Πάνω: δίνοντας μια καινούργια διάσταση στο “θα σας ταΐσουμε πτώματα”, ο ισραηλινός στρατός προσέφερε στους υπηκόους του ένα video με την στοχοποίηση και την δολοφονία του Jabari. Ένα video game...
Κάτω: η κηδεία του Jabari στη λωρίδα της Γάζας.

λίγος θάνατος ακόμα - στη λωρίδα της Γάζας

Ο “πόλεμος των 8 ημερών” στη λωρίδα της Γάζας, στο δεύτερο μισό του Νοέμβρη, προκάλεσε μεν - όσο συνεχιζόταν - ανησυχίες για ένα καινούργιο γύρο σφαγών, ανάλογο εκείνου της “επιχείρησης καυτό μολύβι” στα τέλη του 2008 και στις αρχές του 2009, αλλά τελικά θα ξεχαστεί γρήγορα. Σαν ένα ακόμα “αιματηρό επεισόδιο” στις επί δεκαετίες προσπάθειες του ισραηλινού κράτους να επιβληθεί στους (και να εξαφανίσει τους) απείθαρχους άραβες / παλαιστίνιους. Με απώλειες “μόνο” 160 στη Γάζα (και 5 ισραηλινούς) ασφαλώς η ισραηλινή επιχείρηση “αμυντικός πυλώνας” ήταν μια μικρή εκστρατεία. Ποιός κέρδισε - αν έχουν νόημα τέτοιες ερωτήσεις - σ’ αυτόν τον γύρο;
Κατ’ αρχήν μια υπενθύμιση. Σε σχέση με τα δεδομένα του τέλους του 2008 στην ευρύτερη περιοχή γύρω απ’ την Παλαιστίνη, σχεδόν όλα - εκτός απ’ τον ισραηλινό ρατσισμό / μιλιταρισμό - έχουν αλλάξει. Στην αίγυπτο η επανάσταση ανέτρεψε τον πολύτιμο σύμμαχο του Τέλ Αβίβ Μουμπάρακ, και τώρα πρόεδρος είναι ένα στέλεχος της μουσουλμανικής αδελφότητας - οργάνωσης μητρικής (και) της παλαιστινιακής Χαμάς. Στη συρία, ο βολικός εχθρός Άσσαντ μετράει μέρες, έχοντας βυθίσει την κοινωνία σ’ έναν αιματηρό εμφύλιο απ’ τον οποίο θα χρειαστούν χρόνια για να βγει. Στην ιορδανία το βασιλικό καθεστώς (φιλικό προς το Τελ Αβίβ) δεν βρίσκεται στα καλύτερά του, καθώς έχει να αντιμετωπίσει συχνές (και δυναμικές) διαδηλώσεις. Στην τουρκία, οι ισλαμοδημοκράτες έχουν ανακηρυχτεί σε προστάτες της παλαιστινιακής υπόθεσης και σε παράδειγμα προς μίμηση για τις μετεπαναστατικές κυβερνήσεις στην τυνησία και στην αίγυπτο. Επιπλέον, για τις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις, εκκρεμεί πάντα το ζήτημα της σφαγής στο Μavo Μarmara. Τέλος, η επιχείρηση “αμυντικός πυλώνας” εκτελέστηκε λίγο πριν απ’ την ημιαναγνώριση (στον οηε) του (χωρίς σύνορα και υπό κατοχή) “παλαιστινιακού κράτους” - ημιαναγνώριση που ήταν δεδομένη τώρα, αλλά που το 2000, σαν απειλή στο στόμα του τότε ζωντανού Γιασέρ Αραφάτ, είχε προκαλέσει οργισμένες δηλώσεις απ’ την Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ, έτσι ώστε να εγκαταλειφθεί (τότε) σαν ιδέα.
Δεν υπάρχει ένας μόνο τρόπος να εκτιμήσει το μιλιταριστικό Τελ Αβίβ αυτές τις αλλαγές. Η στρατηγική του δεν έχει αλλάξει - όχι φανερά τουλάχιστον. Όμως άλλη μια δόση “καυτού μολυβιού”, όσο κι αν ταιριάζει στα ήθη και τα έθιμα όχι μόνο της κυβερνώσας ελίτ αλλά και του μεγαλύτερου μέρους των υπηκόων του, θα στοίχιζε ίσως ακριβά στο ισραηλινό καθεστώς.

Η επίθεση άρχισε στις 14 Νοέμβρη με την στοχευμένη δολοφονία (με πύραυλο...) του νο 2 (και επιχειρησιακά νο 1) τoυ ένοπλου βραχίονα της Χαμάς στη Γάζα, τον Ahmed al-Jabari. Ο Jabari ήταν (και είναι) ένας ήρωας της παλαιστιναικής αντίστασης αφού, μεταξύ άλλων, ήταν επικεφαλής της παράτολμης επίθεσης που είχε πετύχει την απαγωγή του ισραηλινού στρατιώτη Gilad Schalit, μια ενέργεια που από συμβολική άποψη ήταν η μεγαλύτερη ήττα του ισραηλινού στρατού απ’ τους παλαιστίνιους. θεωρητικά ο Jabari ήταν πάντα στόχος. Όμως η δολοφονία του έγινε σε “ειδική στιγμή”. Με την μεσολάβηση ισραηλινών ειρηνιστών και του νέου αιγυπτιακού καθεστώτος βρισκόταν σε εξέλιξη “υπόγεια” διαπραγμάτευση μεταξύ Τελ Αβίβ και Χαμάς για μια μακρόχρονη εκεχειρία. Λίγες ώρες πριν την δολοφονία του ο Jabari (βασικό πρόσωπο της παλαιστινιακής διαπραγματευτικής ομάδας) είχε παραλάβει το τελευταίο ως εκείνη την στιγμή έγγραφο σχέδιο αυτής της υπό διαπραγμάτευση συμφωνίας. Το “μήνυμα” εκ μέρους του Τελ Αβίβ θα μπορούσε να είναι: καμιά εκεχειρία... Αλλά δεν ήταν ακριβώς έτσι...
Ήταν αναμενόμενο ότι ο ένοπλος βραχίονας της Χαμάς (και οι μικρότερες ισλαμιστικές οργανώσεις της Γάζας) θα απαντούσε στη δολοφονία του Jabari με ρουκέτες. Και ήταν επίσης αναμενόμενο ότι το ισραήλ θα έβρισκε την καλή ευκαιρία να βομβαρδίσει την Γάζα - ή και να εισβάλλει. Στην εξέλιξη του 8ήμερου πολέμου φάνηκε ωστόσο ότι το Τελ Αβίβ είχε πιο περιορισμένους στόχους. Ήθελε να δοκιμάσει την αποτελεσματικότητα του πολυδιαφημισμένου καινούργιου του στρατιωτικού γκάτζετ, των συστοιχιών “αντιπυραυλικής” αναχαίτισης ρουκετών μικρού ή/και μεσαίου βεληνεκούς, που έχει το δηλωτικό όνομα “σιδερένιος θόλος” (iron dome). Πέτυχε η δοκιμή;
Η απάντηση εξαρτιέται απ’ το σε ποιά πλευρά της αναμέτρησης βρίσκεται κανείς. Για την Χαμάς (και άλλους) αυτή η ισραηλινή αντιπυραυλική άμυνα απέτυχε σχεδόν παταγωδώς. Κτυπήθηκαν, στον αέρα, μόλις το 1/3 των εκατοντάδων ρουκετών που εκτοξεύτηκαν απ’ την παλαιστινιακή αντίσταση. Περισσότερες από 400 βρήκαν στόχο στο ισραηλινό έδαφος. Επιπλέον δεν πρόκειται πια για τις home made “κασσάμ” που ξέφευγαν συχνά απ’ την τροχιά τους. Απ’ τα τούνελ των “συνόρων” στην έρημο του Σινά έχουν μπει στη λωρίδα της Γάζας οι εκτοξευτήρες και εκατοντάδες ρουκέτες αρκετά μεγαλύτερου βεληνεκούς, ιρανικής και όχι μόνο κατασκευής. Το αποτέλεσμα ήταν ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της συγκεκριμένης εκδοχής του παλαιστινιακού αγώνα (του “ρουκετοπόλεμου), κτυπήθηκε η μακρινή Ιερουσαλήμ· κι εκεί υπήρξαν 3 νεκροί ισραηλινοί άμαχοι. Οι σειρήνες και τα καταφύγια έγιναν καθημερινή ρουτίνα στη διάρκεια αυτού του 8ήμερου πολέμου για την ισραηλινή ενδοχώρα, αν και μεγάλο μέρος του πληθυσμού εξακολούθησε ως το τέλος να πιστεύει ότι αυτή η ενδοχώρα είναι άτρωτη.
Για τους ισραηλινούς καραβανάδες απ’ την άλλη, ο “σιδερένιος θόλος” πέτυχε κατ’ αρχήν. Το μικρό ποσοστό ανασχέσεων το αποδίδουν στον μικρό αριθμό συστοιχιών που διαθέτουν και έχουν εγκαταστήσει ως τώρα. Σύμφωνα με την δική τους οπτική, όταν θα παραχθούν και θα τοποθετηθούν στις θέσεις τους “όσες χρειάζονται”, ο “σιδερένιος θόλος” θα είναι αδιαπέραστος και το ισραηλινό έδαφος απόλυτα ασφαλές. Μπορούμε, λοιπόν, να το προβλέψουμε από τώρα: μόλις ολοκληρωθεί αυτή η παραγωγή, το Τελ Αβίβ θα κάνει άλλον έναν πόλεμο κατά της Γάζας. Για να σιγουρευτεί ότι το σύστημα δουλεύει αποτελεσματικά. (Φυσικά και οι κατασκευαστές των ρουκετών μελετούν τα καινούργια δεδομένα. Και θα φροντίσουν να ενισχύσουν την μη ανιχνευσιμότητά τους...)

Ο “αμυντικός πυλώνας” κράτησε (και σκότωσε) λοιπόν τόσο όσο χρειαζόταν για να γίνουν οι διαπραγματεύσεις για την εύσχημη λήξη του· διαφορετικά το Τελ Αβίβ θα έπρεπε να τον κλιμακώσει με χερσαία εισβολή, και ό,τι θα προκαλούσε αυτή. Κατά την επίσημη άποψη του ισραηλινού καθεστώτος η έκβαση αυτών των διαπραγματεύσεων ήταν νίκη. Είναι μια άποψη που δεν την συμμερίζεται η πλειοψηφία (70%) των πολεμόκαβλων υπηκόων, που ήθελαν συνέχιση των βομβαρδισμών και εισβολή στη Γάζα. Κατά τον Gilad Sharon, γυιό του γνωστού χασάπη Ariel Sharon, σε αρθρογραφία του στην καθεστωτική Jerusalem Post, ο σκοπός του “αμυντικού πυλώνα” ήταν να ακουστεί ένας α λα Ταρζάν βρυχηθμός, που θα κάνει ολόκληρη την ζούγκλα να καταλάβει ποιός είναι ο νικητής και ποιός είναι ο ηττημένος... - και ο σκοπός πέτυχε. (Στην ισραηλινή παραπολιτική ορολογία “ζούγκλα” δεν είναι μόνο η Παλαιστίνη αλλά το σύνολο του αραβικού κόσμου). Το ότι ο ισραηλινός μιλιταρισμός μπορεί να νοιώθει σαν “Ταρζάν” είναι δικό του θέμα. Αλλά για το αν υπάρχει “ζούγκλα”, και μάλιστα στα μέτρα του, και τι γίνεται εκεί, αυτό είναι διαφορετική ιστορία.
Οι παλαιστίνιοι (όχι μόνο στη Γάζα) πανηγύρισαν για την συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, κι όχι μόνο επειδή δεν ξαναγέμισαν τα νεκροταφεία τους και δεν καταστράφηκαν στα σπίτια τους. Η Χαμάς, και η ζωντανή παλαιστινιακή αντίσταση, μέτρησε τα κέρδη της· ακόμα κι αν είναι προσωρινά, δεν είναι λίγα. Κατ’ αρχήν η χρήση των τεχνολογικά αναβαθμισμένων ρουκετών της αποδείχθηκε πετυχημένη. Επιπλέον, στη συμφωνία, περιλαμβάνεται η υποχρέωση του ισραηλινού κράτους να χαλαρώσει τους ελέγχους στις πύλες της ανοικτής φυλακής που λέγεται Γάζα (κάτι που έχουμε μεγάλες αμφιβολίες εάν θα τηρηθεί). Μεγαλύτερες είναι (ή μπορεί να θεωρηθούν) οι επιτυχίες μακρύτερα απ’ την καθημερινή ζωή των εκατοντάδων χιλιάδων κρατούμενων της λωρίδας. Κατ’ αρχήν η Χαμάς (που διεθνώς εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται σαν “τρομοκρατική οργάνωση”) αναβαθμίστηκε ανεπίσημα, εφόσον ρόλο μεσολαβητή μεταξύ της οργάνωσης και του Τελ Αβίβ έπαιξε, εκτός απ’ την φιλική κυβέρνηση του Καΐρου και ο οηε. Επιπλέον, σ’ αυτή τη συμφωνία, δεν ζητήθηκαν αυτά που παγίως απαιτεί το ισραηλινό κράτος προκειμένου να δεχτεί μια έστω προσχηματική ειρήνη: η αποκήρυξη της βίας (εκ μέρους των παλαιστινιακών οργανώσεων), η αναγνώριση του ισραήλ και η ισχύς παλιότερων συμφωνιών μεταξύ “παλαιστινιακής αρχής” και Τελ Αβίβ (τις οποίες το δεύτερο έχει κουρελιάσει κατά βούληση...) Και, τέλος, νίκη θεωρείται το είδος - συμβολικό ως ένα βαθμό - της εμπλοκής της καινούργιας αιγυπτιακής κυβέρνησης. Παρ’ ότι όλες οι παλαιστινιακές οργανώσεις είχαν πάντα έναν “ανοικτό δίαυλο” επικοινωνίας με τις αιγυπτιακές μυστικές υπηρεσίες (εννοούμε: επί Μουμπάρακ), ο Μόρσι - και σχεδόν το σύνολο των αιγυπτίων - εκφράζει πολύ πιο ανοικτά την αιγυπτιακή αλληλεγγύη προς την παλαιστινιακή υπόθεση. Στο κάτω κάτω θα ήταν πολύ δυσκολότερο να έχουν περάσει οι αναβαθμισμένες ρουκέτες μέσω των τούνελ εάν το αιγυπτιακό καθεστώς δεν έκανε στραβά μάτια.

Κατά μία ερμηνεία η τελική κατάληξη του “αμυντικού πυλώνα” δείχνει ότι το μιλιταριστικό και ιμπεριαλιστικό ισραηλινό κράτος έχει πια μικρότερα περιθώρια δράσης· ειδικά μετά την επανάσταση στην αίγυπτο. Η έκταση της ημιαναγνώρισης “παλαιστινιακού κράτους” απ’ τον οηε [1]  μπορεί να ενισχύει αυτήν την άποψη. Αν και δεν πρόκειται για κανονική αναγνώριση, είναι αρκετή για να μπορεί η όποια “παλαιστινιακή κυβέρνηση” να καταφεύγει στο Διεθνές Δικαστήριο Εγκλημάτων - κατά του ισραηλινού καθεστώτος.
Όμως δεν προκύπτει από πουθενά στην ιστορία - ειδικά την ιστορία των κρατών - πως όταν μικραίνουν τα περιθώρια βίαιης δράσης οι χασάπηδες γίνονται ...χορτοφάγοι. Είναι πιθανό (αν και ευχόμαστε να μην συμβεί έτσι) ότι ο “αμυντικός πυλώνας” ήταν απλά μια “πρώτη πράξη”. Εξάλλου οι υπόγειες δράσεις (όπως ο πρόσφατος βομβαρδισμός με ισραηλινό πύραυλο ενός εργοστασίου όπλων στο σουδάν, επειδή “προμηθεύει τους παλαιστίνιους”) είναι πάντα μέσα στο ρεπερτόριο των σύγχρονων κρατών· με πρώτες και χειρότερες τις ηπα. Εν τέλει, τον μεν εποικισμό των παλαιστινιακών εδαφών το Τελ Αβίβ τον συνεχίζει κανονικά (κι ας “διαμαρτύρονται” οι σύμμαχοί του στο Λονδίνο και στην Ουάσιγκτον) ο δε στρατηγικός του στόχος παραμένει το ιράν - κι ας “αυτοσυγκρατείται” κάθε τρεις και λίγο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1 - Αυτή η ημιαναγνώριση πιστώνεται στον προδότη της παλαιστινιακής υπόθεσης “πρόεδρο” Αμπάς, εφόσον αυτός αναγνωρίζεται πάντα σαν ο νόμιμος εκπρόσωπος των παλαιστινίων, έστω κι αν έχει “ξεχάσει” να επανεκλεγεί, έστω κι αν η μέσω εκλογών (το 2006) επιβεβαιωμένη πλειοψηφία μεταξύ όλων των παλαιστινίων, και στη Λωρίδα της Γάζας και στη Δυτική Όχθη, είναι η Χαμάς. Αλλά κι αυτός μοιάζει να έχει συμβιβαστεί με την ιδέα ότι αν ζεσταίνει ακόμα την καρέκλα του “προέδρου”, αυτό οφείλεται στη σιωπηλή ανοχή της Χαμάς...
[ επιστροφή ]