spirit

Ποιοί είναι οι σύγχρονοι εργάτες, ποιές είναι οι σύγχρονες εργάτριες; Πως προσδιορίζεται πρακτικά, υλικά, αλλά και θεωρητικά η σύγχρονη εργατική τάξη; Γιατί ελάχιστοι / ελάχιστες αντιλαμβάνονται εαυτούς / εαυτές σαν αυτό που πράγματι είναι, με όλες του τις δυνατότητες;
Τα ζητήματα αυτά περιλαμβάνονται σταθερά στις σελίδες του Sarajevo - κι ακόμα σημαντικότερο στις αναλύσεις και στις πρακτικές της συνέλευσης του πλάνου 30/900. [1] Δεν πρόκειται για “φιλοσοφικά” θέματα, όπως προσπαθούν να τα αντιλαμβάνονται και να τα διαχειρίζονται διάφοροι λούμπεν διανοούμενοι, και διάφοροι επιτήδειοι κομματικοί, μικροαστοί ή μεσοαστοί. Αφορούν την καθημερινή ζωή μας.
Μας στάλθηκε από φίλο του Sarajevo το δίπλα κείμενο / παρουσίαση μιας ορισμένης άποψης περί σύγχρονης εργατικής τάξης. Το αναδημοσιεύουμε επειδή το βρήκαμε ενδιαφέρον: και για τις βασικές αντιρρήσεις μας (που θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια) αλλά και για την τολμηρή επιλογή του αρθρογράφου να αναζητήσει μέσα στο περίγραμμα των ηλεκτρονικών “κοινωνικών δικτύων” την συνάφεια με την εργασία. Προσφέρεται (το συγκεκριμένο κείμενο) για “χρήσιμες διαφωνίες” απ’ τη μεριά μας - πράγμα σπάνιο έτσι που καλπάζει γενικά η βλακεία.

οι εργάτες του facebook, οι απλήρωτοι
του twitter, οι επισφαλείς του youtube

Τι ακριβώς πουλάει το facebook; Τι ακριβώς πουλάει το twitter; Tι ακριβώς πουλάει το youtube;

Ας δώσουμε ένα παράδειγμα: Θέλω να ανεβάσω ένα βίντεο για την αντιφασιστική μοτοπορεία του Νοεμβρίου. Αυτό σημαίνει ότι έχω τραβήξει το υλικό που θα χρησιμοποιήσω με μια κάμερα που αγόρασα και για να το κάνω αυτό ξόδεψα κάποιες ώρες από τον “ελεύθερο” (τα εισαγωγικά θα εξηγηθούν παρακάτω) χρόνο μου για να βρίσκομαι επί της Στουρνάρη, από όπου και θα ξεκινούσε η μοτοπορεία. Επίσης για την απόκτηση της κάμερας ξόδεψα ένα χ χρηματικό ποσό που αναλογούσε σε συγκεκριμένο αριθμό εργατοωρών για τις οποίες πληρώθηκα από την εργασία μου σύμφωνα με ότι ορίζει η συλλογική σύμβαση εργασίας του κλάδου στον οποίο ανήκω.

Αφού λοιπόν έχω τραβήξει το υλικό, πρέπει να πάω σπίτι, να κάτσω μπροστά στον υπολογιστή ο οποίος αποκτήθηκε με τον ίδιο τρόπο όπως και η κάμερα  (αν και λόγω διαφοράς στην τιμή μονάδας ανάμεσα στις δύο συσκευές, για τον υπολογιστή χρειάστηκε και να χρεωθώ, αλλά δεν είναι το χρέος το θέμα μου τώρα) και να περάσω το υλικό στον υπολογιστή για την περαιτέρω επεξεργασία του ώστε να του δώσω την τελική μορφή ενός ολοκληρωμένου βίντεο που θα ανέβει στο youtube. Αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς να ξοδέψω έναν συγκεκριμένο αριθμό ωρών από τον “ελεύθερο” χρόνο μου στο σπίτι. Σε αυτό το χρόνο πρέπει να υπολογιστεί ο χρόνος και η διανοητική εργασία μου για την κατανόηση της λειτουργίας ενός υπολογιστή και την εκμάθηση του εξειδικευμένου προγράμματος δημιουργίας βίντεο. Ως γνωστόν στον καπιταλισμό “ο χρόνος είναι χρήμα”. Έτσι λοιπόν από την αρχή της βιντεοσκόπησης έως και τη στιγμή που το βίντεο θα ανέβει στο youtube καταναλώνω χρόνο, χρήμα και προσωπική εργασία, κυρίως διανοητική για να παράξω ένα τελικό αποτέλεσμα.

Και αυτό ακριβώς είναι που πουλάνε τα social media. To παραγόμενο περιεχόμενο εκατομμυρίων ανθρώπων το οποίο το διαμοιράζονται αναμεταξύ τους.

Αν για παράδειγμα αφαιρούσαμε από το youtube τα βίντεο των χρηστών, σχόλια, οικογενειακές στιγμές, γάμους, διασκευές γνωστών ταινιών και τραγουδιών, δοκιμές μηχανημάτων, πολιτικό σχολιασμό, τρολιές, φάρσες, αναμνηστικά βίντεο από ταξίδια, καταγγελίες για αστυνομική βία, αγώνες ποδοσφαίρου, βίντεο με κόντρες αμαξιών, σπάνια ντοκιμαντέρ από κασσέτες vhs κτλ, τότε το μόνο που θα έμενε θα ήταν τα βίντεο των εταιριών. Όμως, τα βίντεο στο youtube είναι δισεκατομμύρια και ποτέ δεν πρόκειται να τα φτάσουν στον αριθμό τους οι εταιρίες παραγωγής ταινιών,μουσικής κτλ.

Για την ακρίβεια αυτή η “βιοποικιλότητα” χρηστών και περιεχομένου χρησιμοποιείται από τις εταιρίες ώστε να διαφημίζονται οι ίδιες μέσω των λειτουργιών δικτύωσης ή και δημιουργίας ταυτοτήτων ή τάσεων από τους ίδιους τους χρήστες. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το facebook και το twitter. Το μόνο που αλλάζει είναι η εξωτερική μορφή του περιεχομένου και το πως αυτό επικοινωνείται ή αν θέλετε καλύτερα “δικτυώνεται” στην εκάστοτε ψηφιακή πλατφόρμα που προσφέρουν οι εταιρίες.

Το διαδίκτυο λοιπόν βρίθει από αυτό που ονομάζουμε user generated content (UGC) δηλαδή το κοινωνικά δημιουργημένο περιεχόμενο των ίδιων των χρηστών. Οι εταιρίες ξέρουν πολύ καλά πως οι περισσότεροι από εμάς πλέον είμαστε οι ίδιοι παραγωγοί περιεχομένου, δηλαδή του πλούτου που παράγεται και θέλησαν να τον οικειοποιηθούν ως καπιταλιστικοί δεινόσαυροι που είναι. Αυτό ισχύει στην περίπτωση των πνευματικών δικαιωμάτων, της ανάλογης νομοθεσίας αλλά και των κινήσεων ενσωμάτωσης του UGC  από τις εταιρίες, ιδίως των Μ.Μ.Ε. με πρωτοπόρο το BBC  αλλά και το CNN.

Βέβαια τι θα μπορούσαμε να πουλήσουμε εμείς οι παραγωγοί περιεχομένου του ίντερνετ;

Μα τι άλλο εκτός από τις ζωές μας. Την φέρουσα ταυτότητα μας, είτε είμαστε αναρχικοί, νοικοκυρές, δεξιοί, ποδοσφαιρόφιλοι, φιλόζωοι, ποιητές ή γυμναστηριακοί, αυτό που στην ουσία παράγουμε είναι το άθροισμα των ζωών και των αναμεταξύ τους σχέσεων σε ένα προκαθορισμένο πακέτο το οποίο μπορεί να συσκευαστεί, να ταξινομηθεί και να χρησιμοποιηθεί από διαφημιστικές εταιρίες. Μετά έρχεται το google-adds να μας προβάλει τις ανάλογες διαφημίσεις σύμφωνα με τις προτιμήσεις του καθενός και φυσικά εκτός από την αγορά υπάρχουν και οι υπηρεσίες επιτήρησης και ελέγχου όπου και καταχωρούνται όλες οι.. επικίνδυνες πολιτικά για τον καπιταλισμό τάσεις.

Εξάλλου το να πουλάς τον εαυτό σου ως προϊόν στο διαδίκτυο δεν είναι και τίποτα μη αποδεκτό τη στιγμή που στην πραγματική “αγορά εργασίας” αυτό είναι ένα από τα κυρίαρχα ιδεολογήματα στους περισσότερους χώρους δουλειάς. Το “είμαι ο κύριος του εαυτού μου” ή το ” είμαι στέλεχος της εταιρίας” - ακόμα και αν είσαι κλητήρας - είναι η πιο ξεκάθαρη αναπαραγωγή της ιδεολογίας αυτών που πραγματικά είναι ”κύριοι” του εαυτού τους γιατί πολύ απλά έχουν το κεφάλαιο. Δηλαδή των αφεντικών.

Τι πιο φυσικό από τη μεταφορά αυτής της κυρίαρχης ιδεολογίας και σε ψηφιακή μορφή, έτοιμη, πακεταρισμένη, με μια καλή δόση ναρκισσισμού για πασπάλισμα στις “απόψεις” επί παντός επιστητού.

Το διαδίκτυο αποτελεί και αυτό, ένα πρώτης τάξης παράδειγμα για το πως η κυριαρχία του γενικού ανάλογου (χρήμα) βρίσκεται παντού. Από τα εξαφανισμένα εργασιακά δικαιώματα που κατακτήθηκαν τον περασμένο αιώνα, μέχρι τη φούσκα του χρέους και τον αποικισμό του ίδιου του χρόνου από τον καπιταλισμό με τη μορφή της πίστωσης, μέχρι το μηντιακό θέαμα και την παρηκμασμένη “δημόσια σφαίρα” που πλέον περιλαμβάνει από μαφιόζους μέχρι παιδεραστές και νεοναζί, κάθε πτυχή του κοινωνικού πεδίου διαμεσολαβείται από το χρήμα.

“Και που θέλεις να καταλήξεις;” θα ρωτήσει κάποιος; Σε καμιά περίπτωση δεν θα ήθελα να καταλήξω στο συμπέρασμα πως θα έπρεπε όλοι να γίνουμε κάποιου είδους ψηφιακού αναχωρητή που δεν χρησιμοποιεί το διαδίκτυο ή τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Απλά κάπου γίνεται βαρετό να διαβάζεις από εδώ και εκεί για το πως δεν υπάρχει εργατική τάξη και το πως όποιος μιλάει για την εργατική τάξη είναι κνίτης και μόνο.

Τη στιγμή μάλιστα που όλοι γεμίζουν το διαδίκτυο με περιεχόμενο από τον “ελεύθερο” χρόνο τους που μόνο ελεύθερος δεν είναι μιας και τον χρησιμοποιούν για να δίνουν εργατοώρες, κλικ και φυσικά κέρδη στις εταιρίες. Να γιατί εξάλλου το “ελεύθερο λογισμικό” πονάει τόσο πολύ τις εταιρίες, να γιατί πάνε να επιβληθούν καινούργιες κατασταλτικές νομοθεσίες σε όποιον αμφισβητεί την ψηφιακή ιδιοκτησία.

Είμαστε οι εργάτες του facebook, οι επισφαλείς του twitter, οι άνεργοι του youtube. Λόγω κρίσης αυτή ακριβώς η παρατήρηση έχει να κάνει και με το ψηφιακό κόσμο αλλά και με τον πραγματικό κόσμο της ανεργίας και της επισφάλειας.

Έχουμε παραχωρήσει το δικαίωμα στις εταιρίες να βγάζουν κέρδη με το αντάλλαγμα να δείχνουμε ο ένας στον άλλο τις ταυτότητες μας. Την ίδια στιγμή βέβαια οι υποδομές του διαδικτύου βασίζονται στην εργασία εκατομμυρίων ανθρώπων που κατασκευάζουν συσκευές σε γραμμές παραγωγής της Ασίας για ένα κομμάτι ψωμί στην κυριολεξία. Υπάρχουν και τα χειρότερα μην ξεχνιόμαστε. Αλλά είναι άλλο πράγμα να έχεις συνείδηση σε ποιο κόσμο ζεις και άλλο πράγμα να λες πως “έχουμε καπιταλισμό βέβαια αλλά η εργατική τάξη δεν υπάρχει”. Ναι προφανώς δεν υπάρχουμε “εμείς”. Υπάρχει μόνο οι εταιρίες, τα αφεντικά, οι κεφαλαιοκράτες αλλά με κάποιο “μαγικό” τρόπο… εμείς δεν υπάρχουμε.

Αυτά τα ολίγα και δεν ξέρω αν έγινα κατανοητός, απλά η συζήτηση περί εργατικής τάξης - και ύπαρξης της ή όχι – σε έναν κόσμο που οδεύει ολοταχώς προς τη φεουδαρχία Κράτους-Εταιρίας με Θεό την ανάπτυξη και στρατό την αστυνομία μου φαίνεται γελοία. Όχι μόνο υπάρχει η εργατική τάξη αλλά οδεύει ολοταχώς προς την επιστροφή στις δουλοπαροικίες. Και αυτό όχι μόνο στην Ασία της FoxCon αλλά και στην Ευρώπη των εκατομμυρίων ανέργων που ο επόμενος έξυπνος Φύρερ θα βάλει να δουλεύουν σε στρατόπεδα εργασίας, με αντάλλαγμα μια κρατική “προνοιακή” πολιτική στέγης και τροφής.

Και δεν νομίζω εκεί να έχει twitter. Και θα είναι και αργά για μεταμοντέρνες θεωρήσεις της πραγματικότητας από καθηγητές του “περίπου”.

Ρωτήστε τα αδέλφια μας εργάτες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Ελληνικού Κράτους αν έχουν ίντερνετ. Αλλά ξέχασα, αυτοί δεν είναι αδέλφια μας εργάτες, αφού εργατική τάξη δεν υπάρχει και εμείς έχουμε σφιχταγκαλιασμένη την άποψη μας μαζί με το πληκτρολόγιο που κατασκεύασε ένας ασιάτης υποαμειβόμενος σε γραμμή παραγωγής κάπου στην Ασία.

Και οι καπιταλιστές γελάνε τρίβοντας τα χέρια τους.

risinggalaxy

[ risinggalaxy.worldpress.com - 11 Δεκέμβρη 2012 ]

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1 - Δεν πρέπει να παραλείψουμε την δουλειά των μητροπολιτικών συμβουλίων για τις νέες εργατικές φιγούρες.
[ επιστροφή ]