Που είσαι νιότη που ‘λεγες πως θα γινόμουν άλλος

είναι μερικές φορές που πετυχαίνει...

Απ’ την μια δεν ανήκουμε σ’ αυτήν την (ας την πούμε έτσι) μόδα αναζήτησης αυτο-διαχειριστικών λύσεων μέσα στην κρίση... Απ’ την άλλη δεν μπορούμε παρά να παραδεχτούμε, μας αρέσει - δεν μας αρέσει, ότι υπάρχει μια ορισμένη “ζήτηση” για το θέμα. Οπότε, τολμάμε να προσφέρουμε μια μικρό κομμάτι θεωρίας, μικρό αλλά χορταστικό πιάτο “τροφής για σκέψη”, που - υποθέτουμε - θα συγκινήσει αρκετούς απ’ τους ενδιαφερόμενους. Αν κάποιος είναι κακοπροαίρετος του επιτρέπουμε να σκεφτεί ότι “το κάνουμε για να πουλήσουμε”: είναι αλήθεια ότι θα δεκαπλασιάσουμε την κυκλοφορία του Sarajevo άμα καταφέρουμε να εξασφαλίσουμε μόνιμη συνεργασία με σπινθηροβόλα πνεύματα σαν το παρακάτω.
Πάμε λοιπόν:

Η επικαιρότητα της αυτοδιαχείρισης
... Διαμορφώνεται η δεύτερη τεχνολογική επανάσταση, που θα είναι ίσης και ίσως μεγαλύτερης σημασίας με εκείνη του 19ου αιώνα, που ονομάστηκε Βιομηχανική. Πρόκειται για την επανάσταση της κυβερνητικής. Ο άνθρωπος είναι πια σε θέση να ελέγξει ένα τεράστιο αριθμό πληροφοριών σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Και η νέα αυτή πραγματικότητα, μαζί με την εξέλιξη των τηλεπικοινωνιών, δημιουργεί τρομακτικές απειλές συγκέντρωσης της εξουσίας αλλά και υπέροχες ελπίδες απελευθέρωσης του ανθρώπου από τα δεσμά της αποθήκευσης γνώσης. Όπως η ατμομηχανή απελευθέρωσε μεγάλες ποσότητες μυϊκής δύναμης, έτσι και οι εφαρμογές της ηλεκτρονικής είναι δυνατό να απελευθερώσουν τεράστιες ικανότητες πνευματικής δημιουργίας.
Μπροστά σ’ αυτούς τους καταναγκασμούς και σ’ αυτές τις δυνατότητες, και με δεδομένη τη χρεωκοπία και της μεταρρύθμισης του φιλελεύθερου αστικού κοινωνικού συστήματος (που τελικά διευκολύνει την αναπαραγωγή του με διευρυμένες και οξυμένες αντιθέσεις) αλλά και της κρατικής ταξικής κοινωνίας που στηρίζεται στη διαστροφή και στην καπηλεία των ιδανικών του σοσιαλισμού, τα αυτοδιαχειριστικά πειράματα όχι μόνο είναι ευκταία αλλά φαίνονται όλο και περισσότερο σαν ο μόνος δρόμος για την πρόοδο της ανθρωπότητας.
Γιατί η πρόοδος είναι η προϋπόθεση της επιβίωσης. Αν δεν απελευθερωθεί ο άνθρωπος, ό,τι μέχρι σήμερα συγκροτεί τον πολιτισμό του θα καταστραφεί από τις τρομακτικές εκείνες δυνάμεις που ο ίδιος δημιούργησε: είτε απότομα από ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα είτε βαθμιαία από την εξόντωση της φύσης. Και η πρόοδος αυτή, όπως μας δείχνει πια η συμπυκνωμένη ιστορική πείρα των δύο τελευταίων αιώνων, δεν μπορεί να στηριχτεί αλλού παρά στην ξεχασμένη βασική αρχή του σοσιαλισμού: τη βαθμιαία συρρίκνωση του κράτους, και την υποκατάστασή του από αποκεντρωμένες κοινότητες παραγωγών που θα αυτοδιαχειρίζονται ένα όλα και μεγαλύτερο αριθμό από τις υποθέσεις που τους αφορούν.
Έτσι, και η κοινωνική πόλωση που δημιουργεί η ποσοτική συσσώρευση αντικειμένων είναι δυνατό να αντικατασταθεί από την ευημερία που θα προκαλούν οι εξισωτικές ανταλλαγές μιας νέας ποιότητας ανθρώπινων υπηρεσιών, και η πληροφόρηση να είναι στη διάθεση πολλών μικροκέντρων αποφάσεων, να αποδεσμεύει αντί να υποδουλώνει.
Η αυτοδιαχείριση είναι σήμερα όχι μόνο όσο ποτέ άλλοτε επιθυμητή, αλλά σαφέστατα πια και ο μόνος πρακτικός, ο μόνος πραγματικά “υπαρκτός” δρόμος για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό.

Βάλσαμο για την καρδιά των ταραγμένων καιρών, δεν συμφωνείτε; Με την σωστή αναλογία οικολογίας και αντικαπιταλισμού, με σφριγηλή αισιοδοξία για τον αναγκαίο “σοσιαλιστικό μετασχηματισμό”, και - φυσικά - με γενναίο αντικρατισμό. Τι άλλο (να) θέλουμε πια;
Πού, πότε, από ποιον όλα αυτά τα σπουδαία; Σημειώστε. Περιοδικό αντιθέσεις, τεύχος 9· δεν σας θυμίζει κάτι (λογικό...). Χρονολογία: Απρίλης - Μάης 1982 (σωστά διαβάσατε, χίλια εννιακόσια ογδόντα δύο)· χμμμμ.... λίγο μπαγιάτικο, ε; Συγγραφέας; Σηκωθείτε όρθιοι / όρθιες εάν κάθεστε: and now, ladies and gentlemen, mr Theodoros Pagalos! Yeah, ναι, αυτός: μόλις διαβάσατε (και απολαύσατε, και συμφωνήσατε σε) τμήμα ενός νεανικού γραπτού (early writing) του ανθρώπου που σίγουρα σκλάβωσε την μνήμη σας με το σοφό “μαζί τα φάγαμε”!
Κι όμως. Ο Θ. Πάγκαλος θα έπρεπε να έχει μείνει στην ιστορία για μια άλλη σπουδαία ρήση του. Η γερμανία είχε δηλώσει εκεί στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ‘90, όταν “το όνομά μας ήταν η ψυχή μας” (και το κράτος της μακεδονίας το ορεκτικό μας) είναι γίγαντας με μυαλό νάνου! Ποιός άλλος ευρωπαίος πολιτικός έπεσε ποτε, με 7 μόνο λέξεις, τόσο “μέσα” στις 4 πρώτες και τόσο “έξω” στις 3 υπόλοιπες; Και ποιός υπουργός ευρωπαϊκής κυβέρνησης προκάλεσε ποτέ διπλωματικό επεισόδιο μιλώντας για “νάνους” χωρίς Κοκκινοσκουφίτσα;
Ας είναι. Σας βοηθάμε, απλά, να καταλάβετε: το “μαζί τα φάγαμε” θα μπορούσε να είναι απλά το τέλος του δρόμου της “υπαρκτής αυτοδιαχείρισης”. Με όρους κράτους και προσόδων. Σε τελευταία ανάλυση, είναι πίσω απ’ το “αυτο” της αυτοδιαχείρισης που κρύβονται όλοι οι μικροί και μεγάλοι δαίμονες.