Όπως εύστοχα δείχνει ο Ζακ Λε Γκοφ [1Ζακ Λε Γκοφ, Μνήμη και Ιστορία, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 1988.], η σχέση που οι κοινωνίες αναπτύσσουν με το παρελθόν τους είναι δηλωτική του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνονται το παρόν τους και, κατ' επέκταση, τον εαυτό τους μέσα στην ιστορία. Μέχρι στιγμής μέσα από αυτή τη στήλη δαπανήσαμε περίπου 16.000 λέξεις για να ξετυλίξουμε ένα νήμα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας που ξεκινάει από το Κ4Α, συνεχίζει στην εθνική παράταξη και στο ενεκ και περνάει μέσα από την λέγκα εσεσι και το περιοδικό “νέα ενιαία δεξιά”. Πρόσωπα, σχέσεις, φασιστικές οργανώσεις και ακροδεξιά έντυπα βρέθηκαν στο επίκεντρο της αφήγησής μας με συγκεκριμένους σκοπούς: Πρώτον, να καταδείξουμε την σημασία που είχε για τον ντόπιο φασισμό ο ελληνο-ιταλικός φασιστικός άξονας, νοούμενος ως η πολυεπίπεδη συγγένεια (πολιτική, ιδεολογική, υλικοτεχνική) μεταξύ ελληνικού και ιταλικού φασισμού. Δεύτερον, να δείξουμε την ασυμβατότητα που παρουσιάζει η περίπτωση της ελληνικής ακροδεξιάς σε σχέση με το ευρωπαϊκό ρεύμα της λεγόμενης “νέας δεξιάς”: ενώ η δεύτερη επιχειρεί ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 να χαράξει τις πολιτικές και ιδεολογικές προκείμενες αυτού που οι εισηγητές της ονόμασαν “τρίτο δρόμο”, [2Ni droite ni gauche – troisiemme voie ήταν το σύνθημα που συμπύκνωνε το αίτημα της “νέας δεξιάς”, που πάει να πει “ούτε δεξιά ούτε αριστερά – τρίτος δρόμος”.] το ελληνικό παράδειγμα μένει εμμενώς προσκολλημένο σε έναν ελληνικής εκδοχής και συντηρητικής υφής στείρο αντικομμουνισμό, τις εκφάνσεις του οποίου περιγράφουμε με κάθε ευκαιρία που μας δίνεται.
Για τις δύο επόμενες συνέχειες θα ασχοληθούμε συστηματικά με ένα περιοδικό που ενώ έπαιξε τον ρόλο του μέσα στον σχετικά περιθωριοποιημένο χώρο της ακροδεξιάς στα '80s, κανείς από τους όχι ολίγους ιστορικούς, αναλυτές, δημοσιογράφους κλπ της ελληνικής ακροδεξιάς δεν ξόδεψε μία αράδα για χατίρι του. Και αυτή η παράλειψη είναι δηλωτική πολλών πραγμάτων, όχι μόνο του είδους που δείχνει ο Λε Γκοφ για τις κοινωνίες και την σχέση τους με το παρελθόν. Είναι δηλωτική του τρόπου που η ντόπια αριστερά και οι “διανοούμενοί” της αντιλαμβάνονται την ιστορία του φασισμού και κατ' επέκταση αυτόν τον ίδιο. Μετά το 2012 και την εκλογική επιτυχία της γνωστής συμμορίας, φαινόμενο που συχνά εμφανίστηκε υπό τον τίτλο “η ανησυχητική άνοδος της ακροδεξιάς σε ελλάδα και ευρώπη”, ευδοκίμησε ιδιαίτερα το είδος των αναλυτών που βάλθηκαν να αποδείξουν το ναζιστικό παρελθόν του Μιχαλολιάκου και της παρέας του. Και αφού το “απέδειξαν”, συνέχισαν να αναλώνονται επαναλαμβάνοντας πόσο ναζί είναι τελικά αυτοί που αποδείχθηκαν ναζί. Εκεί ξεκινούσε και τελείωνε η ενασχόλησή τους με την σύγχρονη ιστορία της ακροδξιάς. Ποτε και κανείς (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) νοιάστηκε στα σοβαρά να ψάξει από αντιφασιστική σκοπιά της ιστορία της ελληνικής ακροδεξιάς με σκοπό αυτή να αποκτήσει μία νέα και επίκαιρη σημασία για σύγχρονη αντιφασιστική χρήση. Λογικό φαίνεται μετά από όλα αυτά ότι το περιοδικό που θα παρουσιάσουμε πέρασε στα απαρατήρητα της ντόπιας αντιφασιστικής διανόησης.
Το περιοδικό λέγεται “Το Αντίδοτο” και κυκλοφόρησε μεταξύ 1988 και 1991 περίπου. Ήταν ένα φασιστικό περιοδικό με όλη τη σημασία της λέξης, πράγμα που δεν απαιτεί εκ μέρους μας περαιτέρω αποδείξεις. Εμείς σκοπεύουμε να αναλύσουμε κριτικά τον λόγο του και τον ρόλο που έπαιξε στην εποχή του, πάντα σε συνάρτηση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Σ’ αυτό το τεύχος θα περιγράψουμε την πρώτη φάση του, μέχρι και το τεύχος 12.
το περιοδικό αντίδοτο
Μπορούμε να πούμε ότι το περιοδικό “το αντίδοτο” αποτέλεσε την μοναδική σοβαρή εκδοτική προσπάθεια στα μέρη μας για την χάραξη ενός “τρίτου δρόμου”, όπως τον έχουμε περιγράψει ήδη. Το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους έχει μια φωτογραφία του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα! Γίνεται έτσι εξαρχής πρόδηλο - ακόμα και στον πιο ανυποψίαστο αναγνώστη - ότι δεν έχει να κάνει με ένα ακόμα αντικομμουνιστικό έντυπο. Για πρώτη φορά στα ελληνικά δεδομένα εμφανίστηκε οργανωμένα μια τάση στα σπλάχνα της ευρείας δεξιάς παράταξης που από το δωδέκατο τεύχος και μετά θα ονομαστεί εθνικιστική αριστερά και η οποία έμοιαζε πολύ σε αυτό που στην κεντρική ευρώπη ονομάστηκε “τρίτος δρόμος”. Για λόγους που αφορούν την ντόπια συντηρητική παράταξη και την αδυναμία της να αποκολληθεί από τις αντικομμουνιστικές παραδόσεις της αλλά και την ντόπια αριστερά που υιοθέτησε απ’ την δεκαετία του ‘50 και μετά τον δεξιό πατριωτισμό και τις εθνικές αφηγήσεις, η τάση αυτή δεν γνώρισε τελικά την απήχηση που ήδη είχε στις ευρωπαϊκές χώρες. Η βαθιά κατανόηση των δύο αυτών αιτίων έχει ιδιαίτερη αξία μέχρι και σήμερα.
Η χρονολογική τεκμηρίωση του περιοδικού είναι έργο δύσκολο καθώς λείπουν από αυτό βασικά στοιχεία που χρησιμεύουν για την πληροφόρηση του χρόνου έκδοσης (αρίθμηση τευχών, χρονολογία και μήνας έκδοσης κλπ). Κατά συνέπεια η τεκμηρίωση μπορεί να γίνει κατά προσέγγιση και μόνο μέσα από τα συμφραζόμενα των άρθρων. Το πρώτο τεύχος, λοιπόν, κυκλοφορεί κάπου μέσα στο 1988. Η πρώτη γενιά της συντακτικής ομάδας φαίνεται να είναι περίπου επτά-οχτώ άνθρωποι [3Από αυτούς μόνο ο Χαρίτος εμπλέκεται ακόμα ενεργά με την πολιτική (Εθνικό Μέτωπο, ΛΑΟΣ, Πρωτοβουλία παρεμπόριο ΣΤΟΠ, Χ.Α.) ενώ ο Γιάννης Σορώτος άφησε τα ινία στον γιό του, Νίκο, ο οποίος πολιτεύτηκε το 2015 με την γνωστή συμμορία ως υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων δίχως να εκλεγεί.] (Αθανάσιος Γιαλαμάς, Γιάννης Σορώτος, Νίκος Σπυρίδης, Χρήστος Χαρίτος, Θ. Βασιλείου, Φ.Κ., Α.Γ. και Θ.Η.) που σχετίζονται έντονα μεταξύ τους αλλά είναι σχετικά αποκομμένοι από άλλες ομάδες του τότε ακροδεξιού “χώρου”. Αυτή η περιθωριοποίηση φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα και αυτούς τους ίδιους:
Τα γεγονότα και η διακίνηση του περιοδικού απέδειξαν ότι δεν είμαστε μόνοι. Σ' όλο αυτό το εξάμηνο αρκετός κόσμος μας πλησίασε ή μάλλον μας ξετρύπωσε, το περιοδικό διαβάστηκε, έγινε αντικείμενο θετικής κριτικής, σύντροφοι εξαφανισμένοι καιρό προσφέρθηκαν να μας βοηθήσουν, υπήρξαν μάλιστα προτάσεις για συνεργασία και για αγωνιστική συσπείρωση. (...) Δεν φιλοδοξούμε να προσθέσουμε στον ήδη δοκιμαζόμενο χώρο μας μια ακόμα πολιτική ομάδα, μια ακόμα οργάνωση με αρχηγούς και υπαρχηγούς, δεν σκοπεύουμε να μεγαλώσουμε την σύγχυση που υπάρχει ανάμεσά μας, αρνούμαστε κατηγορηματικά οποιαδήποτε συμμετοχή σε εμφυλιοπολεμικές διαμάχες.
Πράγματι η δεκαετία του 1980 θα μπορούσε να ονομαστεί σχηματικά “τα πέτρινα χρόνια” της ελληνικής ακροδεξιάς κυρίως λόγω των χαμηλών εκλογικών ποσοστών που συγκέντρωναν οι φασίστες αλλά και εξαιτίας της πολυδιάσπασης που επικράτησε μέσα στις οργανώσεις. Οπωσδήποτε οι μαζικές συλλήψεις φασιστών-παρακρατικών το καλοκαίρι του 1979 έπαιξαν τον ρόλο τους για αυτήν την εσωστρέφεια, όπως θα δείξουμε σε επόμενη συνέχεια. Παρότι, όμως, οι συντάκτες του αντίδοτου προμήνυαν ότι δεν έχουν διάθεση να αναλωθούν σε αυτοαναφορικές έριδες με τους ομοϊδεάτες τους, οι φήμες που διέδιδε ο φύρερ της γνωστής συμμορίας σε διεθνές επίπεδο, δεν τους επέτρεψαν να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους:
Λίγες μέρες πριν ήρθα σε επαφή με τον secretario nacional του CEDADE (σ.σ. ισπανική νεοναζιστική οργάνωση με παρακλάδια σε χώρες της λατινικής αμερικής) Christian Ruiz που είναι φίλος από το 1980 όταν ήταν μέλος στις Juventudes Nacional Revolucionarias. Ο συναγωνιστής Christian που είπε πως το περασμένο καλοκαίρι ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής κ. Νίκος Μιχαλολιάκος που βρέθηκε στην Μαδρίτη με κατηγόρησε ότι σε γράμματά μου στο εξωτερικό εκφράζομε απρεπώς γι' αυτόν και την οργάνωσή του. Τέτοια ψέματα δεν πρέπει να λέγωνται [σ.σ. έτσι στο πρωτότυπο] γιατί αν δεν προσβάλουν αυτόν που τα λέει προσβάλουν τον Ελληνικό Εθνικισμό. (...) Έχουν ήδη γίνει ορισμένα άσχημα περιστατικά που θα μπορούσαν να προκαλέσουν έναν εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στις διάφορες κινήσεις. [5Γιάννης Σορώτος, Ανοιχτή επιστολή στον κ. Ν. Μιχαλολιάκο, Περιοδικό Το Αντίδοτο, τεύχος 8 σελ. 3, χ.χ.]
Μπορεί οι σχέσεις του περιοδικού με τον Μιχαλολιάκο να διακόπηκαν άδοξα, με άλλα κομμάτια του φασιστικού “χώρου” όμως χτίστηκαν επιμελώς. Χαρακτηριστικότερο μεταξύ αυτών το παράδειγμα του Αριστοτέλη Καλέντζη, για τον οποίο οι συντάκτες τρέφουν μεγάλο σεβασμό. Αυτό φαίνεται τόσο μέσα από αρθρογραφία του ίδιου στο περιοδικό, [6Αριστοτέλης Καλέντζης, Επανεκφορά επαναστατικού λόγου, περ. Το Αντίδοτο, τεύχος 11 σελ. 3 επ. χ.χ., και ίδιου, Πάνω στα τρακτερωτά χνάρια του χρόνου, τεύχος 12 σελ. 6 επ. χ.χ.] ο οποίος την περίοδο εκείνη εξέτιε την 12ετή ποινή κάθειρξης που του επιβλήθηκε, όσο και από μακέτες αφισών με το σύνθημα “λευτεριά στον Καλέντζη” που συχνά εμφανίζονται στις σελίδες του. Στο άλλο άκρο του ιδεολογικού φάσματος βρίσκεται η συμπάθεια που το περιοδικό δείχνει για τον απόστρατο αξιωματικό του στρατού Ανδρέα Πετρόπουλο, [7Ο Πετρόπουλος αργότερα σχετίστηκε με ακροδεξιές ορθόδοξες οργανώσεις και συγκεκριμένα με το ΕΛΚΙΣ (Ελληνορθόδοξο Κίνημα Σωτηρίας), σχέση που αποδίδει καρπούς μέχρι και σήμερα καθώς ήταν βασικός οργανωτής της σκοταδιστικής συγκέντρωσης που οργανώθηκε στις 7/2/2016 στα Προπύλαια ενάντια στις νέες ταυτότητες και τον εξισλαμισμό της ευρώπης. Βλ. σχετ. και το Ιός, Η espresso του μεσονυκτίου: λογοκρισία, εκκλησία, παραδημοσιογραφία, εφημ. Ελευθεροτυπία (12/62005)] ο οποίος την περίοδο εκείνη έδινε συχνά διαλέξεις μέσα από τα γραφεία του συλλόγου του, που ονομαζόταν “πανεθνικός πατριωτικός σύνδεσμος ΕΛΛΑΣ” και στεγαζόταν στον τρίτο όροφο πολυκατοικίας επί της οδού Αιόλου 106.
Αν, πάντως, κάπου καινοτομεί το περιοδικό σύμφωνα με τα μέχρι τότε δεδομένα στον εκδοτικό χώρο των ελληνικών φασιστικών εντύπων, είναι στην σχέση που έχει (ή προσπαθεί να αναπτύξει) με φασιστικές ομάδες, εκδόσεις, εγχειρήματα κλπ από την ευρώπη αλλά και από τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτός ο ιδιαίτερος “κοσμοπολιτισμός” του περιοδικού και ο ζήλος που οι συντάκτες του δείχνουν για την σημασία της συμμετοχής τους σε μια πανευρωπαϊκή δικτύωση φασιστών, κατατάσσει το “αντίδοτο” οπωσδήποτε σε μια μοναδική κατηγορία του είδους του. Δεκάδες οργανώσεις, βιβλιοπωλεία, κόμματα, νεολαίες κομμάτων κ.ά. διαφημίζονται συστηματικά μέσα από τις σελίδες του. Μια συγκεκριμένη διαφήμιση, όμως, μας τράβηξε το μάτι περισσότερο από άλλες:
Δαμασκός: Για όσους αγαπούν την περιπέτεια και θέλουν να κάνουν κάτι δυναμικό, ας γράψουν Ρ.Ο. ΒΟΧ 5621 Δαμασκός, Συρία αν θέλουν να πολεμήσουν στον Λίβανο εναντίον του Ισραήλ. [8ΤΕLEX, περ. το αντίδοτο, τεύχος 1 σελ. 13, χ.χ.]
Η δημόσια πρόσκληση εκ μέρους του περιοδικού για συμμετοχή εθελοντών στο πλευρό των συριακών παραστρατιωτικών σωμάτων, δίχως να διευκρινίζει πιο ειδικά, προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, την αντίδραση δημοσιογράφων της εποχής. Πρώτος ο Νίκος Κακαουνάκης εντόπισε το κάλεσμα και έκανε λόγο για οργανώσεις της άκρας δεξιάς που έχουν αρχίσει να κινούνται και πάλι, πάντα με επίκεντρο τις ιστορικές τους ηγεσίες. [9Εφημ. Το Καλάμι, Το “αντίδοτο” και το δηλητήριο: νεοναζί και φασίστες ξύπνησαν πάλι μετά από δέκα χρόνια ύπνωσης, 3/9/1987] Οπωσδήποτε τα δημοκρατικά αντανακλαστικά της εποχής μπορεί να υποδείκνυαν μια σχετική εγρήγορση μεγαλύτερη απ' ότι σήμερα, όμως το περιοδικό δεν έδειξε να νοιάζεται και πολύ για τις καταγγελίες του Κακαουνάκη:
Ο χαρακτηρισμός σου ότι το περιοδικό είναι νεοναζιστικό μας είναι αδιάφορος. Μπορείς να το πεις νεοναζιστικό, φασιστικό, Μαρξιστικό, Αναρχικό. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι το περιοδικό μας δεν ταυτίζεται με τις διεθνιστικές ιδέες του συρμού. [10Περ. το αντίδοτο, τεύχος 6 σελ. 20, χ.χ.]
Η μέριμνα των συντακτών να συναντηθούν με κομμάτια της τότε εν δυνάμει ριζοσπαστικής νεολαίας μέσα από έναν κοινό πολιτισμικό κώδικα δείχνει κατά την γνώμη μας το εξής: ότι το περιοδικό πήρε τοις μετρητοίς το κοινό ευρωπαϊκό πρόταγμα των ομάδων της νέας δεξιάς για την ανάκτηση της πολιτισμικής ηγεμονίας από τις νεολαίες των αριστερών οργανώσεων. [11Αυτό που κωδικά και όχι λανθασμένα ονομάστηκε “δεξιός γκραμσισμός”. Για περισσότερα επ' αυτού βλ. στο Alain De Benoist. “What is Racism?”, περ. Telos, τεύχος 114, Winter 1999, σσ. 11-48 και στο Alain De Benoist, The Problem of Democracy, εκδ. Arktos, London 2011.] Εξ ου και η συστηματική ενασχόληση των συντακτών του με τα κινήματα αντικουλτούρας όπως το punk και οι skins.
Κάθε μέρα που ο αγώνας γίνεται πιο βίαιος, αυτοί που πραγματικά κινδυνεύουν περισσότερο είναι αυτοί οι επαναστάτες που συνεχίζουν τις μάχες στο πεζοδρόμιο. Τελευταία στις εθνικιστικές επαναστατικές γραμμές εμφανίστηκαν οι skins. Τόσο στην Αγγλία όσο και στην Γαλλία, οι μοναδικές ομάδες που κατεβαίνουν στ' αλήθεια εναντίον των συμμοριών που έχουν δημιουργήσει οι έγχρωμοι είναι οι skins. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι skins είναι προϊόν της εργατικής τάξης. [12Skins στην Ευρώπη, περ. το αντίδοτο, τεύχος 11 σελ. 28, χ.χ.]
Όπως μπορεί να διακρίνει ο αναγνώστης, το περιοδικό φλερτάρει με τον αντικαπιταλισμό μέσα από μια ιδιαίτερη οπτική βέβαια. Αυτό οπωσδήποτε δεν είναι ξένο με το “new right theory” αλλά σίγουρα φαντάζει σαν το πλέον ανοίκειο πράγμα για τα τότε ακροδεξιά ήθη. Αυτός ο ιδιότυπος και πρωτόλειος “αντικαπιταλισμός” του περιοδικού συχνά μπλέκεται με παραδοσιακές φασιστικές απόψεις για την οργάνωση της οικονομίας (π.χ. συντεχνιακό κράτος) και το εθνικό οικονομικό σχέδιο εν γένει, νοούμενο ως η συστράτευση των παραγωγικών δυνάμεων για εθνικό όφελος. Περσινά ξινά σταφύλια, δηλαδή, πλέον του γεγονότος ότι η πολιτική ανάλυση του καπιταλισμού είναι πιο ρηχή κι από τα νερά στο (τότε) συντριβάνι της πλατείας Ομονοίας. Για παράδειγμα:
Σε αντίθεση με τον ιδιωτικό καπιταλισμό ή τον κρατικό καπιταλισμό, εμείς υποστηρίζουμε το συντεχνιακό σχήμα γιατί θεωρούμε το δικαίωμα για εργασία και ατομική ιδιοκτησία στο κέντρο των οικονομικών σχέσεων, με την προϋπόθεση ότι πάντα δεν αντιστρατεύονται το εθνικό συμφέρον. Δεχόμενοι την φιλοσοφία του συντεχνιακού κράτους, δεχόμαστε αναμφισβήτητα την ύπαρξη και των ρόλο των εργατικών συνδικάτων, τον διάλογο ανάμεσα σε όλες τις οικονομικές κατηγορίες και τον παρεμβατισμό του κράτους εκεί όπου δεν είναι δυνατή η παρουσία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. [13Θ. Βασιλείου, Εργασία: δικαίωμα ή υποχρέωση;, περ. το αντίδοτο, τεύχος 5 σελ. 4, χ.χ.]
Και αλλού:
Τι μπορούν όμως οι “πατριώτες εθνικόφρονες” της μπουρζουαζίας να ξέρουν για τους εθνικολαϊκούς πόθους; Αυτοί μας χώρισαν σε τάξεις, πιστεύοντας ότι έτσι εξυπηρετούν το έθνος. Οι μαρξιστές πάλι μας μιλούν για “την εκμετάλλευση του εργάτη” από τον εργοδότη και ότι μόνο με τον αφανισμό των τάξεων θα πάμε μπροστά. Ο Εθνικός Κοινωνισμός υιοθετεί την τρίτη θέση που πιστεύει και αγωνίζεται για την συνεργασία όλων των παραγωγικών τάξεων, για να ακολουθήσει η φυλή την πορεία του πεπρωμένου της. [14Νικόλαος Δημ. Σπυρίδης, Οι αστοί επαναστάτες και τα προβλήματα του λαού, περ το αντίδοτο, ό.π. σελ. 6, χ.χ.]
Αν εξαιρέσει κανείς την τελευταία φράση η οποία καταφέρνει να συσχετίσει τον καπιταλισμό με το ελληνικό αίμα, την μεταφυσική και το κισμέτ, ο αντικαπιταλισμός σαν “φιλοσοφία” δεν είναι ξένος στις παραδόσεις της ακροδεξιάς καθώς κατάγεται απευθείας από το αντιαστικό πνεύμα των προπατόρων του φασισμού για την αναζήτηση της νιτσεϊκής “νέας αριστοκρατίας”, οι κυριότεροι εκπρόσωποι του οποίου ήταν ο Γκουστάβ Λε Μπον, ο Ιούλιος Έβολα και ο Όσβαλντ Σπένγκλερ. Κείμενα του τελευταίου μάλιστα φιλοξενήθηκαν παραπάνω από μία φορές στις σελίδες του “αντίδοτου”. [15Ενδεικτικά Oswald Spengler, Η θανάσιμη κρίση του λευκού πολιτισμού, περ. το αντίδοτο, τεύχος 2 σελ. 10, χ.χ.] Το αντιαστικό πνεύμα επιβιώνει ακέραιο μέχρι και σήμερα στον φασιστικό λόγο, είτε ως μια σημειολογικά αγωνιώδης αναζήτηση ενός νέου ρομαντισμού, είτε ως προσπάθεια αναβίωσης μιας πολιτικής κίνησης που ανήκει οριστικά σε μια άλλη ιστορική περίοδο: αυτής του συντηρητισμού. [16Για την πλέον αναλυτική παρουσίαση του ζητήματος βλ. το Παναγιώτης Κονδύλης, Συντηρητισμός: ιστορικό περιεχόμενο και παρακμή, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2015 ενώ ειδικά για την ελληνική περίπτωση σχετικό είναι το Δέσποινα Παπαδημητρίου, Από τον λαό των νομιμοφρόνων στο έθνος των εθνικοφρόνων: η συντηρητική σκέψη στην Ελλάδα 1922-1967, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2006 (β' εκδ)] Όσον αφορά το περιοδικό που εξετάζουμε συγκεκριμένα, εκφάνσεις αυτής της αντίληψης μπορούν να εντοπιστούν σε διάφορα σημεία, όπως εδώ:
Οι εθνικιστές πιστεύουν στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία όμως είναι σε άμεση αντίθεση με τα συμφέροντα του καπιταλισμού. Σεβόμαστε την ανθρώπινη ύπαρξη διότι ο άνθρωπος είναι το ανώτερο ποιοτικά ον του πλανήτη και διότι μόνο αυτός έχει συνείδηση της αποστολής του και μόνο αυτός δημιουργεί ιστορία. Παράλληλα όμως θεωρούμε ότι μεγαλύτερη αξία από την ατομική ελευθερία έχει η συλλογική εθνική ελευθερία. Η ελευθερία της πατρίδος από όλες τις πλευρές και η ελευθερία του λαού να βιώνει ένα κοινό πεπρωμένο. Μόνο σε μια ελεύθερη πατρίδα, σε έναν ελεύθερο λαό το άτομο μπορεί να νιώσει πραγματικά ελεύθερο. Μόνο αν ενταχθεί οργανικά στο κοινωνικό σώμα κι όχι να ζει παρασιτικά εις βάρος του λαού και του έθνους. [17Χρήστος Χαρίτος, Ανθρώπινα Δικαιώματα, περ. το αντίδοτο, τεύχος 9 σελ. 5, χ.χ.]
Αλλά και σ' αυτό το ποίημα που παραθέτουμε για καθαρά αισθητικούς λόγους:
Ο Αστός
Σκοτάδι πυκνό / κεφάλι σκυμμένο / κορμί κουρασμένο / βλέμμα χλωμό. / Δεν αντιδρά, δεν έχει μάθει / να δίνει μάχη για ιδανικά. / Ένας σωρός, κρέας χαμένο / κατεστημένο, είναι αστός. [18Περ. το αντίδοτο, τεύχος 7 σελ. 15, χ.χ.]
η στροφή
Μέχρι το τεύχος 11 το “αντίδοτο” ήταν ένα περιοδικό που έμοιαζε με αυτό που περιγράψαμε παραπάνω: καταρχάς φασιστικό, οπωσδήποτε περιθωριακό, αναθεωρητικό, γνήσια αντισημιτικό, εθνικιστικό, ολίγον εναλλακτικό και ενίοτε συντηρητικό. Στην 14η σελίδα του τεύχους 12, το οποίο κυκλοφορεί κάπου μέσα στον χειμώνα του 1988, ο αναγνώστης θα συναντηθεί με μια ολοσέλιδη διαφήμιση της αντικαπιταλιστικής βιβλιοθήκης των εκδόσεων “κομμούνα”. Τα βιβλία του Γ. Καραμπελιά “σύγχρονος καπιταλισμός και επαναστατικό υποκείμενο” και “κρίση του κεφαλαίου και Αυτονομία” μαζί με το “Νεοκαπιταλισμός και επαναστατικό κίνημα” των Παντσιέρι, Νέγκρι και Τρόντι και το “οι δρόμοι του παραδείσου” του Αντρέ Γκορζ προβάλλονται από τους εκδότες του Αντίδοτου σαν “must read” για τον σύγχρονο εθνικοεπαναστάτη. Παράλληλα φιλοξενείται διαφήμιση των βιβλίων του Νίκου Βεργίδη, ο οποίος από το 14ο τεύχος και μετά θα αποτελέσει βασικό συνεργάτη του περιοδικού. Ο Βεργίδης ήταν ένας ιδιότροπος τύπος που είχε το “λαϊκό βιβλιοπωλείο” στην οδό Μπενάκη 24 και μεταξύ άλλων είχε συγγράψει κάποια βιβλία που ταλαντεύονται μεταξύ παράνοιας, λογοτεχνίας και ιστορικού αναθεωρητισμού. [19Τα γνωστότερα εξ αυτών είναι το “Νέρων και Χριστός”, “Αδόλφος Χίτλερ και Εθνικοσοσιαλισμός: η όλη αλήθεια”, “Η συνωμοσία της σιωπής” και το “Η διπλή δολοφονία του Στάλιν”. Όλα τους εκδόθηκαν από τις εκδόσεις arcadia, δημιούργημα του ίδιου.] Από την στιγμή που εντάχθηκε στις τάξεις του “αντίδοτου”, το “λαϊκό βιβλιοπωλείο” λειτούργησε και ως σημείο κεντρικής διάθεσης του περιοδικού. Από την στιγμή εκείνη και μετά το περιοδικό πραγματοποίησε μια άνευ προηγουμένου πολιτικο-ιδεολογική στροφή προς αυτό που οι ίδιοι χαρακτήρισαν ως “εθνικιστική αριστερά” και οι εχθροί τους ως “εθνικομπολσεβικισμό”.
Να λοιπόν που η υπόσχεση που σας είχαμε δώσει πριν από έναν χρόνο περίπου, ότι θα εκδίδαμε δώδεκα τουλάχιστον τεύχη πραγματοποιήθηκε με το παραπάνω. Το Αντίδοτο με αυτό το τεύχος του κλείνει μια περίοδο ιδεολογικής πολιτικής αναζητήσεως και διαμαρτυρίας. Τώρα περνάει σε μια δεύτερη περίοδο προτάσεων, σκέψεων και οριοθετήσεως του πολιτικού του λόγου.
Έτσι σε μια περίοδο που όλος σχεδόν ο χώρος κοιμότανε, το Αντίδοτο έφερε τον δικό του επαναστατικό ιδεολογικό πολιτικό λόγο, αυτόν της εθνικιστικής αριστεράς. Αμέσως όλοι αυτοί που είχαν και έχουν κάνει τον εθνικισμό βιοποριστικό επάγγελμα και οι “άλλοι” που πουλάνε τις ιδέες μας με την οκά, κατάλαβαν τον επαναστατικό αέρα που έφερνε μαζί του το Αντίδοτο. (...) Ήρθε η ώρα λοιπόν της εθνικιστικής αριστεράς και στην Ελλάδα. Θα πρέπει εδώ να διευκρινίσουμε ορισμένα πράγματα σε σχέση με την εθνικιστική αριστερά. Δεν είμασταν εμείς αυτοί που επιχείρησαν να κλείσουν τον Εθνικισμό (εσφαλμένα) στα καλούπια της δεξιάς και της αριστεράς. Την αρχή την έκαναν “ορισμένοι” με την “εθνική” δεξιά. Αυτοί λοιπόν παρουσίασαν στον κόσμο τον εθνικισμό ως συνώνυμο του καπιταλισμού, φίλο του ατλαντισμού, “σύμμαχο” των αφεντάδων της Αμερικής. (...) Μετά το 10ο τεύχος μας ορισμένοι “φίλοι” πατριώτες μας κατηγόρησαν για εθνικομπολσεβικισμό.
(συνεχίζεται)
rupax
Σημειώσεις
1 - Ζακ Λε Γκοφ, Μνήμη και Ιστορία, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 1988.
[ επιστροφή ]
2 - Ni droite ni gauche – troisiemme voie ήταν το σύνθημα που συμπύκνωνε το αίτημα της “νέας δεξιάς”, που πάει να πει “ούτε δεξιά ούτε αριστερά – τρίτος δρόμος”.
[ επιστροφή ]
3 - Από αυτούς μόνο ο Χαρίτος εμπλέκεται ακόμα ενεργά με την πολιτική (Εθνικό Μέτωπο, ΛΑΟΣ, Πρωτοβουλία παρεμπόριο ΣΤΟΠ, Χ.Α.) ενώ ο Γιάννης Σορώτος άφησε τα ινία στον γιό του, Νίκο, ο οποίος πολιτεύτηκε το 2015 με την γνωστή συμμορία ως υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων δίχως να εκλεγεί.
[ επιστροφή ]
4 - Περιοδικό το αντίδοτο, τεύχος 6 σελ. 3, χ.χ.
[ επιστροφή ]
5 - Γιάννης Σορώτος, Ανοιχτή επιστολή στον κ. Ν. Μιχαλολιάκο, Περιοδικό Το Αντίδοτο, τεύχος 8 σελ. 3, χ.χ., .
[ επιστροφή ]
6 - Αριστοτέλης Καλέντζης, Επανεκφορά επαναστατικού λόγου, περ. Το Αντίδοτο, τεύχος 11 σελ. 3 επ. χ.χ., και ίδιου, Πάνω στα τρακτερωτά χνάρια του χρόνου, τεύχος 12 σελ. 6 επ. χ.χ.
[ επιστροφή ]
7 - Ο Πετρόπουλος αργότερα σχετίστηκε με ακροδεξιές ορθόδοξες οργανώσεις και συγκεκριμένα με το ΕΛΚΙΣ (Ελληνορθόδοξο Κίνημα Σωτηρίας), σχέση που αποδίδει καρπούς μέχρι και σήμερα καθώς ήταν βασικός οργανωτής της σκοταδιστικής συγκέντρωσης που οργανώθηκε στις 7/2/2016 στα Προπύλαια ενάντια στις νέες ταυτότητες και τον εξισλαμισμό της ευρώπης. Βλ. σχετ. και το Ιός, Η espresso του μεσονυκτίου: λογοκρισία, εκκλησία, παραδημοσιογραφία, εφημ. Ελευθεροτυπία (12/62005)
[ επιστροφή ]
8 - ΤΕLEX, περ. το αντίδοτο, τεύχος 1 σελ. 13, χ.χ..
[ επιστροφή ]
9 - Εφημ. Το Καλάμι, Το “αντίδοτο” και το δηλητήριο: νεοναζί και φασίστες ξύπνησαν πάλι μετά από δέκα χρόνια ύπνωσης, 3/9/1987
[ επιστροφή ]
10 - Περ. το αντίδοτο, τεύχος 6 σελ. 20, χ.χ.
[ επιστροφή ]
11 - Αυτό που κωδικά και όχι λανθασμένα ονομάστηκε “δεξιός γκραμσισμός”. Για περισσότερα επ' αυτού βλ. στο Alain De Benoist. “What is Racism?”, περ. Telos, τεύχος 114, Winter 1999, σσ. 11-48 και στο Alain De Benoist, The Problem of Democracy, εκδ. Arktos, London 2011.
[ επιστροφή ]
12 - Skins στην Ευρώπη, περ. το αντίδοτο, τεύχος 11 σελ. 28, χ.χ.
[ επιστροφή ]
13 - Θ. Βασιλείου, Εργασία: δικαίωμα ή υποχρέωση;, περ. το αντίδοτο, τεύχος 5 σελ. 4, χ.χ.
[ επιστροφή ]
14 - Νικόλαος Δημ. Σπυρίδης, Οι αστοί επαναστάτες και τα προβλήματα του λαού, περ το αντίδοτο, ό.π. σελ. 6, χ.χ.
[ επιστροφή ]
15 - Ενδεικτικά Oswald Spengler, Η θανάσιμη κρίση του λευκού πολιτισμού, περ. το αντίδοτο, τεύχος 2 σελ. 10, χ.χ.
[ επιστροφή ]
16 - Για την πλέον αναλυτική παρουσίαση του ζητήματος βλ. το Παναγιώτης Κονδύλης, Συντηρητισμός: ιστορικό περιεχόμενο και παρακμή, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2015 ενώ ειδικά για την ελληνική περίπτωση σχετικό είναι το Δέσποινα Παπαδημητρίου, Από τον λαό των νομιμοφρόνων στο έθνος των εθνικοφρόνων: η συντηρητική σκέψη στην Ελλάδα 1922-1967, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2006 (β' εκδ)
[ επιστροφή ]
17 - Χρήστος Χαρίτος, Ανθρώπινα Δικαιώματα, περ. το αντίδοτο, τεύχος 9 σελ. 5, χ.χ.
[ επιστροφή ]
18 - Περ. το αντίδοτο, τεύχος 7 σελ. 15, χ.χ.
[ επιστροφή ]
19 - Τα γνωστότερα εξ αυτών είναι το “Νέρων και Χριστός”, “Αδόλφος Χίτλερ και Εθνικοσοσιαλισμός: η όλη αλήθεια”, “Η συνωμοσία της σιωπής” και το “Η διπλή δολοφονία του Στάλιν”. Όλα τους εκδόθηκαν από τις εκδόσεις arcadia, δημιούργημα του ίδιου.
[ επιστροφή ]
20 - Περ. το αντίδοτο, τεύχος 12 σελ. 46, χ.χ.
[ επιστροφή ]
