Θα συνεχίσουμε σ’ αυτές εδώ τις σελίδες να αναφερόμαστε σε καταστάσεις δυσάρεστες, και όπου είναι δυνατόν στα ντοκουμέντα τους. Το να εμφανίζονται τέτοιου είδους ντοκουμέντα (π.χ. για τον εξελισσόμενο Δ παγκόσμιο πόλεμο) σε ένα έντυπο “περιθωριακό” δεν είναι το καλύτερο που θα μπορούσε να συμβεί. Και, από πολιτική / εργατική ανταγωνιστική άποψη είναι αδύναμο. Αυτό, όμως, μπορούμε να κάνουμε - αυτό κάνουμε. Με την ευχή να μην χρειαστεί ποτέ (ποτέ!!!) να ανατρέξετε σ’ αυτά τα ντοκουμέντα για να “θυμηθείτε” την γενεαλογία μιας αναγγελμένης “δημιουργικής καταστροφής”.
Στις 11 Δεκέμβρη (2014) η αμερικανική βουλή των αντιπροσώπων, ενέκρινε ομόφωνα ένα καινούργιο σετ κυρώσεων εναντίον της ρωσικής ομοσπονδίας, κάτω απ’ τον τίτλο “νόμος για την υποστηρίξη της ελευθερίας της ουκρανίας”. Όποιος διαβάσει το κείμενο αυτού του νόμου, επιτρέπεται και να ανατριχιάσει. Γιατί θα διαπιστώσει πέρα από κάθε αμφιβολία μια μεθοδική, βήμα με βήμα εκστρατεία, που σαν φανερό στόχο έχει την Μόσχα· όμως δεν είναι καθόλου δύσκολο να διαπιστώσει, μέσα στην ορολογία και την επιχειρηματολογία του “νόμου για την υποστήριξη της ελευθερίας της ουκρανίας” ότι το αμερικανικό καθεστώς βρίσκεται σε ένα παραλήρημα διάσωσης της όποιας ιμπεριαλιστικής ισχύος του.
Δεν μπορούμε να μεταφέρουμε εδώ μεταφρασμένο ολόκληρο το κείμενο. Ενδεικτικά όμως αξίζει κατ’ αρχήν το πιο κάτω. Στο άρθρο 4 αυτός ο “νόμος”, που περιγράφει τις κυρώσεις εναντίον των στρατιωτικών και ενεργειακών βιομηχανιών της ρωσίας, τις κατηγορεί για το ότι:
...
1) Εν γνώσει τους κατασκευάζουν ή πωλούν αμυντικά όπλα στη Συρία ή στο έδαφος μιας ‘συγκεκριμένης χώρας’ χωρίς την έγκριση της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης αυτής της χώρας·
2) Μεταφέρει αμυντικά όπλα στη Συρία ή στο έδαφος μιας ‘συγκεκριμένης χώρας’ χωρίς την έγκριση της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης αυτής της χώρας· ή
3) Συμβάλει με οποιονδήποτε τρόπο στην μεταφορά αμυντικών όπλων στη Συρία ή στο έδαφος μιας ‘συγκεκριμένης χώρας’ χωρίς την έγκριση της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης αυτής της χώρας...
...
Και αμέσως μετά διευκρινίζει (ο “νόμος”...) ότι με τον όρο “συγκεκριμένη χώρα” εννοούνται:
α) η ουκρανία, η γεωργία και η μολδαβία· και
β) οποιαδήποτε άλλη χώρα κρίνει ο πρόεδρος ότι είναι χώρα ιδιαίτερης σημασίας σύμφωνα με τις προβλέψεις αυτού του νόμου, όπως η πολωνία, η λιθουανία, η λετονία, η εσθονία, και οι κεντροασιατικές δημοκρατίες.
Το γεγονός ότι η συρία (που έχει μόνο μία διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση, αυτήν του Άσσαντ) συμπεριλαμβάνεται ομότιμα, σαν “απόδειξη του κακού” (του ρωσικού στρατιωτικού εμπορίου), με “περιοχές” που δεν ελέγχονται από “διεθνώς αναγνωρισμένες κυβερνήσεις” (όπως οι επαρχίες της ανατολικής ουκρανίας, η τρανσδνιστερία ή η νότια οσετία και η αμπχαζία) δείχνει με τον πιο ωμό τρόπο ότι το αμερικανικό καθεστώς δεν νοιάζεται καν και καν να κρατάει τα ελάχιστα λογικά προσχήματα: ο ρωσικός μιλιταρισμός είναι κατηγορούμενος είτε σπρώχνει όπλα σε αυτονομημένες επαρχίες διάφορων κρατών που δρουν εναντίον κυβερνήσεων, είτε σε κυβερνήσεις κρατών που η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της θεωρούν “προβληματικές”. Κάνω ό,τι γουστάρω - τελεία και παύλα. Ούτε λόγος πως “η ελευθερία της ουκρανίας” και η μέριμνα γι’ αυτήν απλώνονται πολύ πολύ μακρύτερα απ’ τα ουκρανικά σύνορα.
Η λίστα των μέτρων του συγκεκριμένου νόμου περιλαμβάνει:
1 - Κυρώσεις κατά της ρωσικής ενεργειακής βιομηχανίας, περιλαμβανόμενων των κρατικών μονοπωλίων rosoboronexport και gazprom.
2 - Κυρώσεις κατά των ρωσικών στρατιωτικών βιομηχανιών.
3 - Εκτεταμένες κυρώσεις στον τραπεζικό τομέα της ρωσίας.
4 - Μέτρα για την προώθηση της ιδιωτικοποίησης των ουκρανικών υποδομών, του ηλεκτρικού δικτύου και της παραγωγής ρεύματος, της πετρελαϊκής βιομηχανίας, της βιομηχανίας φυσικού αερίου, της βιομηχανίας ανανεώσιμης ενέργειας, με την καθοδήγηση της παγκόσμιας τράπεζας και της usaid.
5 - Πενήντα εκατομμύρια δολάρια για την εξαγορά των τομέων πετρελαίου και φυσικού αερίου της ουκρανίας.
6 - Τριακόσια πενήντα εκατομμύρια δολάρια σαν στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο, για την αγορά (αμερικανικών) αντιαρματικών ρουκετών, ρομποτικών αεροπλάνων (drones) και άλλου εξοπλισμού.
7 - Τριάντα εκατομμύρια δολάρια για την οργάνωση και την εντατικοποίηση της αντιρωσικής / φιλοαμερικανικής προπαγάνδας μέσω ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών και του ίντερνετ, σ’ όλον τον “μετασοβιετικό χώρο”.
8 - Είκοσι εκατομμύρια δολάρια για την “δημοκρατική οργάνωση” της ουκρανίας.
9 - Εξήντα εκατομμύρια δολάρια για την”βελτίωση της δημοκρατίας, της διαφάνειας και της ισχύος του νόμου” στη ρωσία, μέσω μ.κ.ο.
Περιλαμβάνει επίσης κι αυτά:
10 - Τον ανεπιβεβαίωτο (άρα αυθαίρετο) ισχυρισμό ότι η ρωσία παραβιάζει την “σύμβαση για την κατάργηση των πυρηνικών δυνάμεων μέσου βεληνεκούς” (των ανάλογων πυραύλων που μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές δηλαδή)·
11 - Την πρόταση να αποσυρθεί επίσημα η Ουάσιγκτον απ’ την συγκεκριμένη συνθήκη (υπογράφτηκε μεταξύ ηπα και εσσδ το 1988)·
12 - Την υπόδειξη ότι θα πρέπει η Μόσχα να υποχρεωθεί να καταστρέψει κάθε cruise ή βαλλιστικό πύραυλο που διαθέτει, με βεληνεκές από 500 έως 5.500 χιλιόμετρα.
Το σημείο 11 σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον σκοπεύει να εγκαταστήσει ξανά σε ευρωπαϊκό έδαφος πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές του είδους “pershing” και “BGM-109G” (cruise), εξελιγμένους φυσικά. [1]
Το είπαμε ήδη. Αυτός ο νόμος εγκρίθηκε ομόφωνα απ’ την αμερικανική βουλή των αντιπροσώπων. Μια λεπτομέρεια: απ’ τους 425 βουλευτές, την ώρα που εμφανίστηκε προς έγκριση ο “νόμος για την ελευθερία της ουκρανίας”, ήταν παρόντες και ψήφισαν μόνον 3 (ολογράφως: τρεις). Πράγμα που δείχνει ότι η αμερικανική δημοκρατία είναι ακριβώς την ίδιας ποιότητας με την ελληνική ή και το ανάποδο - χρήσιμο για όσους ντόπιους πάσχουν από επαρχιωτισμό. Όχι πως εάν ήταν όλοι παρόντες το αποτέλεσμα θα ήταν διαφορετικό· πάντως η αμερικανική νομοθεσία επιτρέπει ακόμα και σε έναν βουλευτή να μπλοκάρει την ψήφιση ενός νόμου που προωθείται σαν “ομόφωνα αποδεκτός” εάν δηλώσει διαφωνία. Θα πρέπει ωστόσο η ιστορία να συγκρατήσει και τέτοιες λεπτομέρειες για το πως γίνονται σήμερα οι ενδοκαπιταλιστικοί, ενδοϊμπεριαλιστικοί πόλεμοι: δεν χρειάζεται καν να εγκριθούν τυπικά (ή, αντίστροφα, αυτό μπορεί να γίνει σε πανηγυρική τελετή εάν οι ανάγκες της προπαγάνδας το επιβάλλουν!) Η ιστορία μερικές φορές, έτσι φαίνεται, γράφεται με βαρεμάρα.
Η έγκριση του νόμου προέβλεπε το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο θα έπρεπε να υπογραφτεί απ’ τον αμερικάνο πρόεδρο ώστε να αρχίσει η ισχύς του. Ο Ομπάμα αρχικά δήλωσε ότι θα προτιμούσε να συνεννοηθεί με τους “ευρωπαίους συμμάχους” των ηπα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν θα βιαστεί να τον υπογράψει. Αλλά τον υπέγραψε γρήγορα (στις 18 Δεκέμβρη) ανακοινώνοντας ότι δεν θα τον εφαρμόσει άμεσα, αλλά θα συνεννοηθεί πρώτα με τους “ευρωπαίους συμμάχους”.
θεωρητικά τέτοιοι σύμμαχοι είναι πολλοί. Αλλά η Ουάσιγκτον δεν τους θέλει (ή δεν τους χρειάζεται) όλους. Πιο σωστά: ξέρει ότι υπάρχουν κάποιοι αρκετά φανατικοί (σύμμαχοι των ηπα) και άλλοι λιγότερο ή και καθόλου. Όμως εάν σκοπεύει να εγκαταστήσει πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς με πυρηνικές κεφαλές στην ευρώπη, αυτή τη φορά το συνοριακό κράτος δεν είναι η γερμανία. Είναι η πολωνία, τα βαλτικά κράτη, η γεωργία - και η ουκρανία. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να συμφωνήσουν το Βερολίνο και το Παρίσι. Στο κάτω κάτω δεν πρόκειται για νατοϊκό deal. Πρόκειται για διμερείς συνεργασίες της Ουάσιγκτον με τους όποιους πρόθυμους.
Στο χρονικό σημείο που βρισκόμαστε (αρχές του 2015) θα μπορούσε κανείς να επικαλεστεί ένα “καλό σενάριο”: τελικά η Ουάσιγκτον δεν θα εφαρμόσει αυτό το νόμο, τουλάχιστον στο στρατιωτικό του σκέλος· τα κάνει όλα για να “πιέσει” τη Μόσχα, αλλά όχι και τόσο ώστε να σκάσει. Δεν βλέπουμε περιθώριο για τέτοιες απωθήσεις. Πρώτ’ απ’ όλα ο “νόμος για την ελευθερία της ουκρανίας” εγκρίθηκε και ψηφίστηκε σε μια περίοδο χωρίς ιδιαίτερη ένταση στην ανατολική ουκρανία· σε περίοδο μιας σχεδόν ανακωχής. Χωρίς επείγουσα αφορμή, δηλαδή - αλλά με αιτία. Αιτία σταθερή που ξεδιπλώνει τα βήματα της Ουάσιγκτον ήδη απ’ το πραξικόπημα των φασιστών στο Κίεβο, τον περασμένο Φλεβάρη. Δεύτερον, ο νόμος δεν μνημονεύει (σαν ρωσικό κακούργημα) μόνο την ουκρανία, αλλά και την συρία, την γεωργία και την μολδαβία. Τρίτον, η “απόσυρση της ρωσίας απ’ την Κριμαία” είναι σταθερή επωδός των σχετικών δηλώσεων του Ομπάμα και άλλων αμερικάνων αξιωματούχων, πράγμα που αν εννοηθεί μέσα σ’ όλον τον καμβά της συνεχιζόμενης καπιταλιστικής κρίσης και της διαχείρισής της σημαίνει “κρατάμε τον παπά που θα σας θάψει”.
Ίσως ακόμα σημαντικότερο απ’ αυτά είναι το γεγονός ότι το ίδιο μίγμα οικονομικο/στρατιωτικών “μέτρων”, σαν προοίμιο ανοικτής στρατιωτικής επίθεσης η Ουάσιγκτον το έχει χρησιμοποιήσει ήδη, εναντίον του ιράν. Τέτοια στρατιωτική επίθεση δεν έχει γίνει ως τώρα, ούτε όμως ο στρατός των ηπα και των συμμάχων τους (απ’ το Λονδίνο ως το Ριάντ) έχει αποσυρθεί απ’ την αραβική χερσόνησο, τον περσικό κόλπο ή το αφγανιστάν. Μάλλον το αντίθετο. [2Ο αμερικανικός στρατός μοστράρισε πρόσφατα το πρώτο λέιζερ όπλο του σε ένα πλοίο του στον περσικό κόλπο. Όχι τυχαία. Με τα τωρινά δεδομένα αυτή η καινούργια στρατιωτική τεχνολογία προσφέρεται μόνο εναντίον “μικρών” κινούμενων στόχων• ρομποτικών αεροπλάνων ή πολεμικών ακάτων. Πρόκειται για όπλα που έχει εξελίξει η Τεχεράνη εναντίον της αμερικανικής παρουσίας στα στενά του Ορμούζ...]
Ειδωμένη απ’ την οπτική της Ουάσιγκτον η μεταφορά το μοντέλου “ημιπολέμου” μέσω οικονομικών κυρώσεων και στρατιωτικών κινήσεων απ’ την στόχευση στην Τεχεράνη στην στόχευση στη Μόσχα είναι, αναμφίβολα, σοβαρή αλλαγή πίστας. Θα μπορούσε να ερμηνευτεί σαν: αντί να σημαδεύουμε στην “περιφέρεια” σημαδεύουμε κατευθείαν στο “κέντρο”. (Με τα τωρινά δεδομένα το “κέντρο” δεν είναι η Μόσχα μόνη της· οπωσδήποτε στο “κέντρο” περιλαμβάνεται και το Πεκίνο). Και παρότι είναι ανθρώπινο να προσπαθεί ο καθένας να αποκλείσει το ενδεχόμενο ενός απευθείας “θερμού” πολέμου, το “μήνυμα” της στόχευσης στη Μόσχα το έχουν πιάσει πολλές ακόμα πρωτεύουσες, και όχι μόνον ευρωπαϊκές· κυβερνήσεις και αφεντικά κρατών που έχουν “αυτονομηθεί” απ’ την αμερικανική ηγεμονία, ψάχνοντας μια καλύτερη θέση στη διεθνή καπιταλιστική ιεραρχία.
Την (συμβολική) αλλαγή γραμμής απέναντι στην Αβάνα η Ουάσιγκτον μπορεί τώρα να δοκιμάσει να την πουλήσει σαν “απελευθέρωση απ’ την κουβανική φυλακή”. Όλοι καταλαβαίνουν ότι η Ουάσιγκτον προσπαθεί να ανακτήσει επιρροή στην άλλοτε πίσω αυλή της· άλλωστε η κουβανική ήττα της έχει παλιώσει. Το κατά καιρούς “νέρωμα” της σκληρής γραμμής απέναντι στην Τεχεράνη, η Ουάσιγκτον μπορεί να το πουλάει σαν ρεαλισμό, για την αντιμετώπιση της “τρομοκρατίας” (isis). Εδώ κανείς δεν μιλάει ακόμα για αμερικανική ήττα. Όταν όμως η πίστα ανεβαίνει, οι διακυβεύσεις είναι ακόμα πιο κρίσιμες· κι ας μην ξεχνάμε σε ποιο σημείο της καπιταλιστικής ιστορίας βρισκόμαστε. Εάν η Μόσχα “γονατίσει”, αυτό θα πρέπει να γίνει με εμφατικό τρόπο, είτε στην ουκρανία, είτε στη συρία, είτε και στα δύο μαζί, προκειμένου να καταγραφεί σαν καθαρή αμερικανική νίκη. Εάν, όμως, κάτι τέτοιο δεν συμβεί, και πάλι θα γίνει σαφές - και θα καταγραφεί διεθνώς (άσχετα με το αν θα ονομαστεί έτσι ανοικτά και καθαρά) σαν στρατηγική ήττα της Ουάσιγκτον. Υπάρχει και μια τρίτη εκδοχή, γκρίζα, με την οποία ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός θα βολευόταν: ούτε καθαρή νίκη του, ούτε (βέβαια!) ήττα του, αλλά μόνιμη πολιορκία της ρωσίας στα δυτικά σύνορά της, και ακόμα ουσιαστικότερος έλεγχος της πολιτικής πορείας της ε.ε. Όμως η μακροβιότητα μιας τέτοιας “γκρίζας εκδοχής” προϋποθέτει ότι βολεύει κάπως και τους αντιπάλους της Ουάσιγκτον. Τους βολεύει; Τολμάμε να πούμε “όχι”. Κι αν αυτό ισχύει τότε σίγουρα δεν είναι μυστικό. [3] [4]
Στη διάρκεια του Γ παγκόσμιου (του επονομαζόμενου “ψυχρού”) τα βασικά αντίπαλα κρατικά μπλοκ ήταν σταθερά. Όταν ο αμερικάνος πρόεδρος Νίξον επιχείρησε και κατάφερε μια ορισμένη διπλωματική προσέγγιση με την μαοϊκή κίνα, έτσι ώστε να οξύνει τις αντιθέσεις του Πεκίνου με τη Μόσχα, αυτό θεωρήθηκε μια σπουδαία “σκακιστική” κίνηση εκ μέρους της Ουάσιγκτον, παρότι δεν είχε εντυπωσιακές συνέπειες. Όταν όμως, όπως συμβαίνει τώρα, οι διακρατικές συμμαχίες (και οι ανάλογες αντιπαλότητες) είναι ρευστές και υπό δυναμική διαμόρφωση, το να ανεβάζει η Ουάσιγκτον την πίστα των στοχεύσεών της σε τόσο υψηλό επίπεδο (όπως είναι η ρωσική πολιτικο/στρατιωτική μηχανή), δεν είναι μια εκστρατεία προορισμένη να δώσει αποτελέσματα σε βάθος χρόνου. Αν η επιρροή των ηπα είναι ασαφής και πάντως μικρότερη απ’ ότι την δεκαετία του 1960 ή του 1970, η πυγμή τους τώρα πρέπει να είναι αντίστροφα αποτελεσματική έγκαιρα. Γρήγορα. Ο χαρακτήρας του “επείγοντος” είναι ολοφάνερος στο πλήθος και την ένταση (πολιτικών, οικονομικών, στρατιωτικών) κινήσεων που έχει κάνει η Ουάσιγκτον σ’ όλο τη ζώνη των ευρω-ρωσικών συνόρων μέσα σε 12 μήνες· εκκινώντας απ’ την προετοιμασία του πραξικοπήματος στο Κίεβο. Ο χρόνος έχει γίνει πολύ στρατηγικότερης σημασίας παράμετρος για το μπετονάρισμα “συσπειρώσεων” και “αντισυσπειρώσεων” μέσα στον ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό απ’ ότι ήταν πριν 30 ή 40 χρόνια όπου η σχετική σταθερότητα στη σύνθεση των δύο αντίπαλων μπλοκ επέτρεπε και “μεσο-μακροπρόθεσμες” τακτικές στην περίμετρο του ανταγωνισμού τους. Το αμερικανικό ιμπέριουμ παλεύει με αυτόν τον συγκεκριμένο ιστορικό χρόνο ήδη απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ‘90, και λαχανιάζοντας όλο και περισσότερο απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ‘00. Το γεγονός ότι είναι αναγκασμένο, τώρα, να σημαδεύει στο κέντρο (έστω: σχεδόν στο κέντρο...) σημαίνει ότι ως τώρα δεν πέτυχε αυτά που ήλπιζε (με όρους πλανητικής ηγεμονίας).
Πριν κάμποσο καιρό, όταν αυτές εδώ οι σελίδες ήταν στα πρώτα τους τεύχη, κάτω απ’ τον τίτλο είναι τα ερείπια μέρος της πραγματικότητας; γράφαμε μεταξύ άλλων: [5Sarajevo νο 14, Ιούλης 2007.]
O αξιωματούχος μου είπε ότι τύποι του είδους μου “ανήκουν σ’ αυτό που αποκαλούμε κόσμος - βασισμένος - στην - πραγματικότητα”, τον οποίο περιέγραψε σαν αποτελούμενο από ανθρώπους “που πιστεύουν ότι οι λύσεις προκύπτουν απ’ την συνετή μελέτη της πραγματικότητας όπως αυτή εμφανίζεται μπροστά μας”. Συμφώνησα και μουρμούρισα κάτι για τις αρχές του διαφωτισμού και του εμπειρισμού. Mε έκοψε. “Aλλά ο κόσμος δεν δουλεύει πλέον έτσι” συνέχισε. “Tώρα είμαστε αυτοκρατορία, κι όταν δρούμε δημιουργούμε την δική μας πραγματικότητα. Kαι την ώρα που εσείς μελετάτε αυτήν την πραγματικότητα που δημιουργήσαμε - όσο πιο συνετά μπορείτε - ξαναδρούμε, δημιουργώντας νέες πραγματικότητες, τις οποίες επίσης μπορείτε να μελετήσετε, κι έτσι προχωράνε τα πράγματα. Eίμαστε πρωταγωνιστές της ιστορίας .... και εσείς, όλοι εσείς, έχετε μείνει πίσω να μελετάτε αυτά που κάνουμε”.
New York Times Magazine, Oκτώβριος του 2004
Nα λοιπόν που δεν θα έπρεπε να κατηγορήσει κανείς τους εγκέφαλους της Oυάσιγκτον για έλλειψη φιλοσοφικού βάθους! Tα πιο πάνω είναι κουβέντες κάποιου (ανώνυμου....) υψηλόβαθμου αμερικάνου αξιωματούχου προς τον δημοσιογράφο Ron Suskind. Kι εκφράζουν με συμπυκνωμένο τρόπο αυτό που θα ονομάζαμε ο βολονταρισμός της δύναμης. Δηλαδή: “είμαι ο απόλυτος κυρίαρχος, και πραγματικότητα είναι αυτό που εγώ θέλω - δεν υπάρχει άλλη πραγματικότητα πέρα απ’ τα έργα μου”.
Mπορεί επίσης κάποιος να μιλήσει για παρανοϊκό παραλήρημα μεγαλείου. Tο “δεν υπάρχει πραγματικότητα πέρα από εκείνη που δημιουργώ” θα ταίριαζε γάντι σε οποιονδήποτε περιδιάβαινε τους δρόμους με το χέρι στη γνωστή θέση, φωνασκώντας πως είναι ο Mέγας Nαπολέων.
Σε κάθε περίπτωση η σιγουριά του αμερικάνου αξιωματούχου (έστω, το 2004) δείχνει ένα βασικό σημείο του ιδεολογικού μαγνητικού βορρά στην πλανητική πολιτική των ηπα. Eίναι οι ιδέες εκείνου που πιστεύει πως είναι ο μόνος πρωταγωνιστής της ιστορίας, ο μόνος κατασκευαστής της· ότι η ιστορία είναι παράσταση για έναν ρόλο· και πως αυτή η παράσταση εξελίσσεται “ακτιβιστικά”. Aυτός ο πρωταγωνιστής - της - ιστορίας (η αυτοκρατορία της Oυάσιγκτον) κατασκευάζει τα γεγονότα, αλλά κατασκευάζει και τις αντιληπτικές δυνατότητες όσων παρατηρούν αυτά τα γεγονότα. Kατασκευάζει τον κόσμο, κατασκευάζει τα λόγια και τις εικόνες που μπορούν να κάνουν νοητό αυτόν τον κόσμο, κατασκευάζει το περιβάλλον της σύνεσης με την οποία μπορεί να μελετηθεί εκ των υστέρων η κάθε κατασκευή και το κάθε έργο. Kι εν τω μεταξύ έχει ξεκινήσει κιόλας για τον επόμενο γύρο, για τις νέες πραγματικότητες. Aνειρήνευτος ο πρωταγωνιστής - της - ιστορίας αναμετριέται όχι μόνο με ασήμαντους αντιπάλους αλλά κυρίως με τον ίδιο του τον εαυτό: ποτέ δεν θα γίνει μια στατική (θα ήθελε να πει ο αξιωματούχος) και ποτέ δεν θα είναι μια οριστική πραγματικότητα. Δεν είναι “το τέλος της ιστορίας” το πεπρωμένο της κυριαρχίας· είναι η αέναη ανα-κατασκευή της.
Kάποιος ενημερωμένος αναγνώστης ή αναγνώστρια θα μπορούσε να διακρίνει σ’ αυτές τις βεβαιότητες (στον βολονταρισμό της δύναμης ή στο παρανοϊκό παραλήρημα μεγαλείου) τον άγριο προτεσταντικό φανατισμό των πρώτων αστών / καπιταλιστών. H ιδεολογία της αμερικανικής ελίτ είναι βουτηγμένη στη μέθη της επ-αγγελίας.
...
Eίναι εύκολο για κάποιον (για κάποιο κράτος στην προκειμένη περίπτωση) να μεθάει με την σκέψη πως ήρθε η στιγμή της επ-αγγελίας, η στιγμή που στη σκηνή θα παίζει ένα μονάχα έργο, το δικό του. Tο ίδιο ακριβώς μεθύσι έχουν νοιώσει αρκετοί πριν τις αμερικανικές ελίτ. Στα τελευταία διακόσια χρόνια αλλά και πριν.
Όμως ο αληθινός πρωταγωνιστής δεν κρατάει την αμερικανική σημαία. O αληθινός πρωταγωνιστής σ’ αυτή τη φάση είναι οι (απρόσωπες) καπιταλιστικές αναγκαιότητες. Όταν οι κατά τη γνώμη τους κατασκευαστές - της - πραγματικότητας (όσοι θα έχουν απομείνει από δαύτους) θα μελετούν με σύνεση γιατί κάηκαν τα χέρια τους (κι όχι μόνο αυτά) στη διάρκεια της μεγάλης μέθης τους, μπορεί και να ανακαλύψουν τελικά ποιός ήταν ο ρόλος τους: το χαλί της Iστορίας.
Οι καπιταλιστικές αναγκαιότητες “διαβάζονται” συνήθως εκ των υστέρων, όταν έχουν ολοκληρώσει την μία ή την άλλη φάση απ’ το μακάβριο έργο τους. Όμως ποιός αμερικάνος αξιωματούχος θα το περίμενε τότε, το 2004, μόλις λίγο μετά την όλο “σοκ και δέος” απόβαση στο ιράκ - θυμάστε; Ποιός θα το περίμενε τότε ότι μόλις δέκα χρόνια αργότερα, το 2014, το κινεζικό κράτος θα ξεπερνούσε το αμερικανικό και θα γινόταν το πλουσιότερο κράτος στον κόσμο; Σπρώχνοντας τις ηπα στη δεύτερη θέση. Το κινέζικο αεπ για το 2014 ήταν 17,6 τρισεκατομμύρια δολάρια (το 16,5% της “παγκόσμιας οικονομίας” κατά τους financial times), το αμερικανικό 17,4 τρισ. (το 16,3% της “παγ.οικ.”). Θα την αντέξουν αυτήν την (μικρή μεν αλλά με τάσεις να μεγαλώσει) πτώση τα αμερικανικά αφεντικά; Θα το αντέξουν να επαληθευτούν οι προβλέψεις του δντ ότι στο τέλος της επόμενης πενταετίας, το 2019, ο κινεζικός καπιταλισμός θα είναι κατά 20% “μεγαλύτερος” (σε εκροές) απ’ τον αμερικανικό; Θα το αντέξουν στις ηπα ότι χάνουν μια θέση (την πρωτιά στον παγκόσμιο καταμερισμό οικονομικής ισχύος) που την κρατούσαν συνεχώς απ’ το μακρινό 1872, όταν έριξαν απ’ το βάθρο της την αγγλική αυτοκρατορία; Θα το αντέξουν ότι αυτοί, έστω σαν δεύτεροι, χρωστάνε στο κινεζικό κράτος / κεφάλαιο σχεδόν 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, το 7,5% του αεπ τους;
Ποιός θα το περίμενε λοιπόν, ε; Τελικά υπάρχουν κι άλλοι που φτιάχνουν ισχυρές πραγματικότητες. Κι αυτές οι αντίπαλες πραγματικότητες έχουν αρχίσει να “σπρώχνονται” επικίνδυνα έντονα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 - Οι νεώτεροι/ες το αγνοούν, οι μεγαλύτεροι/ες πιθανότατα το έχουν ξεχάσει, οπότε αξίζει να θυμηθούμε ορισμένα ιστορικά γεγονότα, παρότι σχετίζονται με ένα άθλιο θέμα: πυραύλους.
Απ’ τα τέλη της δεκαετίας του ‘70, που ήταν περίοδος κορύφωσης του “ψυχρού πολέμου” (για εμάς γ παγκόσμιου), η σοβιετική ένωση απέκτησε ένα απρόβλεπτο (απ’ τους δυτικούς) τεχνολογικό πλεονέκτημα στην πυραυλική τεχνολογία. Κατασκεύασε μια καινούργια “γενιά” πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς (έως 5.000 χιλιόμετρα), που ονομάστηκαν ss-20, και ήταν φορητοί / αυτοκινούμενοι, ακριβείς, μπορούσαν να μεταφέρουν ταυτόχρονα 3 πυρηνικές κεφαλές που ακολουθούσαν αυτοτελή πορεία η κάθε μία, και μπορούσαν να κρυφτούν ή να “αναπτυχθούν” εύκολα. Η συγκεκριμένη πυραυλική τεχνολογία ανέτρεπε άρδην, υπέρ της Μόσχας, την ως τότε ισορροπία δυνάμεων στην ευρώπη, αφού η γενικευμένη εγκατάστασή τους στα εδάφη της ε.σ.σ.δ. και του “ανατολικού μπλοκ” της επέτρεπε να κτυπήσει αποτελεσματικά στόχους στη δυτική ευρώπη, στη βόρεια αφρική και στη μέση ανατολή. Ενώ η εγκατάστασή τους στην ανατολική εσσδ “σημάδευε” το μεγαλύτερο μέρος της νοτιοανατολικής ασίας και την Αλάσκα.
Μπροστά σ’ αυτόν το κίνδυνο, η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί τους στο νατο, δεν είχαν άλλη αντίδραση απ’ το να φορτώσουν το ευρωπαϊκό έδαφος με τους τεχνολογικά υποδεέστερους πυραύλους bgm-109g (cruise), μονής πυρηνικής κεφαλής, και τους βαλιστικούς πυραύλους pershing 2.
Αυτή η απάντηση εκ μέρους του νατο δεν ήταν “συμμετρική”. Αλλά το χειρότερο ήταν ότι ένα ικανό μέρος των δυτικοευρωπαϊκών νεολαιίστικων κινημάτων της δεκαετίας του ‘70 μετατράπηκαν στα ‘80s σε “αντιπυρηνικά”. Ειδικά στην τότε δυτική γερμανία, που προοριζόταν για βάση εγκατάστασης πολλών cruise και pershing, η κινηματική απάντηση υπήρξε εξαιρετικά ισχυρή, μαχητική και διαρκής, απονομιμοποιώντας τα βασικά επιχειρήματα της ακόμα εντονότερης νατοϊκής στρατιωτικοποίησης.
Όντας τεχνικά υποδεέστεροι (προς στιγμήν) και έχοντας ισχυρή κοινωνική / πολιτική αντίδραση ειδικά στην ευρώπη, η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της στο νατο μπήκαν αναγκαστικά σε μια δεύτερη “εκδοχή λύσης του προβλήματος”, μέσω διαπραγματεύσεων με τη Μόσχα για αμοιβαία μείωση των πυραύλων μέσου βεληνεκούς. Οι σχετικές διαβολεύσεις κράτησαν χρόνια, και κατέληξαν στην υπογραφή, το 1988, μεταξύ ηπα και εσσδ, της “συμφωνίας για την καταστροφή των πυραύλων μέσου βεληνεκούς”. Η συμφωνία, που προέβλεπε τους ακριβείς αριθμούς των πυραύλων που θα έπρεπε να καταστραφούν από κάθε πλευρά αλλά και ανταλλαγή επιθεωρητών για την επιβεβαίωση των συμφωνημένων, ολοκληρώθηκε το 1991.
[ επιστροφή ]
2 - Ο αμερικανικός στρατός μοστράρισε πρόσφατα το πρώτο λέιζερ όπλο του σε ένα πλοίο του στον περσικό κόλπο. Όχι τυχαία. Με τα τωρινά δεδομένα αυτή η καινούργια στρατιωτική τεχνολογία προσφέρεται μόνο εναντίον “μικρών” κινούμενων στόχων· ρομποτικών αεροπλάνων ή πολεμικών ακάτων. Πρόκειται για όπλα που έχει εξελίξει η Τεχεράνη εναντίον της αμερικανικής παρουσίας στα στενά του Ορμούζ...
[ επιστροφή ]
3 - Ο σοσιαλδημοκράτης “κύριος χυμένο γάλα” υπ.εξ. της γερμανίας Frank-Walter Steinmeier μοιάζει να έχει εξελιχθεί σε μια γραφική “Κασσάνδρα”... Ποιός; Ο υπ.εξ. της ευρωπαϊκής ατμομηχανής, με δηλωμένη την πρόθεση για άσκηση δυναμικής εξωτερικής πολιτικής, για λογαριασμό τόσο της γερμανίας όσο και της ε.ε.!
Συνεντευξιαζόμενος στο καθεστωτικό spiegel, στις 19 του περασμένου Δεκέμβρη, αφού είπε πως η Μόσχα “πλήρωσε ήδη” για την στάση της στην ουκρανία, συμπλήρωσε: “...Αυτοί που θέλουν να γονατίσουν τη ρωσία υπονομεύοντας την οικονομία της κάνουν σοβαρό λάθος αν νομίζουν ότι έτσι θα ενισχυθεί η ασφάλεια στην ευρώπη... Προειδοποιώ να μην συμβεί αυτό... Είμαι αντίθετος σε νέες κυρώσεις”.
Κι αν, κυρ Steinmeier, αυτοί οι (άγνωστοι...) παλιοχαρακτήρες ΔΕΝ θέλουν να “ενισχυθεί η ασφάλεια στην ευρώπη” αλλά το αντίθετο, να “ενισχυθεί η ανασφάλεια”; Αγνοούμε τι μπορεί να κουβεντιάζεται και να μεθοδεύεται υπόγεια, σίγουρα θα είναι πολλά και σημαντικά - τα τηλεφωνήματα μεταξύ Μόσχας, Βερολίνου και Παρισίων δεν έχουν σταματήσει. Όμως στον ορίζοντα όσων δημοσιοποιούνται, το Βερολίνο, αφού πρώτα έκανε ό,τι μπορούσε για να ανάψει η φωτιά στην ουκρανία, δείχνει εντελώς αδύναμο στο να “συμμαζέψει” κράτη - μέλη της ε.ε., όπως η πολωνία, η λετονία, η λιθουανία και η εσθονία, που δρουν σαν συνεταίροι των πιο σκληροπυρηνικών εκδοχών του αμερικανικού μιλιταρισμού / ιμπεριαλισμού. Στην πρόσφατη συμβολική (και όχι μόνο) έκφανση αυτής της ιμπεριαλιστικής διαδικασίας, μια αμερικάνα επιχειρηματίας, ένας πολωνός και ένας λιθουανός (επίσης επιχειρηματίες) χρίστηκαν υπουργοί βασικών τομέων του ουκρανικού μη-κράτους (συμπεριλαμβανομένων των “οικονομικών”), στο Κίεβο... Η αμερικανική σημαία ανεμίζει έξω απ’ τα κεντρικά γραφεία της sbu (των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών) στην πρωτεύουσα... Και ο Steinmeier κλαψουρίζει και “προειδοποιεί”...
Εάν η γερμανοκαθοδηγούμενη ε.ε., σε συνεργασία με όλες τις “φιλοευρωπαϊκές” μερίδες των αφεντικών στα κράτη μέλη, κατάφερε να συγκρατήσει ως τώρα την πολιτικοοικονομική ενότητα του μισοφτιαγμένου ευρωπαϊκού μπλοκ (“μισο”φτιαγμένου, είναι αλήθεια, όχι εξαιτίας του Βερολίνου) στη διάρκεια της πιο πρόσφατης φάσης όξυνσης της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθρωσης, θα μπορέσει να την συγκρατήσει μεσομακροπρόθεσμα κάτω απ’ την πολιτικο-στρατιωτική “πίεση” της Ουάσιγκτον;
Σίγουρα όχι με “προειδοποιήσεις”!..
[ επιστροφή ]
4 - Υποθέτουμε ότι τέτοια ζητήματα δεν αφορούν τους αθεράπευτα επαρχιώτες και μικρόνοες έλληνες, ακόμα και (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο) τους αφορούν. Στις 5 του περασμένου Δεκέμβρη, καμιά 65αριά γερμανοί διανοούμενοι και πολιτικοί (ξεχωρίσαμε τα ονόματα των γνωστών στα μέρη μας Gerhard Schröder, πρώην πρωθ. της γερμανίας, Wim Wenders, σκηνοθέτη και Hanna Schygulla, ηθοποιού· υπογράφουν και ο πρώην υπ.αμ. Walter Stutzle, ο πρώην αντιπρόεδρος της γερμανικής βουλής Antje Vollmer, και άλλοι παρόμοιοι) δημοσίευσαν στην καθεστωτική die zeit ένα κείμενο / ανοικτή επιστολή με τίτλο "Wieder Krieg in Europa? Nicht in unserem Namen!" (Ένας ακόμα πόλεμος στην Ευρώπη; Όχι στο όνομά μας!). Κατά την άποψή μας τέτοιες ενέργειες δείχνουν εξ ορισμού αδυναμία. Έχει όμως μια κάποια αξία το γεγονός ότι η εποχή βρωμάει τόσο ώστε κάμποσα απ’ τα πρωτοκλασσάτα ονόματα του γερμανικού καπιταλιστικού σχηματισμού θέτουν το ερώτημα “ένας ακόμα πόλεμος στην ευρώπη”;
Μεταξύ άλλων γράφουν:
Κανείς δεν θέλει τον πόλεμο. Αλλά η βόρεια Αμερική, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ρωσία οδηγούν μοιραία σε πόλεμο εάν δεν σταματήσουν το καταστροφικό σπιράλ απειλών και κόντρα απειλών.... Η σύγκρουση στην Ουκρανία δείχνει ότι η εξάρτηση απ’ την εξουσία και την κυριαρχία δεν έχει ξεπεραστεί. Το 1990, με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ελπίζαμε σ’ αυτό. Αλλά οι επιτυχίες της πολιτικής της ύφεσης και των ειρηνικών επαναστάσεων μας κοίμησαν και μας έκαναν απρόσεκτους, τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή. Για τους Αμερικάνους, τους Ευρωπαίους και τους Ρώσους η καθοδηγητική αρχή της πλήρους εξαφάνισης των πολέμων απ’ τις σχέσεις τους έχει χαθεί. Δεν μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά τόσο η απειλητική για τη Ρωσία επέκταση της Δύσης προς την Ανατολή, χωρίς να έχει προηγηθεί η εμβάθυνση της συνεργασίας με τη Μόσχα, όσο και η παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας απ’ τον Πούτιν.
...
Εμείς που υπογράφουμε στο τέλος, καλούμε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας να αναλάβει την ευθύνη της για ειρήνη στην Ευρώπη. Χρειαζόμαστε μια καινούργια πολιτική ύφεσης στην Ευρώπη. Αυτό είναι πιθανό μόνο στη βάση της ασφάλειας για όλους, με ισότιμους και αμοιβαία σεβαστούς εταίρους. Η Γερμανική κυβέρνηση δεν ακολουθεί έναν “μοναδικό Γερμανικό δρόμο”, εάν συνεχίζει να τον αποκαλεί έτσι, σ’ αυτή τη δύσκολη κατάσταση, ένα δρόμο για ηρεμία και διάλογο με την Ρωσία. Οι εγγυήσεις της ασφάλειας των Ρώσων είναι το ίδιο νόμιμες και το ίδιο σημαντικές με εκείνες για την ασφάλεια των Γερμανών, των Πολωνών, των Βαλτικών κρατών και της Ουκρανίας.
Δεν θα έπρεπε να κοιτάμε πως να πετάξουμε τη Ρωσία έξω απ’ την Ευρώπη. Κάτι τέτοιο θα ήταν ανιστόρητο, ανεδαφικό και επικίνδυνο για την ειρήνη. Ήδη απ’ το Συνέδριο της Βιέννης, το 1814, η Ρωσία είχε αναγνωριστεί σαν ένας απ’ τους παγκόσμιους ευρωπαίους παίκτες. Όσοι προσπάθησαν δια της βίας να το αλλάξουν αυτό απέτυχαν αιματηρά. Η τελευταία φορά ήταν όταν η μεγαλομανής Χιτλερική Γερμανία ξεκίνησε την φονική της εκστρατεία να καταλάβει την Ρωσία το 1941.
...
Καλούμε τα media να υπηρετούν την δέσμευσή τους για αμερόληπτη ενημέρωση, και να το κάνουν πιο πειστικά απ’ ότι ως τώρα. Σχόλια και άρθρα σύνταξης δαιμονοποιούν ολόκληρα έθνη, χωρίς να τιμούν την ιστορία τους. Κάθε ικανός δημοσιογράφος διεθνών ειδήσεων πρέπει να καταλάβει τους φόβους των Ρώσων, ειδικά αφότου, το 2008, τα μέλη του ΝΑΤΟ κάλεσαν την Γεωργία και την Ουκρανία να γίνουν μέλη της συμμαχίας. Δεν είναι το θέμα ο Πούτιν. Οι κρατικοί ηγέτες έρχονται και παρέρχονται. Αυτό που διακυβεύεται είναι η Ευρώπη. Πρόκειται για την απαλλαγή των ανθρώπων απ’ τον φόβο. Τα υπεύθυνα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ, στηρίζομενα σε αξιόπιστες έρευνες, μπορούν να βοηθήσουν πολύ σ’ έναν τέτοιο σκοπό.
Στις 3 Οκτώβρη του 1990, την ημέρα της επίσημης επανένωσης της Γερμανίας, ο τότε Γερμανός πρόεδρος Richard von Weizsäcker είχε πει: “Ο Ψυχρός Πόλεμος τέλειωσε. Η ελευθερία και η δημοκρατία σύντομα θα εγκαθιδρυθούν σε όλες τις χώρες... Τώρα θα μπορούν να διαμορφώνουν τις μεταξύ τους σχέσεις μέσα σ’ ένα σταθερό και ασφαλές θεσμικό πλαίσιο, απ’ όπου θα γεννηθεί μια κοινή ζωή και μια ειρηνική τάξη. Για τους λαούς της Ευρώπης αρχίζει ένα καινούργιο κεφάλαιο. Ο σκοπός είναι ένα Παν-Ευρωπαϊκό σχέδιο. Είναι μια τεράστια πρόκληση. Μπορούμε να πετύχουμε, αλλά μπορούμε και να αποτύχουμε. Βρισκόμαστε μπροστά στην ξεκάθαρη εναλλακτική να ενώσουμε την Ευρώπη, ή, συνεχίζοντας την οδυνηρή ιστορική εμπειρία μας, να ξαναπέσουμε σε εθνικιστικές συγκρούσεις στην Ευρώπη”.
Μέχρι την σύγκρουση στην Ουκρανία νομίζαμε ότι προχωρούσαμε σωστά. Σήμερα, 25 χρόνια μετά, τα λόγια του Richard von Weizsäcker είναι πιο επίκαιρα από ποτέ.
Πολύ συγκινητικό που όλοι αυτοί οι “επώνυμοι” νόμιζαν πως όλα πάνε καλά μέχρι πριν ένα χρόνο. Πολύ συγκινητική, επίσης, η ιδέα ότι ο ιμπεριαλισμός της ε.ε. θα μπορούσε να είναι ειρηνικός. Εάν, όμως, ήταν στοιχειωδώς συνεπείς, πέρυσι, τις ημέρες που στην πλατεία Meidan διαδήλωναν υπέρ (υποτίθεται) της ένταξης της ουκρανίας στην ε.ε., αυτοί θα έπρεπε να διαδηλώνουν έξω απ’ το γερμανικό κοινοβούλιο εναντίον των δηλητηριωδών πολιτικο/οικονομικών εκβιασμών της ε.ε. (και ειδικά της κυβέρνησής τους) στο τότε ουκρανικό καθεστώς.
Το έχουν βέβαια αυτό το χαρακτηριστικό οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών: (ξενυχτούν συχνά και) ξυπνάνε αργά.
[ επιστροφή ]
[ επιστροφή ]
