Πέμπτη 9 Μάρτη. Στα ‘90s, μετά την διάλυση του «ανατολικού μπλοκ», μετά την γερμανική ενοποίηση (που τρόμαξε, όχι χωρίς λόγο, τόσο το Λονδίνο και το Παρίσι όσο και την Ουάσιγκτον) και το «χαλινάρι» (που αποδείχθηκε στην πράξη ότι δεν δούλεψε) στον γερμανικό καπιταλισμό με την αντικατάσταση του ηγεμονικού μάρκου απ’ το «κοινό» ευρώ, συγκρούστηκαν ήπια δύο διαφορετικές προσεγγίσεις για το μέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Για το Βερολίνο προτεραιότητα είχε η θεσμική «εμβάθυνση». Δηλαδή η ενίσχυση των ενιαίων θεσμίσεων μεταξύ των τότε κρατών μελών της ε.ε. Για το Παρίσι, αντίθετα, προτεραιότητα είχε η «επέκταση». Η ένταξη, δηλαδή, στην ε.ε., το γρηγορότερο, όσο το δυνατόν περισσότερων κρατών απ’ το πρώην «ανατολικό μπλοκ».
Η διαφορά στην τακτική ήταν ουσιαστική. Για το δυναμικά εξελισσόμενο Βερολίνο των αρχών της δεκαετίας του ’90 σημασία είχε η διαμόρφωση ενός ισχυρού μπλοκ ευρωπαϊκών κρατών, γύρω απ’ το οποίο τα κράτη του πρώην «ανατολικού μπλοκ» θα είχαν δορυφορική λειτουργία, οικονομικά και πολιτικά. Για το Παρίσι, αντίθετα, η ένταξη όσο το δυνατόν περισσότερων απ’ αυτά στην ε.ε. με πιο χαλαρές δεσμεύσεις σήμαινε πιθανά ή βέβαια (π.χ.: πολωνία) αντίβαρα απέναντι στην ανατέλλουσα γερμανική ισχύ.
Τι έγινε τελικά; «Της γαλλίας». Και με σιωπηλό τρόπο (αντίθετα απ’ τα γαλλικά συμφέροντα) «της αγγλίας». Σε αντίβαρο, και για λόγους στοιχειώδους συνοχής, η «συνθήκη του Μάαστριχτ» τον Φλεβάρη του 1992, διαμόρφωσε τα κριτήρια μιας ορισμένης «δημοσιονομικής πειθαρχίας», που ταίριαζαν περισσότερο στον ορθολογισμό του γερμανικού κράτους / κεφάλαιου, (όπως και των κεντρο/βορειοευρωπαϊκών): ετήσιο έλλειμμα όχι μεγαλύτερο του 3% του αεπ για κάθε κράτος / μέλος, χρέος όχι μεγαλύτερο απ’ το 60%. To 1994 μπήκαν στην ε.ε. η αυστρία, η φινλανδία και η σουηδία· το 2004 η σλοβενία, η ουγγαρία, η σλοβακία, η πολωνία, η λιθουανία, η εσθονία, η λετονία, η μάλτα και η (νότια) κύπρος· το 2007 η ρουμανία και η βουλγαρία· το 2013 η κροατία.
Τι είναι αυτό που γίνεται τώρα; Η επέκταση έχει ανασταλεί εδώ και κάποια χρόνια (για τα κράτη της δυτικής βαλκανικής). Η αποχώρηση του Λονδίνου αλλάζει την πολιτική γεωμετρία της ε.ε. (αν και παράγοντες αστάθειας υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν) αφήνοντας στο Παρίσι το περιθώριο να ξαναδιαπραγματευτεί (με το Βερολίνο και τους συμμάχους του) την «εμβάθυνση». Την δημιουργία, σα να λέμε, ενός δυναμικού πυρήνα σχετικά μεταβλητής σύνθεσης που είτε θα σέρνει τους «δορυφόρους» του, είτε θα τους αφομοιώνει· με αυστηρές προϋποθέσεις.