σημεία και τέρατα των καιρών:
γ μέρος

εργατική αντιπολίτευση
(ναι, αλλά τι θα πει ο κόσμος;)

Δεν είναι καμιά σοφία, ούτε καμιά έξυπνη ανάλυση... είναι η απτή καθημερινή εμπειρία μας, σαν εργάτες. Τα χαμηλά μεροκάματα, τα φαγωμένα ένσημα, η μαύρη δουλειά, οι απλήρωτες υπερωρίες, τα stage, οι οκτάμηνες συμβάσεις στην περίμετρο το δημοσίου, τα μπλοκάκια, οι ενοικιάσεις εργατών, και πάνω από όλα η άγρια εκμετάλλευση μεταναστών και μεταναστριών εργατών, όλα αυτά δεν ήρθαν με κανένα μνημόνιο. Ήταν εδώ, πολύ πιο πριν. Όταν τόσες χιλιάδες έπρεπε να δουλεύουν 2 και 3 δουλειές κάθε μέρα για να τα φέρουν βόλτα με απλές “υποχρεώσεις” (ένα παιδί και ένα σπίτι, για παράδειγμα) δεν έφταιγε καμία Μέρκελ. Η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υγείας (φακελάκια) και η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας εκπαίδευσης (ιδιαίτερα, φροντιστήρια) δεν περίμενε κανένα μνημόνιο. Ήταν εδώ, πολύ πριν - κι ας μην μιλήσουμε για τα χειραγωγικά περιεχόμενα και του ενός τομέα και του άλλου. Κι ακόμα: δεν ήταν μόνο και συχνά δεν ήταν κυρίως τα “μεγάλα αφεντικά” με τους εκατοντάδες εργάτες, που πρωταγωνιστούσαν στην υποτίμηση της εργασίας. Ήταν τα χιλιάδες μικρομάγαζα, οι μικροεπιχειρήσεις, τα μικροαφεντικά, και στον πρωτογενή, και στον δευτερογενή, και στον τριτογενή.
Η κρίση και η συγκεκριμένη διαχείρισή της τα επιεδείνωσε όλα αυτά δραματικά. Εκείνοι που έπεσαν απ’ τα σύννεφα ήταν οι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι. Όλη η υπόλοιπη εργατική τάξη έπεσε κι αυτή - όχι απ’ τα σύννεφα, αλλά απ’ τον δεύτερο ή τον τρίτο όροφο στο υπόγειο.
Κι ωστόσο πριν τις αρχές του 2010 έπρεπε να μην κουνιέται φύλλο, κι όλα να “λύνονται ατομικά”. Ή, ακόμα καλύτερα, να λύνονται υπέρ των αφεντικών. Το μόνο ζόρι στην αγορά εργασίας που έγινε διάσημο και κέρδισε συμπάθειες ήταν η περίφημη “γενιά των 700 ευρώ”. Γιατί; Επειδή δεν αναφερόταν ούτε στους ντόπιους ούτε στους μετανάστες προλετάριους (που όταν δούλευαν “μαύροι” έπαιρναν λιγότερα κι από 700 για 40 ή και παραπάνω ώρες δουλειά την βδομάδα) αλλά στους πτυχιούχους και τους πολυπτυχιούχους, τα αυριανά μεσοστρώματα δηλαδή, που ένοιωθαν να χάνουν τις προοπτικές τους... Αλλά δεν θα ήθελαν να ακούσουν λέξη ότι είναι, κι αυτοί, εργάτες...

Αυτά πριν το 2010: εργατική τάξη δεν υπάρχει... Υπάρχουν μόνο εκατοντάδες χιλιάδες μισθωτοί, που δεν έχουν πιάσει ακόμα την καλή... αλλά όπου νάναι... Μετά το 2010 μπήκαν στις ζωές μας τα “μνημόνια”. Για να ξεχάσουμε εντελώς ποιοί είμαστε, τι είμαστε, τι κάνουμε, γιατί το κάνουμε, και ποιός κερδίζει απ’ την ακόμα πιο άγρια εκμετάλλευσή μας. Όχι! Ποιοί εργάτες; Ποιά εργατικά συμφέροντα μόνο; Αυτά που δεν υπήρχαν πριν το 2010, απαγορευόταν πια καθολικά να υπάρξουν μετά.
Ναι, είναι αλήθεια, πως όταν τσακίζονται οι μισθοί πέφτει και η κατανάλωση, και πως όταν πέφτει η κατανάλωση “υποφέρουν” και τ’ αφεντικά. Απ’ τον περιπτερά της γωνίας ως την coca cola 3E. Αλλά από που ως που εμείς, σαν εργάτες, κι αυτοί, σαν αφεντικά, έχουμε κοινά συμφέροντα; Στον κακοτράχαλο τον δρόμο και το υποζύγιο υποφέρει και ο αναβάτης. Από που ως που έχουν κοινό συμφέρον;
Στο 18ο συνέδριό του [1] το κ(ορ)κ(ον)ε αποφάνθηκε:

“Να αισθάνονται οι μισθωτοί αλληλεγγύη για τους αυτοαπασχολούμενους, οι οποίοι δεν πρέπει να φορτώνουν τα βάρη που δέχονται από την μονοπωλιακή πίεση στο μικρό αριθμό μισθωτών που χρησιμοποιούν. Ολοι μαζί να στρέψουν την αιχμή τους στις καπιταλιστικές επιχειρήσεις αλλά και σε εκείνες τις μικρές που λειτουργούν συμπληρωματικά προς τα μονοπώλια''.

Αυτοί οι “αυτοαπασχολούμενοι” που “χρησιμοποιούν μικρό αριθμό μισθωτών” είναι παντού. Είναι σε μεγάλο βαθμό ο καπιταλισμός στην ελλάδα. Οι επιχειρήσεις που “λειτουργούν συμπληρωματικά προς τα μονοπώλια” είναι εκείνες που τ’ αφεντικά τους δεν είναι μέλη του κόμματος. Η αλληλεγγύη που πρέπει να αισθανόμαστε προς τα αφεντικά μας είναι....
Αλλά αυτή είναι η γραμμή: της ταξικής συνεργασίας. Και είναι η γραμμή απ’ τους φασίστες ως την άκρα αριστερά, κι ακόμα μακρύτερα. Αυτό είναι το “μνημόνιο” και το “αντιμνημόνιο”. Απ’ την αρχή το παιχνιδάκι παιζόταν έξυπνα (για τους βλάκες) και πρόστυχα. “Ευρώ ή δραχμή;”. Που σημαίνει: υποτίμηση της εργασίας με όρους σκληρού νομίσματος ή υποτίμηση της εργασίας με όρους μαλακού νομίσματος; Αυτή είναι η γραμμή: να σκεφτόμαστε με πάθος ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για την υποτίμησή μας. Να αναρωτιόμαστε με πάθος αν τα αφεντικά μας είναι άξια φραστικής αλληλεγγύης ή μήπως πρέπει να δώσουμε και κώλο. Να διαλέξουμε με πάθος αν ο χασάπης μας θα φοράει ποδιά ελληνική α λα γερμανικά ή ποδιά ελληνική α λα αγγλοαμερικάνικα.
Η αντίθεση “μνημόνιο” - “αντιμνημόνιο” (και όλες οι παραλλαγές της) είναι χειραγωγική για εμάς τους εργάτες. Η ουσιαστική αντίθεση είναι (θα έπρεπε να είναι) ενάντια σ’ εκείνους που προωθούν την απόλυτη παράδοσή μας στον μικροαστικό “βρασμό ψυχής”, με διαταξικές, εθνικές, παροτρύνσεις.
Ναι, λοιπόν. Μια “καλή” (και “αντιμνημονιακή”) κυβέρνηση μπορεί να δώσει 50 ευρώ παραπάνω στον βασικό μισθό - και να αποδεχθεί το αίτημα των εργοδοτών για ακόμα μεγαλύτερη μείωση, ή και μηδενισμό, των εργοδοτικών εισφορών τους. Ή μπορεί να επαναφέρει την ισχύ των κλαδικών συμβάσεων εργασίας, με αντάλλαγμα μια υπεύθυνη στάση της γσεε για γενική μείωση των μισθών κατά 10%, τα επόμενα 3 χρόνια, “μέχρι να ορθοποδήσει η εθνική οικονομία”. Εν τέλει μια “καλή” (και “αντιμνημονιακή”) κυβέρνηση μπορεί, τυχαία ή σκόπιμα, να χαρεί για την επιστροφή σε κάποιου είδους “εθνικό νόμισμα” - και μια αντίστοιχη γενική υποτίμηση του “κόστους εργασίας” στην ελλάδα.

Ναι, είναι αλήθεια. Το τα εργατικά συμφέροντα πρώτα σημαίνει μέτωπο εσωτερικό, μέτωπο απέναντι στα ντόπια αφεντικά, οποιουδήποτε μεγέθους. Ναι, είναι αλήθεια. Η εργατική συνείδηση σημαίνει κανέναν συμβιβασμό με “εθνικά συμφέροντα”. Ναι, είναι αλήθεια. Μέσα στην κρίση, το να σκεφτόμαστε και να δρούμε σαν εργάτες υπονομεύει την ευστάθεια του συστήματος, που έχει ένα απλό όνομα: εργατικός, ταξικός συμβιβασμός και παράδοση. Ναι, είναι αλήθεια. Η γραμμή των διαταξικών συμμαχιών (εναντίον των “μονοπωλίων” μόνο... ή, εναντίον ενός καπιταλισμού χωρίς καπιταλιστές...) είναι καθολική, και μόνο μ’ έναν στόχο: εμάς. Ναι, είναι αλήθεια. Η εργατική συνείδηση και βουνά γκρεμίζει - πόσο μάλλον κυβερνήσεις, κόμματα, μαφίες, εκκλησίες. Ναι, είναι αλήθεια. Το τα εργατικά συμφέροντα πρώτα σημαίνει ότι μπορούμε να σηκώσουμε το γάντι που μας έχουν ρίξει εδώ και πολύ καιρό (κι ακόμα χειρότερα εδώ και δύο χρόνια), και σημαίνει ότι είμαστε ικανοί και αποφασισμένοι να απαντήσουμε στην επίθεση που δεχόμαστε. Μαζικά, ταξικά.
Δεν ευαγγελιζόμαστε την επανάσταση - είναι τόσοι πολλοί άλλωστε που την έχουν στην άκρη της γλώσσας τους ώστε απλά περισσεύουμε. Δεν προτείνουμε να ζωστούμε με φυσεκλίκια και να βγούμε στα βουνά - άλλοι έκαναν το ΕΑΜ αλοιφή για τα γεράματα της διάνοιάς τους. Όχι. Υποστηρίζουμε κάτι πιο λίγο, και κάτι πολύ περισσότερο αναγκαίο: την συλλογικότητα, την εμπιστοσύνη και την αυτονομία εκείνων που δημιουργούν τον πλούτο, μέσα στην καρδιά μιας βίας που τους στραγγίζει από κάθε συναίσθηση και από κάθε ανθρώπινη αξία. Υποστηρίζουμε ότι όταν σε πατάνε στο σβέρκο μία μόνο επιλογή έχεις. Να διαρρήξεις τις “συνέχειες” των συμβιβασμών.

Ναι, είναι αλήθεια. Η γραμμή της ταξικής συνεργασίας (δηλαδή: της εργατικής προδοσίας) έχει το πάνω χέρι. Για “να μην ανησυχεί ο κόσμος”... Έχει γίνει πετυχημένη δουλειά (ας το παραδεχτούμε) που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη δική μας σύγχυση - για να μην πούμε: στη δική μας δειλία. Ναι, είναι αλήθεια. Η αναγκαία εργατική πόλωση, σαν απάντηση στην επίθεση των αφεντικών, μοιάζει ουτοπία. Αλλά, τελικά, ακόμα περισσότερο αλήθεια είναι αυτό: η “σωτηρία” μέσω της εθελοδουλείας  γεμίζει την ζωή μας πτώματα. Των Άλλων, και τελικά τα δικά μας. Ρεαλιστικό είναι μόνο εκείνο που μας στήνει ξανά όρθιους, κόντρα στ’ αφεντικά. Όχι οι φαντασιώσεις μας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1 - Ντοκουμέντα, σελ. 41, εκδ. κ.ε. του κκε.
[ επιστροφή ]