ένα μεγάλο στρατόπεδο εργασίας

Η λέξη “υποκρισία” έχει χάσει το νόημά της, αφού είναι καθεστώς. Το ίδιο και η λέξη “εξαπάτηση” και διάφορα συνώνυμα. Αντίθετα οι λέξεις άγρια εκμετάλλευση των εργατών / εργατριών έχουν όλο τους το νόημα, μόνο που εκείνοι και εκείνες που βρίσκονται πάνω στον πάγκο του χασάπη δυσκολεύονται να χειραφετηθούν (αυτό είναι μια σημαντική αρχή) απ’ τις ψευδαισθήσεις και τους αποπροσανατολισμούς· δικούς τους αλλά και επίκτητους.
Η φαεινή ιδέα ενός πολυπτυχιούχου μάγου του “κέντρου προγραμματισμού και οικονομικών ερευνών” [1] για κατάργηση του βασικού μισθού για “νέους” επί ένα χρόνο κέρδισε το πεντάλεπτο δημοσιότητας (και καταγγελιών) που της άξιζε. Δυσανάλογα πολύ ακόμα και το πεντάλεπτο: ο βασικός μισθός, αφού πρώτα τσακίστηκε, έχει πλέον καταργηθεί επίσημα και φανερά. Πριν, όμως, θυμίσουμε τα γνωστά, αξίζει να δούμε ενδεικτικά το είδος των καταγγελιών που συγκέντρωσε ο μάγος.
Δύο συντάκτες της “εφ.συν”, στις 24/1ου, κάτω απ’ τον τίτλο “τσάμπα μάγκας” σχολιάζουν τα εξής (ο τονισμός δικός μας):

...
Σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις ... ρηξικέλευτες ιδέες διεθνών οικονομικών οργανισμών, η υιοθέτηση των οποίων οδήγησε στη σημερινή διάλυση των εργασιακών σχέσεων και την κατάργηση κάθε “πλέγματος” προστασίας των εργαζομένων, ο ερευνητής του ΚΕΠΕ διδάκτωρ Ιωάννης Χολέζας προτείνει να καταργηθεί ο κατώτατος μισθός στους νέους για ένα χρόνο! Δηλαδή... εμπλουτίζει με τις προτάσεις του την πολιτική και τις ατυχείς επιλογές της κυβέρνησης Παπαδήμου, η οποία μείωσε τον κατώτατο μισθό των νέων έως 25 ετών στα 511 ευρώ (μικτά) και εκτίναξε την ανεργία στις ηλικίες 15 - 25 ετών στο 60%!
...

Κατά την γνώμη των ρεπόρτερ η άγρια κλιμάκωση της επίθεσης κατά των εργατών όπως εκδηλώθηκε με την (κοινοβουλευτική) απόφαση της 12ης Φλεβάρη του 2012 ήταν “ατυχής επιλογή”... (Αυτή η εκτίμηση είναι συνέπεια της συμμετοχής σε “συνεργατικό εγχείρημα” ή απλά προσωπική ροπή;). Επιπλέον αυτή η επίθεση είναι “ιδέα διεθνών οργανισμών” και καθόλου απόφαση των ντόπιων αφεντικών...
Η καταγγελία της “αυτόνομης παρέμβασης” (συνδικαλιστικού βραχίονα του συ.ριζ.α.) ήταν πιο περιεκτική:

Η επιχείρηση της μνημονιακής κατεδάφισης κάθε προστατευτικής ασπίδας για τους εργαζόμενους και τους ανέργους, συνεχίζεται με αμείωτη ένταση και απύθμενο πολιτικό θράσος.
Μετά τις προτάσεις Μέργου και τις παλαιότερες απαιτήσεις των πολυεθνικών, έρχεται να προστεθεί και η πρόταση του ΚΕΠΕ για κατάργηση του κατώτατου μισθού στους νέους.

Το μνημονιακό σύστημα προαναγγέλλει την ολοκληρωτική απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και την ουσιαστική  διάβρωση ακόμα και αυτού  του νομοθετημένου κατώτατου μισθού της Τρόικας - Βρούτση.
Για να το περάσουν βάζουν κάθε φορά και κάποιον επιστήμονα ή θεσμικό παράγοντα, να αναμασά τα γνωστά επιχειρήματα περί δήθεν ανάγκης αντιμετώπισης της ανεργίας (ιδίως των νέων) και ανάκτησης της ανταγωνιστικότητας. 
Άλλωστε, η δικομματική κυβέρνηση Βενιζέλου – Σαμαρά, παρά τις δήθεν “αντιστάσεις” της, έχει προ πολλού δεσμευτεί για την επανεξέταση προς τα κάτω, του ύψους του κατώτατου μισθού εντός του 2014.

Έχει δεσμευτεί να διευκολύνει ακόμα περισσότερο την κερδοφορία του κεφαλαίου μέσα σε συνθήκες κρίσης, επιχειρώντας κάθε φορά να ισοπεδώνει τους μισθούς με νέα μέσα και νέα εργαλεία. Πειραματίζονται συνεχώς με τους τρόπους που θα εφαρμόσουν για να αποκτούν ολοένα και φθηνότερο εργατικό δυναμικό.
Ο στόχος της ανατροπής αυτών των σκληρών νεοφιλελεύθερων πειραματισμών  και των  πολιτικών δυνάμεων που τους εκφράζουν, δεν μπορεί παρά να είναι μονόδρομος για τους εργαζόμενους και τα συνδικάτα, και δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με συνεχείς, επίμονους και βασανιστικούς αγώνες.
Επιτέλους, ας το αντιληφθεί αυτό κάποτε και η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ και να επιλέξει με ποιους είναι.

Περισσότερα για “μνημόνιο”, “Βενιζέλο - Σαμαρά”, “πολυεθνικές” και “πλειοψηφία της γσεε”, και τίποτα για τα ντόπια αφεντικά, ειδικά τα “μικρομεσαία”. Επειδή, ολοφάνερα, δεν ανήκουν στο “κεφάλαιο” και στην “κερδοφορία” του. Ευτυχώς που όπου νάναι θα γίνουν εκλογές.

Εν τω μεταξύ ο πραγματικός “βασικός μισθός” έχει ριχτεί ακόμα πιο κάτω απ’ το σημείο που προσδιόρισε η κρατική απόφαση του Φλεβάρη του 2012· και έχει ριχτεί υπό την επίσημη διεύθυνση του κράτους. Το αποδεικνύει η θάλασσα των νέων προλετάριων, όπως διαμορφώνεται από τα ποικιλώνυμα προγράμματα του είδους “επιταγή κατάρτισης” και “κοινωφελής εργασία”. Ας δούμε περισσότερα για αυτό το τελευταίο.
Κατ’ αρχήν η κρατική απόφαση είναι 10 μηνών παλιά. Ο “νόμος 4152/2013” ψηφίστηκε στις 28 Απρίλη του 2013, επί “τρικομματικής” κυβέρνησης. Επειδή η “αντιμνημονιακή” θολούρα περισσεύει βοηθώντας τις μεθοδεύσεις των ντόπιων αφεντικών, τα σχετικά με την ακόμα πιο βίαιη υποτίμησης της εργασίας εκείνου του νόμου πέρασαν ντούκου.
Να, λοιπόν, τι αποφάσιζε το ελληνικό κράτος σαν κόμμα των ντόπιων αφεντικών μ’ εκείνο το νόμο, στην “υποπαράγραφο ιδ.1”, πατώντας την “μεγάλη σφραγίδα” του ακόμα πιο δυνατά πάνω στην τάξη μας:

1. Με σκοπό την άμεση ανάσχεση της ανεργίας και ως έκτακτο μέτρο, ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού καταρτίζει Προγράμματα Κοινωφελούς Χαρακτήρα, συγχρηματοδοτούμενα από τους πόρους του ΕΣΠΑ, για την κάλυψη κοινωνικών αναγκών, με απασχόληση των ανέργων απευθείας σε Δήμους και περιφέρειες ή άλλες δημόσιες υπηρεσίες, όπως σε σχολεία και νοσοκομεία.
Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας καθορίζονται ιδίως τα παρακάτω:
α) το πλαίσιο ένταξης, ο στόχος, το αντικείμενο και η διάρκεια του προγράμματος, β) οι δικαιούχοι φορείς,
γ) οι ωφελούμενοι εγγεγραμμένοι άνεργοι στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ, δ) τα κριτήρια επιλογής και κατάταξης των ωφελούμενων μέσω του ΟΠΣ του ΟΑΕΔ και η μοριοδότηση αυτών, τα οποία ορίζονται ενδεικτικά ως τα εξής:
i) το χρονικό διάστημα της συνεχόμενης εγγεγραμμένης ανεργίας, όπως αποτυπώνεται στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ,
ii) ο αριθμός των ανήλικων τέκνων,
iii) η οικογενειακή κατάσταση, ίν) το οικογενειακό εισόδημα,
ν) η τυχόν ύπαρξη άλλων ανέργων στην ίδια οικογένεια.
...
4. Οι ωφελούμενοι απολύονται αυτοδικαίως με τη λήξη του προγράμματος, χωρίς καμία αποζημίωση και χωρίς να απαιτείται η έκδοση διαπιστωτικής πράξης.
5. Οι καθαρές αμοιβές ορίζονται κατά παρέκκλιση της ισχύουσας νομοθεσίας, σε 19,6 ευρώ ημερησίως και όχι μεγαλύτερες από 490,00 ευρώ μηνιαίως για ωφελούμενους ηλικίας 25 ετών και άνω και σε 17,1 ευρώ ημερησίως και όχι πάνω από 427,00 ευρώ μηνιαίως για ωφελούμενους ηλικίας κάτω των 25 ετών. Εκτός από τα παραπάνω καταβαλλόμενα ποσά, οι δικαιούχοι φορείς δεν υποχρεούνται να καταβάλλουν οποιαδήποτε άλλη παροχή ή ενίσχυση στους ωφελούμενους.
...
Η ισχύς του νόμου αυτού αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις του.
Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους.
Iωάννινα, 8 Μαΐου 2013
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΡ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ
ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΜΑΝΙΤΑΚΗΣ
ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ
ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΡΟΥΤΣΗΣ
ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΣΑΥΤΑΡΗΣ
ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΟΛΓΑ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ
ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους. Αθήνα, 9 Μαΐου 2013
Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΡΟΥΠΑΚΙΩΤΗΣ

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σοφία. Εάν στις 12 Φλεβάρη του 2012 “έπεσαν τα κατώτερα” επίπεδα των μισθών, στις 9 Μάη του 2013 ορίστηκαν ακόμα χαμηλότερα τα “ανώτερα” επίπεδά τους. Αυτό, σαν κορυφή των εξής επιπλέον:
- Οι εργάτες δεν αποκαλούνται πια έτσι, ούτε καν “εργαζόμενοι”. Ονομάζονται “ωφελούμενοι”...
- Προφανώς δεν μιλάει κανείς για “μισθό” ή ημερομίσθιο”. Απλά για “αμοιβές”...
- Οι εργάτες της “κάλυψης κοινωφελών αναγκών” δεν έχουν κανένα απ’ αυτά που η άλλοτε εργατική νομοθεσία (που τυπικά ισχύει ακόμα) χαρακτήριζε “δικαιώματα”: απαγορεύεται να απεργήσουν (για παράδειγμα...).

Μ’ αυτόν τον μαζικό και γρήγορο τρόπο, το ελληνικό κράτος κάνει δύο πράγματα ταυτόχρονα. Πρώτον διαμορφώνει την θάλασσα των εργαζόμενων φτωχών που χρειάζεται η δημόσια διοίκηση σ’ όλο της το εύρος, συμπεριλαμβανομένων των “παροχών πρόνοιας”. Διάφοροι αρχίζουν να το καταλαβαίνουν μόλις τώρα, αλλά είναι αργά. Γιατί έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που διάφοροι δημόσιοι οργανισμοί και υπηρεσίες, άρχισαν να αλλάζουν τις εργασιακές σχέσεις (οργανώνοντας την υποτίμηση της εργασίας) στην “περίμετρο” του κύκλου αρμοδιοτήτων τους, χρησιμοποιώντας είτε “εργολαβίες” είτε “γραφεία ενοικίασης εργαζομένων” είτε οτιδήποτε άλλο μπορούσαν. Δεν υπήρχε καμία “τρόικα” και κανένα “μνημόνιο” όλα τα χρόνια που εξελισσόταν αυτό το συστηματικό ροκάνισμα! Δεν υπήρχε όμως και η στοιχειώδης εργατική αξιοπρέπεια σε εκείνους που θεωρούσαν τους κώλους τους εξασφαλισμένους, έτσι ώστε να ακούσουν την καμπάνα που κτύπαγε. Νόμιζαν, ήλπιζαν, βόλευε τον μικροαστισμό τους να πιστεύουν ότι η θεσμισμένη “μαυρίλα” είτε των “ωρομίσθιων” (ας πούμε στην εκπαίδευση), είτε των “εργολαβιών” (ας πούμε στα ελ.τα.) είτε των “ενοικιαζόμενων” (ας πούμε στις τράπεζες) θα έμενε μακριά τους. [2]
Γιατί θα έμενε στην “περίμετρο” του λεγόμενου “δημόσιου τομέα” η υποτίμηση της εργασίας και δεν θα προχωρούσε όσο πιο κοντά στο “κέντρο” του, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς των αφεντικών; Υπάρχει μια ατσάλινη λογική εδώ, που μόνο οι ανόητοι δεν καταλαβαίνουν: το κόστος των “δημόσιων” (δηλαδή κρατικών) υπηρεσιών που αφορούν την κοινωνική αναπαραγωγή πρέπει να μικρύνει όσο το δυνατόν περισσότερο!!! Αυτό λέει το αφεντικό. Και το λέει επειδή όσο πιο πολύ μικραίνει αυτό το κόστος, τόσο μικραίνει η φορολόγησή του. Που σημαίνει όσο το δυνατόν φτηνότεροι εργάτες / εργάτριες, στη θέση των άλλοτε “μόνιμων” και “ακριβών” (δημόσιων) υπαλλήλων. Οι τομείς στους οποίους πρέπει το “εργατικό κόστος” να συμπιεστεί στα όρια της “απλής επιβίωσης” είναι τρεις: “δημόσια υγεία”, “δημόσια κοινωνική πρόνοια”, “δημόσια εκπαίδευση”. (Αντίθετα πρέπει να “ενοχληθεί” όσο το δυνατόν λιγότερο ο τομέας της δημόσιας τάξης).
Συνεπώς το ελληνικό κράτος / κόμμα των αφεντικών υπήρξε συνεπές, απ’ την μεριά του, μ’ αυτό που είναι ο διεθνής προσανατολισμός του αναπτυγμένου καπιταλιστικού κόσμου εδώ και πολλά χρόνια, σε ότι αφορά την μαζική παραγωγή εργαζόμενων φτωχών σε διάφορους απαραίτητες δουλειές του “δημόσιου τομέα”: απ’ τους κηπουρούς των πάρκων ως τους οδοκαθαριστές (και τους καθαριστές / καθαρίστριες γενικά), απ’ τους κοινωνικούς λειτουργούς ως τους δασκάλους και τους καθηγητές, απ’ τους νοσοκόμους και τους τραυματιοφορείς ως διάφορες κατηγορίες γιατρών, απ’ τους ταχυδρόμους ως τους φύλακες σχολείων (και γενικά δημόσιων κτιρίων), από διαφόρων ειδών διοικητικούς έως τις επιμελητειακές υπηρεσίες οπουδήποτε, κλπ κλπ.

Το δεύτερο που κάνει το ελληνικό κράτος με τις “μαγείες” των “επιταγών κατάρτισης” και των “προγραμμάτων κοινωφελούς προσφοράς” είναι να προσδιορίσει ενδεικτικό ανώτερο όριο (κλείνοντας πονηρά το μάτι) στην τιμή του εμπορεύματος εργασία  για τον ιδιωτικό τομέα. Τυπικά εξακολουθεί να ισχύει η κρατική απόφαση της 12ης Φλεβάρη του 2012. Τυπικά... Γιατί ουσιαστικά ισχύει ο νόμος του δυνατότερου. Ποιός θα πάει να καταγγείλει το αφεντικό του ότι τον πληρώνει όσα πληρώνει ο οαεδ σαν ενδιάμεσος των κοινωφελών κάτεργων; Κι αν είναι 10 ευρώ πιο κάτω απ’ το “όχι παραπάνω από 490 (ή 427)”, ε;  Κι αν είναι 20, 50, 100 παρακάτω; Κι αν δεν πληρώνει τα ένσημα; [3] Κι αν αυτός / αυτή που δουλεύει είναι αναγκασμένος / η να δεχτεί το “μαύρο” deal; [4]
Παρότι το κρατικό νεύμα / κωλοδάκτυλο (στην τάξη μας) δεν έχει γίνει πράξη παντού στον ιδιωτικό τομέα, η κατάσταση επιδεινώνεται σταθερά, με όλους τους τρόπους. Η θάλασσα των εργαζόμενων φτωχών φουσκώνει και απ’ αυτήν την μεριά.
Και δεν έχουμε περιγράψει ακόμα όλη την ιστορία. Στην περίπτωση των μεγα-project “καταπολέμησης της ανεργίας” σαν φυσικός εργοδότης εμφανίζεται ο οαεδ. Όμως στο ίδιο πνεύμα βρίσκονται σε εξέλιξη πολλές δεκάδες παρόμοια “προγράμματα”, ανά περιφέρειες, νομούς και δήμους. Εδώ τον ρόλο του εργοδότη παίζουν διάφορες μ.κ.ο. και “αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες” που συστήνουν δημόσιοι φορείς (π.χ. οι δήμοι, “ενώσεις πολιτών”, κλπ) μαζί με ιδιωτικές εταιρείες. Οι “ωφελούμενοι” είναι οι ίδιοι: άνεργοι / ες διάφορων κατηγοριών, μπορεί ακόμα και μετανάστες (με χαρτιά).
Το προφανές (για εμάς) είναι ότι σ’ αυτά τα τοπικά αντίτυπα της κεντρικής οδηγίας υποτίμησης της εργασίας, με το ανθρωπιστικό και “φιλεργατικό προφίλ”, όπου μπορεί κανείς να βρει ακόμα και εκπαίδευση στις αρετές και τις προδιαγραφές της “κοινωνικής οικονομίας” (και επιδότηση της αντίστοιχης επιχειρηματικότητας...) δεν μπορεί παρά να χώνονται και διάφοροι της αριστεράς, της προόδου, των κινημάτων και του ριζοσπαστισμού. Γιατί όχι, άλλωστε;
Οπότε μπορεί κανείς να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα για την αλήθεια και το βάθος του αριστερού καϋμού για την “τιμή της εργασίας”. Στο κάτω κάτω όλοι όσοι εμφανίζονται σαν εργοδότες (αν και όχι με αυτή τη λέξη) βγάζουν το κάτι τις τους απ’ αυτά τα προγράμματα.

Οπότε ερχόμαστε στο προτελευταίο σημείο αυτής εδώ της αναφοράς. Όλα μα όλα αυτά τα κόλπα χρηματοδοτούνται στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος τους απ’ το ομόσπονδο ευρωκράτος: εσπα. Ενώ ο πραγματικός και μοναδικός ωφελούμενος είναι τα ντόπια αφεντικά (και όχι τα παλιογερμανικά!...) είναι το ομόσπονδο ευρωκράτος (προφανώς με μεγάλη συνεισφορά και των γερμανικών αφεντικών) που, σ’ αυτές τις “δύσκολες για το ελληνικό κράτος / κεφάλαιο” συνθήκες χρηματοδοτεί την εφαρμογή των καλύτερων ονείρων των ελληνικών αφεντικών. Πως μπορεί να χαρακτηριστεί αυτό; Ανθελληνισμός; Φιλελληνισμός; Ή κάτι άλλο;
Αν ο συνδυασμός βλακείας, εθνικισμού, μικροαστισμού και ψωροκώσταινας, κατάλληλα ενισχυμένος απ’ όλα τα φερέφωνα και μεγάφωνα του συστήματος, δεν είχε κάνει τσιμέντο το μυαλό των υποτελών, θα καταλάβαιναν αμέσως αυτό που είναι προφανές: όλη η έξωθεν “βοήθεια” στη διαχείριση της κρίσης στην ελλάδα δεν είναι παρά έκφραση της διεθνιστικής αλληλεγγύης διάφορων ευρωπαϊκών αφεντικών προς τον ελληνικό καπιταλισμό. Η περιβόητη “τρόικα”, ακόμα κι όταν νοιώθει να της ανακατεύεται το στομάχι με το ελληνικό επιχειρηματικό στυλ, παίρνει τα αιτήματα των ντόπιων αφεντικών και τα σερβίρει σαν δικές της απαιτήσεις... Τα περιβόητα “ευρωπαϊκά κονδύλια περιφερειακής ανάπτυξης” (εσπα) μεταφέρουν χρήμα που συνεισφέρουν άλλα ευρωπαϊκά κράτη για να διαμορφωθεί κι εδώ αυτή η θάλασσα φτηνής εργασίας που έχει ανάγκη η καπιταλιστική κερδοφορία... Ακόμα και τους έλληνες τραπεζίτες δεν τους έχουν βγάλει στη σέντρα· κι ούτε λόγος για τους έλληνες επιχειρηματίες ή τους ποδοσφαιρικούς παράγοντες...
Ε, τι άλλο χρειάζεται για να καταλάβουν οι υποτελείς ότι οι παλιοευρωπαίοι αβαντάρουν τους εδώ χασάπηδες, και ότι το άμεσο, διαρκές και κτυπητό πρόβλημά μας δεν είναι οι φίλοι και οι αβανταδόροι των αφεντικών μας αλλά τα ντόπια αφεντικά αυτά καθ’ εαυτά!Τι χρειάζεται;  Όχι πολλά, αλλά σίγουρα αυτό: το σκίσιμο και το πέταγμα στα σκουπίδια όλων των ιδεολογικών, “πολιτικών”, κομματικών, μικροαστικών συνηθειών και αντιλήψεων.

το μεγάλο στρατόπεδο εργασίας

Όταν τα τρία τελευταία χρόνια ρίχονταν στον αέρα κάτι προχωρημένες ιδέες περί “ειδικών οικονομικών ζωνών” (με ακόμα φτηνότερη εργασία, και με μπόλικο βούρδουλα) πολλοί και διάφοροι γίνονταν έξαλλοι - τουλάχιστον στα λόγια. Good. Αλλά το διεθνές καπιταλιστικό μοντέλο δεν έχει μόνο αυτήν την εκδοχή. Έχει κι άλλη: διάχυτη και γενική υποτίμηση της εργασίας, χωρίς zoning! Έχει κάμποσα πλεονεκτήματα αυτό το τελευταίο: δεν “κτυπάει στο μάτι” η οριακή υποτίμηση της εργασίας σαν χωροτακτική εξαίρεση, οπότε αποκτάει το status της κανονικότητας και της συνήθειας. Γίνεται νόρμα.
Η άσκηση διάφορων μορφών βίας στην “επιτυχία” όλων αυτών των προγραμμάτων υποτίμησης είναι προφανής. Η βία της ανάγκης... Η βία της ελπίδας ότι ίσως, παιρνώντας μέσα απ’ τα σκατά μπορεί κάποτε να τα γλυτώσεις... Η βία της τιμωρίας: όποιος αρνηθεί θα χάσει διάφορες (ψευτο)παροχές... Η βία του περιβάλλοντος, οικογενειακού ή όχι: κάνε κάτι λοιπόν μη χάσεις το τραίνο...
Δεν υπάρχουν ένοπλοι που να μπουκάρουν στο σπίτι σου, να σε “μαζεύουν”, και να σε στέλνουν πίσω από συρματοπλέγματα και φύλακες για “κοινωφελή εργασία - που εξανθρωπίζει”... Όχι, δεν υπάρχουν τέτοια· όχι ακόμα τουλάχιστον. Η έλλειψη αυτής ειδικά της άγριας βίας μπορεί να κάνει όλες τις υπόλοιπες μορφές βίας “ανεκτές” (στην πραγματικότητα: απωθημένες, να εκβάλλουν σε “ψυχολογικά προβλήματα”...), και τον χαρακτηρισμό μεγάλα στρατόπεδα εργασίας υπερβολικό και παρατραβηγμένο.
Όμως υπάρχουν ιστορικοί προσδιορισμοί, που παίζουν τον ρόλο τους πίσω απ’ τις πλάτες μας. Τα άλλοτε “στρατόπεδα εργασίας” (και τελικά εξόντωσης...) δεν ήταν για όλους. Ήταν το άκρο της υποτίμησης της ζωής, της αξιοπρέπειας, της εργασίας. Για τους “άλλους”. Τα πολύ μεγαλύτερα στρατόπεδα εργασίας, για τους πάντες, ήταν και τότε διαφανή, αόρατα: παντού μέσα στις επιστρατευμένες κοινωνίες του β παγκόσμιου πολέμου.
Η διαμόρφωση μιας πειθαρχημένης, υπομονετικής, ανεκτικής στην εκμετάλλευσή της, (και χαπακωμένης, αλκοολικής ή ψυχοπλακωμένης) θάλασσας φτηνής εργασίας, η κατασκευή μιας πανευρωπαϊκής και παγκόσμιας μάζας “εργαζόμενων φτωχών” (την οποία οι στατιστικές και οι ειδικοί βλέπουν, με κρυφή χαρά, να μεγαλώνει διαρκώς...) είναι, σε σχέση με το αποτέλεσμα (κι όχι κατ’ ανάγκην σε σχέση με την μέθοδο), οργανικό ανάλογο της επιστράτευσης. Μιας επιστράτευσης α λα αρχές του 21ου αιώνα, και όχι α λα αρχές του 20ου. Το ακόμα χειρότερο είναι ότι σαν “φτώχεια” ορίζεται κάτι πολύ λιγότερο και πολύ μικρότερο απ’ αυτό που αναλογεί στην πραγματική παραγωγικότητα της εργασίας. Πράγμα που σημαίνει ότι η άγρια εκμετάλλευση / συσσώρευση είναι πολλαπλά βίαιη, συμπεριλαμβανόμενων του θεάματος, της ιδεολογίας, κλπ· και “αόρατη”.

Τα σημαντικά θεσμικά βήματα για την μαζική υποτίμησή μας, έχουν γίνει παντού ανοικτά, φανερά, δημόσια. Για την ελληνική περίπτωση ας τα θυμίσουμε, τονίζοντας τα τελευταία και πιο κρίσιμα:
- Νόμοι 3845/2010 και 3863/2010 (Μάιος και Ιούνιος αντίστοιχα του 2010) που καθιέρωσαν την ρατσιστική (με κριτήρια ηλικίας) διάκριση “άνω” και “κάτω” των 25 ετών, και θεσμοθέτησαν μια πρώτη φάση υποτίμησης της εργασίας των “νέων”.
- Απόφαση του κοινοβουλίου στις 12 Φλεβάρη του 2012, οπότε αφενός το κράτος ανέλαβε μονομερώς την διατίμηση του εμπορεύματος / εργασία, και αφετέρου “κλάδεψε” τον βασικό μισθό κατά 22% και 32% (για τους “νέους”).
- Νόμος 4152/2013 (Απρίλιος 2013) όπου καθιερώθηκε για μαζική εφαρμογή μισθός “όχι παραπάνω από” ακόμα χαμηλότερα απ’ τον υποτιθέμενο (πια) κατώτατο (βασικό) μισθό.
Κάθε ένα απ’ αυτά τα χρονικά - πολιτικά σημεία συμπύκνωσης της θεσμικά κατοχυρωμένης υποτίμησης θα έπρεπε να έχουν γίνει μέτωπα όξυνσης της σύγκρουσης. Της σύγκρουσής μας με τα αφεντικά και τις πολιτικές βιτρίνες τους. Αυτό δεν έγινε. Συνεπώς, κάθε απουσία σθεναρής σύγκρουσης προετοίμαζε το έδαφος για το επόμενο κρατικό βήμα. Η σχεδόν τετράχρονη πορεία δημιουργίας της θάλασσας των εργαζόμενων φτωχών στην ελλάδα μπορεί και πρέπει να εννοηθεί σαν το οικονομικό και πολιτικό “ισοδύναμο” της μακρόχρονης ήττας / εθελοδουλειάς μας, σαν σύγχρονης εργατικής τάξης.
Δεν τα θυμίζουμε αυτά για να ταΐσουμε τα θηρία της μιζέριας και της κακομοιριάς, του είδους “ε, αφού την πατήσαμε ας βγάλουμε τώρα τον σκασμό!” Τα θυμίζουμε με την (μάταιη;) πρόθεση για ξεκαθαριστεί το πως έγινε δυνατό να λείπουμε, σαν έστω μειοψηφικό αλλά αυτο-οργανωμένο, αποφασισμένο και μαχητικό τμήμα της τάξης μας, απ’ όλα αυτά τα “ραντεβού με την ιστορία”.
Έγινε γιατί παραμένουμε πάντα βυθισμένοι / ες στην απώθηση του συγκεκριμένου και του απτού μέσα σ’ αυτό που είναι η πραγματικότητα των ταξικών σχέσεων εξουσίας και υποτέλειας. Μικροαστικοποιημένη και θεαματικοποιημένη ακόμα σε πολύ μεγάλο βαθμό η τάξη μας, απωθεί την κατανόηση και την αντιμετώπιση τέτοιου είδους συγκεκριμένων μετώπων, και “διαφεύγει” προς αφηρημένες, ιδεολογικές, μεταφυσικές και διαστρεβλωτικές “πολιτικές γενικεύσεις” υποτιθέμενων “γενικών αναμετρήσεων”. Που μπορούν να ονομάζονται “ανατροπή”, “επανάσταση” ή οτιδήποτε παρόμοιο - και στην πράξη είναι κουκιά σε κάλπες. Το ότι τα κόμματα και τα κομματίδια εκμεταλλεύονται και αναπαράγουν προς όφελός τους (και προς όφελος του συστήματος) αυτήν την απώθηση / φυγή προς το υπερπέραν είναι αναμενόμενο.
Φαίνεται υποχρεωτικό ότι δεν πρόκειται να ανατιμηθούμε ουσιαστικά από “μισθολογική” άποψη εάν πριν και παράλληλα δεν ανατιμηθούμε συνειδησιακά και οργανωτικά. Μια ιστορική διατύπωση αυτής της συνειδητοποίηση είναι κι αυτή:

Η παράδοση των καταπιεσμένων μας διδάσκει ότι η "κατάσταση έκτακτης ανάγκης" που ζούμε τώρα δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας. Πρέπει να κατορθώσουμε να συλλάβουμε την ιστορία έχοντας αυτή την επίγνωση... 

Walter Benjamin, Πάνω στην έννοια της ιστορίας - Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας, θέση VIII.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Το “κεπε” είναι μάλλον το παλιότερο επίσημα καθεστωτικό think tank στα μέρη μας. Το ίδρυσε το 1959 ο τότε πρωθ. Καραμανλής ο Α. Και μια χαριτωμένη ιστορική λεπτομέρεια: πρώτος πρόεδρος και επιστημονικός διευθυντής του, απ’ το 1960 ως το 1964, κατ’ επιλογή του Καραμανλή του Α, ήταν ο Αντρέας Παπαντρέου (καθηγητής τότε στο Berkley)...
[ επιστροφή ]

2 - Το ράδιο 30/900 (τεύχος 8, Δεκέμβρης 2013 - Γενάρης 2014) γράφει (για παράδειγμα) επ’ αυτού:

... Το δημόσιο (ή οποιαδήποτε επιχείρηση) χρησιμοποιεί “δανεικούς” ή “νοικιασμένους” εργαζόμενους... Υπάρχουν δύο τρόποι μέσω των οποίων συμβαίνει αυτό την τελευταία εικοσαετία στην ελλάδα: Πρώτον, ο λεγόμενος “γνήσιος δανεισμός εργαζόμενων”. Θεωρητικά, στην περίπτωση αυτή, εργαζόμενοι σε μια χ επιχείρηση παραχωρούνται για σύντομο χρονικό διάστημα σε μια ψ επιχείρηση, με δεδομένο ότι αυτές οι επιχειρήσεις είναι γενικά συνδεδεμένες και συνεργαζόμενες (π.χ. ανήκουν στον ίδιο όμιλο). Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 αυτή η πρακτική χρησιμοποιείται κυρίως σε τράπεζες, με πρωτεργάτη της εθνική τράπεζα. Στην πράξη εμφανίζονται θυγατρικές εταιρείες του μεγάλου ομίλου, πολλές φορές εταιρείες - μαϊμού, που προσλαμβάνουν εργαζόμενους για να τους δανείσουν στη συνέχεια στον μεγάλο όμιλο. Το αποτέλεσμα είναι (κι αυτό αποτελεί συνηθισμένη κατάσταση στις τράπεζες και όχι μόνο) μέσα στον ίδιο χώρο να δουλεύουν άνθρωποι, για μήνες ή για χρόνια μαζί, που ο καθένας δουλεύει για διαφορετικό εργοδότη. Έτσι πληρώνονται διαφορετικά, έχουν διαφορετικά ωράρια, διαφορετικές συμβατικές υποχρεώσεις... Εννοείται ότι οι “δανεικοί” υπάλληλοι βρίσκονται σε πολύ χειρότερη μοίρα από τους μόνιμους....

[ επιστροφή ]

3 - Κάποτε οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα έπαιρναν απ’ το ικα, ανά τακτά διαστήματα, μια βεβαίωση ότι έχουν πληρωθεί τα ένσημα. Όχι πια. Το ικα “ξέρει” - αλλά όχι ο μισθωτός. Στην πιο σχολαστική περίπτωση πρέπει να πηγαίνει να στήνεται μια φορά τον μήνα για να μάθει αν ο εργοδότης του έχει πληρώσει. Στην πιο συνηθισμένη θα μάθει ότι “έχασε τα ένσημα” μετά από χρόνια...
[ επιστροφή ]

4 - Μόλις ο κύριος κράτος είπε, με το γνωστό ναπολεόντιο ύφος, ότι θα “κτυπήσει την ανασφάλιστη εργασία” και θα ρίξει τα συνεργεία του στις πιάτσες, έγινε το θαύμα: η μαύρη δουλειά σχεδόν εξαφανίστηκε! Τι μαγικό έγινε; Κάτι πολύ απλό. Οι εργοδότες, υποθέτοντας (και σωστά) ότι δεν πρόκειται να ελέγχονται κάθε μέρα, “ασφάλισαν” τους μαύρους εργάτες / εργάτριές τους για μία (1) ημέρα την εβδομάδα ή και μία (1) ημέρα τον μήνα... Σκέφτηκαν: όποτε και να έρθει ο έλεγχος, όποιον και να βρει στο μαγαζί, θα πω “μα να, σήμερα είναι η ημέρα που δουλεύει αυτός / αυτή”. Απλό; Σατανικά απλό;
[ επιστροφή ]