Έχουμε γράψει πολλά, όχι απ’ το 2010 αλλά απ’ το 2008 και μετά, για την κεντρικότητα των τραπεζών τόσο στο κουκούλωμα της καπιταλιστικής κρίσης για 2 τουλάχιστον δεκαετίες, όσο και στο τελευταίο ξέσπασμά της· αλλά και, αυτό το θεωρούμε σημαντικό, στη διαχείρισή της. Σώστε τις τράπεζες (και τον χρηματοπιστωτισμό): αυτή ήταν η ενιαία γραμμή των αφεντικών, στις ηπα και στην ευρώπη, που ανάλογα με τα πολιτικά δεδομένα κάθε κράτους σερβιρίστηκε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, για να γίνει ευκολότερα αποδεκτή.
Έχουμε υποστηρίξει επιπλέον, πάλι με πολλές αναφορές και τεκμηρίωση, ότι και το “ελληνικό πρόβλημα” αυτό ήταν. Όχι το “δημόσιο χρέος” σαν τέτοιο, αλλά η κατάσταση των ευρωπαϊκών ΚΑΙ των ελληνικών τραπεζών, που θα έπρεπε να “διασωθούν” με οποιοδήποτε “κόστος”. Καταλαβαίνουμε πως είναι μάταιο να επανερχόμαστε, αφού η τοποθέτηση του “δημόσιου χρέους” στο κέντρο του πολιτικού και ιδεολογικού ορίζοντα, απ’ τα ντόπια αφεντικά και τους κάθε είδους λακέδες τους, ήταν τόσο πετυχημένη ώστε ακύρωσε γρήγορα και αποτελεσματικά κάθε δυνατότητα ταξικής απάντησης απ’ την μεριά μας, σαν σύγχρονων εργατών / εργατριών.
Όμως είμαστε πεισματάρηδες! Ψάχνουμε και συχνά βρίσκουμε ακόμα και τώρα τεκμηριωμένες απόψεις (και μάλιστα “ειδικών” - όχι, βέβαια, ελλήνων ή “φιλελλήνων”) που υποστηρίζουν αυτό: ότι το “ελληνικό πρόβλημα” δεν ήταν ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ το “υψηλό δημόσιο χρέος”.
Σε μια τέτοια πρόσφατη (Μάρτιος 2015) ανάλυση (δεν μπορούμε να την μεταφέρουμε εδώ λόγω μεγέθους) υποστηρίζεται πως αυτό που συνέβη με τον ελληνικό καπιταλισμό / ελληνικό κράτος ήταν, σε χοντρές γραμμές, το ίδιο που συνέβει στις ηπα, στην ισπανία, και σε μερικά ακόμα ευρωπαϊκά κράτη / καπιταλισμούς· ωστόσο με συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες. Για χρόνια (ας πούμε: στη δεκαετία του ‘00) εκείνο που κυρίως μεγάλωνε δεν ήταν ο δημόσιος δανεισμός αλλά ο ιδιωτικός: ο δανεισμός ιδιωτών και επιχειρήσεων από τις τράπεζες, και ο δανεισμός των τραπεζών απ’ την διεθνή αγορά. Ένα μεγάλο μέρος του ιδιωτικού δανεισμού κατευθυνόταν όντως σε “πάγιες επενδύσεις”, μόνο που αυτές ήταν η εξής μια: ακίνητα. Ένα άλλο μέρος του δανεισμού κατευθυνόταν στην ιδιωτική κατανάλωση: το αμερικανικό μοντέλο.
Όπως συνέβη στις ηπα απ’ το 2006, πιο έντονα το 2007, κι ακόμα πιο έντονα το 2008, έτσι και στην ελλάδα, στην ισπανία και αλλού (με την μικρή καθυστέρηση ενός ή ενάμισυ χρόνου στα ευρωπαϊκά κράτη) ο πληθωρισμός ακινήτων άρχισε να ρίχνει τις πραγματικές τιμές τους, και τα στεγαστικά / καταναλωτικά δάνεια άρχισαν να μην “εξυπηρετούνται”. Σημασία, για μια περίοδο, δεν είχε το ποσοστό αυτών των “κόκκινων” δανείων, αλλά η αυξητική τάση τους. Με δεδομένο πως όλες οι τράπεζες (και οι ελληνικές) είχαν στήσει μια πυραμίδα “σύνθετων τραπεζικών προϊόντων” απ’ όπου εξασφάλιζαν υψηλή λογιστική κερδοφορία, η αυξητική τάση αδυναμίας πληρωμών εκ μέρους των δανειστών - μάζα, γινόταν πολλαπλάσια απειλή.
Μετά την χρεωκοπία της Lehman Brothers το φθινόπωρο του 2008, και τις χρεωκοπίες κάποιων τραπεζών στην ευρώπη (αγγλία, βέλγιο, γαλλία), μπήκε μπροστά η μηχανή “διάσωσης” όλου του τραπεζικού συστήματος. Πως θα γινόταν αυτό; Με κρατικά έξοδα· για την ακρίβεια με κρατικό δανεισμό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο τα ιδιωτικά χρέη (των τραπεζών) θα γίνονταν δημόσια χρέη...
Αυτή ήταν, για παράδειγμα, η περίπτωση της ιρλανδίας. Αντιγράφουμε απ’ την εφ. “ναυτεμπορική” στις 27 Απρίλη 2015 (ο τονισμός δικός μας):
... Η Ιρλανδία ήταν μεταξύ των χωρών που επλήγησαν πιο σκληρά από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Αφού επέκτειναν υπερβολικά τις δραστηριότητές τους στα χρόνια της ευφορίας πριν από το 2008, οι ιρλανδικές τράπεζες επιβαρύνθηκαν με τεράστιες ζημιές όταν έσκασε η “φούσκα” στην αγορά ακινήτων. Και για να αποτρέψει μια καταστροφική εκροή καταθέσεων, η κυβέρνηση εγγυήθηκε το σύνολο των καταθέσεων και του παθητικού τους.
Ως αποτέλεσμα, το κρατικό χρέος εκτινάχτηκε από το 25% του αεπ το 2007 σε περισσότερο από 120% το 2013. Εάν προστεθεί και το χρέος του ιδιωτικού τομέα, η Ιρλανδία είχε ένα χρέος που διογκώθηκε στο 400% του αεπ...
Αυτό που περιγράφεται σαν “κρατική εγγύηση” δεν ήταν τίποτα άλλο απ’ την κρατική διάσωση των τραπεζών.
Παρόμοια ήταν και η περίπτωση της ισπανίας. Πριν μπουν σε κίνδυνο οι τράπεζες της, το δημόσιο χρέος ήταν περίπου 40% του αεπ. Για να σωθούν, εκτοξεύτηκε μέσα σε 2 χρόνια στο 90%.
Ίδια είναι, στις βασικές της γραμμές, και η ελληνική περίπτωση. Η διάσωση των ελληνικών τραπεζών μέσω κρατικής βοήθειας δεν άρχισε το 2010 αλλά το φθινόπωρο του 2008· έχουμε δημοσιεύσει στο παρελθόν τα σχετικά στοιχεία. Εκείνο που ήταν σαφώς χειρότερο στην ελληνική περίπτωση σε σχέση με την ιρλανδική, την ισπανική (ή την αμερικανική) ήταν ότι ΠΡΙΝ αρχίσει η “διάσωση” το ελληνικό δημόσιο χρέος ήταν σχετικά ψηλό. Σχετικά: κοντά στο 100% του αεπ. Αλλά σ’ αυτό το μέγεθος δεν ήταν προβληματικό. Έγινε, όμως, στη συνέχεια... Σε κάθε περίπτωση: η μετατροπή των τραπεζικών προβλημάτων του ελληνικού συστήματος σε προβλήματα “δημόσιου χρέους” ενόσω υπήρχε αυτή η σχετικά υψηλή χρέωση του κράτους, ήταν η πραγματική αιτία!
Σ’ αυτό το σημείο είναι που υπεισέρχονται τρία ζητήματα, διαφορετικά μεταξύ τους αλλά σε συνάρθρωση. Το πρώτο είναι το ερώτημα γιατί το “πρόβλημα” δεν παρουσιάστηκε όπως ήταν πράγματι (διάσωση των τραπεζών) αλλά εντελώς διαφορετικά (“δημόσιο χρέος”). Το δεύτερο είναι το ερώτημα γιατί το ελληνικό κρατικό δημόσιο χρέος ήταν σχετικά υψηλό ΠΡΙΝ την διάσωση των τραπεζών, έτσι ώστε να μην μπορεί (το ελληνικό κράτος) να κάνει “μόνο” του (ή, εν πάσει περιπτώσει, με βοήθεια τρίτων αλλά στο συντομότερο δυνατόν) την δουλειά της σωτηρίας και της αποκατάστασης των λειτουργικών ισορροπιών του ντόπιου καπιταλισμού. Το τρίτο είναι το ερώτημα ποια ήταν η θέση των ελληνικών τραπεζών μέσα στο “ελληνικό θαύμα” των ‘90s και ‘00s.
Το πρώτο ερώτημα θα το απαντήσουμε στο τέλος. Σε ότι αφορά το ζήτημα του (ύψους του) ελληνικού δημόσιου / κρατικού χρέους, η μόνη έντιμη απάντηση (μακριά απ’ τις εύκολες συνωμοσιολογίες) προέρχεται απ’ τον ρόλο του νέου ελληνικού κράτους (απ’ την σύστασή του πριν σχεδόν 2 αιώνες) στις ντόπιες καπιταλιστικές ισορροπίες, υπό τις δύο ιδιότητές του: σαν εργοδότη, και σαν μηχανισμού “παραγωγής” και διανομής προσόδων. Σε ότι αφορά το πρώτο, το ελληνικό κράτος έγινε εξαρχής “ύστατος” εργοδότης (και προτιμητέος φυσικά!) μεγάλης κλίμακας για να καλύπτει τα κενά που συνήθως άφηναν οι προσανατολισμοί των ντόπιων αφεντικών / ιδιωτών επιχειρηματιών. Ειπωμένο διαφορετικά, οι κρατικές / δημόσιες υπηρεσίες “απορροφούσαν” εργατική δύναμη που, διαφορετικά, θα έμενε άνεργη. Αυτό όχι από φιλευσπλαχνία - φυσικά. Το σίγουρο είναι πως ένας τέτοιος “συλλογικός εργοδότης” που (κι εδώ μπαίνει η δεύτερη ιδιότητα) διατηρεί σε μόνιμη, στρατηγική φορολογική ασυλία τα μεσαία και ανώτερα στρώματα (ελεύθερους επαγγελματίες, επιχειρηματίες κάθε είδους και μεγέθους) και εξυπηρετεί (οικονομικά) αυτά τα ίδια στρώματα με μόνιμα υπερκοστολογημένες προμήθειες, δεν μπορεί παρά να δανείζεται σταθερά· κι αν βρίσκει φτηνά δάνεια (λόγω σκληρού νομίσματος / ευρώ) “ελεύθερα”.
Όμως και εδώ το σχετικά υψηλό κρατικό / δημόσιο χρέος ΠΡΙΝ την επιχείρηση του τραπεζικού “bail out” δεν είναι παρά μια πολλαπλή αντανάκλαση των χαρακτηριστικών του ντόπιου καπιταλιστικού μοντέλου στις ιδιωτικές εκφάνσεις του. Απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ‘90, όταν το πρώτο κύμα μεταναστών εργατών και εργατριών πλήρωνε με το αίμα του την ελληνική “ανάπτυξη” υπήρχαν κάποιοι, λίγοι (και όχι αυτόνομοι εργάτες!) που υποστηρίζαν επίμονα ότι ένας καπιταλισμός (σαν τον ελληνικό) που προσπαθεί να είναι ανταγωνιστικός σαν έντασης εργασίας και όχι σαν έντασης κεφαλαίου, (χρήσης και ανάπτυξης) νέων τεχνολογιών, κλπ, δεν είναι βιώσιμος, και θα τα φάει γρήγορα τα ψωμιά του. Η “μη βιωσιμότητά” του (σαν “λευκός” καπιταλισμός) αποδίδεται καλά εάν προς στιγμήν βγει στην άκρη το κράτος, από τη σχέση εισαγωγών / εξαγωγών πραγμάτων και υπηρεσιών. Ο τουρισμός είναι η μόνιμη “εθνική ελπίδα”, αλλά όχι αρκετή.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες συν τα παγκόσμια κόλπα του χρηματοπιστωπισμού, οι (ελληνικές) τράπεζες (θα) ήταν καταδικασμένες μόλις και εφόσον (θα) άλλαζαν οι όροι κερδοφορίας μέσω τόκων· οι διεθνείς όροι δανεισμού. Και, στη συνέχεια, θα καταδικαζόταν (από “λευκή” οικονομικη άποψη) το ελληνικό κράτος, μόλις τις αγκάλιαζε για να τις σώσει... [1Το να υπολογίζεται το κρατικό / δημόσιο χρέος σαν ποσοστό επί του αεπ είναι μεν χρήσιμο σε όσους δανείζουν (εκτιμούν την ευκολία ή δυσκολία να πληρώνονται τόκοι και δόσεις) αλλά ως εκεί. Η προπαγανδιστική χρήση του αριθμού αυτού είναι τερατώδης: με δεδομένο ένα Χ χρέος, σαν ποσό, ο παρανομαστής (το αεπ) είναι “όλα τα λεφτά”. Αν μεγαλώνει, τότε το ποσοστό μικραίνει.
Τι γίνεται, λοιπόν, με το ελληνικό αεπ; Σε ένα ποσοστό σημαντικά μεγαλύτερο απ’ ότι πριν 5 χρόνια (μη μετρήσιμο πάντως) έχει γίνει από “λευκό” (δηλαδή νόμιμο) “μαύρο”. Σε ότι αφορά τον επίσημο υπολογισμό του, είναι αφενός ζήτημα καπιταλιστικής διάρθωσης, και αφετέρου .... μεθόδου υπολογισμού. Εάν ένα μέρος του “μαύρου” αεπ γίνει “λευκό” (όπως προτείνει με οδηγία της η ε.ε. για όλα τα κράτη / μέλη) τότε - θαύμα θαύμα! - το ποσοστό χρέος προς αεπ θα μικρύνει...]
Για να γίνουν τα πράγματα ακόμα πιο ζόρικα, οι ελληνικές τράπεζες, απ’ τα μέσα των ‘90s και μετά (λίγα χρόνια μετά την ιδιωτικοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος) είχαν γίνει τα βασικά “μέσα”, τα βασικά “εργαλεία” για δύο στρατηγικές του ελληνικού καπιταλισμού. Πρώτον, την ιμπεριαλιστική του εξάπλωση στα βαλκάνια. Και δεύτερον, την στρατηγική σύνδεσή του με την ραγδαία αναπτυσσόμενη “διεθνή” του οργανωμένου εγκλήματος. Και τα δύο αυτά στοιχεία υπήρξαν κρίσιμα στην κατασκευή του “ελληνικού θαύματος”. Έτσι ώστε απ’ το 2008 και μετά να διακυβεύονται πολύ περισσότερα απ’ όσα ομολογούνταν δημόσια, γύρω απ’ την τύχη των ελληνικών τραπεζών: όχι μόνο οι καπιταλιστικές (και κοινωνικές) ισορροπίες εντός συνόρων, αλλά και η πολύτιμη (και για πρώτη φορά στην ιστορία) οικονομική / γεωπολιτική επιρροή, σχέση και κερδοφορία του ντόπιου καπιταλισμού μέσω των “λευκών” και “μαύρων” δραστηριοτήτων του σε μια μεγάλη ακτίνα εκτός συνόρων. [2Στο προηγούμενο τεύχος, η αναφορά "made in greece: απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας" διαβάστηκε από κάποιους σαν “πρόβλεψη” ως προς τη νομισματική πορεία του ελλαδιστάν. Όχι, δεν γράφτηκε με τέτοιο σκοπό, κι αυτό φαίνεται σε διάφορα σημεία, αν τα δει κανείς προσεκτικά. Γράφτηκε για να αποδείξει ότι οι “φίλοι της δραχμής” που παριστάνουν επίσης τους “φίλους του λαού”. είναι τσιράκια ορισμένων μερίδων των ντόπιων αφεντικών.
Γράφαμε στο τέλος αυτής της αναφοράς, όπως έχουμε πει πολλές φορές, πως υπάρχει κι άλλο τμήμα των ντόπιων αφεντικών, των οποίων οι επιχειρήσεις σαφώς ευνοούνται από το σκληρό ευρώ. Τέτοιοι είναι οι διοικητές και οι μέτοχοι των ελληνικών τραπεζών.
Οι οποίες βρίσκονται τώρα ξανά σε δύσκολη κατάσταση. Οι συμβουλές των καταραμένων “τροϊκανών” σε σχέση με την υγεία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, ήδη απ’ το 2010, ήταν ότι θα έπρεπε πουλήσουν κάποιες (ή όλες) τις θυγατρικές τους εκτός συνόρων, για να ενισχυθούν με ρευστό. Αυτό, φυσικά, θα ήταν “εθνική τραγωδία”, και δεν το έκαναν! Άλλωστε η μεγέθυνση του κρατικού χρέους για το καλό των τραπεζών είναι μια σαφώς προτιμότερη λύση!!!
Όμως τώρα, εάν συμβεί οτιδήποτε που θα θίγει έμμεσα ή ακόμα χειρότερα άμεσα την εξαιρετικά ευαίσθητη ισορροπία των ελληνικών τραπεζών, όπως μια απότομη κλιμάκωση του bank run, ένα “κλείσιμο των τραπεζών” λόγω διακοπής του ela, ή μια συντεταγμένη ή άτακτη, δεν έχει σημασία, αλλαγή νομίσματος, κινδυνεύουν άμεσα να χάσουν όλες τις θυγατρικές τους στα βαλκάνια. Όπως ακριβώς, μέσα σ’ ένα Σαββατοκύριακο, έχασε η τράπεζα κύπρου την ελληνική θυγατρική της (την οποία “κατάπιε” σβέλτα η “πειραιώς”).
Οι θυγατρικές αυτές δουλεύουν υπό τη νομοθεσία των αντίστοιχων κρατών. Ήδη αυτά τα κράτη έχουν επιβάλει το σταμάτημα της αγοράς εντόκων γραμματίων απ’ τις ελληνικές τραπεζικές θυγατρικές. Εάν όμως οι “μαμάδες” εμφανίσουν οποιοδήποτε πρόβλημα “ρεύστοτητας”, τότε τα κράτη θα “κόψουν” τις θυγατρικές, τις οποίες θα “καταπιούν” άλλες τράπεζες που δραστηριοποιούνται σ’ αυτά. Κάτι τέτοιο θα ήταν πλήρης “εθνική καταστροφή” από ιμπεριαλιστική άποψη...]
Έχουμε υποστηρίξει και αποδείξει (μάταια ίσως, αλλά δεν αλλάζουμε μυαλά!) ότι η συγκεκριμένη καπιταλιστική κρίση αποκάλυψε πεντακάθαρα, σε όποιον / όποιαν απ’ την τάξη μας θα είχε τα μάτια για να δει και το μυαλό για να καταλάβει, τις δομικές αντινομίες του καπιταλισμού· υποδεικνύοντας, επιπλέον, τις κατευθύνσεις της δράσης μας (....) Πιθανόν να έχει συμβεί κι αλλού, σίγουρα όμως ισχύει για την ελληνική περίπτωση: η συγκεκριμένη καπιταλιστική κρίση αποκάλυψε επιπλέον πεντακάθαρα και τα χαρακτηριστικά του κράτους, και τα χαρακτηριστικά και το εύρος των ιδεολογικών μηχανισμών της κυριαρχίας κράτους / κεφάλαιου, και τον διευρυμένο ρόλο του κρατικοποιημένου (οργανωμένου) εγκλήματος, και τους πρόθυμους υποστηρικτές αυτών των ιδεολογικών μηχανισμών. Και πάλι, φυσικά, χρειάζονται μάτια και σκέψη.
Το κεντρικό σημείο, το σημείο περιστροφής της σκόπιμης σύγχισης και του εμπρόθετου αποπροσανατολισμού ήταν, το έχουμε δείξει εδώ και χρόνια, η κατασκευή της ιδέας του “δημόσιου χρέους” σαν πηγής των δεινών. Πάνω σ’ αυτή την ιδέα στηρίχτηκε η συνταγή της εργατικής υποτίμησης· πάνω σ’ αυτήν την ιδέα ανασυγκροτήθηκε ο εθνικισμός μέσα απ’ την κατασκευή των εχθρών του έθνους (που μας “επιβουλεύονται”)· πάνω σ’ αυτήν την ιδέα έσφιξαν τα δεσμά της διαταξικής ενότητας· πάνω σ’ αυτήν την ιδέα μπήκαν τα μυαλά στα μπλέντερ.
Αλλά.... αλλά! Μέσα στην κατάλληλα μαστορεμένη ομίχλη, ο καπιταλισμός είναι πάντα καπιταλισμός! Και οι τράπεζες, οι ελληνικές τράπεζες, αποτελούν πάντα το κρυφό (;) κλειδί πολλών πλευρών της συγκυρίας. Είτε σαν καταθετικοί λογαριασμοί που αδειάζουν, είτε σαν στήριξη απ’ την ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα μέσω ela, είτε σαν πολύ προσεκτική σιωπή των τραπεζιτών. [3Οι ντόπιοι διοικητές των τραπεζών είναι εξαιρετικά ευχαριστημένοι με όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις “διαχείρισης της κρίσης”, τόσο τις προηγούμενες όσο και την τωρινή. Όχι μόνο για την οικονομική στήριξη, αλλά και για την ηθική και νομική. Γιατί ποτέ δεν κατηγορήθηκαν, ούτε δικάστηκαν, και (πολύ λιγότερο!!!) καταδικάστηκαν για τις τυχοδιωκτικές τακτικές τους στη διάρκεια των χρόνων της ευφορίας, των “ευκολων δανείων”, κλπ, παρότι είχαν οικτρά αποτελέσματα (σε βάρος των μαγαζιών που διοικούσαν), και παρότι διάφορα στοιχεία έχουν δημοσιευτεί σε εκτός ελλάδας μήντια εναντίον τους, τόσο για τον κύριο Σάλλα και τον κύριο Βγενόπουλο, όσο και για τον κύριο Προβόπουλο. Όχι, λοιπόν. Απολαμβάνουν αιώνια ασυλία• και οι δραστήριοι “ελεγκτές” της φαιορόζ κυβέρνησης ΔΕΝ πρόκειται να φτιάξουν ποτέ κάποια “επιτροπή ελέγχου των ευθυνών των διοικήσεων των τραπεζών”.
Στην ισλανδία (και μόνο εκεί!) την είδαν αλλιώς. Αντιγράφουμε από ρεπορτάζ της καθεστωτικής “καθημερινής”, στις 20 Νοέμβρη του ‘14, πριν έξι μήνες δηλαδή:
Σε ποινή φυλάκισης καταδικάστηκε χθες από ισλανδικό δικαστήριο ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της τρίτης τράπεζας της χώρας που κατέρρευσε το 2008 και παρέσυρε στη χρεοκοπία και την ίδια την Ισλανδία. Πλέον και οι τρεις πρώην διευθύνοντες σύμβουλοι των τριών ισλανδικών τραπεζών που χρεοκόπησαν το 2008 έχουν καταδικαστεί σε ποινές φυλάκισης, τακτική που δεν ακολούθησε καμία άλλη χώρα, όπως η Ιρλανδία, η Κύπρος και η Ισπανία που κατέρρευσαν ή κινδύνευσαν να καταρρεύσουν εξαιτίας της χρεοκοπίας των τραπεζών τους.Ο Σίγκουργιον Άρνασον, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Landsbanki, καταδικάστηκε χθες σε 12 μήνες φυλάκιση για χειραγώγηση της αγοράς. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο κ. Αρνασον και δύο ακόμη στελέχη της τράπεζας που έχουν ήδη καταδικαστεί σε εννέα μήνες φυλάκιση χειραγώγησαν την τιμή της μετοχής της τράπεζας το διάστημα πριν από την κατάρρευσή της τον Οκτώβριο του 2008. Στη φυλακή ο πρώην τραπεζίτης θα συναντήσει τον Χρέινταρ Μαρ Σίγκουρντσον, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Kaupthing, της κάποτε μεγαλύτερης τράπεζας της Ισλανδίας, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης πεντέμισι ετών, αλλά και τον Λάρους Βέλντινγκ, πρώην επικεφαλής της Glitnir, της τρίτης τράπεζας που χρεοκόπησε. Από δίκη πέρασε και ο πρώην πρωθυπουργός της Ισλανδίας Γκέιρ Χάαρντε, ο οποίος κρίθηκε ένοχος για αμέλεια, αλλά δεν καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης....]
Αλήθεια, δεν το προσέξατε; Εδώ ο κόσμος καίγεται, και ο εθνικός τραπεζίτης (Στουρνάρας) σωπαίνει...
Υ.Γ. Το ότι ο κυρ Γιάνης ο “κι εγώ τα πίνω μόνος (στη Ρίγα) γιατί είμαι ο δολοφόνος” ανακάλυψε τώρα ότι (δήθεν) υποφέρει από ένα πραξικόπημα των banks και όχι των τανκς, είναι απλά δείγμα της ποιότητας του ανδρός. Κλέβει απ’ όπου μπορεί. Γιατί το “ή banks ή τανκς” είναι ένα πολύ παλιό σύνθημα της οργανωμένης αυτονομίας, σχετικά με τον ΕΛΛΗΝΙΚΟ ιμπεριαλισμό· που κάποιος, εκεί στο συνάφι του, του το σφύριξε....
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 - Το να υπολογίζεται το κρατικό / δημόσιο χρέος σαν ποσοστό επί του αεπ είναι μεν χρήσιμο σε όσους δανείζουν (εκτιμούν την ευκολία ή δυσκολία να πληρώνονται τόκοι και δόσεις) αλλά ως εκεί. Η προπαγανδιστική χρήση του αριθμού αυτού είναι τερατώδης: με δεδομένο ένα Χ χρέος, σαν ποσό, ο παρανομαστής (το αεπ) είναι “όλα τα λεφτά”. Αν μεγαλώνει, τότε το ποσοστό μικραίνει.
Τι γίνεται, λοιπόν, με το ελληνικό αεπ; Σε ένα ποσοστό σημαντικά μεγαλύτερο απ’ ότι πριν 5 χρόνια (μη μετρήσιμο πάντως) έχει γίνει από “λευκό” (δηλαδή νόμιμο) “μαύρο”. Σε ότι αφορά τον επίσημο υπολογισμό του, είναι αφενός ζήτημα καπιταλιστικής διάρθωσης, και αφετέρου .... μεθόδου υπολογισμού. Εάν ένα μέρος του “μαύρου” αεπ γίνει “λευκό” (όπως προτείνει με οδηγία της η ε.ε. για όλα τα κράτη / μέλη) τότε - θαύμα θαύμα! - το ποσοστό χρέος προς αεπ θα μικρύνει...
[ επιστροφή ]
2 - Στο προηγούμενο τεύχος, η αναφορά made in greece: απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας διαβάστηκε από κάποιους σαν “πρόβλεψη” ως προς τη νομισματική πορεία του ελλαδιστάν. Όχι, δεν γράφτηκε με τέτοιο σκοπό, κι αυτό φαίνεται σε διάφορα σημεία, αν τα δει κανείς προσεκτικά. Γράφτηκε για να αποδείξει ότι οι “φίλοι της δραχμής” που παριστάνουν επίσης τους “φίλους του λαού”. είναι τσιράκια ορισμένων μερίδων των ντόπιων αφεντικών.
Γράφαμε στο τέλος αυτής της αναφοράς, όπως έχουμε πει πολλές φορές, πως υπάρχει κι άλλο τμήμα των ντόπιων αφεντικών, των οποίων οι επιχειρήσεις σαφώς ευνοούνται από το σκληρό ευρώ. Τέτοιοι είναι οι διοικητές και οι μέτοχοι των ελληνικών τραπεζών.
Οι οποίες βρίσκονται τώρα ξανά σε δύσκολη κατάσταση. Οι συμβουλές των καταραμένων “τροϊκανών” σε σχέση με την υγεία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, ήδη απ’ το 2010, ήταν ότι θα έπρεπε πουλήσουν κάποιες (ή όλες) τις θυγατρικές τους εκτός συνόρων, για να ενισχυθούν με ρευστό. Αυτό, φυσικά, θα ήταν “εθνική τραγωδία”, και δεν το έκαναν! Άλλωστε η μεγέθυνση του κρατικού χρέους για το καλό των τραπεζών είναι μια σαφώς προτιμότερη λύση!!!
Όμως τώρα, εάν συμβεί οτιδήποτε που θα θίγει έμμεσα ή ακόμα χειρότερα άμεσα την εξαιρετικά ευαίσθητη ισορροπία των ελληνικών τραπεζών, όπως μια απότομη κλιμάκωση του bank run, ένα “κλείσιμο των τραπεζών” λόγω διακοπής του ela, ή μια συντεταγμένη ή άτακτη, δεν έχει σημασία, αλλαγή νομίσματος, κινδυνεύουν άμεσα να χάσουν όλες τις θυγατρικές τους στα βαλκάνια. Όπως ακριβώς, μέσα σ’ ένα Σαββατοκύριακο, έχασε η τράπεζα κύπρου την ελληνική θυγατρική της (την οποία “κατάπιε” σβέλτα η “πειραιώς”).
Οι θυγατρικές αυτές δουλεύουν υπό τη νομοθεσία των αντίστοιχων κρατών. Ήδη αυτά τα κράτη έχουν επιβάλει το σταμάτημα της αγοράς εντόκων γραμματίων απ’ τις ελληνικές τραπεζικές θυγατρικές. Εάν όμως οι “μαμάδες” εμφανίσουν οποιοδήποτε πρόβλημα “ρεύστοτητας”, τότε τα κράτη θα “κόψουν” τις θυγατρικές, τις οποίες θα “καταπιούν” άλλες τράπεζες που δραστηριοποιούνται σ’ αυτά. Κάτι τέτοιο θα ήταν πλήρης “εθνική καταστροφή” από ιμπεριαλιστική άποψη...
[ επιστροφή ]
3 - Οι ντόπιοι διοικητές των τραπεζών είναι εξαιρετικά ευχαριστημένοι με όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις “διαχείρισης της κρίσης”, τόσο τις προηγούμενες όσο και την τωρινή. Όχι μόνο για την οικονομική στήριξη, αλλά και για την ηθική και νομική. Γιατί ποτέ δεν κατηγορήθηκαν, ούτε δικάστηκαν, και (πολύ λιγότερο!!!) καταδικάστηκαν για τις τυχοδιωκτικές τακτικές τους στη διάρκεια των χρόνων της ευφορίας, των “ευκολων δανείων”, κλπ, παρότι είχαν οικτρά αποτελέσματα (σε βάρος των μαγαζιών που διοικούσαν), και παρότι διάφορα στοιχεία έχουν δημοσιευτεί σε εκτός ελλάδας μήντια εναντίον τους, τόσο για τον κύριο Σάλλα και τον κύριο Βγενόπουλο, όσο και για τον κύριο Προβόπουλο. Όχι, λοιπόν. Απολαμβάνουν αιώνια ασυλία· και οι δραστήριοι “ελεγκτές” της φαιορόζ κυβέρνησης ΔΕΝ πρόκειται να φτιάξουν ποτέ κάποια “επιτροπή ελέγχου των ευθυνών των διοικήσεων των τραπεζών”.
Στην ισλανδία (και μόνο εκεί!) την είδαν αλλιώς. Αντιγράφουμε από ρεπορτάζ της καθεστωτικής “καθημερινής”, στις 20 Νοέμβρη του ‘14, πριν έξι μήνες δηλαδή:
Σε ποινή φυλάκισης καταδικάστηκε χθες από ισλανδικό δικαστήριο ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της τρίτης τράπεζας της χώρας που κατέρρευσε το 2008 και παρέσυρε στη χρεοκοπία και την ίδια την Ισλανδία. Πλέον και οι τρεις πρώην διευθύνοντες σύμβουλοι των τριών ισλανδικών τραπεζών που χρεοκόπησαν το 2008 έχουν καταδικαστεί σε ποινές φυλάκισης, τακτική που δεν ακολούθησε καμία άλλη χώρα, όπως η Ιρλανδία, η Κύπρος και η Ισπανία που κατέρρευσαν ή κινδύνευσαν να καταρρεύσουν εξαιτίας της χρεοκοπίας των τραπεζών τους.
Ο Σίγκουργιον Άρνασον, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Landsbanki, καταδικάστηκε χθες σε 12 μήνες φυλάκιση για χειραγώγηση της αγοράς. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο κ. Αρνασον και δύο ακόμη στελέχη της τράπεζας που έχουν ήδη καταδικαστεί σε εννέα μήνες φυλάκιση χειραγώγησαν την τιμή της μετοχής της τράπεζας το διάστημα πριν από την κατάρρευσή της τον Οκτώβριο του 2008.
Στη φυλακή ο πρώην τραπεζίτης θα συναντήσει τον Χρέινταρ Μαρ Σίγκουρντσον, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Kaupthing, της κάποτε μεγαλύτερης τράπεζας της Ισλανδίας, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης πεντέμισι ετών, αλλά και τον Λάρους Βέλντινγκ, πρώην επικεφαλής της Glitnir, της τρίτης τράπεζας που χρεοκόπησε. Από δίκη πέρασε και ο πρώην πρωθυπουργός της Ισλανδίας Γκέιρ Χάαρντε, ο οποίος κρίθηκε ένοχος για αμέλεια, αλλά δεν καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης....
[ επιστροφή ]
