Θα γίνουμε λαϊκιστές, αλλά άμα την γυρίσει κανείς ανάποδα πόσα νοσοκομεία θα πέσουν από μέσα;

ατσάλι, χρήμα, και εθνικό συμφέρον
(στη σκιά του Άκη)

Η έκθεση δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα: τον περασμένο Απρίλιο. Από ένα ολλανδικό αντιπολεμικό σχήμα, που μελετάει σταθερά εδώ και χρόνια την πρόοδο του ευρωπαϊκού “στρατοβιομηχανικού συμπλέγματος”. Τίτλος: όπλα, χρέος και διαφθορά: οι στρατιωτικές δαπάνες και η κρίση της ε.ε. Παρ’ ότι είναι εύκολο να την βρει κανείς ολόκληρη, στο internet, στην ελληνική δημοσιότητα ελάχιστα έφτασαν. Ελάχιστα και γενικόλογα. Ίσως επειδή η έρευνα έχει χωριστά “εθνικά” κεφάλαια· και η ελληνική περίπτωση θα μπορούσε να δημιουργήσει κακούς συνειρμούς.
Τα πολύ βασικά, φυσικά, δεν είναι άγνωστα. Σε σχέση με το αεπ του το ελληνικό κράτος έχει υπάρξει απ’ τους μεγαλύτερους “καταναλωτές / αγοραστές” όπλων και οπλικών συστημάτων εδώ και 40 χρόνια, δαπανώντας (σαν ποσοστό επί του αεπ) διπλάσια ποσά απ’ τον ευρωπαϊκό μέσο όρο: ένα 6% του αεπ τις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80, και ύστερα, στο 3% του αεπ τα πρώτα χρόνια των ‘00s. Υπάρχουν υπολογισμοί που δείχνουν ότι αν αθροιστούν οι στρατιωτικές δαπάνες της Αθήνας τις 4 τελευταίες δεκαετίες, βγάζουν ένα νούμερο ίδιο με το περιβόητο δημόσιο χρέος.
Σε απόλυτα μεγέθη το στρατιωτικό τμήμα του κρατικού προϋπολογισμού κτύπησε ταβάνι το 2009, φτάνοντας στα 7,2 δισ. ευρώ. Σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου, και ενώ άλλα κράτη μείωναν τους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς τους, η μείωση του ελληνικού ήταν οριακή, και απ’ το 1993 και μετά τα μεγέθη άρχισαν να ξαναμεγαλώνουν, με ακόμα μεγαλύτερη ταχύτητα απ’ το 2004 και ύστερα. Το 2006 το χρέος υφιστάμενων συμβολαίων αγοράς όπλων είχε φτάσει στα 9,5 δισ. ευρώ.

Στην μιλιταριστική και σωβινιστική ρητορική, όλα αυτά είναι απαραίτητα εξαιτίας του “εξ ανατολών κινδύνου”... Παρ’ όλα αυτά η Αθήνα κατάφερε να “πάρει κεφάλι” απ’ τον “προαιώνιο εχθρό” και στη διεθνή κατάταξη. Στη δεκαετία του 1990 το ελληνικό κράτος ήταν ο 7ος στην παγκόσμια λίστα εισαγωγέας όπλων και συναφών ειδών, ενώ το τουρκικό κράτος ήταν το νούμερο 1: γινόταν και ο πόλεμος στο κουρδιστάν. Την δεκαετία του ‘00 όμως, η Αθήνα ανέβηκε στην 4η θέση, ενώ η Άγκυρα έπεσε στην 6η: σημαντικό ρόλο παίζει και η “άνθηση” του εγχώριου (τουρκικού) στρατοεπιχειρηματικού συμπλέγματος.
Οι μεγαλύτεροι πωλητές όπλων στον ελληνικό στρατό, απ’ το 1990 ως το 2011, σύμφωνα με στοιχεία της έκθεσης (τα ποσά σε δολάρια και σε σταθερές τιμές του 1990) ήταν:
- οι ηπα (10,245 δισεκατομμύρια)·
- η γερμανία (5,075 δισεκατομύρια)·
- η γαλλία (1,788 δισεκατομμύρια)·
- η ολλανδία (1,535 δισεκατομμύρια)·
- η ρωσία (1,18 δισεκατομμύρια).
Συνολικά, αυτήν την εικοσαετία, έκλεισαν συμβόλαια 21,515 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Σε ότι αφορά την ενδο-ευρωπαϊκή κατανομή, για την περίοδο 2007 - 2011, η έκθεση δείχνει κάτι απροσδόκητο: ο καλύτερος προμηθευτής για την Αθήνα αυτήν την περίοδο δεν ήταν το Βερολίνο, αλλά το Παρίσι:
- η γαλλία έκλεισε εξαγωγές στην ελλάδα 4,052 δισ. ευρώ·
- η γερμανία έκλεισε εξαγωγές στην ελλάδα 176 εκατ. ευρώ·
- η ισπανία 111 εκατ. ευρώ·
- η ιταλία 77 εκατ. ευρώ·
- η ολλανδία 62 εκατ. ευρώ.
Το σύνολο των εξαγωγών όπλων απ’ την (υπόλοιπη) ε.ε. προς την Αθήνα στο διάστημα 2007 - 2011 ήταν 4,499 δισ. ευρώ.
Η “γαλλική προτίμηση” της Αθήνας (περίπου το 90% των παραγγελιών απ’ το 2007 ως το 2011) πρέπει να ληφθεί υπ’ όψη σε διάφορες προεκτάσεις της. Γιατί το μεγαλύτερο μέρος των συμβολαίων έγινε μετά την επίσημη αναγνώριση της ελληνικής κρίσης: το 2010, χρονιά που όλοι θυμούνται ότι “ήρθε το καταραμένο δντ στην ελλάδα”, κλείστηκαν συμφωνίες αγοράς γαλλικών όπλων απ’ την Αθήνα αξίας 876 εκατομμυρίων ευρώ, όταν το σύνολο των ευρωπαϊκής προέλευσης οπλικών αγορών ήταν 1 δισ. ευρώ. Και ήταν στις αρχές του 2013 που ο γάλλος υπ.αμ. Jean-Yves Le Drian συζήτησε στην Αθήνα, με τον έλληνα υπ.αμ. Π. Παναγιωτόπουλο, τις λεπτομέρειες για ένα συμβόλαιο ενοικίασης δύο φρεγατών fremm γαλλικής κατασκευής. [1] Επιπλέον (και σύμφωνα με ορισμένες δηλώσεις εν αγνοία του επιτελείου του ναυτικού) το ελληνικό υπ.αμ. συζητάει την ενοικίαση 4 γαλλικών αεροπλάνων ναυτικής συνεργασίας. Επί τη ευκαιρία αυτών των ιδιαίτερα θερμών deal, ο γάλλος υπ.αμ. δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τον έλληνα ομολογό του για την συμμετοχή 4 ελλήνων αξιωματικών στην υπό γαλλική διεύθυνση εκστρατεία αποκατάστασης - της - τάξης στο Μάλι... [2]

Όταν οι δικαιολογίες περί “εξ ανατολών κινδύνου” δεν είναι πειστικές, οι ντόπιες πολιτικές βιτρίνες αφήνουν να εννοηθεί ότι, σχεδόν, “εκβιάζονται” να αγοράζουν όπλα, ειδικά τώρα, απ’ τους ευρωπαΐους πιστωτές / σωτήρες... Αυτός ο ισχυρισμός καταρρέει όμως απ’ την κατανομή των αγορών: δεν είναι το Βερολίνο αλλά το Παρίσι ο κυριότερος προμηθευτής, και μάλιστα με πολύ μεγάλη διαφορά απ’ τους υπόλοιπους. Είναι μήπως το Παρίσι ο αντίστοιχα πολύ μεγάλος εκβιαστής ή/και ο πολύ μεγάλος πιστωτής / σωτήρας και μας το κρύβουν;
Δεν υπάρχει, λοιπόν, κανένας ειδικός εκβιασμός και καμία επιπλέον “πίεση” πέραν των συνηθισμένων εμπορικών πρακτικών τέτοιου είδους, που συνοδεύονται και από διάφορα παράπλευρα “δωράκια”. Αλλά η επιλογή είναι στα χέρια του αγοραστή. Και η Αθήνα φαίνεται να έχει κάνει αθόρυβα μια κάποια “αναθέρμανση” του παλιού “ελλάδα - γαλλία - συμμαχία” των ‘70s, τώρα όμως σε διαφορετική συγκυρία.
Μπορεί τώρα να διακρίνει κανείς πιο καθαρά τα περί “συμμαχίας του ευρωπαϊκού νότου” (κάποτε υπό την ηγεσία από ειδικά κορυφαία στελέχη του συ.ριζ.α., εναντίον του ευρωπαϊκού βορρά. Προς το παρόν αυτή η συμμαχία φτάνει μέχρι την προτίμηση όπλων, που δεν είναι βέβαια του συ.ριζ.α., δεν είναι όμως και κόντρα σε έναν κυβερνητικό ρεαλισμό που φροντίζει στα σοβαρά τις συμμαχίες του. Υπάρχουν οπωσδήποτε αβεβαιότητες στη διεθνή σκηνή και στους ανταγωνισμούς εκεί. Ας πούμε λοιπόν, για να είμαστε δίκαιοι, ότι ο συ.ριζ.α. έχει αναλάβει το “ιδεολογικό” κομμάτι, και η παλιοκυβέρνηση το “πρακτικό”...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - To συγκεκριμένο είδος φρεγατών “πολλαπλών ρόλων” θεωρείται κατάλληλο για επιθέσεις μεγάλου βάθους εναντίον χερσαίων στόχων. Δεν είναι, λοιπόν, καν και καν “αμυντικό όπλο”, αλλά ξεκάθαρα επιθετικό - και ρίξτε μια ματιά στον χάρτη για να βρείτε που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί· ή να μαντέψετε τι φαντασιώνει το ελληνικό κράτος.
Κατά τα άλλα πρόκειται για πλοίο γαλλο-ιταλικού σχεδιασμού. Τα γαλλικά ναυπηγεία Armaris (των οποίων ιδιοκτήτης είναι η επίσης γαλλική DCNS) είχαν μια παραγγελία 17 τέτοιων κομματιών απ’ το γαλλικό υπ.αμ., όμως λόγω κρίσης η παραγγελία έπεσε στα 11 κομμάτια. Κατόπιν αυτού έψαχναν επειγόντως κάπου να πουλήσουν. Απ’ όλη την παγκόσμια αγορά ήταν η Αθήνα που ενδιαφέρθηκε να αγοράσει (κουβαρνταλίκια!) 4 φρεγάτες. Όμως τα οικονομικά ζόρια (και ο θυμός του Βερολίνου: δεν θα σας δανείζουμε για να αγοράζετε γαλλικές φρεγάτες!) έριξαν την παραγγελία στα 2 κομμάτια, “νοικιασμένα”.
[ επιστροφή ]

2 - Οι έλληνες καραβανάδες έχουν ενταχθεί στην γαλλική ιμπεριαλιστική εκστρατεία σαν, υποτίθεται, “εκπαιδευτές” του “καινούργιου μαλινέζικου στρατού”. Τα έχουμε ξανακούσει αυτά... Το βέβαιο είναι ότι ο γαλλικός στρατός δεν κρεμόταν απ’ την παρουσία τεσσάρων ελλήνων εκπαιδευτών. Συνεπώς; Πιο λογικό μας φαίνεται ότι το Παρίσι προσέφερε στην ΑΘήνα μια δυνατότητα κατασκοπείας στην υποσαχάρια αφρική, όχι τόσο επειδή θα υπάρξει άμεσο όφελος για την Αθήνα, αλλά επειδή είναι μια ακόμα χειρονομία γαλλοελληνικής φιλίας...
[ επιστροφή ]