οι φάλαγγες της μαύρης τάξης

Ο “πολύς” Αριστοτέλης Καλέντζης

Όταν στις 11 Απριλίου 1975 ο Αριστοτέλης Καλέντζης κάθισε πλάι στον Γιάννη Μάγγο και τον Μιχάλη Καρακώστα (βλ. εικ. 1) για πρώτη φορά στη ζωή του στο εδώλιο του κατηγορουμένου αντιμέτωπος με τις πλημμεληματικές κατηγορίες της εξύβρισης και της διατάραξης ήταν ένας νεαρός φασίστας, εικοσιτριών χρόνων. Το ξυρισμένο κεφάλι, η ωχρή του όψη, η στολή σμηνίτη με την οποία εμφανίστηκε στο δικαστήριο και οι επιπόλαιες επικλήσεις κατά την απολογία του σε αρχαίους έλληνες φιλοσόφους δεν κατάφεραν να μειώσουν την ποινή φυλάκισης των τεσσάρων μηνών που του επιβλήθηκε από την έδρα. Ούτε η αγόρευση των συνηγόρων Μαριούκλα (πατέρα του βομβιστή Αλέξανδρου Μαριούκλα), Πάλλη και Μιχαλόλια [1Αριστοτέλης Καλέντζης, Δημοκρατία '80 κάτεργο, εκδ. Άμηνθις, Αθήνα 1980, σελ. 104.] έπεισε το δικαστήριο για την αθωότητα του πελάτη τους.  Η ίδια ακριβώς ποινή επιβλήθηκε και στον Μάγγο ενώ ο Καρακώστας κρίθηκε αθώος λόγω αμφιβολιών. Οι κατηγορίες αφορούσαν τα επεισόδια που εκτυλίχθηκαν στα Προπύλαια στις 25 Μαρτίου 1975. Τότε, σε μια από τις πρώτες οργανωμένες δημόσιες εμφανίσεις φασιστών στην μεταπολίτευση, κατά την διάρκεια της στρατιωτικής παρέλασης, μια ομάδα αντρών, ντυμένοι ομοιόμορφα και εξοπλισμένοι με κοκκάλινα γάντια, “ήρθε σε αντιπαράθεση με δημοκρατικούς πολίτες” όταν οι πρώτοι χαιρέτισαν ναζιστικά την ώρα που παιρνούσαν τα τανκς, και φώναξαν συνθήματα όπως “εσά εσά θ' αναστηθείς ξανά”. [2Καταδικάστηκαν οι δύο φασίστες, εφημ. Το Βήμα (12-4-1975).]

Όσο παράξενο κι αν ακούγεται, αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που το όνομα και τα μούτρα του Καλέντζη εμφανίζονταν στο πρωτοσέλιδο μιας εφημερίδας. Ο εικοσιτριάχρονος φασίστας είχε ήδη προλάβει να σχηματίσει έναν επιμελώς κατασκευασμένο θόρυβο γύρω από το όνομά του. Θόρυβος, ο οποίος έφτανε όχι αποκλειστικά σε αριστερούς και εν γένει δημοκρατικούς αναγνώστες εφημερίδων όπως το “βήμα” ή ο “ριζοσπάστης” αλλά ακόμα και στο ευρύ αναγνωστικό κοινό της “καθημερινής”. Ήταν τον Γενάρη της ίδιας χρονιάς όταν, έπειτα από δημοσιεύματα στο περιοδικό “αντί”, είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο με την δράση στην Αθήνα δύο πασίγνωστων και διωκόμενων από τις ιταλικές αρχές ιταλών φασιστών, των Γκρατσιάνι και Μασσαγκράντε. Τότε ο Καλέντζης έκανε την πρώτη δημόσια εμφάνισή του. Με τους ιταλούς να κρύβονται λόγω εντάλματος που εκκρεμούσε εις βάρος τους, κάλεσε τους δημοσιογράφους σε συνέντευξη τύπου η οποία δόθηκε στην Πλάκα (Κόδρου 3) στο εστιατόριο “Βερόνα”, επιχείρηση της οποίας ήταν συνέταιρος μαζί με τον Μασσαγκράντε. Τα επιχειρηματικά σχέδια του Καλέντζη με τον ιταλό παρακρατικό φαίνεται να είχαν ριζώσει για τα καλά, καθότι εκτός από την “Βερόνα” οι δυο τους είχαν από κοινού και μια άλλη εταιρία, το πρακτορείο ταξιδιών “Νόστος” που στεγαζόταν στον 8ο όροφο πολυκατοικίας επί της οδού Μητροπόλεως 14. Μολονότι ο Μασσαγκράντε δεν είχε συμπληρώσει καν έναν χρόνο φυγής από την Ιταλία, όπου διωκόταν για συμμετοχή σε φασιστικά τρομοκρατικά χτυπήματα της Ordine Nuovo, και παρότι κρυβόταν από τους ιταλούς πράκτορες σε σπίτι στην Ηλιούπολη, φέρεται ότι την ίδια περίοδο επέλεξε να συνεταιριστεί με ένα εικοσιτριάχρονο φοιτητή από την Κομοτηνή με μηδαμινή επαγγελματική εμπειρία, ο οποίος είχε πάρει αναβολή στράτευσης λόγω σπουδών και εν τω μεταξύ παρακολουθούσε μαθήματα πιλοτικής [3Αχιλέας Χατζόπουλος, Το χρονικό ενός ρεπόρτερ: ένας χρόνος δημοκρατία (Ιούλιος 1974-75), αυτοέκδοση χ.χ., σελ. 219 επ.]. Περίεργα δεν ακούγονται όλα αυτά;
Στη συνέντευξη τύπου που έδωσαν ο Καλέντζης μαζί με την σύζυγο του Μασσαγκράντε μοιράστηκε και ένα δακτυλογραφημένο κείμενο που προσπαθούσε να πείσει για την αθωότητα του ιταλού παρακρατικού. Ο κόπος τους στάθηκε μάταιος διότι το σκάνδαλο που είχε ξεσπάσει είχε πάρει και διπλωματικές διαστάσεις με αποτέλεσμα λίγο καιρό αργότερα οι Μασσαγκράντε, Γκρατσιάνι και Άντζελι να εκδοθούν στις ιταλικές αρχές και να απελαθούν στην άλλη μεριά της Αδριατικής (βλ. εικ. 2). Ο ρεπόρτερ της “καθημερινής” Αχιλέας Χατζόπουλος θα ξαναψάξει στην συνέχεια τον Καλέντζη και θα του πάρει μια συνέντευξη τον Φεβρουάριο του 1975 με αφορμή μια δολοφονική επίθεση φασιστών, φερόμενων ως μελών της Νέας Τάξης, εναντίον δύο φοιτητών επί της οδού Πατησίων. Ο Καλέντζης καταφέρνει ξανά να γίνει ευρέως γνωστός, διατυμπανίζοντας την προσήλωσή του στον ελληνικό εθνικισμό και τα δημοκρατικά ήθη και επιμένοντας ότι δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το συμβάν, το οποίο και θα εξιστορήσουμε κατόπιν.

Το “φάντασμα” της Νέας Τάξεως

Πέντε περίπου μήνες μετά την επάνοδο της δημοκρατίας, το βράδυ της 26ης Γενάρη 1975, ομάδα έξι φασιστών αποτελούμενη από 4 άνδρες και 2 γυναίκες κινούνταν γύρω απ’ το Πολυτεχνείο, βάφοντας με πινέλο τους τοίχους με το σύνθημα “Νέα Τάξις” και το σήμα της οργάνωσης που αποτελούνταν από έναν διπλό πέλεκυ τοποθετημένο μέσα σε κύκλο. Παράλληλα έσκιζαν και τις αφίσες αριστερών οργανώσεων. Οι φασίστες έγιναν αντιληπτοί μπροστά στον κήπο του Μουσείου από μια ομάδα φοιτητών που τυχαία περνούσε από το σημείο, που τους ζήτησαν τον λόγο. Οι φασίστες αντέδρασαν αστραπιαία. Τέσσερις από αυτούς διέφυγαν αμέσως προς την οδό Μπουμπουλίνας ενώ οι υπόλοιποι δύο που έμειναν επιτέθηκαν εναντίον των φοιτητών. Ο Βασίλης Γεωργιάδης, φοιτητής της ανώτατης βιομηχανικής σχολής Πειραιά δέχτηκε μαχαιριές στην κοιλιά που τρύπησαν το συκώτι του, ενώ ο Λάμπρος Γερολυμάτος χτυπήθηκε άσχημα από σιδερογροθιά στο πρόσωπο. [4Άφαντοι και οι έξη μαχαιροβγάλτες της Νέας Τάξεως, εφημ Το Βήμα (28/01/1975).] Οι φοιτητές μεταφέρθηκαν αμέσως στο νοσοκομείο ενώ οι φασίστες διέφυγαν με ταξί προς την Κυψέλη. [5Ασύλληπτοι παραμένουν οι φασίστες εγκληματίες, εφημ. Το Βήμα (30/01/1975).] 
Το γεγονός πήρε τεράστιες διαστάσεις τις επόμενες μέρες μέσα από τον Τύπο, δικαιολογημένες από τα ανεπτυγμένα δημοκρατικά αντανακλαστικά της κοινής γνώμης εκείνης της περιόδου. Διάφοροι βουλευτές έφεραν το θέμα στην βουλή, κάποιοι φοιτητές έκαναν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας [6Να διαλυθούν οι φασιστικές οργανώσεις ζήτησαν χθες οι φοιτητές στη μεγάλη συγκέντρωση στο Μετσόβιο, εφημ. Το Βήμα (04/02/1975).] και κάποιοι πανεπιστημιακοί οργάνωσαν μια συνέντευξη τύπου. [7Τιμωρία των νεοφασιστών που μαχαίρωσαν τον φοιτητή ζητεί η σύγκλητος του ΕΜΠ, εφημ. Το Βήμα (06/02/1975)] Το ενδιαφέρον είναι ότι σε όλες τις διαμαρτυρίες η οργάνωση “Νέα Τάξη” χρεώθηκε το περιστατικό, δίχως όμως να έχει προηγηθεί ούτε κάποια ανάληψη ευθύνης, ούτε κάποια ανακοίνωση της αστυνομίας για την ταυτότητα των φασιστών. Παρόλα αυτά το όνομα της Νέας Τάξης φιγούραρε σε όλα τα άρθρα ως ο υπ' αριθμόν ένα κίνδυνος της δημοκρατικής ομαλότητας ή ως ένα υπόγειο δίκτυο αδίστακτων παρακρατικών. Όχι ότι δεν ήταν κάτι τέτοιο, αλλά η υποψία που μας γεννήθηκε αρχικά, ότι δηλαδή η Νέα Τάξις ουδέποτε υπήρξε ως έτοιμη φασιστική οργάνωση τον Γενάρη του 1975, παρά περισσότερο αποτέλεσε ένα όνομα-ομπρέλα για τους νεοεμφανιζόμενους και άρτι συγκροτηθέντες φασιστικούς πυρήνες της περιόδου ενισχύθηκε από την έρευνα στον Τύπο της περιόδου. Με αφετηρία το περιστατικό που περιγράψαμε και για τους επόμενους οχτώ περίπου μήνες, η οργάνωση Νέα Τάξις εμφανίζεται δήθεν να έχει πυρήνες σε όλη την ελλάδα. Και αυτοί οι πυρήνες των “νεοφασιστών” φέρεται ότι αρκούνταν στο να γράφουν κάποια αφηρημένα πλην όμως απειλητικά για την δημοκρατία συνθήματα. Συνθήματα της Νέας Τάξης, λοιπόν, εμφανίστηκαν στην Καβάλα, [8Νεοφασιστικά συνθήματα και στην Καβάλα, εφημ. Το Βήμα (12/02/1975)]  στην Καλαμάτα, στον Πύργο, [9Συνθήματα της Νέας Τάξεως στον Πύργο, εφημ. Το Βήμα (23/02/1975).] στα Γιάννενα [10Εμφανίστηκε η Νέα Τάξις στα Ιωάννινα, εφημ. Το Βήμα (25/02/1975).] και αλλού ενώ η οργάνωση παράλληλα φέρεται να δρούσε στην Αθήνα βάφοντας ή καταστρέφοντας βιβλιοπωλεία στο κέντρο των Αθηνών. Ακόμα κι αυτές οι τελευταίες ενέργειες, όμως, δεν ήταν στοχευμένες γιατί π.χ. πέρα από το βιβλιοπωλείο “Octapus Press” του Τέου Ρόμβου στην οδό Κωλέττη 9, [11Φασίστες τοποθέτησαν βόμβα σε βιβλιοπωλείο, εφημ. Το Βήμα (11/03/1975).] που αποτελούσε στέκι συνάντησης νεολαίων της εποχής, οι επιδρομές των φασιστών στην Σόλωνος [12Στόχος της Νέας Τάξεως 18 βιβλιοπωλεία, εφημ. Το Βήμα (23/03/1975).] χτυπούσαν στα τυφλά εκδότες που δεν είχαν καμία απολύτως σχέση με την αριστερά ή το κίνημα.
Βέβαια οργάνωση με το όνομα “Νέα Τάξις” προφανώς και υπήρχε και μάλιστα ήταν αυστηρά προσωποπαγής, συγκροτημένη γύρω από το πρόσωπο του Δημήτρη Ναστούλη. Επωφελούμενος από τον θόρυβο των ημερών που περιγράφουμε παραπάνω, ο ίδιος ο Ναστούλης παραχώρησε κάποια στιγμή συνέντευξη. [13Ο Ναστούλης ιδρυτής της Νέας Τάξεως, εφημ. Το Βήμα (12/06/1975).] Παραδέχτηκε την ύπαρξη της οργάνωσης, διευκρίνισε ότι την έφτιαξε το 1974 για να ρίξει τον δικτάτορα Ιωαννίδη και διαβεβαίωσε τους δημοσιογράφους ότι πλέον δεν υφίστατο. Λίγο καιρό αργότερα, βέβαια, διέφυγε στην Λιβύη μαζί με τον Νίκο Ντασκουρέλο (πρόσωπο που συγκεντρώνει τις κατηγορίες του Καλέντζη για χαφιεδισμό [14Αριστοτέλης Καλέντζης, ό.π., σελ. 73.] ) και έκτοτε χάθηκαν μια για πάντα τα ίχνη τους. Φαίνεται ότι κάποια αφεντικά του βαθέως κράτους έκαψαν το χαρτί τους και έψαχναν για αντικαταστάτες.
Προτού διαφύγει, ο Ναστούλης πρόλαβε να εκδώσει σε δυο-τρία φύλλα και ένα περιοδικό για λογαριασμό της οργάνωσης με τον εύγλωττο τίτλο “Ο Ναζιστής”. Πέραν των υπολοίπων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι μέσα από τις σελίδες του χειρόγραφου και λαθρόβιου περιοδικού διαφημίζονταν η εταιρία “Ηπειρωτική Ακτοπλοΐα”, συμφερόντων της εφοπλιστικής οικογένειας Ποταμιάνου. Εύλογο είναι να προκαλέσει πολλές απορίες σε τί είδους ωφέλη αποσκοπούσε ο “βασιλιάς της κρουαζιέρας” μέσα από την διαφήμισή του στο περιοδικό του Ναστούλη. Οι απορίες ενδεχομένως και να λυθούν αν συσχετίσει κανείς το όνομα “Ποταμιάνος” με τις παράνομες δραστηριότητες της ΕΟΚΑ Β' και τους παρακρατικούς χειρισμούς για ανατροπή του αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην Κύπρο.

Στάση δεύτερη: βόμβες στο  ψαχνό

Εν τω μεταξύ οι επιθέσεις της Νέας Τάξης συνεχίστηκαν σποραδικά για όλο το 1975 και το 1976. Κάποια στιγμή, στις 24 Φεβρουαρίου 1977, η κυβέρνηση Καραμανλή προχώρησε σε κάποιες συλλήψεις εν γένει για την “ακροδεξιά τρομοκρατία”. Αρχικά, ο τριανταδυάχρονος φασίστας Ευάγγελος Χρηστάκης, πρώην τραπεζικός υπάλληλος, προσήχθη στην Ασφάλεια. Μετά από έρευνα που έγινε στο σπίτι του (οδός Ιακωβίδου 25) βρέθηκαν όπλα και εκρηκτικά. Στην ανάκριση ο Χρηστάκης “έδωσε” τον Καλέντζη, που ήδη καταζητείτο επί δυόμιση μήνες για σωρεία εμπρησμών και το όνομά του εμφανιζόταν στον Τύπο ως κάποιος που ήξερε πολλά για τα τεκταινόμενα στον χώρο του ακροδεξιού εξτρεμισμού. Βέβαια, αυτό ενδεχόμενα να υποδεικνύει και κάποια προνομιακή σχέση συνομιλίας του ίδιου με τις αρχές, πράγμα το οποίο ο ίδιος αρνήθηκε πεισματικά στην συνέχεια. Εν τω μεταξύ ο Χρηστάκης υπέδειξε στους αστυνομικούς και τα πιθανά κρυσφήγετα του Καλέντζη και αυτοί αμέσως έσπευσαν να τον συλλάβουν. Σε σπίτι που κρυβόταν μετά από έρευνες της ασφάλειας βρέθηκε ένα ολόκληρο οπλοστάσιο. Μαζί με τον Καλέντζη συνελήφθη και ο Αργύρης Κακκαβάς, γιος γνωστού βιομηχάνου, που φημολογείτο ότι διατηρούσε σχέσεις με την Ντέλα Ρούνικ, τότε σύζυγο του αρχηγού της ΚΥΠ Μιχάλη Ρουφογάλη. [15Περιοδικό Το Κίνημα, τεύχος 86-87 (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1980), σελ. 27.] Ο Καλέντζης απολογήθηκε στον ανακριτή Γυφτάκη και δήλωσε αμετανόητος, λέγοντας πως όλα όσα κατέθεσε ο Χρηστάκης και ο Κακκαβάς είναι “μια χονδροειδής σκευωρία εις βάρος του”. [16Ανακαλύφτηκε ολόκληρο οπλοστάσιο του παρακράτους, εφημ. Ριζοσπάστης (25/2/1977).]
Η σύλληψη του Καλέντζη έδωσε το πράσινο φως για μια σειρά συλλήψεων φασιστών που είχαν συνδεθεί ποικιλότροπα μαζί του. Περίπου μια βδομάδα αργότερα, στις αρχές Μαρτίου 1977, συνελήφθη το στέλεχος της 4ης Αυγούστου Δ. Ηλιόπουλος και η φίλη του Χριστίνα Ζέκιου για κατοχή όπλων, ενώ την ίδια μέρα στην Θεσσαλονίκη συνελήφθη και ο 18χρονος  Νικόλας Σειρισλής για κατοχή όπλων και μια ντουζίνα ποινικών αδικημάτων. Μαζί του παραπέμφθηκαν με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης και με την κατηγορία της “αναμόχλευσης πολιτικών παθών” 8 στελέχη της 4ης Αυγούστου Θεσσαλονίκης. Ήταν οι Νίκος Μεταξάς (33 χρόνων καθηγητής ξένων γλωσσών), Δημήτρης Καψάλας (31 χρόνων, εκδότης), Γιάννης Φουρκασιώτης (28 χρόνων, κλειδαράς), Γιάννης Μέγας (33 χρόνων, ζαχαροπλάστης), Νίκος Καλογειρόπουλος (32 χρόνων, τραπεζικός υπάλληλος), Νίκος Πέτροβας (22 χρόνων, σπουδαστής), Αναστάσιος Μαυρογιάννης (24 χρόνων, φοιτητής) και Θανάσης Πάνος (22 χρόνων, φοιτητής). [17Σε δίκη ο αρχηγός και ο υπαρχηγός της “4ης Αυγούστου” Θεσσαλονίκης, εφημ. Ριζοσπάστης (10/03/1977).]
Λίγες μέρες αργότερα, δύο ανήλικοι μαθητές, ο σπουδαστής Αθανάσιος Παπαοικονόμου, ο ιδιώτης Κώστας Ηλιάδης και ο εκδότης της φασιστικής φυλλάδας “Εθνική Δράσις” Νικόλαος Κατσίκης, οδηγήθηκαν στον ανακριτή επειδή διένειμαν φιλοδικτατορικές προκηρύξεις το βράδυ της επετείου του πραξικοπήματος. Εν τω μεταξύ την ίδια μέρα συνελήφθησαν για τον ίδιο λόγο στη Πετρούπολη ο 32χρονος Δημήτριος Αναγνωστόπουλος και ο 31χρονος οδηγός ταξί Δημήτρης Σπάγγουρας. [18Συνελήφθησαν πέντε με προκηρύξεις υπέρ του δικτάτορα, εφημ. Μακεδονία (22/04/1977).] Όλοι τους οδηγήθηκαν στο αυτόφωρο και καταδικάστηκαν. Ο αποφυλακισθείς υπό περιοριστικούς όρους Νίκος Σιμωνετάτος συνελήφθη εκ νέου για την τοποθέτηση βόμβας στο σπίτι του ανακριτή Γυφτάκη, επί της οδού Μηθύμνης 20 στην Κυψέλη, ο οποίος είχε αναλάβει προσωπικά το αστυνομικό και ποινικό κυνηγητό εναντίον των παρακρατικών. Μετά την έκρηξη της βόμβας κάποιοι τηλεφώνησαν στο “Βήμα”, δήλωσαν ότι είναι μέλη της οργάνωσης Ανεξάρτητη Ελληνική Ναζιστική Οργάνωση ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ και ανέλαβαν της ευθύνη της επίθεσης. Τα άγνωστα άτομα υπαγόρευσαν στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής και την παρακάτω προκήρυξη:

Καλούμε την κυβέρνηση Καραμανλή όπως αφήση ήσυχο τον ανθυπίλαρχο Διαμαντή καθότι ούτος ουδεμία ανάμιξη έχει με την χειροβομβίδα που ερρίφθη κατά του βουλγαρικού βιβλιοπωλείου. Επίσης καλούμε την κυβέρνηση όπως πάψει να ενοχλεί παντοιοτρόπως τους Έλληνας εθνικιστάς πάσης αποχρώσεως  και προειδοποιούμε ότι θα αντιδράσουμε με δυσμενείς επιπτώσεις δια την κοινωνικήν τάξιν. [...] Επίσης δηλούμεν ότι η ναζιστική Γερμανία διεξήγαγε αγώνα δια μία Ν. Τάξη πραγμάτων, η οποία είναι μακρυά του καπιταλισμού και του αστικού κατεστημένου και του στυγνού υλιστικού κομμουνισμού. [...] Η ναζιστική οργάνωση «Κένταυρος» απεχθάνεται όλα αυτά τα καθάρματα και πιστεύει εις μίαν Νέαν ακμήν της φυλής με αστραποβόλο άστρον τον αρχαίον ελληνικόν πολιτισμόν. [...] Τέλος, δηλούμεν ότι ο εβραϊσμός απεργάζεται τον όλεθρον της Ελλάδος και των Ελλήνων. [19Ανεκαλύφθη δίκτυο βομβιστών της άκρας δεξιάς, εφημ. Μακεδονία (04/06/1977).]

Αν εξαιρέσει κανείς την πλούσια δεξαμενή ονομάτων φασιστών που μας παρείχαν, οι απανωτές συλλήψεις που έγιναν μέσα στους δύο πρώτους μήνες του 1977 δεν είχαν εκείνα τα αποτελέσματα που οι αρχές προσδοκούσαν: οι ένοπλες επιθέσεις των ακροδεξιών ομάδων δεν περιορίστηκαν διόλου. Εξαιρουμένων κάποιων περιόδων όπου δεν αναφέρεται στον Τύπο κάποια φασιστική ενέργεια, η ακροδεξιά εξτρεμιστική δράση συνεχίστηκε όλο αυτό το διάστημα σχεδόν αμείωτη. Για παράδειγμα έναν χρόνο μετά και συγκεκριμένα στις 17 Δεκεμβρίου 1978 και από τις 9 ως τις 11 το βράδυ έγιναν περίπου 35 εκρήξεις βομβών, (η αναφορά στον αριθμό τους διέφερε από εφημερίδα σε εφημερίδα τις επόμενες ημέρες). Οι εκρήξεις έγιναν σε διάφορα σημεία της Αθήνας και του Πειραιά και όλες τους αφιερώθηκαν στην μνήμη του βασανιστή Μάλλιου. Η κυβερνητική ανακοίνωση έκανε λόγο για 34 εκρήξεις ενώ η αστυνομία και ο Ριζοσπάστης τις ανέβασαν στις 39. Ανακοινώθηκε, δε, ότι περίπου τριάντα ακροδεξιοί είχαν προσαχθεί και ανακρίνονταν ως ύποπτοι. Από τις εκρήξεις  τραυματίστηκαν εφτά άτομα που βρέθηκαν τυχαία κοντά στα σημεία που είχαν τοποθετηθεί οι βόμβες, οι οποίες ήταν κατασκευασμένες με μια παλιά παραστρατιωτική “συνταγή”: αποτελούνταν από σιδεροσωλήνες γεμισμένους με μπαρούτι και βραδύκαυστο φυτίλι. [20Τρομοκρατική εξόρμηση παρακρατικών, εφημ. Ριζοσπάστης (18/12/1978).] Πέντε μέρες αργότερα ο τύπος δεν δημοσιεύει καμία απολύτως πληροφορία για τις έρευνες που γίνονταν γιατί δεν υπήρχε καμία ενημέρωση από τις διωκτικές αρχές.

Σινέ “Έλλη” και “Ρεξ”

Το ημερολόγιο γράφει 10 Μαρτίου 1978: τη μέρα εκείνη συμβαίνει κάτι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα της ακροδεξιά βίας. Η βομβιστική ενέργεια που έγινε στον κινηματογράφο ΕΛΛΗ δεν έχει προηγούμενο, αφού πλέον δεν η βία δεν στρεφόταν στοχευμένα κατά προσώπων αλλά αποκτούσε έναν χαρακτήρα “τυφλού χτυπήματος”. Οι φασίστες αντέγραψαν σε τεχνική και έμπνευση χτυπήματα των ιταλών παρακρατικών και τοποθέτησαν ένα σακβουαγιάζ με βόμβα κάτω από τη θέση ενός θεατή. Την ώρα εκείνη το σινεμά ΕΛΛΗ έπαιζε τη σοβιετική ταινία Ουράνιο Τόξο. Από την έκρηξη τραυματίστηκαν 18 θεατές, οι δύο εκ των οποίων σοβαρά. Η αστυνομία, παρά τις ενδείξεις ότι η έκρηξη αποτελούσε έργο φασιστικής δράσης, κινήθηκε προς την κατεύθυνση της ανάκρισης ατόμων από τον χώρο της αριστεράς.
Το ίδιο επαναλήφθηκε στις 20 Ιουνίου 1978. Η έκρηξη που έγινε στον κινηματογράφο ΡΕΞ, που προέβαλε τη σοβιετική ταινία Πόλεμος σε όλα τα μέτωπα, ήταν εκκωφαντική και τραυματίστηκαν 15 θεατές. Στα χρόνια που ακολούθησαν θα κυκλοφορήσει η πληροφορία ότι ο μεταφορέας των σακβουαγιάζ που περιείχαν τις βόμβες ήταν ο φύρερ της γνωστής συμμορίας, Νίκος Μιχαλολιάκος. Το ίδιο βράδυ στο Χαλάνδρι έγινε συμπλοκή μεταξύ φασιστών και  μελών του ΚΚΕ την ώρα που οι τελευταίοι έβγαιναν από τον κινηματογράφο Αστέρια, όπου μόλις είχε γίνει ανάλυση των αποφάσεων του 10ου συνεδρίου του ΚΚΕ. [21Αιματηρή τρομοκρατική εξόρμηση παρακρατικών, εφημ. Ριζοσπάστης (21/06/1978)]
Όπως είπαμε η ένοπλη δράση συνεχίστηκε αμείωτη όλο αυτό το διάστημα με αποκορύφωμα τη νύχτα της 23ης Ιουλίου 1978, μια νύχτα που αποτέλεσε κατά την γνώμη μας ορόσημο για το ζενίθ της δράσης των παρακρατικών από τη μία και για την αντιμετώπιση/διαχείρισή τους από το ελληνικό κράτος από την άλλη. Στην τέταρτη επέτειο από την πτώση της χούντας και μέσα σε διάστημα λίγων λεπτών, στοιχείο που καταδεικνύει το ανώτερο επίπεδο οργάνωσης αλλά και τον αριθμό των βομβιστών, έγιναν 13 αλυσιδωτές εκρήξεις σε διαφορετικά σημεία της πόλης της Αθήνας και του Πειραιά. Την επόμενη μέρα η αστυνομία ανακοίνωσε ότι έχουν γίνει συλλήψεις “ατόμων που ανήκουν στην εξτρεμιστική δεξιά”. [22Ανοιχτή πρόκληση χουντοφασιστών στην 4η επέτειο από την κατάρρευση της δικτατορίας, εφημ. Ριζοσπάστης (24/07/1978)]
Οι βόμβες που εξερράγησαν ήταν ωρολογιακού τύπου, αποτελούμενες από μολυβδένιο περίβλημα που έσπαγε σε θραύσματα κατά τη στιγμή της έκρηξης. Τοποθετήθηκαν σε κρατικά κτίρια, κτίρια του ΟΗΕ και δημόσιους χώρους. Για τις εκρήξεις συνελήφθησαν οι Μιχαλολιάκος Νίκος, Μαριούκλος Αλέξανδρος, Παπουτσάς Δημήτριος, Ηλιόπουλος Γεώργιος, Παξινόπουλος Λογγίνος, [23Νεκρός (πλέον) σύζυγος της εν ζωή (ακόμα) Θεώνης Παξινοπούλου. Η Θεώνη Παξινοπούλου, συνεργάτιδα του Ηλία Παναγιώταρου, θεωρείται μία από τους παλιούς χρηματοδότες της οργάνωσης λόγω οικονομικής άνεσης που διαθέτει χάρη στην μεγάλη ακίνητη περιουσία της. Για περισσότερα βλ. Liberia Barricada #6, Ναζί στο κοινοβούλιο - πως μια συμμορία έγινε (σχεδόν) κόμμα, ένθετο στο περιοδικό antifa barricada #21, Ιούλιος 2012.
Ο Λογγίνος Παξινόπουλος, στέλεχος της μεταπολεμικής φασιστικής οργάνωσης ΟΕΝ-ΣΕΝ, είναι ένα από εκείνα τα πρόσωπα που ο ιστορικός του μέλλοντος θα συναντήσει πολλές φορές μπροστά του. Όντας αξιωματικός του στρατού ξηράς, συνελήφθη για πρώτη φορά στη 1.10.1963 όταν βρέθηκε στο σπίτι του παράνομο οπλοστάσιο και ναζιστικό υλικό. Μεταξύ 1975 και 1979 συνελήφθη τρεις ακόμα φορές, ενώ όπως αναφέρει ο Ψαρράς είχε τεθεί υπό τον κλοιό παρακολούθησης του τμήματος επιχειρήσεων αντικατασκοπείας της ευπ, όταν ήταν διοικητής της ο Ν. Γρυλλάκης. Κατά συνέπεια η επαφή του με τις μυστικές υπηρεσίες ήταν πολύχρονη και από πρώτο χέρι. Καταδικάστηκε μαζί με τον Νίκο Μιχαλολιάκο για κατοχή και κατασκευή εκρηκτικών μηχανισμών, αλλά για κάποιον λόγο εξέτισε ποινή φυλάκισης μόλις 14 μηνών. Για περισσότερα βλ. το Δημήτρης Ψαρράς, Τυφλές βόμβες, αόμματες αρχές, περ. Αρχειοτάξιο, τχ. 15, Σεπτέβριος 2013, σ. 24.] Παγώνης Αχιλλέας, Καρακατσάνης Αθανάσιος, Μαρής Θεόδωρος και Ιωάννης Γιαννόπουλος. [24εφημ. Ριζοσπάστης (24/07/01978) ό.π.]  Ο Γιώργος Ηλιόπουλος, 22 ετών τότε, ήταν ανηψιός του διοικητή Ασφάλειας Αθηνών Μιχάλη Λάου, που αργότερα θα είναι και βασικός μάρτυρας υπεράσπισης στη δίκη των παρακρατικών. Μαζί τους παραπέμπεται και ο ήδη κρατούμενος στις φυλακές Αλικαρνασσού Αριστοτέλης Καλέντζης ως βασικός υποκινητής των επιθέσεων.
Ενώ οι κατηγορούμενοι για βομβιστικές ενέργειες που μόλις παραπάνω αναφέραμε είναι ήδη κρατούμενοι, μόλις λίγες μέρες αργότερα και μέσα σε διάστημα μιάμισης ώρας έγιναν άλλες 10 εκρήξεις σε διαφορετικά σημεία των Αθηνών. Τα εκρηκτικά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ίδια με εκείνα των βομβών που εξερράγησαν στους κινηματογράφους ΕΛΛΗ και ΡΕΞ. Η κυβέρνηση έκανε λόγο για “αναμενόμενες αντιδράσεις” και ο Ριζοσπάστης της επόμενης μέρας καταλόγιζε ευθύνες στην κυβέρνηση ότι η έρευνα για την ανακάλυψη των δραστών δεν προχωράει όπως θα έπρεπε για τον λόγο ότι “οι παρακρατικοί μηχανισμοί έχουν διασυνδέσεις και μέσα στον κρατικό μηχανισμό” αλλά και γιατί “η θεωρία των δύο άκρων αποδεικνύεται φιάσκο”. [25Στεγανά τα κέντρα του παρακράτους, εφημ. Ριζοσπάστης (08/08/1978)] 

(συνεχίζεται)

rupax

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Αριστοτέλης Καλέντζης, Δημοκρατία '80 κάτεργο, εκδ. Άμηνθις, Αθήνα 1980, σελ. 104.
[ επιστροφή ]

2 - Καταδικάστηκαν οι δύο φασίστες, εφημ. Το Βήμα (12-4-1975).
[ επιστροφή ]

3 - Αχιλέας Χατζόπουλος, Το χρονικό ενός ρεπόρτερ: ένας χρόνος δημοκρατία (Ιούλιος 1974-75), αυτοέκδοση χ.χ., σελ. 219 επ.
[ επιστροφή ]

4 - Άφαντοι και οι έξη μαχαιροβγάλτες της Νέας Τάξεως, εφημ Το Βήμα (28/01/1975).
[ επιστροφή ]

5 - Ασύλληπτοι παραμένουν οι φασίστες εγκληματίες, εφημ. Το Βήμα (30/01/1975).
[ επιστροφή ]

6 - Να διαλυθούν οι φασιστικές οργανώσεις ζήτησαν χθες οι φοιτητές στη μεγάλη συγκέντρωση στο Μετσόβιο, εφημ. Το Βήμα (04/02/1975).
[ επιστροφή ]

7 - Τιμωρία των νεοφασιστών που μαχαίρωσαν τον φοιτητή ζητεί η σύγκλητος του ΕΜΠ, εφημ. Το Βήμα (06/02/1975)
[ επιστροφή ]

8 - Νεοφασιστικά συνθήματα και στην Καβάλα, εφημ. Το Βήμα (12/02/1975)
[ επιστροφή ]

9 - Συνθήματα της Νέας Τάξεως στον Πύργο, εφημ. Το Βήμα (23/02/1975).
[ επιστροφή ]

10 - Εμφανίστηκε η Νέα Τάξις στα Ιωάννινα, εφημ. Το Βήμα (25/02/1975).
[ επιστροφή ]

11 - Φασίστες τοποθέτησαν βόμβα σε βιβλιοπωλείο, εφημ. Το Βήμα (11/03/1975).
[ επιστροφή ]

12 - Στόχος της Νέας Τάξεως 18 βιβλιοπωλεία, εφημ. Το Βήμα (23/03/1975).
[ επιστροφή ]

13 - Ο Ναστούλης ιδρυτής της Νέας Τάξεως, εφημ. Το Βήμα (12/06/1975).
[ επιστροφή ]

14 - Αριστοτέλης Καλέντζης, ό.π., σελ. 73.
[ επιστροφή ]

15 - Περιοδικό Το Κίνημα, τεύχος 86-87 (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1980), σελ. 27.
[ επιστροφή ]

16 - Ανακαλύφτηκε ολόκληρο οπλοστάσιο του παρακράτους, εφημ. Ριζοσπάστης (25/2/1977).
[ επιστροφή ]

17 - Σε δίκη ο αρχηγός και ο υπαρχηγός της “4ης Αυγούστου” Θεσσαλονίκης, εφημ. Ριζοσπάστης (10/03/1977).
[ επιστροφή ]

18 - Συνελήφθησαν πέντε με προκηρύξεις υπέρ του δικτάτορα, εφημ. Μακεδονία (22/04/1977).
[ επιστροφή ]

19 - Ανεκαλύφθη δίκτυο βομβιστών της άκρας δεξιάς, εφημ. Μακεδονία (04/06/1977).
[ επιστροφή ]

20 - Τρομοκρατική εξόρμηση παρακρατικών, εφημ. Ριζοσπάστης (18/12/1978).
[ επιστροφή ]

21 - Αιματηρή τρομοκρατική εξόρμηση παρακρατικών, εφημ. Ριζοσπάστης (21/06/1978)
[ επιστροφή ]

22 - Ανοιχτή πρόκληση χουντοφασιστών στην 4η επέτειο από την κατάρρευση της δικτατορίας, εφημ. Ριζοσπάστης (24/07/1978)
[ επιστροφή ]

23 - Νεκρός (πλέον) σύζυγος της εν ζωή (ακόμα) Θεώνης Παξινοπούλου. Η Θεώνη Παξινοπούλου, συνεργάτιδα του Ηλία Παναγιώταρου, θεωρείται μία από τους παλιούς χρηματοδότες της οργάνωσης λόγω οικονομικής άνεσης που διαθέτει χάρη στην μεγάλη ακίνητη περιουσία της. Για περισσότερα βλ. Liberia Barricada #6, Ναζί στο κοινοβούλιο - πως μια συμμορία έγινε (σχεδόν) κόμμα, ένθετο στο περιοδικό antifa barricada #21, Ιούλιος 2012.
Ο Λογγίνος Παξινόπουλος, στέλεχος της μεταπολεμικής φασιστικής οργάνωσης ΟΕΝ-ΣΕΝ, είναι ένα από εκείνα τα πρόσωπα που ο ιστορικός του μέλλοντος θα συναντήσει πολλές φορές μπροστά του. Όντας αξιωματικός του στρατού ξηράς, συνελήφθη για πρώτη φορά στη 1.10.1963 όταν βρέθηκε στο σπίτι του παράνομο οπλοστάσιο και ναζιστικό υλικό. Μεταξύ 1975 και 1979 συνελήφθη τρεις ακόμα φορές, ενώ όπως αναφέρει ο Ψαρράς είχε τεθεί υπό τον κλοιό παρακολούθησης του τμήματος επιχειρήσεων αντικατασκοπείας της ευπ, όταν ήταν διοικητής της ο Ν. Γρυλλάκης. Κατά συνέπεια η επαφή του με τις μυστικές υπηρεσίες ήταν πολύχρονη και από πρώτο χέρι. Καταδικάστηκε μαζί με τον Νίκο Μιχαλολιάκο για κατοχή και κατασκευή εκρηκτικών μηχανισμών, αλλά για κάποιον λόγο εξέτισε ποινή φυλάκισης μόλις 14 μηνών. Για περισσότερα βλ. το Δημήτρης Ψαρράς, Τυφλές βόμβες, αόμματες αρχές, περ. Αρχειοτάξιο, τχ. 15, Σεπτέβριος 2013, σ. 24.
[ επιστροφή ]

24 - εφημ. Ριζοσπάστης (24/07/01978) ό.π.
[ επιστροφή ]

25 - Στεγανά τα κέντρα του παρακράτους, εφημ. Ριζοσπάστης (08/08/1978)
[ επιστροφή ]