παραλίγο να γίνουμε (τραπεζίτες)

Παραλίγο να το χάσετε το Sarajevo - αλλά θα μας συγχωρούσατε, έτσι δεν είναι; Όταν εμφανίζεται μπροστά σου μια σπάνια, μια μοναδική ευκαιρία να αγοράσεις μια τράπεζα σε “καλή τιμή” μπαίνεις στον πειρασμό, έτσι δεν είναι; Να το παραδεχτούμε: για λίγο νοιώσαμε ότι είμαστε κοντά. Στην απόκτηση της (“καλής”) αγροτικής τράπεζας, απαλλαγμένης από κάθε βάρος. [1] Κυριολεκτικά “τσάμπα πράμα”: με μόνο 95 εκατομμύρια ευρώ (τςςς! τςςς! σιγά το ποσό!!!) θα μπορούσατε κι εσείς (λέμε τώρα) να αγοράσετε 20 δισεκατομμύρια ευρώ - τόση ήταν η περιουσία της αγροτικής τράπεζας όταν βγήκε στον πάγκο... Δυστυχώς, όμως, μετρήσαμε τα ψιλά μας, τα ξαναμετρήσαμε, και μας έλειπε αυτό ακριβώς το ευτελές ποσό. 95 μύρια. Και χάσαμε την αγροτική μέσα απ’ τα χέρια μας. Ευτυχώς πήγε σε καλή μεριά: την αγόρασε η Πειραιώς...
Οι αμύητοι και οι αφελείς (στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι συνθηματολόγοι - εκ - του - ασφαλούς περί “κρατικοποίησης των ελληνικών τραπεζών”) λογικά βγήκαν απ’ τα ρούχα τους στο άκουσμα αυτού του deal. “Σκάνδαλο”! Ευτυχώς βγήκαν απ’ τα ρούχα τους για λίγο, αφού καλοκαιριάτικα φοράς κι ένα μαγιό και κάνεις καμιά βουτιά. Πώς όμως γίνεται να αγοράσει κανείς μια τράπεζα με αντίτιμο μικρότερο απ’ το 1/20 της “καθαρής” περιουσίας της (καταθέσεις, εξυπηρετούμενα δάνεια, εμπράγματες υποθήκες) και να μην θεωρηθεί “σκάνδαλο”; Κι όμως, γίνεται!!!
Το ενδιαφέρον είναι πως η Πειραιώς είναι ουσιαστικά χρεωκοπημένη (όπως και όλες οι ελληνικές τράπεζες). Αν δεν ήταν δεν θα έπαιρνε (σαν δανεικά, ας πούμε) πρόσφατα 4,7 δισεκατομμύρια ευρώ, απ’ το “ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας”, σαν προκαταβολή για την περιβόητη “ανακεφαλαιοποίηση”. Να όμως που κι αυτό γίνεται: χρεωκοπημένες τράπεζες αγοράζουν άλλες χρεωκοπημένες τράπεζες, και έτσι, μόλις το φαλιμέντο ζευγαρώσει γεννιέται (υποτίθεται...) μια ρωμαλέα επιχείρηση.
Απ’ αυτή την άποψη η χαμένη μας ευκαιρία είναι, απλά, μια (ακόμα) ενέργεια υποδειγματικής υποστήριξης του κράτους (του ελληνικού) προς τις τράπεζες (της εθνικότητάς του). Η αγροτική είχε διάφορα προβλήματα, και ήταν η πιο χρεωκοπημένη απ’ τις χρεωκοπημένες, απ’ την άποψη του διαθέσιμου ρευστού. Το ελληνικό κράτος (με την παρότρυνση και τις συμβουλές όλων των ανθελλήνων πιστωτών) έκανε τις εξής απλές ενέργειες. Πρώτον, πήρε το μισοζώντανο κουφάρι της αγροτικής, και το “καθάρισε” απ’ όλα τα σαπάκια: ανεξόφλητα δάνεια, χρέη, κλπ. Αυτά τα σαπάκια (το καλό κράτος) τα ανέλαβε το ίδιο, σαν δικά του χρέη. Πρόκειται για την “κακή τράπεζα”. Δεύτερον, έχοντας το καθαρό φιλέτο, είπε να το πουλήσει. Σε ποιόν όμως; Κανονικά, όταν πουλάς κάτι (ειδικότερα μάλιστα δημόσια περιουσία) πρέπει να κάνεις πλειστηριασμό. Κι όποιος δώσει τα περισσότερα. Αμ δε! Με βάση έναν περσινό (αν δεν κάνουμε λάθος) νόμο, οι “εκκαθαριστές” τραπεζικών πτωμάτων έχουν το δικαίωμα να κάνουν “κλειστό διαγωνισμό”, να φωνάξουν δηλαδή όποιον αγοραστή θέλουν: πρόκειται για μικρογραφία της διαχείρισης - του - χρηματοπιστωτικού - κραχ που ξεκίνησε απ’ τις ηπα το φθινόπωρο του 2008, όταν ο τότε υπ.οικ. Πόλσον και μια κλειστή παρέα διευθυντών των μεγάλων αμερικανικών τραπεζών κανόνιζε ποιός θα πάρει τι, ποιός θα “σώσει” τι, με τι αντίτιμο, κλπ. Αν δεν είχε πεθάνει ήδη ο (νεο)φιλελευθερισμός και η “ελευθερία της αγοράς” πέθαναν τότε - αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα.
Εν πάσει περιπτώσει το ελληνικό κοινοβούλιο είχε ψηφίσει ότι τα όποια ντόπια τραπεζικά και χρηματοπιστωτικά φιλετάκια μείνουν (όποτε και εφόσον γίνονταν εκκαθαρίσεις) θα προσφερθούν κατ’ αρχήν σε ντόπιους (τραπεζίτες, διευθυντές τραπεζών, κλπ) έτσι ώστε να μην “αποεθνικοποιηθεί” κατά το δυνατόν το τραπεζικό σύστημα. Φαίνεται ότι σ’ αυτό συμφωνούν και οι καταραμένοι τροϊκανοί, αφού το ίδιο ακριβώς κάνουν και τα υπόλοιπα κράτη της ε.ε., οι ηπα, κλπ. Ωστόσο για τα 20 δισεκατομμύρια της αγροτικής δεν έγινε καν “πρόσκληση ενδιαφέροντος σε όλες τις ελληνικές τράπεζες”. Είναι απόλυτα σίγουρο ότι οι “4 μεγάλες” (και σαν πτώματα επίσης), δηλαδή η εθνική, η eurobank, η alpha bank και η πειραιώς, είχαν και έχουν συνεννοηθεί για το πιο φιλετάκι θα πάρει η κάθε μία: για να μην τσακώνονται μεταξύ τους και ανεβάζουν τις τιμές (και τα έσοδα του κράτους...). Αυτό, βέβαια, λέγεται καρτέλ. Τραπεζικό καρτέλ. Και υποτίθεται ότι απαγορεύεται.... Never mind - ο σκοπός είναι εθνικός!
Έτσι, λοιπόν, για τα 20 δισεκατομμύρια της αγροτικής μόνο η πειραιώς έδειξε ενδιαφέρον. Πως και γιατί, τότε, πλήρωσε (αν πλήρωσε...) 95 ολόκληρα εκατομμύρια, δεν ξέρουμε. Αφού δεν είχε ανταγωνιστή γιατί δεν έδινε ένα 20ευρω να τελειώνει; Ίσως επειδή η οικογένεια Σάλλα λυπάται λίγο τον κύριο Στουρνάρα, που ‘χει τόσους μπελάδες στο κεφάλι του, μαζί με τις “αποκρατικοποιήσεις”.

Αξίζει εδώ, για όσους δεν τα ξέρουν (πράγματα γνωστά ωστόσο), μια μικρή παρένθεση για την μεγαλόκαρδη διοίκηση της τράπεζας πειραιώς. Πρόκειται για ένα αληθινά καινοτόμο επιχειρηματικό πνεύμα, που στους “καλούς καιρούς” βγάζει λεφτά με ουρά, και στους “κακούς καιρούς” σκοτώνει με το βλέμμα ακόμα και δεινόσαυρο. Ο Σάλλας έχει κατηγορηθεί δημόσια (όσο δημόσιο μπορεί να είναι, τέλος πάντων, το Reuters) ότι αγόραζε (είτε ο ίδιος είτε μέλη της οικογένειάς του) με δανεικά απ’ την ίδια της Πειραιώς διάφορα ακίνητα, ύστερα τα πούλαγε σε άλλους ιδιώτες (με κέρδος), και στο τέλος τα αγόραζε η ίδια η τράπεζα σε διπλάσια τιμή. Έχει κατηγορηθεί επίσης ότι αυτός και τα παιδιά του, με δανεικά απ’ την marfin (του παραλίγο ελευθερωτή της πατρίδας Βγενόπουλου - που χάθηκε αυτή η ψυχή;) αγόραζαν μετοχές της πειραιώς - τα περίφημα “μετοχοδάνεια” - γινόμενοι “μεγαλομέτοχοι” (6%), πριν ξεφορτωθούν ξανά και έγκαιρα τα “χαρτιά” τους - με κέρδος εννοείται. Φυσικά ο Σάλλας θύμωσε μ’ αυτές τις κατηγορίες, και έκανε μήνυση στο Reuters, ζητώντας 50 εκατομμύρια αποζημίωση. Ίσως έχει μείνει πουθενά ξέμπαρκη μισή αγροτική...
Το θέμα είναι ότι τέτοια κόλπα ήταν ο κανόνας της “καθως πρέπει” τραπεζικής πρακτικής, τους “καλούς καιρούς”. Και δεν περιορίζονται μόνο στην πειραιώς. Κάποιος “ειδικός” [2] μάλιστα παρατήρησε το εξής: θα μπορούσε ο Βγενοπουλος να δίνει δάνειο στον Σάλλα 100 μύρια για να αγοράσει (ο δεύτερος) μετοχές της πειραιώς, και ύστερα ο Σάλλας να δίνει δάνειο στον Βγενόπουλο 100 μύρια για να αγοράσει (ο δεύτερος...) μετοχές της marfin. Μ’ αυτόν τον απλό λογιστικά τρόπο τα μεν δανεικά θα μηδενίζονταν, οι δε ευφυείς τραπεζίτες θα γίνονταν πάμπλουτοι. Λέτε να μην το σκέφτηκε κανείς τους; Αν όχι, τότε δεν κάνουν γι’ αυτή τη δουλειά!

Αλλά (μάλλον) κάνουν όλοι - και ο Σάλλας - αφού έχουν πάνω τους την στοργική φτερούγα του ελληνικού καπιταλιστικού κράτους. Κι όταν λέμε “φτερούγα”, εννοούμε ένα φτερό - ναααα - με - το - συμπάθειο! Προσέξτε τα νούμερα:
- Τον Δεκέμβρη του 2008, όταν γινόταν διεθνώς χαμός αλλά η διάχυτη λαϊκή ελληνική σοφία ήταν ότι “μπααα, εμάς δεν μας αφορά η κρίση, δεν έχουμε βιομηχανίες” ή και “ψέμματα των media για να μας αποπροσανατολίσουν”, η τότε κυβέρνηση Καραμανλή, ενέκρινε ένα “πακέτο εγγυήσεων” για τις ελληνικές τράπεζες 28 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι “εγγυήσεις” δεν είναι κατευθείαν ρευστό, αλλά συγκεκριμένοι τύποι κρατικής κάλυψης, ώστε να μπορούν οι τράπεζες να δανείζονται. Εννοείται ότι σε περίπτωση που δεν μπορούν να ξεχρεώσουν, πληρώνει το κράτος.
- Τον Μάιο του 2010, λίγο μετά την πρώτη “συμφωνία διάσωσης” του ελλαδιστάν (“Α μνημόνιο”) η κυβέρνηση Παπανδρέου ενέκρινε δεύτερο “πακέτο εγγυήσεων” για τις ελληνικές τράπεζες 15 δισεκατομμυρίων ευρώ.
- Τον Ιούλιο του 2010, η ίδια κυβέρνηση αποφάσισε τρίτο “πακέτο εγγυήσεων”, 10 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Κι έτσι τα “πακέτα εγγυήσεων” (διάσωσης τέλος πάντων) των ελληνικών τραπεζών άρχισαν να πέφτουν σαν το χαλάζι:
- Σεπτέμβριος 2010, τέταρτο, 25 δισεκατομμύρια ευρώ·
- Μάιος 2011, πέμπτο, 30 δισεκατομμύρια ευρώ·
- Σεπτέμβριος 2011, έκτο, 30 δισεκατομμύρια ευρώ·
- Δεκέμβριος 2011, έβδομο, 30 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το σύνολο αυτών των 7 - υπέροχων - πακέτων, ως τον περασμένο Δεκέμβρη, έφτασε στα 168 δισεκατομμύρια ευρώ. Αλλά δεν ήταν αρκετά. Λόγω των “ζημιών” που υπέστησαν οι ελληνικές τράπεζες απ’ το “κούρεμα” των κρατικών ομολόγων που είχαν στην κατοχή τους (τα οποία λαθραία υπολόγιζαν στην τιμή που τα είχαν αγοράσει και όχι στην αγοραία τους...), οι οποίες ζημιές υπολογίζονται σε 28 δισ. ευρώ, έχουν λαμβάνειν άλλα 50 δισεκατομμύρια (“ανακεφαλαιοποίηση”), εάν και εφόσον συμφωνηθούν ευνοϊκοί προς τους τωρινούς μετόχους όροι, τα οποία όμως 50 δισ. θα είναι δανεικά που θα λάβει το ελληνικό κράτος (αν τα πάρει) απ’ τους “κακούς ξένους”.
Όλο αυτό το ποσό ισοδυναμεί με το τωρινό ετήσιο αεπ, και μερικοί λένε ότι πρόκειται για παγκόσμιο ρεκόρ “επιχείρησης διάσωσης τραπεζών”. Αν και τα νούμερα είναι αστρονομικά, τουλάχιστον εσείς, σαν αναγνώστες και αναγνώστριες του Sarajevo, δεν θα πρέπει να πέφτετε απ’ τα σύννεφα: έχουμε βαρεθεί να τα γράφουμε για τον αληθινό χαρακτήρα της τρέχουσας κρίσης και της διαχείρισής της, διεθνώς και εδώ. Το αστείο είναι ότι με τέτοια κρατική φροντίδα, κι εμείς κι εσείς θα είμασταν τραπεζίτες (και ποιός δεν θα ‘ταν;). Το τραγικό είναι ότι αυτή η κρατική φροντίδα μας πάει στον πάτο - σαν εργάτες.

Το έργο, κύριε Σάλλα την “καλή” αγροτική θα την φάτε εδώ ή να σας την κάνουμε πακέτο; είναι συνέχεια της επιχειρήσης διάσωσης των ελληνικών τραπεζών, με την φροντίδα του ελληνικού κράτους. Το ότι δεν εμφανίστηκε καμία άλλη απ’ τις χρεωκοπημένες big 4 για το συγκεκριμένο “φιλέτο” οφείλεται, απλά, στο ότι έχουν κάνει ήδη την μοιρασιά μεταξύ τους. Υπάρχουν 2 ακόμα “καλά κομμάτια”: το ταχυδρομικό ταμιευτήριο (T bank) [3], και το ταμείο παρακαταθηκών και δανείων. Να είστε σίγουροι πως έχουν καλή περιουσία, και ότι αν κάνετε σφικτές οικονομίες το αντίτιμο για την αγορά / ιδιωτικοποίησή τους θα είναι κοντά στις δυνατότητές σας. Περίπου...
Και υπάρχει και η περιβόητη emporiki, που τώρα είναι θυγατρική της γαλλικής credit agricole, αλλά η “μαμά” θέλει να την ξεφορτωθεί. Πώς; Θα της δώσει προίκα 3 δισ. ευρώ, και ύστερα θα την πουλήσει (σε έλληνα ενδιαφερόμενο) έναντι “συμβολικού τιμήματος”. Την στιγμή που θα πουληθεί η emporiki θα είναι “καθαρή” - τεφαρίκι δηλαδή, για κάθε ενδιαφερόμενο. Αργότερα.... αργότερα βλέπουμε.
Μ’ αυτόν τον τρόπο υποτίθεται ότι επιτυγχάνεται η πολυπόθητη “συγχώνευση” των ελληνικών τραπεζών, και ενισχύεται η “κεφαλαιακή τους βάση”. Ως τότε το πατρικό κράτος κάνει ό,τι μπορεί: ας πούμε τους επιτρέπει να ΜΗΝ δημοσιοποιήσουν τους ισολογισμούς τους για το πρώτο εξάμηνο του 2012, για την ακρίβεια να την τρενάρουν όσο χρειάζεται αυτή τη υποχρεωτική δημοσιοποίηση, γιατί αν το έκαναν την ώρα που έπρεπε (τον περασμένο Αύγουστο) θα φαινόταν ολοκάθαρα η χρεωκοπία τους.

Μοιάζει σαν το ντουέτο κράτος / τράπεζες να πλησιάζει στο σημείο Ο του στροβιλισμού του. Η εντατική και κατά κύματα υποτίμηση της εργασίας αυξάνει τα “μη εξυπηρετούμενα δάνεια” και μειώνει τις καταθέσεις· και οι πιο μετριοπαθείς προβλέψεις για το ελληνικό καπιταλιστικό 2013 μιλούν για “ύφεση” 4% ή και περισσότερο. Το έδαφος πάνω στο οποίο παίζεται απ’ το τέλος του 2008 το “κράτα με να σε κρατώ να ανεβούμε το βουνό” μεταξύ τραπεζών και κράτους γίνεται όλο και πιο βάλτος, κι αυτό όχι λόγω των “κοινωνικών αντιδράσεων”, αλλά εξαιτίας απλών μαθηματικών (και καπιταλιστικών φυσικά) δεδομένων. Το σίγουρο είναι πατάνε επάνω μας· το δεύτερο σίγουρο είναι ότι το μόνο φως - στον - ορίζοντα είναι ο αυτοπυρπολισμός μας, σαν τάξης.
Το τρίτο σίγουρο είναι ότι το ελληνικό δίδυμο κράτους / κεφάλαιου κυνηγάει για άλλη μια φορά την “Άγκυρα” (για την “προέλαση” της μικρασιατικής εκστρατείας μιλάμε), αλλά όπως τότε έτσι και τώρα έχει εξαντλήσει τους πόρους και την επιμελητεία του. Σούρνεται. Ένα αποφασιστικό, τελικό χτύπημα (απ’ οπουδήποτε, ακόμα και από “μέσα”) μπορεί να είναι πιο εύκολο από ποτέ.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Κι όταν λέμε “κανένα βάρος” εννοούμε κανένα. Με πρώτους και καλύτερους (πεταμένους στα σκουπίδια) τους 5.500 υπαλλήλους της πρώην αγροτικής. Διότι η μεν “κακή” αγροτική δεν χρειάζεται υπαλλήλους, η δε “καλή” δόθηκε στον Σάλλα μόνο σαν χρηματοκιβώτιο. Οι 5.500 υπάλληλοι απολύονται... Επειδή, όμως, την αποζημίωσή τους θα πρέπει να την πληρώσει ο προηγούμενος εργοδότης (το κράτος δηλαδή) αποφάσισε αυτός ο εργοδότης ότι ΔΕΝ θα τους δώσει το 100% της αποζημίωσης, όπως οφείλει σύμφωνα με τους δικούς του νόμους για απόλυση - χωρίς - προειδοποίηση, αλλά έως το 50%. Έτσι. Τσαμπουκά.
Φυσικά ο νέος ιδιοκτήτης λέει ότι θα τους ξαναπροσλάβει. Σιγά μην τους προσλάβει όλους - τους μισούς και αν, αφού θα κλείσει κάμποσα υποκαταστήματα (“για λόγους οικονομίας”). Όμως για όσους προσλάβει θα είναι σε “μηδενική βάση” από την άποψη του μισθού, οπότε απολύοντας (και με έως μισή αποζημίωση) τολυς 5.500 υπαλλήλους της πρώην αγροτικής, το παλιό αφεντικό δίνει στο καινούργιο μαζί με το χρηματοκιβώτιο και φρέσκο, φτηνό κρέας - εργασίας πάντα...
[ επιστροφή ]

2 - Ο γνωστός Βαρουφάκης.
[ επιστροφή ]

3 - Όμορφα κι ωραία, “ακολουθώντας το παράδειγμα της ατε”, η Τ bank θα χωριστεί σε “κακή” και “καλή”. Και.... να περάσει ο επόμενος.
[ επιστροφή ]