μια εποχή στην κόλαση

...
Οι αλήτες στην εποχή του Μεσαίωνα και στην Αναγέννηση, τόσο στις Κάτω Χώρες όσο στην Ισπανία και Γαλλία, διαβιούσαν - περιφερόμενοι κυρίως - από περιοχή σε περιοχή, χωρίς να τους διώκει κανένας. Ειδικότερα μετά τη Σύνοδο των Εκκλησιών των Κάτω Χωρών, που έγινε στη Νότια Ολλανδία το 1574, οι αλήτες όχι μόνο ήσαν εντελώς ελεύθεροι, αλλά οι μοναχοί τους παρείχαν φαγητό και ύπνο, αντί ολιγόωρης παροχής εργασίας στο μοναστηριακό χώρο.
Καθένας, αλήτης ή τυφλός, ανάπηρος σωματικά, γέρος, άεργος, έχαιρε μεγάλου σεβασμού κι εκτίμησης από την εκκλησία μια που εξασφάλιζε την θεϊκή εύνοια, πάντα σύμφωνα με την Προτεσταντική και Καλβινιστική ηθική.
Δεν θα πρέπει να παραλειφθεί ότι αυτή η κοινωνιστική κατάσταση απεικονίστηκε στη ζωγραφική του Ιερώνυμου Μπος, του Μπρύγκελ και άλλων πολλών δευτερεύουσας σημασίας ζωγράφων των Κάτω Χωρών, εκείνων των αιώνων. Δεν έχει, παρά να δει κάποιος, έργα των παραπάνω ζωγράφων για να πεισθεί, για την κυριαρχία των αλητών και του αλήτικου πνεύματος.
Είναι και βιογραφικά βεβαιωμένο ότι ο Ιερώνυμος Μπος έφυγε παιδί ακόμη από το χωριό του, το Χορτόκεμπος και, αφού περιπλανήθηκε, εντάχθηκε στη δύναμη του Τάγματος των Μοναχών της Παναγίας.
Εκεί προσέφερε τις ζωγραφικές τους επιδόσεις αντί φαγητού και ύπνου, πλουτίζοντας από τους μοναχούς και τη βιβλιοθήκη του μοναστηριού τις γνώσεις του, μέχρι που παντρεύτηκε και έφυγε.

Λεωνίδα Χρηστάκη, Η ιστορία της αλητείας