Φαίνεται ότι οι πρωτοκοσμικές κοινωνίες θα ζουν για πολύ καιρό με τον φόβο κάποιας φονικής επιδημίας. Οι “απειλές” πρώτα της “γρίππης των πτηνών” και ύστερα της “γρίππης των χήρων” δεν είναι τόσο μακρινές - ωστόσο ο ebola, αν και στερείται κάποιων κρίσιμων χαρακτηριστικών, είναι επίσης ικανός να προκαλέσει πανικούς. Το βασικότερο είναι ότι δεν μεταδίδεται απ’ τον αέρα. Το άσχημο είναι ότι έχει υψηλή θνησιμότητα: στην καλύτερη των περιπτώσεων (και προς τον παρόν αυτή είναι η κατάσταση) οι μισοί που αρρωσταίνουν πεθαίνουν.
Αλλά εξίσου σημαντική με την κίνηση αυτού του ίδιου του ιού, είναι όσα συμβαίνουν “εξ αιτίας” του (;). Ας δούμε ορισμένα απ’ αυτά.
θεωρίες συνωμοσίας
Είναι αδύνατο να συμβεί οτιδήποτε “απειλητικό” για την ζωή των πρωτοκοσμικών και να μην υπάρξουν “αποκαλύψεις” για τον ρόλο των αμερικάνων (συνήθως...) στην υπόθεση. Ακόμα και οι σεισμοί, εάν προκαλούν μεγάλες καταστροφές (όπως, για παράδειγμα, εκείνος που δημιούργησε το παλιρροϊκό κύμα που κτύπησε τις πυρηνικές εγκαταστάσεις στη Φουκουσίμα) είναι έργο αυτών των δόλιων: προέρχονται από μυστικές υπόγειες πυρηνικές δοκιμές... Πόσο μάλλον ένας φονικός ιός, οποιοσδήποτε φονικός ιός. Δεν είναι αλήθεια τα εργαστήρια βιολογικού πολέμου; Είναι. Δεν είναι αλήθεια η κατασκευή ιών - όπλων; Είναι. Δεν είναι αλήθεια ότι υπάρχουν τέτοιου είδους αμερικανο-αγγλικά εργαστήρια στη λιβερία, στη σιέρα λεόνε και στα πέριξ; Είναι. Οπότε; Οπωσδήποτε δεν είναι αρκετή η ικανότητα κάποιου να σκοτώσει σε μεγάλη κλίμακα για να φτάσει να το κάνει. Πρέπει να έχει και συγκεκριμένο όφελος. Ποιό είναι το όφελος του αμερικανικού βιολογικού μιλιταρισμού στο να σκοτώσει μερικές χιλιάδες δυτικοαφρικάνους; Κανείς απ’ τους συνωμοσιολόγους δεν μπορεί να δώσει μια εξήγηση της προκοπής.
Ωστόσο η όποια επιτυχία τέτοιων θεωριών συνωμοσίας έχει σταθερή βάση: είναι αδύνατο για την φύση την ίδια να δημιουργήσει είδη (ιούς για παράδειγμα) που να σκοτώνουν ανθρώπους! Όχι! Το είδος μας έχει γίνει de facto απρόσβλητο, έχει κατατροπώσει όλα τα υπόλοιπα είδη οριστικά και αμετάκλητα - έτσι πάει αυτή η σταθερή ιδεολογική βάση. Η μόνη περίπτωση να υπάρξουν θανατηφόρα είδη είναι να είναι, κι αυτά, δημιουργήματα κάποιων μοχθηρών του ανθρώπινου είδους. Τρία “ζήτω”, λοιπόν, για το είδος μας· και τρία “κάτω” για οποιοδήποτε άλλο.
Έχει ερείσματα αυτή η ανθρωποκεντρική αλαζονεία; Φυσικά και όχι. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν από ιογενείς αρρώστιες για τις οποίες δεν έχουν βρεθεί φάρμακα· απλά αυτές οι αρρώστιες είναι “παλιές”, και δεν μπαίνουν στην κουβέντα. Ακόμα και η κοινή γρίππη μπορεί να προκαλέσει σε εξασθενημένους οργανισμούς πνευμονία και θάνατο. Το σημαντικότερο ωστόσο είναι ότι το είδος μας, παρά τα εντυπωσιακά του κατορθώματα και την ακόμα εντυπωσιακότερη αλαζονεία του, δεν είναι από οργανική, βιολογική άποψη το ισχυρότερο στον πλανήτη. Η ικανότητα διάφορων απ’ αυτούς τους μικροσκοπικούς οργανισμούς που λέγονται “ιοί” να αυτομεταλλάσσονται προσαρμοζόμενοι στο περιβάλλον τους είναι παροιμιώδης· όσο παροιμιώδης είναι η αδυναμία των αντιβιοτικών να εμποδίσουν αυτήν την διαδικασία αυτομετάλλαξης. Από την σκοπιά των ιών το είδος μας είναι ένας καλός (και καθόλου απρόσβλητος) στόχος.
Ο συνδυασμός της πεποίθησης ότι “κανονικά” είμαστε άτρωτοι με την πραγματικότητα ότι “κανονικά” είμαστε εξαιρετικά ευπαθείς είναι αρκετός για να προκαλεί πανικούς και αλλοφροσύνη. Πέφτουν, άτομα και κοινωνίες, απ’ τα ψηλά στα χαμηλά· και πέφτουν με πάταγο. Δεν υπάρχει, εν τω μεταξύ, anti-panic εμβόλιο ή χάπι. Όποια εταιρεία το φτιάξει μπορεί να θησαυρίζει αιώνια.
τρίτος κόσμος
Σωστά παρατηρήθηκε (από τον γκανέζο πρώην γ.γ. του οηε Κόφι Ανάν, κι όχι μόνον αυτόν - αλλά όχι μ’ αυτά τα λόγια ακριβώς!) ότι εάν ο ebola μισούσε τα αεροπλάνα και έμενε αυτο-αποκλεισμένος στη λιβερία, στη σιέρα λεόνε, στη γουϊνέα και στο κονγκό, όχι 5 χιλιάδες αλλά 105 χιλιάδες να σκότωνε, οι πρωτοκοσμικοί θα κοιμούνταν ήσυχοι. Είναι κι αυτή μια εκδήλωση του πρωτοκοσμικού ρατσισμού: ένας λευκός νεκρός (από ebola) αξίζει όσο χιλιάδες αφρικάνοι, νεκροί με τον ίδιο τρόπο.
Αλλά όλα αυτά τα αμελητέα και υποτελή είδη του είδους ιοί, βακτήρια, έντομα, κλπ, μετακινούνται. Με πολλούς τρόπους, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους. Μέσω σώματων / ξενιστών ανθρώπων ή ζώων, μέσω πραγμάτων, ακόμα και με τον αέρα. Η ιδέα του φρουρίου, πολύ δημοφιλής στους πρωτοκοσμικούς όταν πρόκειται να πετάξουν στους όποιους κροκόδειλους της όποιας τάφρου τους ανεπιθύμητους μετανάστες, δεν συγκινεί κανέναν μικροοργανισμό. “Περνάει”, χωρίς χαρτιά και χωρίς άδειες. Και δεν υπάρχουν “λαθρο-ιοί”
Όπως συμβαίνει με τα καιρικά φαινόμενα, ή με τις κινήσεις του φλοιού αυτής εδώ της κοσμικής πέτρας, οι φονικοί μικροοργανισμοί αποδεικνύουν ότι η ανθρώπινη (και όχι μόνο) ζωή είναι πολύ πιο διασυνδεμένη και σε αλληλεξάρτηση απ’ ότι οι ιδεολογίες, οι ιδεοληψίες ή τα συμφέροντα επιτρέπουν να συνειδητοποιούμε. Για την θεωρία του χάους το πέτασμα μιας πεταλούδας στην κίνα προκαλεί τυφώνα στον Αμαζόνιο. Ακόμα και χωρίς θεωρία του χάους, το δάγκωμα ενός μωρού από νυχτερίδα στη λιβερία προκαλεί θανάτους στις ηπα και στην ισπανία.
Οι απλά λογικοί θυμίζουν ότι κανένας πάνω στον πλανήτη (ειδικά στις πιο προνομιακές περιοχές του) δεν μπορεί να είναι ασφαλής αν έστω και ένας κάπου αλλού, μακρυά, είναι εκτεθειμένος. Για τους πρωτοκοσμικούς αυτή η αλήθεια δεν θα στοίχιζε τίποτα: θα ήταν αρκετό να μεταφέρουν τα ποσά των πολεμικών τους εξοπλισμών στη βελτίωση της ζωής όλων εκείνων που είναι πεταγμένοι (απ’ τους πρωτοκοσμικούς) σε χωματερές. Οι σχεδόν 5 χιλιάδες θάνατοι στη δυτική αφρική (υπάρχουν κάποιοι που ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών σε πάνω από 15 χιλιάδες) δεν οφείλονται μόνο σ’ αυτήν καθ’ αυτή την φονικότητα του ebola. Αλλά και στην έλλειψη βασικών πραγμάτων της καθημερινής ζωής. Οι πρωτοκοσμικές οδηγίες προφύλαξης απ’ τον ebola, για παράδειγμα, ξεκινούν με το “να πλένετε καλά τα χέρια σας εάν... κλπ”. Αυτό δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλές περιοχές της αφρικής: δεν έχουν καθαρό νερό, και φυσικά δεν έχουν αποκτήσει την συνήθεια να πλένουν τα χέρια τους εάν... Ένα καλό ποσοστό όσων έχουν πεθάνει στη δυτική αφρική είναι γιατροί και νοσοκόμοι / ες, πράγμα που αδυνατίζει ακόμα περισσότερο τα ήδη αναιμικά συστήματα δημόσιας υγείας. Όταν η αναλογία είναι μια νοσοκόμα ανά μερικές χιλιάδες κατοίκους και πεθαίνουν απ’ τον ebola 5, 10 ή 15 νοσοκόμες, τι γίνεται μ’ αυτόν τον κόσμο; Γίνεται ότι τα διάφορα “προγράμματα δομικής προσαρμογής” που έχουν εφαρμοστεί σ’ αυτά τα μέρη πιάνουν τόπο.
Φυσικά οι “άτρωτοι” δεν πρόκειται να απαλλαγούν απ’ τους πολεμικούς θωρακές τους, ούτε να δουν με άλλο μάτι την έστω σχετική καλοπέρασή τους. Οπότε η σχεδιασμένη και μεθοδικά επιβεβλημένη παγκόσμια ανισότητα θα συνεχίσει να είναι φονική ακόμα και μέσω ιών, ακόμα κι αν το σημαντικά μεγαλύτερο φόρο θανάτου τον πληρώνουν εκείνοι κι εκείνες που κυριολεκτικά και μεταφορικά “δεν χρωστάνε τίποτα”.
εμπόριο και στρατός
Ενώ η Αβάνα στέλνει στη δυτική αφρική μερικές εκατοντάδες γιατρούς, η Ουάσιγκτον στέλνει (στη λιβερία) ακόμα περισσότερες εκατοντάδες πεζοναύτες. Το Λονδίνο κάνει το ίδιο στη σιέρα λεόνε· πιθανόν να τους μιμηθεί το παρίσι στη γουϊνέα. Αν δει κανείς την σύνθεση του δήθεν anti-ebola εκστρατευτικού σώματος που υποσχέθηκε ο Ομπάμα (3.000 ως το Νοέμβρη, με προοπτική να γίνουν 4.000 “αν χρειαστεί”) θα δει ότι υπάρχουν μέσα σ’ αυτό και στρατιωτικοί γιατροί, αλλά αναλογικά πολλοί λίγοι. Άλλωστε, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το μεγαλύτερο μέρος αυτού του στρατού δεν πρόκειται καν να πλησιάσει σε περιοχές με μεγάλο αριθμό θυμάτων. Τι ακριβώς anti-ebola θα κάνει, λοιπόν, ο αμερικανικός στρατός στη λιβερία; Θα πυροβολεί τον ιό; Θα τον βομβαρδίσει; Η απάντηση είναι απλή: τίποτα. Η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο κάνουν στρατιωτική απόβαση στις συγκεκριμένες περιοχές της δυτικής αφρικής με αφορμή τον ebola. Γιατί;
Η απάντηση βρίσκεται κατά πάσα πιθανότητα στις κινεζικές μπίζνες σ’ αυτά τα κράτη. Μεγάλες κινεζικές κατασκευαστικές εταιρείες δουλεύουν τα τελευταία χρόνια σε μεγάλα πρότζεκτ, ενώ στις σχετικές διακρατικές συμφωνίες περιλαμβάνεται και η εκμετάλλευση (πάλι από κινεζικές φίρμες) ορυχείων. Έμμεσα αλλά καθαρά εναντίον αυτής της κινεζικής οικονομικής επέκτασης εκστρατεύει ο αμερικανικός στρατός. Δεν είναι, άλλωστε, το μοναδικό σημείο της αφρικής όπου συμβαίνει κάτι τέτοιο... Όλη η ήπειρος στρατιωτικοποιείται σιγά σιγά ή γρήγορα. Να που ο ebola είναι βολικός και στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.
Χμμμ... Επιπλέον αυτών, η σιέρα λεόνε είναι ο μεγαλύτερος (και πιο απάνθρωπος) παραγωγός διαμαντιών στο κόσμο. Εντελώς συμπτωματικά οι εργάτες των αδαμαντωρυχίων κάνουν απεργία εδώ και τέσσερεις μήνες. Δεν θα ήταν άχρηστο εάν κάμποσοι αμερικάνοι πεζοναύτες στρατοπέδευαν κάπου εκεί γύρω...
ιοί και τρομοκράτες
Είναι πειρασμός να σκεφτούμε τι θα γινόταν στις πρωτοκοσμικές κοινωνίες εάν τους τύχαινε η συμβολή δύο κυμάτων πανικού: ενός κύματος υγιεινιστικού περιεχομένου και ενός τρομοκρατικού. Αλλά για διάφορους καθεστωτικούς δημαγωγούς αυτός ο πειρασμός είναι παιχνιδάκι. Το έχουν εύκολο να αναβιώσουν εκείνο το όχι και παλιό σενάριο, με τα “βιολογικά” και “χημικά” όπλα του Χουσεΐν, που είχαν περάσει και στην αλ κάιντα - θυμάστε; Θυμάστε την επίθεση με σπόρια άνθρακα που έγινε στις ηπα αμέσως μετά το φονικό show με τους δίδυμους πύργους και το πεντάγωνο, σκοτώνοντας μάλιστα και μερικούς απ’ τους παραλήπτες των φακέλων; Θυμάστε ότι αρχικά αυτή ήταν η απόδειξη ότι οι “ισλαμιστές τρομοκράτες” κατέχουν αναβαθμισμένα και φονικά βιολογικά όπλα... μέχρι που το θέμα εξαφανίστηκε εντελώς απ’ την δημόσια σφαίρα, αφού η επίθεση με άνθρακα ήταν inside job, για το οποίο ούτε αναζητήθηκαν ούτε βρέθηκαν ποτέ οι ένοχοι;
Ε, τώρα το σενάριο είναι ότι το χαλιφάτο μπορεί να βάλει στο χέρι τον ebola, και να τον χρησιμοποιήσει για επιθέσεις στις ηπα ή αλλού. Δεν αντέχει στη λογική, αλλά πόση από δαύτην υπάρχει ακόμα; Μια θεωρία συνωμοσίας είναι κι αυτή, ίσως πιο πιασάρικη. Μήπως, τελικά, αυτοί οι λαιμοκόφτες φανατικοί είναι που έφτιαξαν τον ιό στα μυστικά τους εργαστήρια μέσα στα δάση του κονγκό; Μπορεί.
Ο ισπανός υπουργός ασφάλειας Francisco Martinez παριστάνει πάντως ότι ανησυχεί στα σοβαρά. Οι ισπανικές μυστικές υπηρεσίες (έχουν ήδη στο ενεργητικό τους τις βόμβες στα τραίνα στη Μαδρίτη...) έχουν εντοπίσει (είπε ο υπουργός στο κοινοβούλιο) διάφορα ιντερνετικά chat όπου ομάδες “τζιχαντιστών” συζητούν την χρήση του ebola σαν όπλου για επίθεση στις ηπα. Επιπλέον στα ίδια ή άλλα chat, tweets και λοιπά γίνεται λόγος και για χρήση χημικών όπλων για την ίδια δουλειά.
Είναι πράγματι πολύ ανησυχητικό που οι παλιοτρομοκράτες έχουν τέτοιες φαντασιώσεις. Το πράγμα, όμως, θα γίνει αληθινά επικίνδυνο εάν ο ebola μεταλλαχθεί (και) σε ηλεκτρονικά μεταδιδόμενο ιό. Μπορείτε να το φαναστείτε κύριοι υπουργοί ασφάλειας του καλού κόσμου; Να ανοίγεις τον υπολογιστή σου ή το smart phone σου και να πεθαίνεις από αιμορραγικό πυρετό;
μπίζνες, όπως συνήθως
Δεν χρειάζεται ένας ιός (ή ένας σεισμός, ένας καταποντισμός) να είναι ανθρώπινο δημιούργημα για να βγουν μεγάλα κέρδη. Τον Αύγουστο του 2014 η Benzinga, μια εταιρεία οικονομικών ερευνών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 4 βιοτεχνολογικές εταιρείες έχουν την δυνατότητα να επωφεληθούν απ’ την έρευνα και την κατασκευή anti-ebola εμβολίου. Πρόκειται για την Tekmira Pharmaceuticals, την Sarepta Therapeutics, την NanoViricides και την BioCryst Pharmaceuticals. Αυτές οι τέσσερεις είχαν δοκιμάσει με επιτυχία τέτοια εμβόλια σε ζώα, και είδαν την τιμή των μετοχών τους να εκτοξεύεται όταν ο ebola “εισέβαλλε” στις ηπα και στην ευρώπη. Κατά τον guardian η τιμή της μετοχής της Tekmira ανέβηκε κατά 180% απ’ τα μέσα Ιούλη ως τον Οκτώβρη, ειδικά απ’ το φθινόπωρο και μετά.
Υπάρχουν βέβαια δύο προβληματάκια για αυτήν την μπίζνα, διαφορετικά το ένα απ’ το άλλο. Ο ιός του ebola ανακαλύφθηκε το 1976 και μελετιέται έκτοτε. Έχει προκύψει, λοιπόν, ακόμα και μέσω πειραμάτων σε ποντίκια, ότι δεν υπάρχει ενιαίος τρόπος δράσης του ιού (και αντίδρασης των οργανισμών που μολύνονται), αλλά πιθανόν να παίζουν ρόλο άγνωστες (ακόμα) μικρές γενετικές διαφοροποιήσεις από άτομο σε άτομο. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν ένα εμβόλιο έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε ζώα, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα δουλέψει και σε ανθρώπους, και μάλιστα σε όλους. Όμως δοκιμές σε ανθρώπους δεν έχουν γίνει· δεν υπήρχε άλλωστε ως τώρα ένας ικανός αριθμός “πειραματοζώων”. Η μόνη λύση είναι να δοκιμαστούν στα εμβόλια στους δυτικοαφρικάνους...
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι αυτά τα εμβόλια δεν είναι “προληπτικά”. Συνεπώς, ακόμα κι αν αποδειχθούν αποτελεσματικά στη δράση τους, πρέπει να υπάρξει ένας μεγάλος αριθμός ασθενών για να βγουν επιχειρηματικά κέρδη. Μεγάλος αριθμός ασθενών; Ναι - και όχι φτωχών αφρικάνων αλλά πρωτοκοσμικών. Η μόνη λύση για την κερδοφορία των φαρμακευτικών είναι να επεκταθεί σε μεγάλη κλίμακα ο ebola στην ευρώπη και στη βόρεια αμερική...
