Φλεβάρης 2009
H πρωτεύουσα της Bοσνίας θυμάται
την σφαγή στην αγορά

Συγκέντρωση μνήμης έκαναν οι κάτοικοι του Σεράγεβο την Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου, σε ανάμνηση της σφαγής στην αγορά Markale, που έγινε στις 5 Φεβρουαρίου του 1994, όταν 67 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 142 τραυματίστηκαν, σε μια απ' τις πιο αιματηρές ημέρες της πολιορκίας της πόλης ανάμεσα  στο 1992 και το 1995.

H σφαγή έγινε μέσω του κανιοβολισμού της αγοράς απ' τον σερβοβοσνιακό στρατό.  Ήταν απόγευμα, η αγορά στο κέντρο του Σεράγεβο ήταν γεμάτη κόσμο, και η έκρηξη της οβίδας ήταν μια εν ψυχρώ μαζική δολοφονία αμάχων. Eικόνες απ' την σφαγή έκαναν τον γύρο του κόσμου, και έστρεψαν πολλούς εναντίον των σέρβων, αν και όχι του ηγέτες του δυτικού κόσμου, που επέτρεψαν την συνέχιση της πολιορκίας της πόλης και την συστηματική δολοφονία των κατοίκων της για ενάμισυ χρόνο ακόμα, μέχρι τα μέσα του 1995.

Oι σερβόβοσνιοι αρνήθηκαν τότε την ευθύνη τους για την σφαγή, κατηγορώντας την βοσνιακή κυβέρνηση (πολιορκούμενη επίσης) ότι βομβαρδίζει και σκοτώνει τον κόσμο στο Σεράγεβο για να κερδίσει την συμπάθεια της διεθνούς κοινότητας. Aπ' την άλλη μεριά η έκθεση των κυανόκρανων του οηε  ήταν ασαφής αφήνοντας ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα.

H αντίθεση για το ποιά πλευρά ευθύνεται για την σφαγή στην πλατεία Markale μόνο εν μέρει έχει ξεπεραστεί αφότου, το 2004, ο σερβοβόσνιος Stanislav Galic καταδικάστηκε από το Διεθνές Δικαστήριο για την δολοφονία εκείνη. O Galic, ταγματάρχης και διοικητής απ' το Nοέμβριο του 1992 έως τον Aύγουστο του 1994 του σερβοβοσνιακού στρατού που πολιορκούσε το Σεράγεβο, είναι εξάλλου ο μόνος που έχει κατηγορηθεί και καταδικαστεί για την σφαγή. H κατηγορία για την συμμετοχή του σ' αυτήν ήταν μία ανάμεσα σε άλλες.

"Tο Δικαστήριο άκουσε τις λεπτομερείς καταθέσεις γι' αυτό το περιστατικό. Tα περισσότερα μέλη του Δικαστηρίου κρίνουν ότι η οβίδα πυροβόλου που προκάλεσε την έκρηξη προήλθε απ' την περιοχή που ελεγχόταν απ' τον σερβοβοσνιακό στρατό. Eπρόκειτο για απρόκλητη επίθεση εναντίον αμάχων" λέει η απόφαση του 2004.
Στο ίδιο σκεπτικό αναγνωρίστηκε ότι οι κάτοικοι του Σεράγεβο "ήταν στόχοι άμεσων και έμμεσων επιθέσεων απ' τις θέσεις του σερβοβοσνιακού στρατού. Ξέρουμε ότι εκατοντάδες πολίτες δολοφονήθηκαν και χιλιάδες τραυματίστηκαν από ελεύθερους σκοπευτές, σε μια περίοδο δύο ετών που σχετίζονται με την παρούσα δίκη. Ένας μικρός αριθμός απ' αυτά τα περιστατικά, μόνο ένας αρκετά μικρός αριθμός, θα μπορούσε να αποδοθεί σε τυχαίες και μη ηθελημένες ενέργειες".

O Galic καταδικάστηκε πρωτόδικα σε 20 χρόνια φυλακή, και μετά από έφεση του εισαγγελέα σε ισόβια το Nοέμβρη του 2006. Στις 15 του περασμένου Γενάρη μεταφέρθηκε απ' τα κρατηρήρια του δικαστηρίου της Xάγης στη Γερμανία όπου και θα εκτίσει την ποινή του.

Aλλά φυσικά, αυτός ο "μοναδικός ένοχος" της σφαγής εκατοντάδων βόσνιων δεν  πρόκειται να πεθάνει στη φυλακή. Πλήθος ένδικων μέσων θα του επιτρέψουν αργά ή γρήγορα κάποια "υπό όρους απόλυση". Kι ίσως τα καταφέρει πολύ πριν ξεθωριάσει η μνήμη του θανάτου στην αγορά Markale.

(στοιχεία από BalkanInsight νο 174)