έτσι, χωρίς σχέδιο (από τακτική σε τακτική)

Τα απόνερα της υποτιθέμενης (και σίγουρα “κατ’ αρχήν”) συμφωνίας των 17 κρατών μελών της ευρωζώνης plus, στις  9 Δεκέμβρη, δεν άργησαν να φτιάξουν μικρές (ή μεγαλύτερες) τρικυμίες. Όποιος, με στοιχειώδη επίγνωση των βασικών αιτίων και χαρακτηριστικών της τρέχουσας κρίσης, προσπαθήσει να εξηγήσει από απόσταση και με στοιχειώδη “ουδετερότητα” αυτά που (γίνονται γνωστά ότι) διαμείβονται μεταξύ των κρατών, και όχι μόνο των ευρωπαϊκών, μπορεί να μελαγχολήσει: για την απουσία των αληθινά προλεταριακών θέσεων· και για την ευκολία με την οποία τ’ αφεντικά μαστορεύουν τον μεταξύ τους πόλεμο κάτω απ’ την άναυδη παράλυση, έως και συνεργασία, των υποτελών πληθυσμών.

Πρέπει πρώτα να θυμήσουμε ότι στην πρώτη μεταLehman Bros σύνοδο των g20, κάπου την άνοιξη του 2009 (αν θυμόμαστε σωστά την χρονική στιγμή) πίσω απ’ τις ευωχίες του “όλοι μαζί να αντιμετωπίσουμε την κρίση” η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο (το δεύτερο πιο φωναχτά) είχαν σύρει τα μαχαίρια απ’ τα θηκάρια τους, εναντίον του Βερολίνου και του Πεκίνου, με την εξής απαίτηση: τα πλεονασματικά (στο παγκόσμιο εμπόριο) κράτη να περιορίσουν τις εξαγωγές τους, αφήνοντας έτσι περιθώριο στα ελλειματικά - και ήταν σαφές ποιό κράτος είναι τι. Το πρόβλημα είχε υποστηριχτεί τότε είναι οι ανισορροπίες του παγκόσμιου εμπορίου... Κι όποιος κατάλαβε κατάλαβε.
Η υπενθύμιση έχει την σημασία της καθώς το Βερολίνο εμφανίζεται να προσπαθεί να μετατρέψει το σύνολο της ευρωζώνης σε μια καπιταλιστική οντότητα πλεονασματική στο παγκόσμιο εμπόριο. Φυσικά η υποτιθέμενη συμφωνία της 9ης Δεκέμβρη δεν αναφέρεται σε εμπορικά ισοζύγια αλλά σε κρατικά ελλείματα και χρέη· κάνοντας (υποτίθεται) ακόμα πιο αυστηρές τις προβλέψεις μιας παλιάς παρόμοιας συμφωνίας, εκείνης του Μάαστριχτ, στις αρχές της δεκαετίας του ‘90. Αλλά η μείωση αυτών των ελλειμάτων και χρεών είναι μόνο το ψευδώνυμο της ουσιαστικής καπιταλιστικής αρετής που λέγεται υψηλή ανταγωνιστικότητα. Κι αυτή, με τη σειρά της, περνώντας απ’ την στρατηγική υποτίμηση της εργασίας και το ψευδώνυμο της “ανάπτυξης”, παίρνει μορφή σαν περισσότερες εξαγωγές παρά εισαγωγές. 
Η ιδέα δεν είναι καθόλου καινούργια· και στον πυρήνα της δεν υπάρχει ούτε μισό καπιταλιστικό κράτος (ή αφεντικό) που να την απορρίπτει. Το πρόβλημα με τις καπιταλιστικές κρίσεις, κι ακόμα πιο έντονα με εκείνες τις κρίσεις που έχουν δομικές αιτίες, είναι ότι δεν γίνεται να εφαρμόσουν αυτήν την ιδέα οι πάντες· και ότι η εφαρμογή της συνεπάγεται εξαιρετικά οξυμένους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς, στη διάρκεια των οποίων κάποιοι πετάγονται στα σκοινιά. Μέσα σ’ αυτόν τον γενικό κανόνα αναδύεται το ειδικό πρόβλημα κάθε κράτους ή ομάδας κρατών: αύξηση των εξαγωγών (μας) εναντίον ποίου; Είναι φανερό (και με τον τρόπο του λογικό) ότι το Βερολίνο δεν θα ήθελε να γίνει η ευρώπη πεδίο τέτοιων εμπορικών πολέμων· και, κυρίως, δεν θα ήθελε μια τέτοια ανταγωνιστική όξυνση με το Παρίσι, καθώς οι παραγωγικές / καπιταλιστικές δομές τους είναι σχετικά όμοιες. Κι αυτό όχι απ’ τον φόβο “μην χάσει” (η γερμανία), αλλά για τις διαλυτικές συνέπειες που θα έχει μια τέτοια αναμέτρηση για το καπιταλιστικό υποκείμενο “ευρώπη”, στην παγκόσμια αρένα. Φαίνεται ότι σ’ αυτό το σημείο υπάρχει μια ορισμένη αλληλοκατανόηση: κανένας απ’ τους δύο, μόνος του, δεν έχει μακροπρόθεσμα ελπίδες, ούτε σε εμπορικό ούτε σε άλλου είδους πόλεμο, παγκόσμιας κλίμακας. Ως ένα σημείο λοιπόν, η υπαγωγή του γαλλικού καπιταλισμού / ιμπεριαλισμού σ’ ένα συμπαγές και αδιάλυτο μπλοκ υπό την υψηλή εποπτεία και πειθαρχία του γερμανικού, είναι αληθινός και σημαντικός σκοπός όλων των τακτικών κινήσεων του Βερολίνου· και υποχρεωτικά ανεκτός (ως ένα σημείο τουλάχιστον) απ’ το Παρίσι.
Απ’ την αντίθετη μεριά η αποστροφή του Λονδίνου σε οποιαδήποτε κίνηση ενδοευρωπαϊκής ολοκλήρωσης είναι γνωστή, καθ’ ότι παλιά. Η πιο ανθηρή “βιομηχανία” του αγγλικού κράτους, και η πλέον εξαγωγική (με διεθνή ακτινοβολία) είναι η χρηματοπιστωτική. Δίπλα στον σταθερό εθνικισμό της παρηκμασμένης έως ξοφλημένης πρώην αυτοκρατορίας, το Λονδίνο έμαθε να είναι για δεκαετίες μια πολιτικο-οικονομική off shore μεταξύ ηπα και ευρώπης. Ποτέ δεν είδε το Λονδίνο (που σημαίνει ότι ποτέ ο αγγλικός καπιταλισμός δεν θέλησε) την όποια “ενωμένη ευρώπη” σαν κάτι περισσότερο από μια αγορά χωρίς εσωτερικά εμπόδια. Πρέπει να προσθέσουμε: χωρίς εμπόδια στην κίνηση του χρήματος. Και μόνο η υποψία ότι κάποιας μορφής “ένωση” θα προωθούσε μια, έστω και ελάχιστη, φορολόγηση αυτής της χρηματικής κυκλοφορίας (για να ανασάνουν κάπως και οι κρατικοί προϋπολογισμοί - ε;) προκαλεί απεριόριστο θυμό στο τρανό city· και μαζί σε πρωθυπουργούς, βουλευτές, μήντια - και την βασίλισσα αυτοπροσώπως. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι αυτός ο εκνευρισμός - θυμός φτάνει σε αναπαραστάσεις παγκοσμίου πολέμου· στα όρια της γελοιοποίησης του αγγλικού φλέγματος, κι ακόμα μακρύτερα. Αντιγράφουμε από αναδημοσίευση του tvxs (19/12) για τη “νέα Δουνκέρνη”:

Καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για το μέλλον της ευρωζώνης, οι Βρετανοί που έχουν περιουσίες σε χώρες του ευρώ καλούνται να πάρουν μέτρα για να τις προστατέψουν. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι βρετανικές αρχές φέρεται να εκπονούν σχέδια για να βοηθήσουν τους βρετανούς πολίτες σε περίπτωση κατάρρευσης του ενιαίου νομίσματος, ακόμη και να οργανώσουν την εκκένωση τους!
Όσοι βρετανοί κατέχουν ιδιοκτησία σε χώρες που πλήττονται από την κρίση του ευρώ δέχονται προειδοποιήσεις να μετατρέψουν τη βάση των δανείων τους σε άλλο νόμισμα, καθώς ενδέχεται να υπάρξει κατάρρευση του ευρώ, γράφει δημοσίευμα της Ιndependent. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι προειδοποιήσεις των συμβούλων δανειοδότησης αναφέρουν ότι σε περίπτωση αποχώρησης ορισμένων χωρών από το ευρώ, οι τιμές των κατοικιών θα καταρρεύσουν και αρκετοί ιδιοκτήτες θα μείνουν με δάνειο σε ευρώ ιδιαίτερα δυσανάλογο με την αξία της περιουσίας τους στο νέο νόμισμα.
Οι σύμβουλοι δανείων για το εξωτερικό υπογραμμίζουν ότι σε περίπτωση που μια χώρα αποχωρήσει από το ευρώ, η ισοτιμία του νέου της νομίσματος θα είναι στο 40- 50% του ευρώ, προκαλώντας οικονομική καταστροφή στους ξένους ιδιοκτήτες κατοικιών. “Αν η Ελλάδα αποχωρήσει από το ευρώ και επιστρέψει εν μια νυκτί στη δραχμή, οι ιδιοκτήτες πρέπει να αφήσουν τα κλειδιά των κατοικιών τους στο γραμματοκιβώτιο”, προειδοποιεί ο Dominik Lipnicki της Your Mortgage Decisions.

Σχέδιο εκκένωσης
Στην εφημερίδα Telegraaf δημοσιεύεται ανυπόγραφο άρθρο, με τίτλο: “Οι Βρετανοί είναι έτοιμοι για εκκένωση λόγω της κρίσης του ευρώ”, όπου αναφέρεται ότι το Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών επεξεργάζεται ένα σχέδιο εκκένωσης για τους υπηκόους τους που ζουν στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, εάν το τραπεζικό σύστημα εκεί καταρρεύσει και δεν θα μπορούν να πάρουν τα χρήματά τους. Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο Βρετανοί, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι συνταξιούχοι, ζουν στην Ισπανία. Στην Πορτογαλία περίπου 50.000 Βρετανοί είναι μόνιμα εγκατεστημένοι.
Η εφημερίδα σημειώνει, ότι η βρετανική κυβέρνηση λαμβάνει σοβαρά το γεγονός ότι οι ομογενείς, που έχουν επενδύσει τις οικονομίες τους στη δεύτερη αυτή πατρίδα, δεν θα μπορούν να πάρουν ούτε ένα ευρώ, εάν η κρίση κλιμακωθεί, και επιπλέον θα χάσουν τις πολυτελείς βίλες και τα διαμερίσματά τους που έχουν δίπλα στις ακτές. Το Υπουργείο προετοιμάζεται για αυτό το ‘εφιαλτικό σενάριο’, σύμφωνα με το οποίο χιλιάδες άποροι Βρετανοί θα πρέπει να κοιμούνται στα αεροδρόμια και δεν θα μπορούν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Την περασμένη εβδομάδα, ο οίκος πιστοληπτικής ικανότητας Standard and Poor μείωσε την βαθμολογία 10 ισπανικών τραπεζών και τώρα οι τράπεζες βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση. Μια περαιτέρω υποβάθμιση δεν αποκλείεται. Ο οίκος αξιολόγησης Fitch, προειδοποίησε το Σάββατο ότι μια λύση για την κρίση του ευρώ ίσως ‘δεν επιτευχθεί’. Το Λονδίνο, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, θα διαθέσει αεροσκάφη, πλοία και λεωφορεία για να σώσει τους ομογενείς, σημειώνει το ρεπορτάζ. Επίσης στοχεύει να βοηθήσει τους βρετανούς με οικονομικά πρόβλημα που έχουν χρεωθεί με μικρά δάνεια.
...
Το Υπουργείο Οικονομικών επιβεβαίωσε ότι είναι απασχολημένο με ένα σχέδιο, αλλά δεν έδωσε λεπτομέρειες. Το μόνο που είπε ο εκπρόσωπος ήταν ότι το Υπουργείο είναι πάντα προετοιμασμένο για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που αφορά βρετανούς πολίτες. Σύμφωνα με πηγές, χρησιμοποιείται ως παράδειγμα το σχέδιο εκκένωσης του 2006, όταν πολεμικά βρετανικά πλοία απομάκρυναν εκατοντάδες πολίτες από το Λίβανο.

Θα έχει την πλάκα του ο μαλλιοκούβαρα επαναπατρισμός των άγγλων συνταξιούχων που κατέβηκαν προς τη Μεσόγειο για να γλυτώσουν την υγρασία του νησιού τους - δεν συμφωνείτε; Αλλά τι θα τους κάνει αυτούς τους ηλικιωμένους η βασίλισσα μόλις τους σώσει; Θα τους μαζεύει στο παλάτι να παίζουν μπριτζ;

Οι γάιδαροι μαλώνουνε στον ξένο αχυρώνα - στον αχυρώνα της εργασίας εν προκειμένω! Υπάρχουν στοιχεία “λογικής” κι απ’ τις δυο μεριές (καπιταλιστικής λογικής)· αλλά υπάρχει σχέδιο που να μην είναι πρελούδιο καταστροφής;
Όταν η φράου Μέρκελ, ο κύριος Σόιμπλε, και οι λοιποί γερμανοί αξιωματούχοι έλεγαν και ξανάλεγαν ότι και οι ιδιώτες κάτοχοι κρατικών ομολόγων πρέπει να γράψουν τις ζημιές που τους αναλογούν απ’ τους άμυαλους δανεισμούς που έκαναν τις χρυσές εποχές, ήταν σαφές ότι έβαζαν το δάκτυλό τους στο μάτι τραπεζιτών, διαχειριστών κεφαλαίων, κλπ· όχι όμως και των γερμανών τέτοιων! Η διαφορά είναι διπλή. Πρώτον, για όσο καιρό το γερμανικό κράτος δανείζεται φτηνά, μπορεί να σώσει τις commerzbanks του, μεγαλύτερες ή μικρότερες, χωρίς να χρωστάει υποχρέωση σε κανέναν. Και, δεύτερον, παρά το μέγεθος και την παγκόσμια ακτίνα δράσης της deutsche bank, δεν είναι ο τραπεζικός τομέας το κυριότερο “τμήμα εξαγωγών” του γερμανικού καπιταλισμού. Με αυτά υπ’ όψη, θα έφτανε κανείς να συμπεράνει ότι η γερμανική “λογική”, προωθώντας δια της βίας (αφού διαφορετικά δεν γίνεται) την απομόχλευση του χρηματοπιστωτισμού, δηλαδή την επιστροφή του σε λογικά μεγέθη, είναι παραδοσιακά καπιταλιστική: έμφαση την παραγωγή υλικών εμπορευμάτων, στο πραγματικό εμπόριο, και όχι στα λογιστικά κόλπα και τις φανταστικές κερδοφορίες.
Όμως αυτή είναι μια “λογική” καλού καιρού· είναι σα να προτείνει ο γερμανικός καπιταλισμός τον εαυτό του σαν (ευρωπαϊκό) πρότυπο, όταν είναι ιστορικά εξηγήσιμο γιατί αυτό το μοντέλο δεν μπορούσε να γίνει καθολικό στην ευρώπη, επί δεκαετίες· παρά τις φιλότιμες χρηματοδοτήσεις του Βερολίνου. Δεν πρόκειται για τα όρια της “ανισομέρειας στην ανάπτυξη” που μουρμουρίζουν κατά καιρούς διάφοροι οικονομολόγοι της αριστεράς και της προόδου. Η καπιταλιστική “ανάπτυξη” (και το αντίθετό της) είναι δυναμικές καταστάσεις· και εξάλλου, όλοι αυτοί οι ειδικοί, δεν είχαν προσέξει ή δεν είχαν επιμείνει στα δεινά αυτής της “ανισομέρειας” όταν η ε.ε. χρηματοδοτούσε τους έλληνες αγρότες ή τα ερευνητικά τους προγράμματα.... Πρόκειται κυρίως για το γεγονός ότι ο καταμερισμός εργασίας (ο καταμερισμός καπιταλιστικής παραγωγής) δεν έγινε, και δεν θα μπορούσε να γίνει μέσα στα ευρωπαϊκά όρια 17 (ή 27) κρατών (πολλών και διαφορετικών ταξικών συσχετισμών, κρατικών και παρακρατικών μηχανισμών, κλπ) αφού έγινε και γίνεται σε παγκόσμια κλίμακα. Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ένα καλοκουρντισμένο ευρω-καπιταλιστικό μπλοκ το 1991, το 1992 ή το 1993· θα μπορούσε ίσως να το φαντάζεται ακόμα το 1997 και το 1998· αλλά δεν υπήρχε τέτοιο ενδεχόμενο το 2000 και το 2002 (όταν καθιερώθηκε το κοινό νόμισμα)... Και εν τω μεταξύ το Πεκίνο μπήκε στον π.ο.ε.... Ενώ ετοιμάζεται να μπει και η ρωσία...
Λέμε λοιπόν πως όσο “λογικές” κι αν είναι, με τον καπιταλιστικό τρόπο τους, οι (φανερές τουλάχιστον) στοχεύσεις του Βερολίνου και των στενών συμμάχων του α) δεν προκύπτει ότι αντιστοιχούν στην τωρινή σύνθεση της ευρωζώνης, και β) έχουν να αντιμετωπίσουν πολύ σοβαρότερα εμπόδια από εκείνα που αντιμετώπισαν τα προηγούμενα 20 χρόνια: η υποτίμηση της εργασίας (βασικό συστατικό, έτσι κι αλλιώς, για όλες τις επιμέρους καπιταλιστικές τακτικές κερδοφορίας) έχει προχωρήσει και προχωράει τόσο, ώστε το κάνω τον γείτονα ζητιάνο διαφοροποιείται μόνο ως προς το ποιός μπορεί (ή πρέπει) να είναι αυτός ο “γείτονας”· κι όχι ως προς την ουσία της διαδικασίας. Ας θυμίσουμε μερικές κουβέντες του John Mayard Keynes απ’ το Η κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας του 1932. [1] Ο τονισμός δικός μας:

...
Σε πολλές χώρες τα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών δεν είναι πλέον ίσια, αν αξιολογηθούν συντηρητικά, με τις απαιτήσεις των πιστωτών τους. Δανειστές κάθε είδους ανακαλύπτουν ότι οι εξασφαλίσεις τους δεν αντιστοιχούν στα δάνεια που έχουν δώσει. Λίγες κυβερνήσεις έχουν απομείνει που να έχουν αποθεματικά ικανοποιητικά για την κάλυψη της αξίας του χρήματος που κυκλοφορεί με ευθύνη τους.
...
Έχουμε εδώ λοιπόν ένα ακραίο παράδειγμα της δυσαρμονίας μεταξύ του γενικού και του ειδικού συμφέροντος. Κάθε κράτος, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει την σχετική του θέση, παίρνει μέτρα βλαβερά για την ευημερία των γειτόνων του· και αφού αυτή η τακτική δεν περιορίζεται μόνο σε ένα κράτος, ο καθένας υφίσταται πολύ περισσότερες συνέπειες παρόμοιων λογικών που εφαρμόζουν οι γειτονές του απ’ τα οφέλη που έχει ο ίδιος από τις επιλογές του. Πρακτικά όλα τα δημοφιλή γιατρικά που κυκλοφορούν σήμερα είναι τέτοιου αλληλοεξοντωτικού χαρακτήρα. Ανταγωνιστικές μειώσεις μισθών, ανταγωνιστικοί δασμοί [2], ανταγωνιστική ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων στην αλλοδαπή, ανταγωνιστικές υποτιμήσεις [3], ανταγωνιστικά οικονομικά προγράμματα - η κατάσταση του θα κάνω τον γείτονα ζητιάνο...

Αν είναι σχετικά εύκολο να διαπιστώσει κανείς ότι η πραγματιστική (γερμανική) λογική δεν συνιστά “στρατηγική εξόδου απ’ την κρίση” (με καπιταλιστικούς όρους), είναι ακόμα ευκολότερο να διαπιστώσει το ίδιο για την λογιστική “λογική” του χρηματοπιστωτισμού και των οπαδών του, κρυφών ή φανερών. Τι προωθούν αυτοί; Την διάλυση της ευρωζώνης και την επιτροφή στα “εθνικά νομίσματα”, για τα οποία - φυσικά - υπάρχει η δυνατότητα της κατα βούληση υποτίμησης. Αφήνοντας στην άκρη το γεγονός ότι αυτός είναι ένας άλλος τρόπος εργασιακού ντάπινγκ (ανταγωνιστικών, μεταξύ διαφορετικών κρατών, υποτιμήσεων της εργασίας), πού θα “βοηθούσαν” τα εθνικά νομίσματα την διόρθωση των βασικών καπιταλιστικών αντινομιών, οι οποίες “λύθηκαν” για μια ορισμένη περίοδο με την εκτόξευση του χρηματοπιστωτισμού, έως ότου αποδειχθεί το αναπόφευκτο, ότι δηλαδή το φάρμακο ήταν δηλητηριώδες; (Ξέρουμε, ξέρουμε! Υποστηρίζοντας το εθνικό νόμισμα θα αλλάξουν οι συσχετισμοί, και αργά ή γρήγορα θα γίνουν τα μούτρα κρέας των παλιοκαπιταλιστώνε...)
Οι οπαδοί των εθνικών νομισμάτων στη θέση του ευρώ παρακάμπτουν μερικά βασικά χαρακτηριστικά της τωρινής φάσης της κρίσης / αναδιάρθρωσης. Όπως, για παράδειγμα, το γεγονός ότι ο ξαφνικός πολλαπλασιασμός των νομισμάτων στην ευρώπη και, κυρίως, οι ανταγωνιστικές μεταξύ τους υποτιμήσεις, θα είναι χρυσή ευκαιρία για το λεγόμενο “σορτάρισμα” στο εμπόριο νομισμάτων· άρα για γρήγορα (χρηματοπιστωτικά) κέρδη. Φυσικά η παράκμαψη τους φαίνεται εύκολη, επειδή αντιμετωπίζουν την “κρίση” μέσα απ’ τον παραμορφωτικό φακό του εθνικισμού τους (δηλωμένου ή μη δεν κάνει διαφορά), έτσι ώστε να πουλάνε την ιδέα ότι το μαγικό ραβδί της “ανάπτυξης μέσω νομισματικής υποτίμησης” βρίσκεται μόνο στα δικά τους χέρια! Οι άλλοι (οι εμπορικοί ανταγωνιστές) δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο - ε; Σα να λέμε, η ιδέα τους είναι καπιταλιστική ανάπτυξη πρώτα και κύρια στη δικιά μας χώρα! - καλό, αλλά λίγο χειρότερο απ’ το σοσιαλισμός σε μια μονάχα χώρα... Αυτή καθ’ αυτή η συνταγή των “εθνικών νομισμάτων” είναι νομισματοποίηση / χρηματοποιήση της κρίσης με άλλες σημαίες. Και φυσικά, η μόνη αξία του εθνικού χρώματος σ’ αυτή τη διαδικασία είναι η σφυρηλάτηση της εθνικής, διαταξικής ενότητας - για γενική χρήση.
Εν τέλει, όσο αληθινό είναι ότι η “λογική” της επιτροφής στην “πραγματική καπιταλιστική παραγωγή” και στα πραγματικά πλεονάσματα προέρχεται από εκείνα τα κράτη και αφεντικά που έχουν ακόμα τέτοιες δυνατότητες (δηλαδή το Βερολίνο και μερικά ακόμα κράτη της κεντρικής και βόρειας ευρώπης), άλλο τόσο αληθινό είναι πως η μεταμόρφωση και ο πολλαπλασιασμός των νομισματικών ευκαιριών κερδοφορίας προέρχεται από εκείνα τα κράτη και αφεντικά που πρωταγωνίστησαν (και προσπαθούν να κρατήσουν ισχυρές θέσεις) στον χρηματοπιστωτισμό των τελευταίων δεκαετιών. Το Λονδίνο, την Ουάσιγκτον, την Λευκωσία, το Κατάρ, και ... τα νησιά Κεϋμάν!

Εννοείται τώρα ότι οι κρατικές συμμαχίες (και οι αντίστοιχες αντιθέσεις) δεν είναι ακόμα καθαρές· πρακτικά μπορεί και να μην γίνουν για όσο καιρό ο ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός διεξάγεται με τα σημερινά όπλα. Για παράδειγμα, μόλις ο κύριος Κάμερον γύρισε στο Λονδίνο μετά την 9η Δεκέμβρη εθνικά υπερήφανος, ήπιε ένα τσάι, ενημέρωσε τους συνεταίρους του στην κυβέρνηση, στο κοινοβούλιο, και στο παλάτι· κι ύστερα αμόλυσε την διπλωματία του στην ευρώπη, για να πείσει διάφορες “παιζόμενες” κυβερνήσεις ότι καθόλου δεν τις συμφέρει το κατ’ αρχήν “ναι” τους στις γερμανογαλλικές ιδέες. Θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε τι αντιπροτείνει το Λονδίνο, αν και σε γενικές γραμμές το φανταζόμαστε. Το καλό όπλο του Λονδίνου είναι η ευκολία με την οποία είναι δυνατόν να μετατραπούν σήμερα στην ευρώπη οι δικαιολογημένες αντιδράσεις των πληβείων (μισθωτών, συνταξιούχων - αλλά και νεολαίων) σε εθνικές / εθνικιστικές ψευδαισθήσεις. Περί “εθνικής οικονομικής ανάτασης” αν... κλπ κλπ. Κάποιου είδους αόριστος και χωρίς συγκεκριμένη μορφή προστατευτισμός δουλεύεται για τα καλά στα κεφάλια πολλών στην ευρώπη· κι όχι μόνο των ελλήνων.
Η μανιχαϊστική (άσπρο / μαύρο) σκέψη θα κατέρρεε εάν ήταν σε θέση να κρατήσει προς στιγμήν μια τέτοια θέση “απόστασης κι ουδετερότητας” απέναντι σε όσα διαδραματίζονται και θα διαδραματιστούν στην ευρώπη και στον κόσμο. Τα πλεονεκτήματα, απ’ την άλλη μεριά, του γενικευμένου παλιμπαιδισμού και της υποκατάστασης των σκληρά λογικών κρίσεων από αφρίζοντα συναισθήματα, φαίνονται καθαρότερα από ποτέ· πλεονεκτήματα για τ’ αφεντικά φυσικά! Οι υποστηρικτές της δραχμής και οι υποστηρικτές του ευρώ είναι σιαμαίοι, κι ας μην θέλουν οι μεν να αντικρίσουν τους δε. Και είναι τέτοιοι επειδή αποτελούν, κυριολεκτικά, τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: της όξυνσης του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού, στη μία ή στην άλλη κλίμακα.
Η μόνη πραγματικά ανταγωνιστική στάση είναι (και παραμένει) μια άλλη αποστασιοποίηση: η απόλυτη και αδιαπραγμάτευτη απομάκρυνση απ’ τις υποδείξεις των αφεντικών για το ποιά είναι τα “βασικά προβλήματα”. Όχι ότι μ’ αυτόν τον τρόπο θα προέκυπταν οι “Άλλες Λύσεις” σ’ αυτά - καθόλου! Αντίθετα, θα βελτιωνόταν πρακτικά και διανοητικά η δυνατότητά μας να σταθούμε όρθιοι και όρθιες στα χειρότερα - σαν εργάτες, σαν πραγματικοί δημιουργοί του πλούτου. Το να τα εμποδίσουμε κιόλας αυτά τα χειρότερα, αντιστρέφοντας την εξέλιξη της ιστορίας, θα ήταν φιλόδοξο (αν και όχι αδύνατο)...
Όμως, τελικά, ποιός (απ’ όσους πετάνε στα σύννεφα της “απελευθέρωσης”) έχει ως τώρα εμποδίσει τι για να μπορεί να μας κατηγορήσει για αναποτελεσματικότητα;

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Απ’ το πάντα χρήσιμο “Κεϋνσιανισμός - κεφάλαιο, κράτος και ταξικός ανταγωνισμός: από την Οκτωβριανή Επανάσταση στο ΔΝΤ”, έκδοση των σπάταλων, Οκτώβρης 2005.
[ επιστροφή ]

2 - Η Ουάσιγκτον εφαρμόζει αυτήν την τακτική εναντίον του Πεκίνου. Απ’ την μεριά του το Βερολίνο (και η ευρωπαϊκή ένωση) χρησιμοποιεί “οικολογικά στάνταρς” για να εμποδίζει συγκεκριμένες εισαγωγές· και, φυσικά, παρά τις προβλέψεις απελευθέρωσης του παγκόσμιου εμπορίου, ακολούθησε και ακολουθεί μια τακτική “προνομιακών εταίρων” στις εισαγωγές αγροτικών και κτηνοτροφικών ειδών.
[ επιστροφή ]