Month: March 2017

Οι έλληνες και οι άλλοι 2

Τετάρτη 22 Μάρτη. Την ίδια μέρα της ευρωπαϊκής διακήρυξης ο ψεκασμένος υπ.αμ. θα βρίσκεται στις ηπα. Για να γιορτάσει, λέει, την “εθνική επέτειο”…. Και για να συναντηθεί, λέει, μετά τιμών (σε ειδική εκδήλωση, ίσως με ολόγραμμα του «παλαιών Πατρών Γερμανού»… ) με τον “τρελό σκύλο”, τον αρχικαραβανά James Norman “Jim” Mattis – με τον οποίο τα είχαν πει στο πόδι και πριν κανά μήνα πριν, στο περιθώριο μιας συνόδου του νατο. Θα πραγματοποιήσει ένα όνειρό του (ο ψεκασμένος) και θα του φύγει ένα παράπονο: ο υπ.αμ. του Ομπάμα δεν τον δεχόταν παρά τις πολλές προσπάθειες (του ψεκασμένου) για μια επίσημη πρόσκληση… Ποιος ξέρει, άραγε, γιατί…

Ο καινούργιος «φίλος απ’ την αμερική» είναι εξαιρετικά ευαίσθητος άνθρωπος. Να μερικές απ’ τις πάμπολλες «ατάκες» του, που ασφαλώς γουστάρει και ο ψεκασμένος:

Η πρώτη φορά που θα τινάξεις κάποιον στον αέρα είναι σημαντική. Εξάλλου, υπάρχουν κάποιοι μαλάκες στον κόσμο που χρειάζονται να φάνε μια σφαίρα.

Βρες τους εχθρούς της αμερικανικής δημοκρατίας και σκότωσέ τους όλους ανεξαιρέτως μέχρι να σιχαθούν τόσο πολύ το αίμα ώστε να αφήσουν ήσυχους εμάς και τις ελευθερίες μας.

Πολέμα με χαρούμενη καρδιά.

Να και μία που μπορεί να μην του αρέσει:

Δεν πρέπει να επιτρέπεις στον λαό να αποφεύγει την σκληρή αλήθεια. Εάν αρχίσουν να ζουν σε έναν ονειρικό κόσμο, τα πράγματα θα εξελιχθούν άσχημα.

Μιας και η Ουάσιγκτον «κρατάει μούτρα» σε διάφορους του νατο (και ο υπ.εξ. της θα σνομπάρει την επόμενη σύνοδο κορυφής της συμμορίας· συγγνώμη, της συμμαχίας), και μιας που η Αθήνα είναι «καλός μαθητής», ίσως ο ψεκασμένος καταφέρει να αποσπάσει κάποια χειρονομία συμπάθειας απ’ τον «τρελό σκύλο». Δίνοντάς τους απεριόριστο parking για πλοία, αεροπλάνα, υποβρύχια, αεροπλανοφόρα, και ό,τι άλλο θέλει (ο «τρελός σκύλος») για να καπαρώσει ξανά την ανατολική Μεσόγειο, εποχές που είναι…

(Εννοείται ότι περιμένουμε, πως και πως, οι παρελάσεις της εθνικής επετείου στις ελληνικές πόλεις να μετατραπούν σε σκληρές αντιαμερικανικές και αντι-ιμπεριαλιστικές διαδηλώσεις…. Ή όχι;)

(φωτογραφία: σκύλος που γελάει δαγκώνει – παλιά παροιμία…)

Οι έλληνες μεταξύ τους

Τετάρτη 22 Μάρτη. Καθάρισαν οι μαφιόζοι του ιερού βουνού και οι συνεργάτες τους (τα “πολιτικά πρόσωπα” είχαν καθαρίσει απ’ το 2009, με μια απ’ τις γνωστές τρίπλες με τις οποίες το ελληνικό κοινοβούλιο προστατεύει τα μέλη του). Ένα βασικό επιχείρημα υπέρ της αθωώτητας της “συμμορίας με τα μαύρα” ήταν ότι έχει απαρνηθεί τα εγκόσμια και, κατά συνέπεια, δεν θα έκανε κάτι αποσκοπώντας σε υλικά οφέλη… Αλληλούια!!!

Η μέθοδος του ξεπλύματος είναι γνωστή: τραβούν οι δίκες επί χρόνια, γίνονται με εξασφαλισμένη την “δημόσια αδιαφορία” (φροντίζουν και οι επαγγελματίες δημαγωγοί γι’ αυτό), και η δικαιοσύνη λάμπει τελικά μέσα στην τύφλα και την μοναξιά της…

Έτσι, αναπόφευκτα, ο νους μας επιστρέφει σε κάτι αγαπημένο αλλά ξεχασμένο. Ως (το αργότερο) τον περασμένο Νοέμβρη θα έπρεπε να έχει αποφασιστεί η προφυλάκιση (ή μη) του asset (you know who!) για το θέμα της «εγκληματικής οργάνωσης» στη μπάλα. Πάει ο Μάρτης για το τέλος του, κι ούτε φωνή ούτε ακρόαση. Η χρονοτριβή είναι «εθνική πολιτική»!!!!

Εν τω μεταξύ ο asset σα να έχει χαθεί απ’ την δημοσιότητα. Ίσως θύμωσε που του υποσχέθηκαν κανάλι και τα θαλάσσωσαν….

Στην άκρη της Μεσογείου 1

Τρίτη 21 Μάρτη. Για ορισμένους (που λένε ότι στηρίζονται σε πληροφορίες) η επίθεση του Τελ Αβίβ στο λίβανο, εναντίον της Χεζμπ’ Αλλάχ, είναι θέμα χρόνου. Η λιβανέζικη οργάνωση απ’ τη μεριά τους υπόσχεται δυσάρεστες εκπλήξεις σε βάρος του ισραηλινού στρατού. Αυτό που πρέπει να θεωρούμε βέβαιο είναι το μιλιταριστικό / φασιστικό καθεστώς του Τελ Αβίβ έχει το “ελεύθερο” απ’ την Ουάσιγκτον να κάνει ό,τι γουστάρει. Είναι αυτό, όμως, αρκετό;

To Τελ Αβίβ στις αρχές Απρίλη (υποστηρίζει ότι) ολοκληρώνει την θωράκισή του μέσω αντιπυραυλικών συστημάτων αεράμυνας (Iron Dome project) με την εγκατάσταση του τρίτου συστατικού (μετά τους Arrow 2 και 3), των πυραύλων David’s Sling. Το ισραηλινό καθεστώς θέλει να πιστεύει ότι μ’ αυτά τα εργαλεία θα είναι άτρωτο, ή σχεδόν άτρωτο, από οτιδήποτε μπορεί να διαθέτει είτε η Χεζμπ’ Αλλάχ, είτε ο συριακός στρατός, είτε ο ιρανικός. Είναι αυτό, όμως, αρκετό;

Δεν φαίνεται να είναι. Η αιτία λέγεται «Μόσχα». Τα ραντάρ των S-400 που βρίσκονται στα μεσογειακά παράλια της συρίας είναι υπεραρκετά για να εντοπίζουν κάθε κίνηση ισραηλινού αεροπλάνου ή πυραύλου, στην αφετηρία τους. Τι ρόλο σκοπεύει να δώσει σ’ αυτές τις πληροφορίες η Μόσχα; Θα τις διοχετεύει στους συμμάχους της στο συριακό πεδίο μάχης; Κι αν ναι, με τι όπλα τους έχει εξοπλίσει;

Μόλις προχτές το Τελ Αβίβ επιχείρησε μια απ’ τις συνηθισμένες αεροπορικές επιθέσεις του στο συριακό έδαφος· μία απ’ αυτές στις οποίες η συριακή αεράμυνα δεν μπορούσε μέχρι προχτές να αντιδράσει. Αυτή τη φορά αντέδρασε. Καθυστερημένα, χωρίς αποτέλεσμα (παρά τις περί αντιθέτου συριακές δηλώσεις), αλλά αντέδρασε. Το ισραηλινό πεντάγωνο αναγκάστηκε να ακυρώσει την επίθεση που είχε ξεκινήσει· καλού κακού… Πως τα κατάφερε να αντιδράσει (έστω και αργοπορημένα) η συριακή αεράμυνα; Τι ρόλο έπαιξε σ’ αυτό η Μόσχα; Το φασιστόμουτρο ο ισραηλινός υπ.αμ. Avigdor Lieberman, φίλος του έλληνα ψεκασμένου, έγινε έξαλλος: Την επόμενη φορά δήλωσε που ο συριακός στρατός θα μας εμποδίσει να κτυπήσουμε στο συριακό έδαφος θα καταστρέψουμε τα συστήματα αεράμυνάς του, χωρίς δεύτερη κουβέντα! Α χα!!!! Τόσο πολύ, ε;

Το ρωσικό υπ.εξ. κάλεσε τον ισραηλινό πρεσβευτή στη Μόσχα Gary Koren για να δώσει εξηγήσεις γι’ αυτήν την ισραηλινή επίθεση. Πρώτη φορά συμβαίνει κάτι τέτοιο, τόσο φανερά και σ’ αυτό το διπλωματικό επίπεδο. Το Τελ Αβίβ είχε μάθει ως τώρα ότι μπορεί να βομβαρδίζει στο συριακό έδαφος χωρίς να δίνει εξηγήσεις στη Μόσχα. Έχει αλλάξει κάτι;

Δεν διακινδυνεύουμε να απαντήσουμε με βεβαιότητα. Είναι όμως δύσκολο τα ισραηλινά σχέδια για την περιοχή να είναι συμβατά με τα ρωσικά. Κι αν είναι αλήθεια ότι το Τελ Αβίβ ετοιμάζεται να ισοπεδώσει το νότιο λίβανο ελπίζοντας ότι θα θάψει στα μπάζα τις στρατιωτικές ικανότητες της Χεζμπ’ Αλλάχ, μετά την πανηγυρική ήττα του παρόμοιου σχεδίου του το 2006 δεν έχει κανένα περιθώριο. Όχι να ηττηθεί. Ούτε καν να αποτύχει. Συνεπώς η όποια, έστω και έμμεση (π.χ. πληροφοριακή) υποστηρίξη της Μόσχας στη Χεζμπ’ Αλλάχ είναι ιδιαίτερα κρίσιμος παράγοντας για να γίνει ή να μην γίνει η ισραηλινή εκστρατεία.

(η φωτογραφία είναι τραβηγμένη πριν δυο βδομάδες στο Aleppo…)

Στην άκρη της Μεσογείου 2

Τρίτη 21 Μάρτη. Να μια ενδιαφέρουσα και απρόοπτη εξέλιξη στο συριακό πεδίο μάχης του 4ου παγκόσμιου. Την ώρα που το αμερικανικό πεντάγωνο “φορτώνει” πεζοναύτες στην κουρδοκρατούμενη ζώνη στη βόρεια συρία (για “αντιτρομοκρατικούς” λόγους πάντα), το ρωσικό πεντάγωνο έχει αποκτήσει τα ίδια “δικαιώματα” στο μικρότερο κουρδοκρατούμενο θύλακα της Afrin, στη βορειοδυτική συρία. Στο χωριό Kaf Jina έφτασαν ήδη ρώσοι “εκπαιδευτές”, με τα τεθωρακισμένα τους για την “μεταφορά προσωπικού”, και τα υπόλοιπα σέα τους. Επίσημος σκοπός; Να εκπαιδεύσουν τις εκεί ypg στην «αντιτρομοκρατία»….

Πως αντιδρά η Άγκυρα σ’ αυτήν την εξέλιξη; Ο υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Numan Kurtulmus έκανε μια συβιλλική δήλωση για το θέμα. Ότι η τουρκία δεν πρόκειται να δεχτεί την ύπαρξη μιας ζώνης τρομοκρατών στη βόρεια συρία… και ότι η εθνική σύσταση της βόρειας συρίας δεν θα πρέπει να αλλάξει.

Αυτό, είν’ αλήθεια, θα μπορούσε να το πει και πριν 1 χρόνο. Συνεπώς, σαν πρώτη αντίδραση, την ερμηνεύουμε σαν «Ο.Κ.». Άλλωστε, την ώρα που συμβαίνουν αυτά, η Άγκυρα τσακώνεται πότε με το Άμστερνταμ και πότε με το Βερολίνο περί «όνου σκιάς».

Αυτός ο αντιπερισπασμός κάτι θα πρέπει να σημαίνει. Όχι για πάντα. Προς το παρόν, σίγουρα….

Η μικρή ασθενής

Τρίτη 21 Μάρτη. Αν έχουμε αποφύγει ως τώρα να σχολιάσουμε σε καθημερινή βάση την (για μια ακόμα φορά) “σκληρή και περήφανη” διαπραγμάτευση της φαιορόζ κυβέρνησης, είναι επειδή έχουμε ήδη προσδιορίσει ορισμένες βασικές κατευθύνσεις του θέματος (όσοι / όσες βρίσκονται στις αόρατες πόλεις ξέρουν). Κατά τα άλλα θα πρέπει σύντομα να τα πούμε μαζεμένα.

Από eurogroup σε eurogroup και από την μια ημερομηνία ορόσημο στην επόμενη, «η ζωή τραβάει την ανηφόρα». Προς το παρόν, σαν παρακαταθήκη, σημειώνουμε το εξής. Την προηγούμενη φορά (πριν 2 χρόνια) που η ίδια «εθνική γραμμή» βγήκε στο μεϊντάνι με την σιγουριά ότι «αν πάμε το ματς στην παράταση θα το κερδίσουμε», εκείνο που έγινε δεν είναι μόνο ότι μεταφέρθηκαν (στο «γ μνημόνιο») όλες μα όλες οι εκκρεμότητες του προηγούμενου· αλλά, επιπλέον, προστέθηκαν οι ιδιαίτερα σοβαρές συνέπειες (στην «εθνική οικονομία»….) της 6μηνης χρονοτριβής…

Τώρα πάλι, εκεί που οι φαιορόζ καμαρώνουν ότι κάθονται πάνω στο μαξιλάρι της υποτιθένης «ανάπτυξης» και περιμένουν μήπως και οι φασίστες διαλύσουν (εκλογικά) την ευρωζώνη, έχουν στην καμπούρα τους ήδη ένα τρίμηνο (το τελευταίο του ’16) βεβαιωμένης ύφεσης, άλλο ένα (το πρώτο του ’17) που θα είναι παρόμοιο, και είναι έτοιμοι να χαντακώσουν και το επόμενο (το δεύτερο του ’17). Είναι, άραγε, σίγουροι πως όταν θα έρθει η στιγμή να βάλουν τις τζίφρες τους δεν θα είναι υποχρεωμένοι και σε «έξτρα μέτρα» για το ’17; Είναι σίγουροι ότι δεν ξαναπριονίζουν το κλαδάκι που πάνω του προσπαθούν να καθήσουν;

Έτσι δείχνουν αλλά δεν θα έπρεπε. Εκτός αν το κάνουν επίτηδες… Όχι μόνο επειδή «το δις εξαμαρτείν…» – έχουμε διατυπώσει έγκαιρα τη γνώμη μας, απ’ τις σελίδες του Sarajevo, και για την «πρώτη φορά» των αμαρτιών. Αλλά επειδή, επιπλέον, ο μόνος τρόπος για να κερδίσει το κόμμα της δραχμής είναι καταλάθος….

Τα όπλα και η μουσική των νομάδων

Δευτέρα 20 Μάρτη. Είχαμε υποσχεθεί πριν 2 βδομάδες περισσότερα για τους Τuareg μουσικούς της μπάντας Tinariwen.

Εδώ λοιπόν είναι ένα ντοκυμαντέρ, γαλλικής παραγωγής με αγγλικούς υπότιτλους, όπου οι ίδιοι και άλλοι δικοί τους ξεδιπλώνουν τα βασικά της ιστορίας όχι μόνο της μπάντας αλλά και της αντίστασης των Tuareg.

Δεν θα ορκιστούμε για την πέρα για πέρα ακρίβεια των λεγόμενων. Αλλά μιας και κανείς πάνω απ’ την Μεσόγειο δεν νοιάζεται για τις ζωές εκείνων που ζουν από κάτω, ακόμα και σαν μια «πρώτη ιδέα», το ντοκυμαντέρ με τίτλο «Οι κιθάρες της εξέγερσης των Tuareg» έχει την αξία του.

Αν έχετε διαθέσιμα 53 λεπτά … (Και καλή βδομάδα!)

Το χρεωστούμενο χρήμα

Δευτέρα 20 Μάρτη. Το ψόφιο κουνάβι δεν παρέλειψε να το τονίσει δημόσια, παρούσης της Μέρκελ, στη διάρκεια της συνάντησής τους στην Ουάσιγκτον: η γερμανία χρωστάει έναν περίδρομο λεφτά στο νατο (δηλαδή στις ηπα) για τις “υπηρεσίες ασφάλειας” που η δεύτερη προσφέρει στην πρώτη… Στο “επιχειρηματικό στυλ” που η καινούργια αμερικανική διοίκηση των συντηρητικών αντιμετωπίζει τις συμμαχίες της, το νατο περνάει σε μια διαφορετική κατηγορία απ’ αυτήν της κατοχής: στην κατηγορία νταβατζιλίκι.

Κι ενώ η Μέρκελ είπε απ’ την Ουάσιγκτον ότι ως το 2024 το γερμανκό κράτος θα φτάσει τις “αμυντικές δαπάνες” του στο 2% του αεπ του (αυτό ζητούν οι αμερικανικές πολεμικές βιομηχανίες ελπίζοντας ότι θα αυξήσουν τις πωλήσεις τους…) η γερμανίδα υπ.αμ. Ursula von der Leyen δήλωσε χτες ότι «δεν υπάρχουν πουθενά καταγραμμένα χρέη του Βερολίνου προς το νατο». Για να συμπληρώσει το μάλλον απογοητευτικό για την Ουάσιγκτον ότι η μελλοντική αύξηση των στρατιωτικών εξόδων δεν θα πάει (μόνο) στο νατο, αλλά και στις «ειρηνευτικές αποστολές της ε.ε.».

Το καλό που του θέλουμε του κυρ ψόφιου κουναβιού: αφού αυτοί οι παλιογερμανοί είναι μπαταχτσήδες και δεν πλερώνουν, ας πάρει τον στρατό του από εκεί. Δόξα τω military spending υπάρχουν άλλα κράτη / μέλη της συμμορίας (συγγνώμη: της συμμαχίας…) που είναι large στις αγορές και τις πληρωμές τους. Π.χ. το ελληνικό.

Γιάνκηδες ελάτε! (Αυτό δεν προσπάθησε τις προάλλες να πουλήσει ο υπ.εξ. Nick the greek, για μια ακόμα φορά, με χάρτες και πιόνια, στη νέα διοίκηση; Δεν διαμαρτυρήθηκε κανείς… ε;)

Το εμπόλεμο χρήμα

Δευτέρα 20 Μάρτη. Πάει πολύς καιρός από τότε που οποιαδήποτε διακρατική συνάντηση πολιτικών βιτρινών της οποίας το όνομα άρχιζε από G- γινόταν οχυρωμένη πίσω από ψηλά συρματοπλέγματα και με κάθε είδους και μορφής στρατοαστυνομία για προστασία. Το anti-global φαινόμενο ξεφούσκωσε το ίδιο γρήγορα όσο είχε φουσκώσει· αφήνοντας πίσω του κάτι που ήταν αναπόφευκτο (ακόμα κι αν δεν το είχαν καταλάβει οι διαδηλωτές): τον ακροδεξιό εθνικισμό.

Τώρα τα G-κάτι ραντεβού ρετάρουν από μέσα. Στο τελευταίο, των G20, 17 και 18 Μάρτη, στο Baden Baden, ο γερμανός οικοδεσπότης (ξέρετε ποιος, ε;) περίμενε να πάρει μια πρώτη γεύση απ’ τον αμερικάνο όμοιό του, ονόματι Steven Mnuchin. Και όχι μόνον αυτός άλλωστε. Την πήραν όλοι την γεύση, χωρίς έκπληξη. Η Ουάσιγκτον εννοεί να ξανακερδίσει το χαμένο (οικονομικά, εμπορικά) έδαφος απ’ τους παγκόσμιους ανταγωνιστές της, είτε με το καλό είτε με το κακό. Τελεία και παύλα.

Θα μείνει αυτή η σύνοδος των G20 στην ιστορία σαν η τελευταία της «εμπορικής ειρήνης» ή η πρώτη των «εμπορικών πολέμων»; Θα ήταν ανακριβές οτιδήποτε απ’ τα δύο. «Προστατευτικά» μέτρα εκ μέρους των καπιταλιστικών κρατών πρώτης γραμμής υπάρχουν άφθονα, εδώ και χρόνια· το «ελεύθερο εμπόριο» ακόμα και στις καλύτερες στιγμές του ήταν, αν ήθελε να είναι κάποιος αυστηρός, ευφημισμός.

Ωστόσο τα προστατευτικά μέτρα λαμβάνονταν κάτω απ’ τους όρκους περί του αντιθέτου, και υπό την αίρεση του π.ο.ε., που δεν είχε βέβαια εκτελεστικές αρμοδιότητες (δεν μπορούσε, δηλαδή, να επιβάλει τις αποφάσεις του), αλλά οπωσδήποτε σημείωνε τις παραβάσεις. Τώρα η Ουάσιγκτον σταματάει τους όρκους στην «ελευθερία» του παγκόσμιου εμπορίου και εισάγει μια καινούργια παράμετρο: της «δικαιοσύνης». Όπου «δίκαιο εμπόριο» (θα) είναι αυτό που (θα) γίνεται υπό τους δικούς της όρους….

Συνεπώς αυτό που θα γίνει είναι η κλιμάκωση του «προστατευτισμού» απ’ την μεριά των ηπα, και μάλιστα εναντίον πρωτοκλασσάτων ανταγωνιστών: της γερμανίας, της ε.ε., της κίνας. Αυτοί θα απαντήσουν ανάλογα – εννοείται. Και μετά κι άλλα μέτρα από ‘δω, κι άλλα απο κει…: μια διαδικασία σπιράλ.

Κι έτσι ο παγκόσμιος ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός θα γίνει μια ακόμα ωραιότερη ατμόσφαιρα απ’ ότι ως τώρα.

(φωτογραφία: χωρίς παρεξήγηση, και παρά τις διάφορες «σκληρές» αντιγερμανικές δηλώσεις της Άγκυρας, κάπου σ’ αυτή τη φωτογραφία, απ’ τους G20 προχτές, είναι και ο υπ.οικ. της τουρκίας. Με το επιτελείο του. Καθότι μέλος του συγκεκριμένου G-.

Για τον κυρ Ευκλείδη δεν είμαστε σίγουροι. Μάλλον το κράτος που εκπροσωπεί ανήκει σε άλλο G-: αυτό της επιτάχυνσης της βαρύτητας…)

Το εξόριστο χρήμα

Δευτέρα 20 Μάρτη. Το ότι ο κύριος 600 δισεκετομμύρια την έκανε είναι η μία διατύπωση. Το ότι αναγκάστηκε σε αυτοεξορία είναι μια άλλη, αντίθετη, αλλά και πιο πολλά υποσχόμενη. Γιατί ένας ηγέτης του δικού του βεληνεκούς, βαθιά έλλην, έχει την ευχέρεια να συνεχίσει την “επικοινωνία” του με τους οπαδούς του. Σα να λέμε: “βγήκε στο αντάρτικο”…

Εκεί, ακριβώς, βρίσκεται το πρόβλημα. Ακόμα κι αν ο κύριος 600 δισεκατομύρια διέφευγε σε άλλη γη, σ’ αλλά μέρη (ή σ’ άλλον πλανήτη, σ’ άλλον γαλαξία, κλπ) οι οπαδοί του θα μείνουν εδώ. Και δεν είναι λίγοι.

Αυτό είναι το πρόβλημα: είναι αυθεντικοί έλληνες κι αυτοί. Θα μείνουν αναξιοποίητοι;

Το πείραμα και η εξουσία

Κυριακή 19 Μάρτη. Τόσο το πρωτότυπο πείραμα του Στάνλεϊ Μίλγκραμ το 1961 (που έμεινε γνωστό με το όνομά του), όσο και η πρόσφατη επανάληψή του στην πολωνία, δείχνουν μεν ορισμένα πράγματα για την εθελοντική παράδοση στην (όποια εξουσία)… Έχουμε, ωστόσο, την εντύπωση ότι η παρουσίασή τους δεν λέει όλη την αλήθεια, αφήνοντας να αιωρείται μια ισχυρή δόση μεταφυσικής, τόσο για την “εξουσία” όσο και για την “πειθαρχία” σ’ αυτήν.

Και στις δύο περιπτώσεις προηγείται η πρόσκληση προς εθελοντές για ένα πείραμα· πιθανά με αμοιβή. Εννοείται ότι σε κανέναν δεν λέγεται κάτι για το είδος και το περιεχόμενο αυτού του “πειράματος”. Και η ερώτησή (μας) είναι αυτή: ποιος δέχεται, είτε έναντι χρημάτων είτε με οποιαδήποτε άλλη ανταμοιβή, να πάρει μέρος σε ένα “πείραμα” άγνωστου περιεχομένου, οργανωμένου από αγνώστους, για άγνωστο σκοπό, κλπ;

Την ερώτηση (και τις όποιες απαντήσεις) την θεωρούμε σημαντική επειδή εκείνος που δέχεται κάτι τέτοιο είναι προ-διατεθειμένος να υπακούσει στις “οδηγίες” (δηλαδή τις εντολές) του “πειραματιστή” – χωρίς να γνωρίζει εκ των προτέρων το περιεχόμενό τους. Και, κυρίως, χωρίς να νοιάζεται να βάλει σαν όρο της συμμετοχής του αυτήν την πρόγνωση.

Μοιάζει εξωφρενικό! Είναι, άραγε, εύλογο να υποθέσει κανείς ότι μπορεί κάποιος άγνωστος να σταματήσει 10 ή 100 άτομα στο δρόμο λέγοντάς τους θέλετε να πάμε κάπου; (αυτό και μόνον αυτό), θα σας πληρώσω γι’ αυτό – ε; Όχι, κάτι τέτοιο το θεωρούμε αδύνατο!

Συνεπώς η εν λευκώ προ-διάθεση που είναι κρίσιμη στην “προσφορά” εθελοντών για ένα άγνωστο πείραμα με άγνωστους σκοπούς με μια έννοια μόνο μπορεί να σταθεί: επειδή αυτοί που κάνουν την πρόσκληση αναγνωρίζονται εκ των προτέρων σαν “άνθρωποι κύρους”. Δηλαδή, στο πείραμα του Μίλγκραμ και στην επανάληψή του, επιστήμονες.

Προκύπτει λοιπόν ότι μια ορισμένη μορφή εξουσίας, η επιστημονική, έχει δουλέψει με επιτυχία εκ των προτέρων, έχει ασκηθεί με επιτυχία εκ των προτέρων, έχει εξασφαλίσει εκ των προτέρων την “τυφλή συναίνεση” των εθελοντών / πειραματόζωων στους (άγνωστους) σκοπούς του (άγνωστου) “πειράματος”. Μια συγκεκριμένη μορφή εξουσίας έχει, σα να λέμε, επικυρώσει εκ των προτέρων την εν λευκώ εξουσιοδότηση των “αποκάτω” στους “αποπάνω” στο να δίνουν αυτοί οι τελευταίοι οδηγίες (εντολές) και οι πρώτοι να τις εκτελούν· για “πειραματικούς” λόγους…

Τι δείχνει, τότε, η εκτέλεση του πειράματος τύπου Μίλγκραμ; Δείχνει ότι εάν εκ των προτέρων αναγνωριστεί εθελοντικά (χωρίς φόβο, χωρίς απειλές) σε μια εξουσία το δικαίωμα να είναι τέτοια, τότε μετά… αυτή η εξουσία αποδεικνύεται ότι είναι τέτοια!

Φυσικά θα υποστηρίξει κάποιος ότι μέχρι να αρχίσει να εξελίσσεται το “πείραμα” δεν υπάρχει κάποια υλική έκφραση της βαρβαρότητας της εξουσίας στην οποία έχει δοθεί απ’ την πριν το ελεύθερο, η συγκατάθεση να είναι τέτοια. Η αρχική έγκριση έχει δοθεί “χαριτωμένα” και “χαλαρά”: ναι είμαι εθελοντής (στο άγνωστο…) Οι ηθικές αναστολές ή και εναντιώσεις (έτσι λένε οι πειραματιστές…) θα έπρεπε να εμφανιστούν μετά· όταν η υπακοή στις εντολές τους προκαλεί πόνο σε τρίτους.

Ναι, ίσως. Ένα μέρος των εθελοντών (το αισθητά μικρότερο) ανακαλεί εκ των υστέρων την πρόθυμη συμμετοχή του στην διεξαγωγή του “πειράματος”, αρνούμενο από ένα σημείο και μετά να υπακούει στις εντολές… Όμως αυτό, εκτός απο μειοψηφική στάση, δεν φωτίζει την σχέση “αφέντη – δούλου” στο γενεαολογικό της εύρος.