Οι ηλεκτρονικές συσκευές που φοριούνται είναι ένα απ’ τα καινούργια κόλπα που βρίσκονται στο κατώφλι της παγκόσμιας γκατζετοαγοράς. Τα πολυδιαφημισμένα “γυαλιά” της google είναι η πιο γνωστή περίπτωση, αλλά όχι η μοναδική. [1Παρά τις πολλά υποσχόμενες δυνατότητές τους, ή ίσως εξαιτίας τους, τα google glasses αντιμετωπίζουν ήδη κάποια προβλήματα. Κυρίως θεωρούνται ύποπτα για παραβιάσεις της ιδιωτικότητας, επειδή μπορούν να βιντεοσκοπούν διαρκώς, με μια προφορική εντολή του χρήστη τους, χωρίς οι στόχοι βιντεοσκόπησης να καταλαβαίνουν εάν είναι τέτοιοι ή όχι. Το αποτέλεσμα είναι ότι αυξάνεται ο αριθμός των κυριλέ μαγαζιών διασκέδασης στις ηπα που απαγορεύουν στους πελάτες τους να φοράνε google glasses. Απ’ την άλλη μεριά διάφορες εφαρμογές που έχουν σχέση με συγκεκριμένες δουλειές δείχνουν, σαν πιθανότητα, να γίνουν μελλοντικά τα google glasses υποχρεωτικά εργαλεία της δουλειάς.]
Τον περασμένο Απρίλη τα γραφεία του αγγλικού πρακτορείου ειδήσεων mindshare έγιναν πεδίο μιας “ακαδημαϊκής” έρευνας, για τις συνέπειες που μπορούν να έχουν ορισμένες ηλ.συ.φ. στην απόδοση και την παραγωγικότητα των εργατών γραφείου. Οι 120 μισθωτοί της mindshare δοκίμασαν για 3 βδομάδες τέτοιες ηλ.συ.φ. ώστε να βγουν τα πρώτα “επιστημονικά” συμπεράσματα για το πως μπορεί να εντατικοποιηθεί η δουλειά μπροστά στους υπολογιστές.
Δύο ήταν οι βασικές “λογικές” των ηλ.συ.φ. που δοκιμάστηκαν. Στην μία ο καλωδιωμένος εργάτης βλέπει μπροστά του, στην οθόνη, τις μετρήσεις που τον αφορούν. Τι μετρήσεις; Για την “συγκέντρωσή” του, για την “ηρεμία” του, για την ταχύτητα με την οποία δουλεύει, κλπ. Σύμφωνα μ’ αυτό το μοντέλο, βλέποντας ο καθένας ότι “πέφτει”, ότι “βουλιάζει”, αυτο-εντατικοποιείται. Εννοείται ότι αυτές τις μετρήσεις τις παρακολουθεί στον δικό του υπολογιστή ο προϊστάμενος, το αφεντικό, ο “υπεύθυνος απόδοσης”.
Στη δεύτερη λογική φορέθηκε στο ένα χέρι των πειραματόζωων μια μικρή συσκευή, σαν ρολόι. Τους ειπώθηκε ότι αυτή η συσκευή κάνει εκατοντάδες μετρήσεις ανά δευτερόλεπτο (πίεση του αίματος, νευρικά data, κλπ), χωρίς όμως το πειραματόζωο να βλέπει οπουδήποτε τα αποτελέσματα των μετρήσεων. Αυτά αποθηκεύονται στη συσκευή ή/και μεταδίδονται ασύρματα στη διεύθυνση.
Η πρώτη “λογική”, ολοφάνερα, αντιγράφει και αξιοποιεί την εμπειρία των gamers: η “απόδοση” και η “παραγωγικότητά” σου βρίσκεται μπροστά σου με μορφή γραφημάτων· και οι παραστάσεις σε καλούν να είσαι διαρκώς “ψηλά”... Η δεύτερη “λογική” κάνει το ανάποδο: επιτηρείσαι, αλλά δεν ξέρεις πως ακριβώς. Πρόκειται για την λογική του πανοπτικού του Bentham, που έχει ανανεωθεί και εμπλουτιστεί με τις κάμερες παντού (και προσεχώς με τους αισθητήρες παντού), ενισχυμένη και συμπυκνωμένη σε μέγεθος γκάτζετ.
Μαντέψτε ποιά απ’ τις δύο “λογικές” είχε τα καλύτερα αποτελέσματα (για τα αφεντικά). Και οι δύο αύξησαν την παραγωγικότητα, αλλά η ηλ.συ.φ. “μαύρο κουτί” αισθητά περισσότερο. Λογικό: ο φόβος που προκαλεί είναι μεγαλύτερος, αφού δεν μπορεί ο επιτηρούμενος να διαπιστώσει καν και καν εάν είναι “εντός ορίων”.
Εν τέλει, μια τέτοια ηλ.συ.φ. θα μπορούσε να είναι εντελώς fake και να μην μετράει τίποτα. Γιατί το να είσαι (σαν εργάτης γραφείου) τσίτα ή όχι φαίνεται στο αποτέλεσμα και στους χρόνους της παραγωγής του. Θα σε φωνάζει το αφεντικό και θα σου λέει “χμμμ.... κοίτα οι δείκτες σου είναι πεσμένοι, πρέπει να κάνεις μεγαλύτερη προσπάθεια, αλλιώς θα λύσουμε τη συνεργασία μας...” ασκώντας μια ορισμένη τεχνοτρομοκρατία· και θα έχει το επιπλέον κέρδος ότι θα έχει πληρώσει μόνο για φτηνά πλαστικά μπρασελέ...
(Δεν χρειάζεται να πούμε, σα συμπέρασμα, ότι καινούργια πεδία σαμποτάζ ανοίγονται απ’ την τεχνοφασιστική καπιταλιστική εφευρετικότητα, έτσι δεν είναι; Κάπως θα χαλάνε κι αυτοί οι ψηφιακοί μικρομπάτσοι, δεν μπορεί...)
Από σχεδιασμό και κομψότητα το σύγχρονο πανοπτικό είναι super πάντως - να μην . υπάρχουν παράπονα. Πάνω, η μέθοδος “με βλέπεις που σε βλέπω”. Κάτω η μέθοδος “run - run - run”...
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 - Παρά τις πολλά υποσχόμενες δυνατότητές τους, ή ίσως εξαιτίας τους, τα google glasses αντιμετωπίζουν ήδη κάποια προβλήματα. Κυρίως θεωρούνται ύποπτα για παραβιάσεις της ιδιωτικότητας, επειδή μπορούν να βιντεοσκοπούν διαρκώς, με μια προφορική εντολή του χρήστη τους, χωρίς οι στόχοι βιντεοσκόπησης να καταλαβαίνουν εάν είναι τέτοιοι ή όχι. Το αποτέλεσμα είναι ότι αυξάνεται ο αριθμός των κυριλέ μαγαζιών διασκέδασης στις ηπα που απαγορεύουν στους πελάτες τους να φοράνε google glasses.
Απ’ την άλλη μεριά διάφορες εφαρμογές που έχουν σχέση με συγκεκριμένες δουλειές δείχνουν, σαν πιθανότητα, να γίνουν μελλοντικά τα google glasses υποχρεωτικά εργαλεία της δουλειάς.
[ επιστροφή ]
