|
|
Eίναι αυτοί φίλοι; Eίναι αδελφοί;
Δικαστής ερευνά τους ισχυρισμούς του Simon Jennings Ο δικαστής του διεθνούς δικαστηρίου της Χάγης που έχει αναλάβει την προετοιμασία της δίκης του Ράντοβαν Κάρατζιτς για εγκλήματα πολέμου, ζήτησε από τον σουηδό υπουργό εξωτερικών να μιλήσει με τους δικηγόρους του πρώην σερβοβόσνιου προέδρου, σχετικά με μια υποτιθέμενη συμφωνία που ο κατηγορούμενος ισχυρίζεται ότι του διασφαλίζει ασυλία από κάθε δίωξη. Ο δικαστής Iain Bonomy κάλεσε τον σουηδό πρέσβη στην ολλανδία, Hans Magnusson, σε ακρόαση στο δικαστήριο, προκειμένου να του ζητήσει βοήθεια στην διερεύνηση των ισχυρισμών του Κάρατζιτς. Ο κατηγορούμενος ισχυρίζεται ότι το 1996, ο πρώην ειδικός μεσολαβητής των ηπα Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ συμφώνησε να του παρασχεθεί ασυλία σε περίπτωση δίωξης από το δικαστήριο της Χάγης, με αντάλλαγμα να αποσυρθεί από την πολιτική σκηνή. Ο Κάρατζιτς έχει ζητήσει επανειλημμένα να εξεταστεί ο σουηδός υπουργός εξωτερικών Carl Bildt, καθώς ισχυρίζεται ότι ο πρώην ύπατος αρμοστής στην βοσνία ήταν στενός συνεργάτης του Χόλμπρουκ εκείνη την περίοδο και είχε αναμειχθεί στις διαπραγματεύσεις για την αποχώρησή του από την προεδρία. Ο κατηγορούμενος κατέθεσε αίτημα στις 25 Μαΐου στο δικαστήριο, ζητώντας να αποσυρθούν όλες οι κατηγορίες εναντίον του, στη βάση της συμφωνίας που ισχυρίζεται ότι σύναψε με τον Χόλμπρουκ 13 χρόνια πριν. Σύμφωνα με το αίτημά του, τόσο μαρτυρίες όσο και ντοκουμέντα επιβεβαιώνουν ότι ο Χόλμπρουκ πρόσφερε στον Κάρατζιτς ασυλία από διώξεις, σε συναντήσεις στο Βελιγράδι στις 18 και 19 Ιούλη 1996, σε αντάλλαγμα για την απόσυρση του Κάρατζιτς από την δημόσια ζωή. Ο Χόλμπρουκ - ο οποίος ήταν ο αρχιτέκτονας της συμφωνίας του Ντέιτον του 1995 που έφερε την ειρήνη στην περιοχή και τώρα είναι ειδικός απεσταλμένος των ηπα στο αφγανιστάν και το πακιστάν - έχει επανειλημμένα αρνηθεί την σύναψη τέτοιας συμφωνίας με τον Κάρατζιτς. Αυτή την εβδομάδα, ο δικαστής Bonomy πρότεινε ο Bildt να πει στους δικηγόρους του Κάρατζιτς, οτιδήποτε ξέρει σχετικά με όποια συμφωνία. «Αυτό που θα βοηθούσε θα ήταν μια ένδειξη εκ μέρους του κυρίου Bildt ότι θα αποκαλύψει πλήρως όσα γνωρίζει σχετικά στους συνηγόρους του Κάρατζιτς» είπε ο δικαστής Bonomy στον σουηδό πρέσβη στις 3 Ιούνη. Ο Κάρατζιτς ισχυρίζεται ότι ο Χόλμπρουκ του πρότεινε σε συναντήσεις του 1996, ότι αν παραιτούνταν από πρόεδρος της Srpska [της «σερβικής δημοκρατίας» της βοσνίας] και δεν συμμετείχε στις επερχόμενες εκλογές, τότε δεν θα αντιμετώπιζε καμία δίωξη στη Χάγη. «Όταν έκλεισε η συμφωνία, δεν είχα καμία αμφιβολία ότι ο Χόλμπρουκ είχε υποσχεθεί ότι δεν θα προσαχθώ στο δικαστήριο της Χάγης κι ότι είχε την εξουσία να υλοποιήσει αυτή την υπόσχεση» γράφει ο Κάρατζιτς στο αίτημά του, της 25ης Μαΐου. «Ο δρ. Κάρατζιτς τήρησε το δικό του μέρος της συμφωνίας. Ζητάει τώρα από το δικαστήριο να τηρήσει το μερίδιο του Χόλμπρουκ.» Ο πρώην σερβοβόσνιος ηγέτης ισχυρίστηκε ότι θα είναι κακοδικία αν το δικαστήριο συνεχίσει τη δίωξη εναντίον του μετά από την υποτιθέμενη συμφωνία. «Το κατηγορητήριο πρέπει να αποσυρθεί ή η δίωξη να παύσει, ώστε το δικαστήριο να μην χρεωθεί την απάτη του Χόλμπρουκ.» Η Olga Kavran, εκπρόσωπος τύπου της εισαγγελίας, δήλωσε ότι η εισαγγελία θα απαντήσει επίσημα στο αίτημα εν ευθέτω χρόνω, αλλά επανέλαβε την προηγούμενη θέση της εισαγγελίας ότι μια τέτοια συμφωνία όπως την περιγράφει ο Κάρατζιτς δεν θα είχε νομική βάση στο δικαστήριο. «Ακόμη κι αν υπήρχε τέτοια συμφωνία, και η εισαγγελία δεν αποδέχεται ότι υπήρξε, αλλά ακόμη κι αν υπήρχε, [η θέση της εισαγγελίας είναι ότι] δεν θα είχε ισχύ στο δικαστήριο και μόνο το συμβούλιο ασφαλείας του οηε μπορεί να εκδώσει απόφαση που να επηρεάζει την δικαιοδοσία του δικαστηρίου κι αυτό δεν έχει συμβεί» δήλωσε η Kavran στο IWPR. Καταθέτοντας στο δικαστήριο αυτή την εβδομάδα, ο σουηδός πρέσβης επιβεβαίωσε ότι δεν υπάρχουν νομικά εμπόδια στο να δώσει ο Bildt στοιχεία σχετικά με τη συμφωνία. Πάντως, δήλωσε ότι μια συνέντευξη με τους συνηγόρους του Κάρατζιτς δεν θα εξυπηρετήσει τίποτε, καθώς, σύμφωνα με αυτόν, οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία δεν θα είχε νομική ισχύ στο δικαστήριο. Αλλά ο δικαστής Bonomy είπε ότι πρέπει να δοθεί στον Κάρατζιτς μια ευκαιρία να διερευνήσει τους ισχυρισμούς του. Ο σουηδός πρέσβης είπε ότι θα μεταβιβάσει το αίτημα του δικαστή Bonomy στην σουηδική κυβέρνηση κι ότι αυτή θα συμμορφωθεί αν το δικαστήριο διατάξει την εμφάνιση του Bildt. «Αν το δικαστήριο το κρίνει απαραίτητο, ο κύριος Bildt θα παρουσιαστεί» είπε. Ο δικαστής Bonomy ζήτησε η σουηδική κυβέρνηση να απαντήσει στο αίτημα του Κάρατζιτς πριν το τέλος της εβδομάδας, σημειώνοντας την αναγκαιότητα να προχωρήσει η υπόθεση καθώς πλησιάζει η δίκη. «Ανυπομονούμε να κάνουμε πρόοδο στο συγκεκριμένο θέμα» είπε. «Χρειάζεται να προχωρήσουμε με ταχύτητα τώρα. Υπάρχει πάντα η ανησυχία ότι η ημερομηνία έναρξης της δίκης θα μετατίθεται διαρκώς, αν αυτό το ζήτημα παραμένει σε εκκρεμότητα.» Ενώ η τελική προδικαστική συνεδρίαση έχει προγραμματιστεί για τις 20 Ιούλη, δεν έχει ακόμη οριστεί η ημερομηνία έναρξης της δίκης. Είναι πάντως απίθανο οι διαδικασίες να ολοκληρωθούν πριν το δικαστήριο διακόψει για το καλοκαίρι, από τις 27 Ιούλη ως τις 17 Αυγούστου. Αν και ο Κάρατζιτς κατέθεσε το αίτημά του στις 25 Μάη, το δικαστήριο του επέτρεψε να το συμπληρώσει με επιπλέον στοιχεία από άλλες πηγές. Ο δικαστής Bonomy επιβεβαίωσε ότι δεν έχει έρθει ακόμη απάντηση στην αίτηση του κατηγορουμένου προς τον οηε να παράσχει κάθε πληροφορία σχετική με την εμπλοκή του στην υποτιθέμενη συμφωνία. Ο Κάρατζιτς προσπαθεί να αποδείξει ότι το συμβούλιο ασφαλείας - το οποίο αποφάσισε την ίδρυση του διεθνούς δικαστηρίου - έπαιξε ρόλο στην υποτιθέμενη συμφωνία που του παρείχε ασυλία, άρα το δικαστήριο είναι υποχρεωμένο να την τηρήσει. «Θεωρήστε βέβαιο ότι το θέμα θα διαλευκανθεί επειγόντως» είπε ο δικαστής Bonomy. «Και αν δεν επιλυθεί... τότε το δικαστήριο θα πρέπει να αποφασίσει αν θα επιδώσει κλήση [στον οηε προκειμένου να απαντήσει στο αίτημα] ή όχι». Ο Κάρατζιτς συνελήφθη στο Βελιγράδι στις 21 του περσινού Ιούλη, έχοντας ζήσει με την κάλυψη μιας περίτεχνης μεταμφίεσης κι αποφεύγοντας την σύλληψη για 13 χρόνια από το τέλος του πολέμου. Του έχουν απαγγελθεί 11 κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου κι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, που περιλαμβάνουν δύο ξεχωριστές κατηγορίες για γενοκτονία. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο Κάρατζιτς θεωρείται υπεύθυνος για τα εγκλήματα της καταδίωξης, εξόντωσης, δολοφονίας και βίαιης μετακίνησης, που «συνέβαλλαν στην επίτευξη του στόχου της οριστικής εκδίωξης των βόσνιων μουσουλμάνων και βόσνιων κροατών από την περιοχή που διεκδικούσαν οι σερβοβόσνιοι». Οι εισαγγελείς επιδιώκουν να αποδείξουν ότι ο Κάρατζιτς ήταν η πολιτική δύναμη πίσω από την σφαγή σχεδόν 8.000 βόσνιων αντρών, ενήλικων και ανήλικων, στην Σρεμπρένιτσα τον Ιούλη του 1995, καθώς και την 44μηνη πολιορκία και βομβαρδισμό του Σαράγεβο, που οδήγησε στο θάνατο σχεδόν 12.000 αμάχων. Στις 3 Μάρτη, ο Κάρατζιτς αρνήθηκε να απαντήσει στις κατηγορίες, επικαλούμενος την συμφωνία που ισχυρίζεται ότι σύναψε με τον Χόλμπρουκ, η οποία υποχρεώνει τους δικαστές να αποφασίσουν «μη ενοχή» για λογαριασμό του. «Έχω μια γενική θέση σχετικά με το κατηγορητήριο» είπε ο Κάρατζιτς στον δικαστή Bonomy στο δικαστήριο. «Το απορρίπτω στη βάση της συμφωνίας μου με την διεθνή κοινότητα, της οποίας εκπρόσωπος εκείνη τον καιρό ήταν ο κύριος Χόλμπρουκ. Αυτό το δικαστήριο δεν έχει το δικαίωμα να με δικάσει». Οι δικαστές της Χάγης έχουν ήδη καταλήξει ότι οποιαδήποτε υποτιθέμενη συμφωνία που παρέχει ασυλία στον Κάρατζιτς δεν ευσταθεί στο δικαστήριο. Με απόφαση της 17ης Δεκέμβρη 2008, κατέληξαν ότι «οποιαδήποτε ασυλία σε κατηγορούμενο για γενοκτονία, εγκλήματα πολέμου και / ή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, είναι άκυρη ως αντικείμενο του διεθνούς νόμου ενώπιον διεθνούς δικαστηρίου». Προκειμένου να υποστηρίξουν την απόφασή τους, οι δικαστές επικαλέστηκαν καταστατικά διεθνών οργανισμών και συνθήκες που ορίζουν ότι οι επικεφαλής κρατών δεν έχουν ασυλία σε διώξεις. Πάντως ο Κάρατζιτς ισχυρίζεται στο αίτημά του ότι δεν πρέπει να του παρασχεθεί ασυλία λόγω της θέσης του ως πρώην αρχηγός κράτους, αλλά σαν κάποιος που συνεργάστηκε με την διεθνή κοινότητα πάνω σ’ αυτή τη βάση. Αν και οι δικαστές γνωμάτευσαν ότι η αρμοδιότητα του δικαστηρίου δεν θα επηρεαστεί από οποιαδήποτε συμφωνία που υποτίθεται ότι σύναψε ο Χόλμπρουκ, ο Κάρατζιτς ανταπαντά ότι επειδή πίστευε ότι ο αμερικανός διπλωμάτης ενεργούσε είτε εκ μέρους του συμβουλίου ασφαλείας, είτε εμφανιζόταν να ενεργεί έτσι, το δικαστήριο είναι δεσμευμένο από την συμφωνία. Η επόμενη συνεδρίαση έχει προγραμματιστεί για τις 1 Ιούλη. |
|||
Sarajevo