αμερικανικά κόλπα

Υπάρχουν αρκετοί που από έναν συνδυασμό άγνοιας, κουτοπονηριάς και ρηχού “αντιευρωπαϊσμού” (τον οποίο πάντως μοστράρουν για “εθνική απελευθέρωση” έως και επανάσταση) θεωρούν ότι οι ηπα έχουν χειριστεί και αντιμετωπίσει την κρίση “πολύ πιο σωστά” απ’ ότι οι παλιογερμανοί και οι φίλοι τους. Κάποιοι ανάμεσά τους το πηγαίνουν ακόμα μακρύτερα, υποστηρίζοντας ούτε λίγο ούτε πολύ ότι η Ουάσιγκτον εφαρμόζει “κεϋνσιανές πολιτικές”.
Το έχουμε πει, θα το ξαναπούμε: οι αμερικανικές κυβερνήσεις τυπώνουν δολάρια με τον τόνο, δολάρια που εάν “έπεφταν” στην εσωτερική τους αγορά, με την μορφή μαζικών δημόσιων επενδύσεων, αυξήσεων σε μισθούς άμεσους και έμμεσους, κλπ, θα προκαλούσαν πολύ μεγάλο πληθωρισμό. Το γεγονός ότι συνυπάρχουν και τα δύο, και μαζική εκτύπωση “νέου χρήματος” (απ’ το πουθενά) και αρκετά χαμηλός πληθωρισμός, οφείλεται στο γεγονός ότι αυτά τα δολάρια εξάγονται. Κι αυτό, με την σειρά τους, έχει άμεση σχέση με το πως δουλεύει στο οικονομικό του σκέλος ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός.
Η “αποκάλυψη” που ακολουθεί έγινε πριν σχεδόν δύο χρόνια (τον Ιούλιο του 2011), είναι δηλαδή “παλιά”. Έχει όμως διδακτική αξία, γιατί είναι καραμπινάτο παράδειγμα του ποια είναι η αμερικανική διαχείριση της κρίσης. Τον Ιούλιο του 2011 λοιπόν η κεντρική αμερικανική τράπεζα αναγκάστηκε (ύστερα από απαίτηση του πρακτορείου bllomberg και δικαστική διαταγή με βάση τους νόμους περί “ελεύθερης πληροφόρησης”) να παρουσιάσει διάφορα διαβαθμισμένα έγγραφά της, απ’ όπου προέκυπτε ότι απ’ τα τέλη του 2008 και μετά είχε δώσει κρυφά δάνεια ύψους 16 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (ναι, σωστά διαβάσατε το νούμερο) στις μεγαλύτερες αμερικανικές τράπεζες. [1] Τα δάνεια αυτά όχι μόνο έμειναν κρυφά απ’ την αμερικανική δημοσιότητα (την περίοδο μετά την κατάρρευση της lehman borthers υπήρξαν άλλα κρατικά και ανακοινωμένα “προγράμματα διάσωσης” των ίδιων τραπεζών), αλλά και απ’ τους περισσότερους μετόχους των τραπεζών.
Ως εδώ θα σκεφτεί κανείς “Γιάννης κερνάει - Γιάννης πίνει”. Όμως αυτά τα τεράστια δανεικά ποσά θα έπρεπε οι τράπζες να τα επιστρέψουν στη fed - και πως θα το κατάφερναν αφού ήταν επίσης χρεωκοπημένες; Αυτό είναι το δεύτερο σκέλος: μ’ αυτό το χρήμα οι συγκεκριμένες τράπεζες, μέσω διάφορων θυγατρικών, funds και λοιπά στα οποία συμμετέχουν, ξεχύθηκαν στην παγκόσμια αγορά διάφορων “περιουσιακών στοιχείων”, συμπεριλαμβανομένων χρεωκοπημένων ή με χρέη επιχειρήσεων. Με διάφορα λογιστικά κόλπα, με υπερτιμολογήσεις, ή με απλούς εκβιασμούς, κατάφερναν το χρήμα που έδιναν για τις εξαγορές να επιστρέφει στα ταμεία τους (σαν καταθέσεις ή με άλλους τρόπους) και, στο τέλος του κύκλου, επέστρεφαν στην fed τα δάνεια. Εν τω μεταξύ όμως, μ’ αυτόν τον τρόπο, είχαν βάλει στο χέρι πολλά, μεγαλώνοντας θεαματικά τα “ενεργητικά” τους.
Με δυο λόγια η fed χρηματοδότησε μαζικά και κρυφά την ακόμα μεγαλύτερη ιμπεριαλιστική επέκταση του αμερικανικού χρηματοπιστωτισμού και των συμμάχων του, μέσα (και χάρη) στους παγκόσμιους κλυδωνισμούς που προκαλούσε η κρίση αυτού ακριβώς του χρηματοπιστωτισμού! Από καπιταλιστική άποψη δεν είναι καθόλου παράλογο· είναι η τακτική “ακόμα μεγαλύτερη φωτιά για να αντιμετωπιστεί η φωτιά - αρκεί οι τελικοί κερδισμένοι να είμαστε εμείς”. Όμως είναι φανερό πως οτιδήποτε άλλο συμβαίνει στην επικράτεια των ηπα και πουλιέται σαν “διαχείριση της κρίσης χωρίς λιτότητα (....)” είναι απλά και μόνο τα ψίχουλα που περισσεύουν απ’ την κεντρική αμερικανική καπιτλαιστική τακτική, που εφαρμόζεται εκτός συνόρων, με όπλο τη διεθνή χρήση του δολαρίου.

Είναι δύσκολο να φανταστούμε από ποιά άλλη θέση θα υποστήριζε κανείς “αυτό, αυτό, αυτό είναι το σωστό” εκτός απ’ τον ξεκάθαρο φιλοαμερικανισμό. Ενδεχομένως να εφαρμοζόταν και στην ευρώπη ακριβώς το ίδιο κόλπο και στην ίδια έκταση (κάτι που θα έφερνε τον επόμενο γύρο του 4ου παγκόσμιου πολύ κοντύτερα) εάν η νομισματική ένωση ήταν και πολιτική ένωση, ένα δηλαδή υπήρχε μια ομοσπονδιακή εξουσία ανάλογη της αμερικανικής. Αλλά δεν υπάρχει - αυτό είναι (ή ήταν;) άλλωστε η πρώτη επιδίωξη του γερμανικού ιμπεριαλισμού και των στενών συμμάχων του. Κι αν η ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα έσπρωχνε τέτοια ποσά, κάτω απ’ το τραπέζι, προς επιλεγμένες τράπεζες διάφορων ευρωπαϊκών σημαιών, το “σκάνδαλο” δεν ήταν στενά οικονομικό / τραπεζικό όπως συνέβη στις ηπα μετά την αποκάλυψη των κρυφών δανεισμών / χρηματοδοτήσεων. Θα γινόταν ακαριαία πολιτικό: γιατί (να τα πάρει) η τάδε γερμανική, ή ολλανδική, ή αυστριακή τράπεζα και όχι η τάδε γαλλική, ιταλική ή ισπανική; Κ.ο.κ.
Όταν οι αμερικάνοι υπ.οικ. παίρνουν το καλοκάγαθο ύφος του φιλάνθρωπου και δίνουν συμβουλές στους ευρωπαίους (και ειδικά στον Σόιμπλε) δεν το κάνουν βέβαια από αγάπη στους εργάτες της ευρώπης! Κάνουν δημόσιες σχέσεις αφού ξέρουν καλά τις αιτίες του διαφορετικού (ευρωπαϊκού) χειρισμού, που βέβαια έχει παρόμοιο τελικό στόχο, και γι’ αυτό είναι αντίπαλος. Κάνουν δημόσιες σχέσεις εν μέσω ενός παγκόσμιου πολέμου, που γίνεται στη βασική ταξική του διάσταση πολύ πιο αισθητός στην ε.ε. παρά στις ηπα, και άρα προσφέρει στην Ουάσιγκτον (ως τώρα) την δυνατότητα να “πουλάει φιλοκοινωνική μούρη”. Απ’ την άλλη μεριά η όξυνση των ταξικών αντιθέσεων στις ηπα δεν φτάνει ως τα μέρη μας - είναι προφανής ο τρόπος της “σιωπής ασυρμάτου” και οι αιτίες της.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1 - Η citigroup είχε πάρει 2,5 τρισ. δολάρια· η morgan stanley 2,04 τρισ.· η merill lynch 1,9 τρισ.· και η bank of america 1,3 τρισ. Άλλα 3 τρισ. δολάρια σε κρυφά δάνεια πήγαν σε “φιλικές” τράπεζες σ’ όλη την ευρώπη και την ασία.
[ επιστροφή ]