Τι καινούργια κτυπήματα στην τάξη μας φέρνει το “μνημόνιο Γ”; Αν και το σχετικό κείμενο βρίσκεται σε δημόσια θέα, έχουμε σοβαρές αμφιβολίες για το πόσοι έχουν κάτσει να το μελετήσουν. Δεν είναι η καλύτερη στάση. Και δεν είναι επειδή, όπως συνέβη και με τα προηγούμενα, έτσι κι αυτό έχει διαταξική στόχευση· θίγει, σαν να λέμε, και τα συμφέροντα διαφόρων κατηγοριών αφεντικών. Εάν, λοιπόν, δεν ξέρουμε τι αφορά εμάς και τι αφορά τους ταξικούς μας εχθρούς, πέφτουμε θύματα του επιτήδειου συμψηφισμού, που στρέφεται και πάλι εναντίον μας: όλα τα μέτρα άμεσης και έμμεσης υποτίμησης της δουλειάς και της ζωής της τάξης μας που περιλαμβάνονταν στις προηγούμενες δανειακές συμβάσεις πέρασαν, και πέρασαν πανεύκολα, επειδή (σαν ηλίθιοι) “κοιτούσαμε το δάκτυλο” (τους “παλιογερμανούς”, κλπ κλπ). Ο αποπροσανατολισμός μας είναι ο κύριος πολιτικός στόχος των αντιμνημονιακών συμψηφισμών, αφού τα αφεντικά (ή διάφορα κυκλώματά τους) βρίσκουν τελικά τρόπους να προστέψουν τα δικά τους συμφέροντα. Ο συμψηφισμός φτιάχνει και αναπαράγει τα δηλητηριώδη για εμάς παραμύθια της εθνικής ενότητας, της “εθνικής καταστροφής”, κλπ κλπ.
Αυτό που ακολουθεί είναι αναδημοσίευση του κεφαλαίου (του μνημονίου Γ) που αφορά με την στενή έννοια την ζωή και το μέλλον της τάξης μας [1Εφ. της κυβέρνησης, φ. 94, 14 Αυγούστου 2015, νόμος 4336. Ο νόμος είναι αυτός που ψηφίστηκε με τις 222 ψήφους στις 13 Αυγούστου, αλλά δεν περιλαμβάνει μόνο το κείμενο του μνημονίου Γ σαν τέτοιο. Για όσους / όσες θέλουν να διαβάσουν το μνημόνιο, αυτό αρχίζει απ’ την σελίδα 1014 του συγκεκριμένου φ.ε.κ / 86 του pdf. Τα περί αγοράς εργασίας κλπ που αναδημοσιεύουμε ξεκινούν απ’ την σελίδα 1026 / 98 του pdf.]. Τονίζουμε τις λέξεις “με την στενή έννοια”. Υπάρχουν πολλά άλλα σημεία που επίσης μας αφορούν (με πρώτο και σημαντικότερο το ζήτημα των συντάξεων - ελπίζουμε το συντομότερο να γράψουμε γι’ αυτές), συνήθως έμμεσα. Όμως δεν είναι δυνατόν να αναπαράγουμε εδώ σχολιάζοντάς το ένα κείμενο δεκάδων σελίδων. Περιοριζόμαστε λοιπόν σ’ αυτό το κεφάλαιο. Στο τέλος σχολιάζουμε διάφορα σημεία του.
....
4.1 Αγορά εργασίας και ανθρώπινο κεφάλαιο
Τα τελευταία έτη έχουν συντελεστεί μείζονες αλλαγές στους ελληνικούς θεσμούς της αγοράς εργασίας και στα συστήματα διαπραγμάτευσης των μισθών, ώστε να καταστεί η αγορά εργασίας πιο ευέλικτη. Οι ελληνικές αρχές έχουν δεσμευτεί να ακολουθήσουν τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ στους θεσμούς της αγοράς εργασίας καινα ενισχύσουν τον εποικοδομητικό διάλογο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Η προσέγγιση αυτή πρέπει όχι μόνο να εξισορροπήσει την ευελιξία με τη δικαιοσύνη για εργαζόμενους και εργοδότες, αλλά και να λάβει υπόψη το υψηλό επίπεδο ανεργίας και την ανάγκη επιδίωξης βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, καθώς και κοινωνικής δικαιοσύνης. Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να καταργήσει, ως προαπαιτούμνο, τη νομοθεσία της μεταβατικής περιόδου των συμφωνιών η οποία θεσπίστηκε με το άρθρο 72 του νόμου 4331/2015 της 2ας Ιουλίου 2015 [2Με βάση εκείνο το νόμο αυξήθηκε ο χρόνος “μετενέργειας” των όποιων συλλογικών συμβάσεων εργασίας έχουν απομείνει απ’ τους 3 στους 6 μήνες, ενώ προεκτάθηκε η ισχύς της “εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας” που υπογράφτηκε στις 26/3/14 ως τις 30 Σεπτέμβρη του ‘15. Ίσως το σημαντικότερο στοιχείο του άρθρου 72 του ν 4331 ήταν ότι μετά την πάροδο του εξαμήνου οι όροι εργασίας θα ισχύουν μέχρι να αλλάξουν “κοινή συναινέσει” (εργοδότη / εργαζόμενου) και όχι με μονομερή απόφαση του εργοδότη. Ωστόσο, ας το επαναλάβουμε, οι σ.σ.ε. που ήταν σε ισχύ τον Ιούλη του 2015 ήταν ελάχιστες.
Εν τω μεταξύ η γσεε και οι σύλλογοι εργοδοτών συμφώνησαν να παρατείνουν την ισχύ της ε.γ.σ.σ.ε. ως τέλος της χρονιάς.].
Επανεξέταση των θεσμών της αγοράς εργασίας. Έως τον Οκτώβριο του 2015 η κυβέρνηση θα δρομολογήσει διαδικασία διαβούλευσης με επικεφαλής μια ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων με σκοπό την επανεξέταση ορισμένων υφιστάμενων πλαισίων της αγοράς εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των ομαδικών απολύσεων, της συλλογικής δράσης και των συλλογικών διαπραγματεύσεων, λαμβανομένων υπόψη των βέλτιστων πρακτικών σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Περαιτέρω συμβολή στη διαδικασία διαβούλευσης που περιγράφεται ανωτέρω θα παρασχεθεί από διεθνείς οργανισούς, συμπεριλαμβανομένης της ΔΟΕ [3Αρχικά της διεθνούς οργάνωσης εργασίας - international labour organization / ILO. Μην ξεγελάει ο τίτλος, δεν πρόκειται για κάποια εργατική διεθνή! Είναι μια παραφυάδα του οηε που έχει συμβουλευτικό ρόλο, και στα βασικά συμπλέει με τα αφεντικά του αναπτυγμένου καπιταλισμού...]. Η οργάνωση, οι όροι εντολής και τα χρονοδιαγράμματα θα συμφωνηθούν με τα θεσμικά όργανα. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επανεξέτασης, οι αρχές θα ευθυγραμμίσουν τα πλαίσια για τις ομαδικές απολύσεις, τη συλλογική δράση και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις με τις βέλτιστες πρακτικές στην ΕΕ. Δεν θα πραγματοποιηθεί καμία αλλαγή στο τρέχον πλαίσιο συλλογικών διαπραγματεύσεων πριν από την ολοκλήρωση της επανεξέτασης. Οι αλλγές στις πολιτικές για την αγορά εργασίας δεν θα πρέπει να συνεπάγονται την επιστροφή στα παλαιότερα πλαίσια πολιτικής, ασύμβατα με τους στόχους της προώθησης μιας βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης.
Αδήλωτη εργασία. Έως τον Δεκέμβριο του 2015, οι αρχές θα έχουν εγκρίνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης (βασικό παραδοτέο) για την καταπολέμηση της αδήλωτης και της ατελώς δηλωμένης εργασίας, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των νόμιμων εταιρειών, να προστατευτούν οι εργαζόμενοι και να αυξηθούν τα έσοδα από τη φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση. Αυτό θα περιλαμβάνει τη βελτίωση της διακυβέρνησης της Επιθεώρησης Εργασίας και θα παρέχει συγκεκριμένη τεχνική βοήθεια. Ως πρώτο βήμα, οι αρχές θα προβούν στη διασύνδεση του συστήματος πληροφοριών ΕΡΓΑΝΗ με την Εφορία και το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων με σκοπό τον εντοπισμό της αδήλωτης εργασίας.
Επαγγελματική κατάρτιση. Επιπλέον, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2016 και προκειμένου να επιτύχει τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ), και με βάση τη μεταρρύθμιση που εγκρίθηκε το 2013 (ν. 4186/2013), η κυβέρνηση, έως τον Δεκέμβριο του 2015 (βασικό παραδοτέο):
1) θα θεσπίζει ένα σύγχρονο πλαίσιο ποιότητας για την ΕΕΚ/μαθητεία,
2) θα δημιουργήσει ένα σύστημα για τον προσδιορισμό των αναγκών σε επίπεδο δεξιοτήτων και μια διαδικασία αναβάθμισης των προγραμμάτων και της πιστοποίησης,
3) θα δρομολογήσει πιλοτικές συμπράξεις με περιφερειακές αρχές και εργοδότες το 2015 - 2016 και
4) θα χαράξει ολοκληρωμένο σχέδιο εφαρμογής του Υπουργείου Εργασίας, του Υπουργείου Παιδείας και του ΟΑΕΔ, με σκοπό την παροχή του απαιτούμενου αριθμού θέσεων μαθητείας για όλους τους σπουδαστές της επαγγελματικής εκπαίδευσης (ΕΠΑΣ και ΙΕΚ) έως το 2016 και για το 33% τουλάχιστον του συνόλου των σπουδαστών της τεχνικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΕΠΑΛ) έως το 2016 - 2017 και
5) θα διασφαλίσει μεγαλύτερη συμμετοχή των εργοδοτών και μεγαλύτερη χρήση της ιδιωτικής χρηματοδότησης. Το ακαδημαϊκό έτος 2015 - 2016 θα λειτουργήσουν περιφερειακές συμπράξεις δημόσιου - ιδιωτικού τομέα.
Ανάπτυξη ικανοτήτων. Μεσοπρόθεσμα, θα ενισχυθεί η ικανότητα του Υπουργείου Εργασίας όσον αφορά τη χάραξη, εφαρμογή και παρακολούθηση των πολιτικών, προκειμένου να αυξηθεί η ικανότητά του να υλοποιεί μεταρρυθμίσεις στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας και ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας, καθώς και να επιτυγχάνει την εμπροσθοβαρή χρηματοδότηση από τα διαρθρωτικά ταμεία. Αυτό θα περιλαμβάνει τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης με την ολοκλήρωση της αναδιοργάνωση του ΟΑΕΔ. Η ισχύουσα εργατική νομοθεσία θα απλουστευθεί και θα εξορθολογιστεί μέσω της κωδικοποίησής της σε έναν Κώδικα Εργατικής Νομοθεσίας έως τα τέλη του 2016 (βασικό παραδοτέο).
Τεχνική βοήθεια. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων της μεταρρύθμισης της αγοράς εργασίας, της ΕΕΚ και της ανάπτυξης ικανοτήτων του Υπουργείου Εργασίας, οι αρχές θα κάνουν χρήση της τεχνικής βοήθειας, επωφελούμενες μεταξύ άλλων από την εμπειρογνωμοσύνη διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ και η ΔΟΕ.
Εκπαίδευση. Οι αρχές θα διασφαλίσουν τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό του τομέα της εκπαίδευσης σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ και αυτό θα τροφοδοτήσει την προγραμματισμένη ευρύτερη στρατηγική ανάπτυξης. Οι αρχές, σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ και ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, θα επικαιροποιήσουν, έως τον Απρίλιο του 2016, την αξιολόγηση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος που εκπόνησε ο ΟΟΣΑ το 2011. Η εν λόγω επανεξέταση θα καλύπτει όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων των δεσμών μεταξύ έρευνας και εκπαίδευσης, και της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων με σκοπό την ενίσχυση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας (βλ. επίσης ενότητα 4.2). Μεταξύ άλλων, η επανεξέταση θα αξιολογήσει την υλοποίηση της μεταρρύθμισης του “Νέου Σχολείου”, το περιθώριο περαιτέρω εξορθολογισμού (των τάξεων, σχολείων και πανεπιστημίων), τη λειτουργία και διακυβέρνηση των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, την αποδοτικότητα και αυτονομία των δημόσιων εκπαιδευτικών μονάδων και την αξιολόγηση και διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα. Η επανεξέταση θα προτείνει συστάσεις σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές των χωρών του ΟΟΣΑ.
Με βάση τις συστάσεις της επανεξέτασης, οι αρχές θα εκπονήσουν επικαιροποιημένο εκπαιδευτικό σχέδιο δράσης και θα υποβάλουν προτάσεις για δράσεις το αργότερο έως τον Μάιο του 2016, οι οποίες θα εγκριθούν έως τον Ιούλιο του 2016, και εφόσον είναι δυνατόν, τα μέτρα θα πρέπει να τεθούν σε ισχύ προν από το ακαδημαϊκό έτος 2016 - 2017. Ειδικότερα, οι αρχές δεσμεύονται να ευθυγραμμίσουν τον αριθμό διδακτικών ωρών ανά μέλος του προσωπικού [4Σύμφωνα με την έκθεση του οοσα του 2011 η πρόταση για αύξηση των διδακτικών ωρών δασκάλων (πρωτοβάθμια) και καθηγητών (δευτεροβάθμια), προκειμένου να φτάσουν τον μέσο όρο των αντίστοιχων ωρών εργασίας στα κράτη μέλη του οοσα, στόχευε το ελληνικό καθεστώς σταθερής μείωσής τους όσο “παλιώνει” ο εκπαιδευτικός. Έτσι, στους δασκάλους από 0 έως 10 χρόνια ο οοσα πρότεινε την πρόσθεση μιας διδακτικής ώρας την βδομάδα, 2 ωρών για προϋπηρεσία από 11 έως 15, 3 ωρών για προϋπηρεσία από 16 έως 20 και 4 ωρών για προϋπηρεσία πάνω από 20 χρόνια.
Για τους καθηγητές η πρόταση προέβλεπε 22 ώρες διδασκαλίας την βδομάδα, δηλαδή αύξηση κατά 1 ώρα την βδομάδα για προϋπηρεσία έως 6 χρόνια, κατά 3 ώρες για προϋπηρεσία από 7 έως 12, κατά 4 ώρες για προϋπηρεσία από 13 έως 20, και κατά 6 ώρες την βδομάδα για προϋπηρεσία πάνω από 20 χρόνια.], καθώς και την αναλογία μαθητών ανά τάξη και ανά εκπαιδευτικό, με τις βέλτιστες πρακτικές των χωρών του ΟΟΣΑ, το αργότερο έως τον Ιούνιο του 2018. Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων θα συνάδει με το γενικό σύστημα αξιολόγησης της δημόσιας διοίκησης. Οι αρχές θα διασφαλίσουν τη δίκαιη μεταχείριση όλων των φορέων παροχής εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανόμενων των ιδιωτικών ιδρυμάτων, καθορίζοντας ελάχιστα πρότυπα.
επανεξέταση των θεσμών της αγοράς εργασίας
Εκτός απ’ τη νομοθέτηση των ομαδικών απολύσεων, ένα θέμα για το οποίο πιέζουν εδώ και χρόνια τα ντόπια αφεντικά των τραπεζών και των μεγάλων βιομηχανιών ή/και επιχειρήσεων του τριτογενούς, στη σχετική παράγραφο υπάρχουν, με τ’ όνομά τους, άλλα δύο θέματα. (Δεν ξέρουμε αν υπάρχουν και άλλα που δεν αναφέρονται καν και καν...)
Πρώτα το περί συλλογικής δράσης. Είμαστε 99,9% σίγουροι ότι αφορά το πως κηρύσσονται οι απεργίες. Το ελληνικό μοντέλο / παράδοση είναι πως αρκεί να υπάρχει ένα πρωτοβάθμιο (ή δευτεροβάθμιο) συνδικαλιστικό σχήμα (σωματείο ή ομοσπονδία) για να κηρυχτεί μια απεργία, την οποία μπορεί να κάνει ο καθένας υπό την προστασία της εργατικής νομοθεσίας. Σαν “βέλτιστη πρακτική σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο” είμαστε 99,9% σίγουροι πως εννοείται αυτό: για να είναι μια απεργία νόμιμη θα πρέπει να έχει ψηφίσει υπέρ της τουλάχιστον το μισό όλων των εγγεγραμμένων και νόμιμων μελών του σωματείου (ή της ομοσπονδίας). Στη δεύτερη περίπτωση, όπου τα μέλη μπορεί να είναι χιλιάδες διάσπαρτα σε πολλά μέρη (ακόμα και σ’ όλη την επικράτεια) αυτή η ψηφοφορία θα πρέπει να γίνει με κάλπες. Δεν χρειάζεται (ή μήπως χρειάζεται;) να προσθέσουμε ότι στις “βέλτιστες πρακτικές” περιλαμβάνεται και η πρόβλεψη ότι τέτοιες απεργίες αφορούν μόνο τα μέλη κάθε συνδικαλιστικού σχήματος, και όχι όσους / όσες δεν ανήκουν σ’ αυτό, ακόμα κι αν βρίσκονται στην ίδια ακριβώς δουλειά. Επιπλέον, για να κηρυχτεί απεργία, θα υπάρχουν προαπαιτούμενα ως προς το πότε, πως, με πόσο χρόνο έγκαιρης προειδοποίησης των εργοδοτών, κλπ. Όλα αυτά (ή κάποια απ’ αυτά) ίσως είναι γνωστά απ’ τις απεργίες σε διάφορα ευρωπαϊκά κράτη.
Παρότι (θα το πούμε δυνατά) οι συνδικαλιστικές πρακτικές (συμπεριλαμβανομένων των απεργιών) στην ελλάδα έχουν ξεπεράσει προ πολλού τα όρια της αθλιότητας, οι προβλέψεις του μνημονίου Γ δεν πρόκειται να διορθώσουν τίποτα· δεν είναι, άλλωστε, γι’ αυτή τη δουλειά. Από μια άποψη αυτές οι προβλέψεις ενισχύουν τα καθεστωτικά σωματεία, ειδικά σε πολυπληθείς εργασιακούς χώρους· υπό την προϋπόθεση, φυσικά, ότι αυτά α) έχουν πραγματικά και όχι εικονικά μέλη, και β) ότι οι συνδικαλιστές / εκπρόσωποι μπορούν πράγματι να κινητοποιήσουν αυτά τα μέλη σε μεγάλη κλίμακα για να ψηφίσουν υπέρ μιας απεργίας. Χωρίς αυτά τα δύο (όχι και τόσο εύκολα για τα ελληνικά δεδομένα) μερικά “παραδοσιακά” σωματεία του δημόσιου τομέα και, κυρίως, ο τρόπος με τον οποίο κηρύσσουν απεργίες (αδιαφορώντας για το αν γίνονται πραγματικά και σε ποια έκταση), του είδους ΔΟΕ ή ΟΛΜΕ, θα καταρρεύσουν.
Στον ιδιωτικό τομέα τα πράγματα, από κατάμαυρα που είναι τώρα θα γίνουν ακόμα πιο κατάμαυρα. Υπάρχουν πάμπολλα “σωματεία / σφραγίδες”, και τα εικονικά μέλη (κάποιοι γράφτηκαν κάποτε αλλά ύστερα εξαφανίστηκαν) είναι συνήθως πολύ περισσότερα απ’ τα κανονικά. Αν γίνουν ξεσκαρταρίσματα τα σωματεία θα αποκαλύψουν τη γύμνια τους. Αν δεν γίνουν θα πρέπει να ψάχνουν να βρουν τους ψηφοφόρους / μέλη τους· και δεν θα τους βρίσκουν. Επιπλέον, αν το δικαίωμα της απεργίας προστατεύεται μόνο για τα πραγματικά μέλη ενός συνδικαλιστικού σχήματος και όχι για οποιονδήποτε άλλον, ένα συνδικαλιστικό σχήμα που δεν είναι πραγματικά μαζικό δεν θα μπορεί ουσιαστικά να καλέσει απεργία - πράγμα που γινόταν ως τώρα, αλλά έμοιαζε μάλλον με (συχνά ύποπτη) έκλαμψη κάποιας “πρωτοπορίας” παρά οτιδήποτε άλλο.
Ύστερα το περί συλλογικών διαπραγματεύσεων. Δεν έχουμε ακριβή γνώση τι περιεχόμενο έχουν σ’ αυτό το θέμα οι “βέλτιστες πρακτικές”, υποθέτουμε όμως βάσιμα ότι πρόκειται για την διαμόρφωση ενός χρονοβόρου και παρελκυστικού σαβουάρ βίβρ “διαπραγματεύσεων”, στη διάρκεια των οποίων θα απαγορεύονται οι απεργίες κι άλλες κακοπροαίρετες εργατικές δράσεις... Δεν ξέρουμε τι προβλέπεται όταν οι διαπραγματεύσεις ναυαγούν - τι είδους είναι διεθνώς και αν υπάρχουν οι μηχανισμοί διαμεσολάβησης, κλπ.
Είναι ευνόητο πως τα πιο πάνω αφορούν τους “συνδικαλισμένους” μισθωτούς. Μας φαίνεται αρκετά πιθανό ότι οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία καινούργιων σωματείων θα γίνουν δυσκολότερες - και, εν τω μεταξύ, το μεγαλύτερο μέρος της τάξης μας είναι και θα μείνει έξω απ’ αυτήν την ιστορία.
Υπάρχουν απαντήσεις απ’ την μεριά της τάξης μας, και μάλιστα απαντήσεις που καθόλου δεν υπερασπίζονται την υπάρχουσα συνδικαλιστική αθλιότητα, αλλά κάνουν γενναία και αποτελεσματικά βήματα πέρα και μακριά απ’ αυτήν, και, επιπλέον, έξω απ’ αυτήν καθ’ αυτήν την πνιγηρή νομιμότητα των σύγχρονων “εργατικών νομοθεσιών”. Δεν θα τις πούμε, φυσικά, εδώ!
Υποθέτουμε τώρα ότι θα υπάρξει αντιδράσεις εάν η φαιορόζ κυβέρνηση προσπαθήσει να νομοθετήσει τέτοιες προσαρμογές στις “βέλτιστες” διεθνείς πρακτικές· αντιδράσεις που θα προέλθουν απ’ τους εργατοπατέρες. Αυτοί οι εργατοπατέρες, με τα ελληνικότατα (δηλαδή προσοδικά) χαρακτηριστικά τους, είναι χρήσιμοι ακόμα στ’ αφεντικά. Συνεπώς πιθανολογούμε ότι θα γίνει προσπάθεια να βρεθούν σημεία ισορροπίας και αμοιβαίων εξασφαλίσεων μέσα στα όρια των πιο πάνω κυβερνητικών δεσμεύσεων. Ας το θυμίσουμε πάντως: αυτοί που ενδιαφέρονται και “πιέζουν” για τέτοιες αλλαγές στην εργατική νομοθεσία δεν είναι “ξένοι”!!!
αδήλωτη εργασία
Εδώ γελάμε - πικρά. Η ροπή των αφεντικών προς την ανασφάλιστη δουλειά έχει αφηνιάσει τα τελευταία χρόνια, και γίνεται κάτω απ’ την σεμνή προστασία του κράτους, ό,τι διαφορετικό κι αν λέγεται. Θυμάστε, άραγε, εκείνο το φοβερό και τρομερό μέτρο της προηγούμενης κυβέρνησης, με το πρόστιμο των 10.500 ευρώ σε όποιον εργοδότη “πιανόταν” να έχει ανασφάλιστο εργάτη / εργάτρια; Πως το ξεπέρασαν τα αφεντικά; Ασφαλίζοντας τους μισθωτούς τους για μία ημέρα την εβδομάδα ή/και μία ημέρα τον μήνα, έτσι ώστε όταν σκάσει ο έλεγχος να πουν “να, εδώ, σήμερα είναι η μέρα του και τον έχω ασφαλίσει”... Οι ελεγκτές είτε επειδή είναι λίγοι είτε για άλλους ευνόητους λόγους δεν ξαναπάνε την επόμενη και την μεθεπόμενη ημέρα στις ίδιες δουλειές... Όταν το κράτος νομοθετεί ότι επιτρέπεται τα αφεντικά να δηλώνουν ότι “απασχολούν” τον Α ή τον Β για μια μόνο ημέρα την βδομάδα ή τον μήνα (ενώ τον πατάνε στο λαιμό πολύ περισσότερο) αυτός ακριβώς θα γίνεται· είναι εύκολο κι απλό. Κι ούτε λόγος για την σχέση πραγματικών ωραρίων με fake ένσημα.
Αυτά δεν είναι μυστικά. Να ένα απόσπασμα από ρεπορτάς της καθεστωτικής “καθημερινής” στις 13 Σεπτέμβρη 2015:
τίτλος: Κρύβουν την αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία στην εκ περιτροπής απασχόληση
ρεπορτάζ: Μια δευτερεύουσα, εξίσου ισχυρή και πλήρως ανταγωνιστική, αγορά εργασίας, αυτή της αδήλωτης και ανασφάλιστης, αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, η οποία ούτως ή άλλως παρουσιάζει διαχρονικά ένα από τα υψηλότερα ποσοστά σ’ αυτήν την κατηγορία μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε σημαντικά στη διάρκεια της κρίσης, παρά το τυπικά αυστηρότερο θεσμικό πλαίσιο, καθώς οι έλεγχοι περιορίστηκαν, έγιναν δειγματοληπτικοί και πλέον δεν αφορούν ούτε το σύνολο των επιχειρήσεων ούτε το σύνολο των κλάδων.
Παράλληλα, οι ειδικοί διαπιστώνουν ότι η μείωση της καταγεγραμμένης αδήλωτης εργασίας από 31,73% το 2013 σε 4,56% το 2014, ήτοι κατά 27 ποσοστιαίες μονάδες, συνδυάζεται με την αλματώδη αύξηση της μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης, καθώς πολλές επιχειρήσεις προκειμένου να αποφύγουν τα υψηλά πρόστιμα, προβαίνουν μεν στη δήλωση των εργαζομένων, αλλά δεν δηλώνουν τις πραγματικές ώρες εργασίας και συνακολούθως, τις καταβλητέες αποδοχές, με σοβαρότατες συνέπειες και στα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο, μόνο το ΙΚΑ χάνει περί τα 5 δισ. ευρώ από την ανασφάλιστη εργασία.
...
Το 2013, σε έκθεσή του το ΔΝΤ παρατηρούσε ότι οι Ελληνες εργοδότες επιλέγουν την αδήλωτη εργασία, παρά τα υψηλά πρόστιμα και τις αυστηρές κυρώσεις, επειδή σε βάθος χρόνου αυτή η επιλογή τους κοστίζει φθηνότερα, λόγω των αραιών ελέγχων και του μικρού πρακτικά κινδύνου τιμωρίας. Βέβαια, από τότε, κι ενώ τα πρόστιμα έχουν αυξηθεί, οι έλεγχοι από το ΣΕΠΕ έχουν ατονήσει, καθώς μειώνεται συνεχώς λόγω συνταξιοδοτήσεων το προσωπικό, πολλοί εργαζόμενοι - ελεγκτές έχουν αποσπαστεί στις διαχειριστικές αρχές και λόγω των οικονομικών προβλημάτων, πολλά είναι τα περιστατικά που λόγω έλλειψης κεφαλαίων για βενζίνη, τα αυτοκίνητα των ελεγκτών παρέμειναν ακινητοποιημένα και οι έλεγχοι δεν έγιναν ποτέ.
...
Η αλήθεια είναι ακόμα χειρότερη: ακόμα κι αν κόβονται πρόστιμα αυτά δεν εισπράττονται, γιατί δεν υπάρχουν τέτοιες υπηρεσίες στα ασφαλιστικά ταμεία (π.χ. ικα) ή, αν υπάρχουν, οι υπαλληλοι ... δεν μπορούν... Συνεπώς οι εργοδότες είναι πανευτυχείς.
Το να περιμένουμε ότι οι καταραμένοι κουαρτέτοι θα αναγκάσουν το ελληνικό κράτος να αντιμετωπίσει σοβαρά και μόνιμα την κλοπή των ασφαλιστικών εισφορών απ’ τα αφεντικά, είναι σα να πιστεύουμε στον μπάτμαν. Ποιά απ’ τα εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαία αφεντικά θα ψηφίζουν ύστερα, ποιόν, αν πρέπει να πληρώσουν κανονικά;
Κι αυτό είναι στην ουσία του δικό μας ζήτημα, σαν τάξης ενάντια σε τάξη, άρα πέφτει στο ίδιο ξεχασμένο ταξικό σακί... (Όχι, δεν είμαστε μοιρολάτρες... Απλά καλοπερνάμε με τα 751 ευρώ βασικό μισθό, και βγάζουμε γλώσσα...)
επαγγελματική κατάρτιση, ανάπτυξη ικανοτήτων, τεχνική βοήθεια
Η αξιολόγηση και η πιστοποίηση διάφορων ιδιωτικών σχολών, ιεκ, ακόμα και φροντιστηρίων θα είχε μια κάποια αξία, σε έναν επιχειρηματικό κλάδο που ανθούν τα λαμόγια. Απ’ την άλλη μεριά είναι γνωστό ότι η “μαθητεία” είναι απλήρωτη δουλειά (στο όνομα της εκπαίδευσης), και τ’ αφεντικά την λατρεύουν. Αυτό δεν είναι ελληνική αποκλειστικότητα· είναι “διεθνής και ευρωπαϊκή βέλτιστη πρακτική”, με τα όλα της. Συνεπώς εδώ, με ένα μικρό και προσωρινό κόστος (κάποιου είδους εξορθολογισμό των σχολών επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης) και ένα πιθανό ξεσκαρτάρισμα, τα αφεντικά θα έχουν μεσοπρόθεσμο σταθερό όφελος. Τόσο εκείνα που πουλάνε εκπαίδευση, όσο κι εκείνα που “απασχολούν” μαθητεία. Μια μεγάλη και διαρκώς ανανεούμενη θάλασσα νεαρών απλήρωτων εργατών και εργατριών περιμένει χιλιάδες εργοδότες, για να δροσίσουν τα κέρδη τους.
εκπαίδευση
Χμμμμ!!! Εδώ το μνημόνιο Γ ακουμπάει εύφλεκτο θέμα (και το κάνει με ελάχιστα λόγια). Αξιολόγηση, αύξηση των διαδακτικών ωρών (ειδικά για τους “παλιούς”...), αυξημένη αυτοτέλεια των διδακτικών μονάδων (σχολείων)... αυτά είναι εύφλεκτα θέματα.
Το πράγμα αξίζει εκτενή ανάλυση που ξεπερνάει κατά πολύ αυτήν εδώ την αναφορά. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα βαρύνεται απ’ την γενική (διεθνή) παρακμή της παραδοσιακής (του 20ο αιώνα) φορτικής ρύθμισης, αλλά έχει ακόμα περισσότερες σοβαρές και βρώμικες πληγές επειδή είναι βαθιά ελληνικό και βαθιά προσοδικό. Η δική μας γνώμη, επιγραμματικά, συνοψίζεται στο καθόλου αισιόδοξο δεν παίρνει αλλαγή, η μόνη αλλαγή του είναι η καταστροφή του - πράγμα που θα ήταν λυτρωτικό για τις εκατοντάδες χιλιάδες μαθητών και μαθητριών που διαφθείρονται στα χέρια άσχετων, ιδιοτελών και επικίνδυνων “εκπαιδευτικών”. Ναι, δεν είναι όλοι / όλες έτσι... Και τι κάνουν τόσα χρόνια αυτοί κι αυτές που πράγματι “δεν είναι έτσι”; Προσπαθούν να κρατήσουν μια αξιοπρέπεια για τους εαυτούς τους και τους μαθητές / μαθήτριες τους κατά μόνας, άντε δυο δυο ή τρεις τρεις μαζί, αφήνοντας τις ύαινες (τους συναδέλφους, ο “κλάδος”!!!) να ξεσκίζουν ό,τι μπορούν να ξεσκίσουν.
Αν, για παράδειγμα, είναι κάτι που κάνει την αξιολόγηση (των εκπαιδευτικών, των σχολείων) επικίνδυνη στα ελληνικά ήθη και έθιμα, δεν είναι το ότι αυτή καθ’ εαυτή η αξιολόγηση είναι λάθος. Καθόλου. Το επικίνδυνο είναι ότι θα γίνεται από έλληνες, με όλους τους προσοδικούς αρμούς των κυκλωμάτων και των μηχανισμών στην ημερήσια διάταξη. Συμβαίνει (πως; έλα ντε...) οι άσχετοι / ιδιοτελείς / επικίνδυνοι, εκτός από πλειοψηφία να είναι και οι καλύτερα δικτυωμένοι. Μπορεί να φανταστεί κανείς ιδιοτελείς “αξιολογητές”; Δεν είναι δύσκολο - στην ελλάδα ζούμε.
Κι έτσι η υπάρχουσα αθλιότητα θα αμυνθεί ικανοποιητικά μέσα σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα σαν το ελληνικό. Λείπει κι εδώ, όπως παντού, εκείνη η “κρίσιμη μάζα” αποφασισμένων, έντιμων και αδιάλλακτων ανθρώπων (μισθωτών της δημόσιας εκπαίδευσης) που θα υπερφαλάγγισε ταυτόχρονα την εκπαιδευτική αθλιότητα και τα νεοφιλελεύθερα γιατρικά της, απ’ τα “αριστερά” - αν μπορούμε να το πούμε κάπως σχηματικά. Όχι για να σώσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα που, το ξαναλέμε, ακόμα και στις πιο καθαρές εκδοχές του είναι ιστορικά ξεπερασμένο, αλλά για να εμποδίσει, τουλάχιστον, την ζημιά που γίνεται όταν το πεδίο της δημόσιας εκπαίδευσης το καταλαμβάνει η αναμέτρηση ανάμεσα στον προσοδισμό και τον νεοφιλελευθερισμό.
επίλογος προσωρινός
Δεν είπαμε κάτι αισιόδοξο. Και πως θα μπορούσαμε; Οι μετασχηματισμοί - που - έρχονται - απ’ - έξω, με δηλωμένο στόχο κάποιου είδους καπιταλιστικό εκσυγχρονισμό και εξορθολογισμό πέφτουν σ’ ένα πεδίο όπου λάμπει δια της απουσίας της η σύγχρονη εργατική τάξη, η τάξη μας. Αυτή η απουσία δεν είναι τρομακτική επειδή δεν θα γίνει (ή θα αργήσει) η “επανάσταση”, η “ανατροπή” και τα υπόλοιπα ωραία - αυτά είναι μαλακίες για να περνάνε την ώρα τους επαγελματίες ελευθερωτές και αφελείς οπαδοί. Είναι τρομακτική επειδή σπρωχνόμαστε να χορέψουμε στο ρυθμό εχθρών είτε του ενός είτε του άλλου είδους· σπρωχνόμαστε επιπλέον να “διαλέγουμε” ποιοί είναι οι καλύτεροι για να κρατάνε τις αλυσίδες μας.
Αλυσίδες; Είπαμε αλυσίδες; For god’s sake: δεν υπάρχουν αλυσίδες!!! Είμαστε ελεύθεροι άνθρωποι!!! Ναι, αλλά όχι για να κάνουμε την αληθινή έφοδο στον ουρανό... Ελεύθεροι μόνο για να μας πέφτει κάθε τόσο ο ουρανός στο κεφάλι.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 - Εφ. της κυβέρνησης, φ. 94, 14 Αυγούστου 2015, νόμος 4336. Ο νόμος είναι αυτός που ψηφίστηκε με τις 222 ψήφους στις 13 Αυγούστου, αλλά δεν περιλαμβάνει μόνο το κείμενο του μνημονίου Γ σαν τέτοιο. Για όσους / όσες θέλουν να διαβάσουν το μνημόνιο, αυτό αρχίζει απ’ την σελίδα 1014 του συγκεκριμένου φ.ε.κ / 86 του pdf. Τα περί αγοράς εργασίας κλπ που αναδημοσιεύουμε ξεκινούν απ’ την σελίδα 1026 / 98 του pdf.
[ επιστροφή ]
2 - Με βάση εκείνο το νόμο αυξήθηκε ο χρόνος “μετενέργειας” των όποιων συλλογικών συμβάσεων εργασίας έχουν απομείνει απ’ τους 3 στους 6 μήνες, ενώ προεκτάθηκε η ισχύς της “εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας” που υπογράφτηκε στις 26/3/14 ως τις 30 Σεπτέμβρη του ‘15. Ίσως το σημαντικότερο στοιχείο του άρθρου 72 του ν 4331 ήταν ότι μετά την πάροδο του εξαμήνου οι όροι εργασίας θα ισχύουν μέχρι να αλλάξουν “κοινή συναινέσει” (εργοδότη / εργαζόμενου) και όχι με μονομερή απόφαση του εργοδότη. Ωστόσο, ας το επαναλάβουμε, οι σ.σ.ε. που ήταν σε ισχύ τον Ιούλη του 2015 ήταν ελάχιστες.
Εν τω μεταξύ η γσεε και οι σύλλογοι εργοδοτών συμφώνησαν να παρατείνουν την ισχύ της ε.γ.σ.σ.ε. ως τέλος της χρονιάς.
[ επιστροφή ]
3 - Αρχικά της διεθνούς οργάνωσης εργασίας - international labour organization / ILO. Μην ξεγελάει ο τίτλος, δεν πρόκειται για κάποια εργατική διεθνή! Είναι μια παραφυάδα του οηε που έχει συμβουλευτικό ρόλο, και στα βασικά συμπλέει με τα αφεντικά του αναπτυγμένου καπιταλισμού...
[ επιστροφή ]
4 - Σύμφωνα με την έκθεση του οοσα του 2011 η πρόταση για αύξηση των διδακτικών ωρών δασκάλων (πρωτοβάθμια) και καθηγητών (δευτεροβάθμια), προκειμένου να φτάσουν τον μέσο όρο των αντίστοιχων ωρών εργασίας στα κράτη μέλη του οοσα, στόχευε το ελληνικό καθεστώς σταθερής μείωσής τους όσο “παλιώνει” ο εκπαιδευτικός. Έτσι, στους δασκάλους από 0 έως 10 χρόνια ο οοσα πρότεινε την πρόσθεση μιας διδακτικής ώρας την βδομάδα, 2 ωρών για προϋπηρεσία από 11 έως 15, 3 ωρών για προϋπηρεσία από 16 έως 20 και 4 ωρών για προϋπηρεσία πάνω από 20 χρόνια.
Για τους καθηγητές η πρόταση προέβλεπε 22 ώρες διδασκαλίας την βδομάδα, δηλαδή αύξηση κατά 1 ώρα την βδομάδα για προϋπηρεσία έως 6 χρόνια, κατά 3 ώρες για προϋπηρεσία από 7 έως 12, κατά 4 ώρες για προϋπηρεσία από 13 έως 20, και κατά 6 ώρες την βδομάδα για προϋπηρεσία πάνω από 20 χρόνια.
[ επιστροφή ]
