν, τα χρήματα του Ταμείου δεν έχουν αποδειχθεί καταλύτης σε οτιδήποτε.

Εφτά χρόνια μετά το πρώτο πρόγραμμα του ΔΝΤ, το χρέος της Ελλάδας έχει επιδεινωθεί, και θεωρείται απ’ το Ταμείο σαν μη διαχειρίσιμο, με προοπτική χρεωκοπίας.

Σήμερα η Ευρωζώνη έχει δημιουργήσει το δικό της ταμείο διάσωσης, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (European Stability Mechanism, ESM). Διαθέτει αποθεματικό για να χρησιμοποιηθεί σε πιθανό δανεισμό των 19 κρατών μελών της μεγαλύτερο απ’ αυτό που μπορεί να διαθέσει το ΔΝΤ για όλο τον κόσμο.

Την ίδια στιγμή η ικανότητα της Ελλάδας [να ξεχρεώσει] παραμένει το ίδιο αμφίβολη όπως πάντα, με τους μειούμενους ρυθμούς συγκέντρωσης των φόρων, τα χρέη της κυβέρνησης προς τις ντόπιες επιχειρήσεις, ακόμα και την προσαγωγή [σε δίκες] του επικεφαλής της ελληνικής στατιστικής αρχής, κάτι που από πολλούς θεωρήθηκε κυνήγι μαγισσών με πολιτικά κίνητρα.

Υπό το φως αυτών των γεγονότων είναι σοκαριστικό το ότι το ΔΝΤ συζητάει τώρα την συμμετοχή του σε ένα τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της χώρας, σαν ελάσσων συνεταίρος του ESM. Κανένας, ούτε καν οι ευρωπαίοι, δεν υποκρίνεται πια ότι είναι απαραίτητη η οικονομική συμμετοχή του Ταμείου για οτιδήποτε άλλο εκτός απ’ το να προστατεύει τους πολιτικούς της Ευρωζώνης ενόψει των εκλογών που έχουν φέτος.

Είναι κοινότυπο ότι η όποια συμμετοχή του ΔΝΤ θα είναι συμβολική· όμως αν συμβεί αυτό τότε το Ταμείο θα αρχίσει να μοιάζει με συμβολικός θεσμός. Συνεπώς ας μην κοροϊδευόμαστε. Αν το Ταμείο προχωρήσει σε ένα τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας, αυτό θα σημαίνει ότι το Ταμείο δεν έμαθε τίποτα απ’ τα λάθη του απ’ την προηγούμενη εμπειρία του. Θα σημαίνει ότι ο ρόλος του σαν δανειστής έσχατης ανάγκης βρίσκεται σε κίνδυνο. Και ότι ο τρόπος που λαμβάνει αποφάσεις έχει δυστυχώς πολιτικοποιηθεί πολύ. Το Ταμείο, σε μια τέτοια περίπτωση, δεν θα πρέπει να κατηγορήσει κανέναν άλλο παρά μόνο τον εαυτό του αν το Κογκρέσσο αρχίσει αυστηρό έλεγχο για τις δραστηριότητές του, συμπεριλαμβανόμενης της μελλοντικής επανεκτίμησης των εκθέσεων για την διοίκησή του.

Όσο γι’ αυτούς που υποστηρίζουν ότι κάθε κράτος μέλος του ΔΝΤ, συμπεριλαμβανόμενης της Ελλάδας, έχει ένα κάποιο δικαίωμα δανεισμού απ’ αυτό, θα πρέπει να θυμήσουμε το καταστατικό του ΔΝΤ. Που έχει συγκεκριμένες προβλέψεις για να περιορίζει τα δάνεια ή την πρόσβαση ενός κράτους μέλους σ’ αυτά. Το καταστατικό προβλέπει ότι η βοήθεια θα πρέπει να είναι προσωρινή και σχεδιασμένη έτσι ώστε να αντιμετωπίσει προβλήματα στο ισοζύγιο πληρωμών, με την προϋπόθεση ότι υπάρχουν επαρκείς διασφαλίσεις .

Έχω την γνώμη ότι 7 χρόνια «και βλέπουμε…» δεν μπορούν να θεωρηθούν προσωρινά. Και το να πηγαινοέρχονται χρήματα μεταξύ ΔΝΤ και ESM δεν είναι διόρθωση του ισοζυγίου πληρωμών μιας χώρας, για χάρη της οποίας τα κράτη μέλη του ταμείου πληρώνουν την συνεισφορά τους. Όσο για τις επαρκείς διασφαλίσεις η Ελλάδα είναι το πρώτο και μοναδικό αναπτυγμένο κράτος που έχει χρεωκοπήσει έναντι του ΔΝΤ [σ.σ.: αναφέρεται στην χρεωκοπία του καλοκαιριού του 2015…]. Επιπλέον, οι περσινές υποκλοπές των συνομιλιών αξιωματούχων του ΔΝΤ στην Αθήνα δείχνουν ότι δεν υπάρχουν περιθώρια συμφωνιών με καλή πίστη.

Καθώς η Ευρωζώνη προσπαθεί να πιέσει το ΔΝΤ να στρογγυλέψει τις απαιτήσεις του για την μείωση του χρέους, άλλη μια διασφάλιση κινδυνεύει να χάσει το νόημά της.

Συνοψίζοντας: η ακεραιότητα του Ταμείου και η προσκόλλησή του στις θεμελειώδεις αρχές του βρίσκονται σε κίνδυνο. Καλώ τους μάρτυρες [σ.σ.: εννοεί τους 4 ειδικούς] να καταθέσουν και τους ευχαριστώ για την συμμετοχή τους σ’ αυτήν την ακρόαση.

Παρασκευή 19 Μάη. Λένε ότι η λίστα των εκτός συνόρων ταξιδιών κάθε πολιτικής βιτρίνας, ειδικά όταν είναι καινούργια στο πόστο, δείχνει τις ιεραρχήσεις της εξωτερικής πολιτικής του κράτους της. Δεν είμαστε σίγουροι ότι αυτό ισχύει ακόμα για την παραπέουσα αμερικανική ηγεμονία. Με την έννοια ότι ο Ειρηνικός είναι πάντα πρώτη προτεραιότητα. Ωστόσο το ψόφιο κουνάβι σήμερα θα βρίσκεται στο Ριάντ. Θα χαιρετιστεί εγκάρδια με τον μισοπεθαμένο «βασιλιά Salman», αλλά τις συζητήσεις του θα τις κάνει με τους γιάπηδες (κανονικά, σε όλα τους!) που είναι οι ceo της επιχείρησης «σαουδική αραβία». Όπως τον περασμένο Μάρτη,

Γιατί διάλεξε την πετρελαιοφόρο έρημο την στιγμή που οι ηπα είναι πια όχι μόνο αυτάρκεις σε υδρογονάνθρακες αλλά έχουν και περίσσευμα για εξαγωγές; Για να πουλήσει κι άλλα όπλα – να μια απλή εξήγηση! Ή για να δείξει στον κόσμο ότι ένας επιχειρηματίας ξεπλύματος μαύρων κεφαλαίων μπορεί να συνεχίσει να κάνει τις δουλειές του ακόμα κι αν έπιασε προεδρική καρέκλα.

Μετά το Ριάντ; Το Τελ Αβίβ…

(φωτογραφία: ο πρίγκηπας Mohammed bin Salman είναι υπ.αμ. του Ριάντ. Αν τον πετύχετε να μιλάει για ώρα, σε βίντεο, προσέξτε τις γκριμάτσες του· και την μύτη του… Το στιγμιότυπο είναι απ’ τον περασμένο Μάρτη, όταν πήγε να χαιρετήσει το ψόφιο κουνάβι στην έδρα του. Δεξιά, ο γκριζομάλλης, είναι ο Pence. Τώρα αντιπρόεδρος αλλά για πολλούς ο επόμενος, όπου νάναι, πρόεδρος…)

Παρασκευή 19 Μάη. Τις δηλώσεις του ο Çavuşoğlu τις έκανε στη διάρκεια συνάντησης των υπ.εξ. ρωσίας, ιράν και τουρκίας στην Άγκυρα – με θέμα την κατάσταση στη συρία. Με φρέσκια την αμερικανική επίθεση στον συριακό στρατό στην al Tanf, οι υπ.εξ. αποφάσισαν να επιδιώξουν μια απόφαση του οηε που να επιτρέπει την είσοδο κρατικών στρατών (του Άσαντ και των συμμάχων του δηλαδή) στις 4 «ζώνες αποκλιμάκωσης» (η μία είναι στην περιοχή που έγινε η επίθεση…), υπό την επίβλεψη παρατηρητών του «διεθνούς οργανισμού».

Με light μέσα, και έχοντας κατά νου να εμποδίσουν την αμερικανική κατοχική επέκταση στο συριακό πεδίο μάχης, οι 3 (+1, αυτός είναι ο Άσαντ) του Astana group προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα έστω για – τα – προσχήματα διεθνές εμπόδιο.

Η επόμενη συνάντηση των 3 θα γίνει την ερχόμενη Κυριακή. Στην Τεχεράνη. Θέλουμε να πούμε: μακριά απ’ τα «φώτα» της δυτικής δημαγωγίας συνεχίζει να υπάρχει καπιταλιστικός κόσμος και συμφέροντα…

Πέμπτη 18 Μάη. Έχουμε ακόμα κάποια μικρή επιφύλαξη, αλλά το λέμε από τώρα: φαίνεται ότι ο αμερικανικός στρατός έχει ξεκινήσει «σιγά σιγά» εισβολή στο νοτιοανατολικά της συρίας. Στα σύνορα με το ιράκ (ένα σημείο) και στα σύνορα με την ιορδανία (δεύτερο σημείο). Στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για περιοχή δίπλα στον Ευφράτη. Τυπικά οι (ως τώρα) συνοριακές επιχειρήσεις μοιάζουν να στρέφονται κατά του isis. Ο πραγματικός στόχος όμως φαίνεται ότι είναι ο θύλακας της Deir ez-Zor, που ελέγχεται απ’ τον στρατό του Άσαντ πολιορκούμενος απ’ τον isis (είναι η περιοχή που “κατά λάθος” η αμερικανική αεροπορία είχε σκοτώσει πάνω από 60 στρατιώτες του Άσαντ, επιτρέποντας στον isis να καταλάβει τις θέσεις τους…): γίνεται ήδη μια προσπάθεια του συριακού στρατού και των συμμάχων του, συμπεριλαμβανόμενης της Μόσχας, απ’ τα ανατολικά της Palmyra να προωθηθεί ως την Deir ez-Zor, μια απόσταση αραιοκατοικημένη, πάνω από 150 χιλιόμετρα.

Η Ουάσιγκτον δείχνει ότι θα ήθελε να προλάβει αυτήν την προώθηση… Γιατί αν ο στρατός του Άσαντ καταφέρει να φτάσει ως εκεί, τότε θα είναι εύκολο να δημιουργηθεί μελλοντικά, κάποια στιγμή, μια οδική επαφή με σιιτικά εδάφη του ιράκ και μέσω αυτών με το ιράν. Αυτό, δηλαδή, που δεν θέλει με τίποτα ούτε η Ουάσιγκτον, ούτε το Τελ Αβίβ, ούτε το Ριάντ…

Αν όντως ο αμερικανικός στρατός έχει εισβάλει και απ’ το νότο ή αν «καλύπτει» και ενισχύει σ’ αυτή τη συνοριακή ζώνη της συρίας με την ιορδανία και το ιράκ αντικαθεστωτικούς αντάρτες (όπως υποστηρίζουν οι ίδιοι), αυτό σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί τους παίρνουν πλέον ανοιχτά τον ρόλο του isis, στο συριακό πεδίο μάχης…

Κι αυτό δεν είναι «καλό»…