...
Εγώ πιστεύω, και το πιστεύω βαθιά, πως ο πραγματικός φασισμός είναι εκείνος που οι κοινωνιολόγοι με μεγάλη καλοσύνη αποκάλεσαν “καταναλωτική κοινωνία”. Ένας ορισμός που δείχνει αθώος και καθαρά ενδεικτικός. Όμως όχι! Αν κάποιος παρατηρεί καλά την πραγματικότητα γύρω του και πάνω από όλα αν κάποιος ξέρει να διαβάζει τα αντικείμενα, την ύπαιθρο, την πόλη, και κυρίως τους ανθρώπους, βλέπει ότι τα αποτελέσματα αυτής της αμέριμνης καταναλωτικής κοινωνίας είναι τα αποτελέσματα μιας δικτατορίας, ενός πραγματικού φασισμού. Στο φίλμ του Ναλντίνι είδαμε τους νέους στη γραμμή, με στολή... Με μια διαφορά όμως. Τότε οι νέοι την ίδια στιγμή που έβγαζαν τη στολή τους και ξανάπαιρναν το δρόμο για το χωριό, για την ύπαιθρο, ξαναγίνονταν οι Ιταλοί που ήταν εκατό χρόνια πριν, πενήντα χρόνια πριν, όπως πριν από το φασισμό.
Ο φασισμός στην πραγματικότητα τους είχε μεταβάλλει σε παλιάτσους, σε υπηρέτες, και ίσως σε κάποιο βαθμό τους είχε πείσει, μα δεν τους είχε αγγίξει ποτέ βαθιά στην ψυχή τους τους, στην ίδια την ύπαρξή τους. Αυτός ο καινούργιος φασισμός όμως, αυτή η καινούργια καταναλωτική κοινωνία, μεταμόρφωσε τους νέους, τους άγγιξε ενδόμυχα, τους έδωσε άλλα συναισθήματα, άλλον τρόπο να σκέφτονται, να ζουν, άλλα πρότυπα κουλτούρας. Δεν πρόκειται πια, όπως στην εποχή του Μουσολίνι, για αυστηρή επιφενειακή και σκηνογραφική πειθαρχία, αλλά για πραγματικά αυστηρή πειθαρχία, που τους έκλεψε την ψυχή και τους την άλλαξε, το οποίο σημαίνει ότι τελικά αυτή η “καταναλωτική κοινωνία” είναι δικτατορική κοινωνία. Γενικά αν η λέξη φασισμός σημαίνει την επικράτηση της εξουσίας, τότε η “καταναλωτική κοινωνία” εφάρμοσε καλά το φασισμό.
...
Πιέρ Πάολο Παζολίνι
Κουρσάρικα γραπτά
1972 – 1975
