Θυμάται άραγε κανείς την περασμένη άνοιξη, του 2015; Στη χώρα των λωτοφάγων μάλλον όχι, όμως (δεν αποκλείεται να ισχύει ότι) όλα εδώ πληρώνονται. [1Ένα σχόλιο επί του θέματος, τότε, Sarajevo 94, Απρίλης 2015, κρατικός ρατσισμός, as usual.]
Στις αρχές του περασμένου Μάρτη λοιπόν, βρισκόμενος στο άτυπο συμβούλιο των υπ.εξ. της ευρωζώνης στη Λετονία, ο “μεγαλοφυής” και “διανοούμενος” έλληνας υπ.εξ. Ν. Κοτζιάς είχε ξεστομίσει την μεγάλη απειλή:
...Αν η ελλάδα καταρρεύσει οικονομικά [σ.σ.: δηλαδή αν δεν μας κάνετε τα χατήρια που σας ζητάει ο Γιάνης - τότε ήταν στις δόξες του!] η ευρώπη θα γεμίσει με εκατομύρια μετανάστες και χιλιάδες τζιχαντιστές...
Ύστερα, στις αρχές Απρίλη, ήρθε η σειρά ενός ακόμα αστεριού / βιτρίνας του ελληνικού βαθέος κράτους, της πολιτικής σκηνής, και φυσικά της φαιορόζ κυβέρνησης, να τρίξει τα δόντια του. Ο “κύριος Πάνος” βρυχήθηκε:
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη βρετανική εφημερίδα The Times, ο υπουργός Αμυνας έκανε λόγο για “bullying” από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο με σκοπό να αναγκάσουν την Ελλάδα σε “μια πλήρη και ολοκληρωτική οικονομική παράδοση”.
“Αυτή η χυδαία ανάμιξη στις ελληνικές εσωτερικές υποθέσεις δεν είναι απλά ανήκουστη για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, αλλά είναι ανήθικη και επικίνδυνη. Αν η Ελλάδα φύγει, τότε θα τεθούν σε κίνδυνο πολλά περισσότερα από τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και το ευρώ”, δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα ο Πάνος Καμμένος.
“Η Ευρώπη πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι διατηρώντας την Ελλάδα σταθερή, το μέτωπο της Δύσης κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) είναι ασφαλές. Αλλά αν εκδιωχθεί ή αναγκαστεί να βγει από την ευρωζώνη, κύματα μεταναστών χωρίς χαρτιά, συμπεριλαμβανομένων ριζοσπαστικών στοιχείων, θα ξεχυθούν από την Τουρκία, οδεύοντας προς την καρδιά της Δύσης” πρόσθεσε ο κ. Καμμένος.
“Αν αυτά τα κύματα μεταναστών αυξηθούν, τότε η απειλή των εισερχόμενων εξτρεμιστικών στοιχείων δεν θα αυξηθεί μόνο για την Ελλάδα αλλά και για το σύνολο της Δύσης”, προειδοποίησε ο κ. Καμμένος.
Τι ήθος! Τι βάθος αναλυτικής σκέψης! Τι ύψος θεωρητικής γνώσης! Τι πολιτικός ορίζοντας! Λιγότερο από δέκα μήνες μετά, στα τέλη του 2015 (και αρχές του 2016) οι ίδιοι αυτοί γίγαντες και άλλοι κυβερνητικοί συνεταίροι τους διαμαρτύρονται ότι οι καταραμένοι και απάνθρωποι παλιοευρωπαίοι θέλουν να κάνουν την ελληνική επικράτεια αποθήκη χιλιάδων ψυχών (προσφύγων και μεταναστών) κλείνοντάς την, απλά, έξω απ’ την “συνθήκη Σέγκεν”... Όσο για το ποτάμι των τζιχαντιστών που θα ξεχυνόταν απ’ τα μέρη μας προς το Βερολίνο, “έτσι και...”; Τρέμει το φιλοκάρδι τους για την περίπτωση να κατηγορηθούν ότι κάποιος “τζιχαντιστής” πέρασε απ’ τους ελληνικούς ελέγχους κουβαλώντας, μάλιστα, τα πυρομαχικά του.
Κόλαφος! Με όλα τα γράμματα κεφαλαία.
Θα δείξουμε στη συνέχεια ότι οι τότε λεονταρισμοί και η τωρινή “ανησυχία” προέρχονται απ’ την ίδια κρατική σχολή σκέψης. Πριν, όμως, πρέπει να πούμε δυο λόγια, λόγια που δεν θα διευκολύνουν σε τίποτα την κατάστασή τους αλλά φωτίζουν την πολιτική ιστορικότητα της “μοίρας” τους: για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες.
Αν τα κράτη της ε.ε. ή, έστω, κάποια απ’ αυτά ενδιαφέρονταν για την ζωή και την υπόληψή τους (έστω και πάλι: των προσφύγων πολέμου απ’ το αφγανιστάν, το ιράκ και τη συρία) ΔΕΝ θα τους υποχρέωναν να παιρνούν, μισοπλέοντας και μισοκολυμπώντας, απ’ τα τουρκικά παράλια στα απέναντι ελληνικά. Οι ανάλογες πρεσβείες στην Άγκυρα, τα προξενεία στην Ισταμπούλ, και ενδεχομένως κάποιες έκτατες προξενικές υπηρεσίες στην Ιζμίρ, θα έκαναν αυτό που κάνουν οι πρεσβείες και τα προξενεία τους στη Μόσχα, στο Πεκίνο, στο Ανόι, στο Μπουένος Άιρες, και οπουδήποτε αλλού στον κόσμο: θα δέχονταν αιτήσεις (και θα εξέδιδαν) βίζες, σε όσους / όσες έκριναν ότι ικανοποιούν τα κριτήρια του “πρόσφυγα πολέμου”. Μάλιστα, με ένα στοιχειώδες ηλεκτρονικό σύστημα διασύνδεσης μεταξύ τους, αυτές οι ευρωπαϊκές πρεσβείες και τα ευρωπαϊκά προξενεία στην Άγκυρα, στην Ισταμπούλ και στην Ιζμίρ θα μοίραζαν τους πρόσφυγες στα ευρωπαϊκά κράτη, δίνοντάς τους βίζες με συγκεκριμένο προορισμό (κράτος - μέλος της ε.ε.). Ύστερα, οι άνθρωποι θα έκλειναν εισιτήρια αεροπλάνων και... Και, μεταξύ άλλων, θα ζούσαν αντί να πνίγονται, και θα παρέκαμπταν αυτήν την ανίκανη διοικητικά επικράτεια που λέγεται ελλάδα.
Όμως, κανένα κράτος στην ευρώπη δεν το ενδιαφέρει αυτό: η ζωή, η ακεραιότητα και η αξιοπρέπεια (έστω) των προσφύγων πολέμου. Ούτε η γερμανία, που πράγματι έχει δεχτεί τον συντριπτικά μεγαλύτερο αριθμό τους. Ενδιαφέρονται για το τι “μπορούν να βγάλουν” απ’ τους πρόσφυγες. Και υπάρχει μια γκάμα “οφελημάτων” που, χωρίς την θέληση των προσφύγων, μπορούν να “βγουν” με τον ένα ή τον άλλο τρόπο...
Οι ελληνικές απειλές “θα αμολύσουμε εκατομμύρια μετανάστες”, “θα αμολύσουμε χιλιάδες τζιχαντιστές”, την περασμένη άνοιξη, ήταν έκφραση ενός γεωπολιτικού άγχους: της αναζήτησης και της ανάδειξης μιας ορισμένης “πολυτιμότητας” του ελληνικού οικοπέδου, για την υπόλοιπη ευρώπη και ειδικά για την κεντρική (που ήταν και παραμένει ο “εθνικός εχθρός”). Εν έτει 2015, δύο κεντρικές βιτρίνες του ελληνικού κρατικο/καπιταλιστικού συστήματος (οι υπουργοί εξωτερικών και άμυνας) έκριναν ότι η μέγιστη αξία που είχε (και θα μπορούσε να έχει) η ελληνική επικράτεια με γεωπολιτικά κριτήρια, ήταν (είναι) σχετική με την δημόσια τάξη: η αξία του συνοριακού φυλακίου της ευρωπαϊκής ένωσης. Απέναντι στα “κύματα μεταναστών”, στα “κύματα προσφύγων”, στα “κύματα τζιχαντιστών”...
Ισχύει κι εδώ, όπως και σε πολλά άλλα, ότι αν διαλαλείς - το - πλεονέκτημά - σου, τότε πιθανότατα δεν το έχεις. Γιατί αν το είχες (μιλώντας εδώ για γεωπολιτικά προσόντα) θα το ήξεραν όλοι οι ενδιαφερόμενοι, και θα το λάμβαναν υπ’ όψη τους χωρίς φωνές, φανφάρες και απειλές. Άρα, και μόνο το γεγονός ότι οι δύο αυτοί γίγαντες του φαιορόζ εθνικισμού “φώναζαν” (απειλώντας ότι η ελλαδάρα θα - πάψει - να - είναι - φυλάκιο) ήταν ένδειξη αδυναμίας. Χρειάστηκαν λίγοι μόνο μήνες για να αποδειχθεί πρακτικά αυτό που είχε πει ήδη τότε η υφ. μετανάστευσης (Τ. Χριστοδουλοπούλου) όταν της ζητήθηκε να σχολιάσει τις απειλές των Κοντζιά - Καμένου: ... Αυτά δεν γίνονται... Αν ανοίξουμε εμείς τα σύνορά μας θα τα κλείσουν αυτοί λίγο πιο πάνω...
Την ξεφτίλα του να πουλάς σαν “εθνικό γεωπολιτικό” προσόν σου το νταβατζιλίκι, την σχολιάσαμε και τότε. Κοιτώντας το ζήτημα πιο πέρα, θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ήδη από τότε ότι οι φαιορόζ κυβερνητικές βιτρίνες μιλούσαν εν μέσω μιας διαδικασίας διεθνούς γεωπολιτικής υποτίμησης του ελληνικού οικοπέδου. Η ιστορία του ελληνικού κράτους, από τότε που οι “μεγάλες δυνάμεις” το έφτιαξαν σαν τέτοιο, δείχνει ότι η γεωπολιτική του αξία ανέβαινε όταν α) υπήρχαν ανταγωνισμοί μεταξύ των όποιων “μεγάλων δυνάμεων” στην ανατολική Μεσόγειο, και β) υπήρχαν ζητούμενα στρατηγικού ελέγχου στην περιοχή, αρχικά του θαλάσσιου εμπορίου και, στη συνέχεια (στον 20ο αιώνα) των θαλάσσιων πετρελαϊκών μεταφορών μέσω της διώρυγας του Σουέζ.
Στο μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα (απ’ την εποχή, ήδη, των βαλκανικών πολέμων) η γεωπολιτική αξία του ελληνικού οικοπέδου ήταν συνυφασμένη με τα πετρέλαια της μέσης ανατολής: ήταν ο ναύσταθμος, το αεροδρόμιο, και μια προκεχωρημένη επιμελητειακή βάση της μεγάλης ναυτικής δύναμης (αρχικά της αγγλίας και στη συνέχεια των ηπα) προς την χερσόνησο της αραβίας. Μετά την έναρξη του “ψυχρού πολέμου” (γ παγκόσμιου) προστέθηκε και η θέση σε σχέση με το “ανατολικό μπλοκ”· αν και, μ’ αυτό το κριτήριο, το πραγματικό πολύτιμο για το νατο οικόπεδο ήταν το τουρκικό.
Μετά το τέλος του “ψυχρού πολέμου” (απ’ τις αρχές των ‘90s) και εν όψει της ισχυρής πιθανότητας ότι η εποχή του πετρελαίου έχει μπει στην τελική της ευθεία, τα αφεντικά του ελληνικού οικοπέδου προσπάθησαν να “αναβαθμίσουν” την αξία του με τρεις, διαδοχικά, τρόπους. Αρχικά, στο πρώτο μισό της δεκαετίας του ‘90, ελπίζοντας σε μια ιμπεριαλιστική εδαφική επέκταση προς τα βόρεια, σε συνεργασία με το φασιστικό καθεστώς Μιλόσεβιτς - απέτυχε... Ύστερα, το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ‘90, ελπίζοντας σε μια ισχυρή ιμπεριαλιστική εδαφική επιρροή στη Μικρά Ασία, μετά την προετοιμαζόμενη τότε διεθνώς διάλυση της τουρκίας (στο πρότυπο της διάλυσης της γιουγκοσλαβίας) - απέτυχε... Τελικά, διακριτικά απ’ τα μέσα των ‘90s και πιο δυναμικά στη δεκαετία του ‘00s, μέσω της άσκησης μιας α λα soft power οικονομικής επιρροής στα βαλκάνια και τμήματα του “μετασοβιετικού χώρου”, με κύριο όπλο τις τράπεζες, τον χρηματοπιστωτισμό και το “σκληρό νόμισμα” (ευρώ).
Η τρίτη εκδοχή οικονομικής και γεωπολιτικής αναβάθμισης έμοιαζε πετυχημένη, ειδικά εφόσον “έδενε” και με τα συμφέροντα του οργανωμένου εγκλήματος στην ευρύτερη περιοχή (στα δίκτυα του οποίου εντάχθηκαν και τα ελληνικά απ’ τις αρχές των ‘90s). Όμως αυτή η επιτυχία ήταν νομισματική (χρηματοπιστωτική) και παρακρατική. Για να είναι σταθερή στο χρόνο θα έπρεπε ήδη απ’ τα ‘90s ο ελληνικός καπιταλισμός να “αναπτύσσεται” με τρόπους ταιριαστούς με το παγκόσμιο καινούργιο (βιο-πληφορορικό) παράδειγμα, διατηρώντας μια σταθερή “αναπτυξιακή απόσταση ασφαλείας” απ’ τις όποιες οικονομικές επιδόσεις είτε των άλλων βαλκανικών κρατών, είτε του τουρκικού.
Αν επρόκειτο να γίνει κάτι τέτοιο θα χρειαζόταν μια σταθερή και γρήγορα επιτυχημένη εγκατάλειψη του προσοδικού μοντέλου που είναι ταυτισμένο με την ιστορία του ελληνικού κράτους / κεφάλαιου. Και μάλιστα περιθωριοποίηση της πάγιας διεθνούς γεωπολιτικής / προσοδικής τακτικής που είναι η ιστορία της “εξωτερικής πολιτικής” του ελληνικού κράτους, απ’ την εποχή της δημιουργίας του. Καινοφανές, όσο καινοφανής ήταν και η ιστορική πρόκληση!
Αλλά, βέβαια, δεν έγινε έτσι. Όταν πια ήταν πολύ αργά, υπήρξε ένας καθεστωτικός πολιτικός, ο Παπανδρέου ο Γ, που μίλησε για “δανία του νότου”· γινόμενος αργότερα περίγελως (και) γι’ αυτό. Λογικό. Η συγκεκριμένη πολιτική βιτρίνα και το στενό περιβάλλον της είναι, ενδεχομένως, το μόνο παράδειγμα βιτρίνας με στρατηγική σύλληψη της αναγκαιότητας για ριζική “αλλαγή παραδείγματος” στο ελληνικό κράτος / κεφάλαιο· βρίσκεται εκτός (ελληνικής) πραγματικότητας δηλαδή! Εν τέλει, εάν επρόκειτο το ελληνικό κράτος / κεφάλαιο να γίνει “δανία του νότου” θα έπρεπε να έχει αρχίσει να αυτο-μετασχηματίζεται σαν θεσμοί, ιδεολογίες κλπ, την επόμενη ώρα της ένωσης των δύο γερμανιών... Και θα έπρεπε ήδη απ’ τα ‘90s, να ανακατασκευάζονται (ελληνικό κεφάλαιο / ελληνικό κράτος) ριζικά, χρησιμοποιώντας μάλιστα με έξυπνο τρόπο την βαλκανική “αγορά εργασίας”, αντί (αφεντικά και υπήκοοι) να ορέγονται εδαφικές επεκτάσεις, να εντάσσονται στην καινούργια διεθνή του εγκλήματος, να κλωτσάνε στο κεφάλι τους μετανάστες εργάτες και να “γαμάνε” αιχμάλωτες ανατολικοευρωπαίες.
Εν τέλει, το πως εξειδικεύτηκε στα τέλη της δεκαετίας του ‘00 α λα ελληνικά η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, και το πως αντέδρασε η πραγματική (οικονομική / παρακρατική) ελληνική εξουσία σ’ αυτήν, είχε σαν αποτέλεσμα να χάσει ο ντόπιος σχηματισμός, σε μεγάλο βαθμό, την ισχύ της “τρίτης εκδοχής”, τουλάχιστον στις “λευκές” παραμέτρους της. Έτσι ώστε την άνοιξη του 2015 δύο πρωτοκλασσάτοι υπουργοί της πρώτη - φορά - φαιορόζ κυβέρνησης να πρέπει να διαφημίσουν τα (έσχατα;) γεωπολιτικά (σε σχέση με την ε.ε.) προσόντα του ελλαδιστάν σαν μαντρόσκυλα, και μάλιστα γαυγίζοντας! Και, ύστερα, τον Οκτώβρη του 2015 σε μια ακόμα επίδειξη γεωπολιτικού στραβισμού (μωραίνει γαρ ο κύριος ον βούλεται απωλέσαι!) η ίδια αυτή κυβέρνηση, λιγότερο μαντροσκυλέ τώρα και σαφώς πιο “ανθρωπιστικά”, προσπάθησε να “βγάλει το κάτι τις” της απ’ τους πρόσφυγες / μετανάστες, συνδέοντάς τους με τα “προβλήματά” της (δηλαδή το εξής ένα: την άρνηση του ριζικού μετασχηματισμού του “ελληνικού μοντέλου”). Στην ειδησειογραφία στις 29 Οκτώβρη κάποιος θα διάβαζε:
Ο υπουργός για θέματα Μετανάστευσης, Γιάννης Μουζάλας δήλωσε στην Bild: “Είναι λογικό λόγω της δραματικής κατάστασης με τους πρόσφυγες αλλά και της κατάστασης στην χώρα μας να ζητήσουμε οικονομική ευελιξία. Αλλά είναι θέμα του πρωθυπουργού να το ζητήσει στον κατάλληλο χρόνο”. Ο κ. Μουζάλας το επιβεβαίωσε αυτό μιλώντας στα Παραπολιτικά 90,1 και στο Νίκο Ευαγγελάτο.
Για να το πούμε ωμά, μόλις τον περασμένο Οκτώβρη, η φαιορόζ κυβέρνηση “διαμήνυε” ότι θα δουλέψει πιο πειστικά υπέρ της (γερμανικής έμπνευσης) ήπιας διαχείρισης των προσφύγων / μεταναστών, αν της κάνουν κάποιο σκόντο στα μέτρα που έχει υποσχεθεί να πάρει... Κι αυτό με το “δικαίωμα” (ή το θράσος;) του συνοριοφύλακα και πάλι...
μεταμοντέρνα γεωπολιτική
Ένα απ’ τα πολλά δείγματα της ελληνικής διανοητικής καθυστέρησης είναι οι βασικές παράμετροι της εννοήσης της γεωπολιτικής σήμερα· στον καπιταλιστικό κόσμο 21ου αιώνα. Αν και το θέμα μοιάζει, σε πρώτη ματιά, θεωρητικό, θα δώσουμε μια κάποια έμφαση, επειδή είναι πολιτικό· και αφορά το ίδιο τα αφεντικά όσο και τον εργατικό ανταγωνισμό.
Ο όρος “γεωπολιτική” πρωτοεμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, πρώτα με το (κλασσικό) Politische Geographie του Friedrich Ratzel, το 1897, και ένα χρόνο μετά, με την εργασία του σουηδού καθηγητή του πανεπιστημίου της Ουψάλα Rudolf Kjellen, ο οποίος ονόμασε γεωπολιτική την μελέτη ενός κράτους σαν οργανισμού μέσα στο χώρο - το βιβλίο του με τίτλο Staten sam Lifsform εκδόθηκε το 1916, μέσα στον Α παγκόσμιο. Από θεωρητική (“επιστημονική”) άποψη η γεωπολιτική ήταν διασταύρωση δαρβινικών θεωριών για τους “ζωντανούς οργανισμούς” και τον “αγώνα για επιβίωση” με την γεωγραφία, και την εννόηση του κράτους σαν εδάφους. Ουσιαστικά ήταν εξ αρχής μια δαρβινική συνηγορία στον ιμπεριαλισμό.
Αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ, τώρα, είναι ότι στη διαμόρφωση των αντιλήψεων περί γεωπολιτικής, σχετικά νωρίς στον 20ο αιώνα, ήταν αναγκαία προϋπόθεση μια ορισμένη αντίληψη για την γεωγραφία· και ειδικά για την μορφή κράτος σαν άσκηση ενιαίας εξουσίας σε έναν ομοιόμορφο χώρο. Πρόκειται για την ιδέα που συμβολικά υλοποιείται στους χάρτες, όπου κάθε κράτος έχει ένα χρώμα, και όπου η επέκταση του ενός σε βάρος του άλλου είναι (σαν παράσταση / εννόηση) εξάπλωση του ενός χρώματος και υπερκάλυψη του άλλου.
Πράγματι, τέτοια ήταν η “φιλοσοφία” και οι πρακτικές λειτουργίες του μοντέρνου κράτους, του κράτους όπως διαμορφώθηκε γύρω απ’ τις δύο βιομηχανικές επαναστάσεις, σίγουρα στο σύνολο σχεδόν του 20ου αιώνα: ομογενοποίηση της (κρατικής) επικράτειας, ενιαία νομοθεσία, ενιαία εφαρμογή των νόμων, ενιαία διοίκηση, ενιαίες στατιστικές, κλπ κλπ. Με την ίδια έννοια κρατικό σύνορο θα μπορούσε να εννοηθεί μόνον η περίμετρος αυτού του ενιαίου (κρατικού) χώρου. Οποιεσδήποτε εντάσεις ή και αντιθέσεις εκδηλώνονταν στο εσωτερικό τους δεν θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για “εσωτερικά σύνορα”. Ούτε και για τις περιπτώσεις των γκέτο.
Η ευρωπαϊκή ένωση έχει φτιαχτεί πάνω σ’ αυτές τις εννοήσεις του χώρου, του πολιτικού χώρου - η αφετηρία της και οι πρώτες δεκαετίες της ζωής της είναι μοντέρνες. Στη βάση αυτών των εννοήσεων κάθε βήμα πολιτικής ενοποίησης σημαίνει υποχώρηση της αξίας (ακόμα και της φυσικής ύπαρξης) των συνόρων των κρατών - μελών (που γίνονται “εσωτερικά σύνορα” και, σαν τέτοια, πρέπει να καταργηθούν...) και, αντίστοιχα, αύξηση της αξίας (και ενίσχυση της φυσικής ύπαρξης, του ελέγχου κλπ) των κοινών εξωτερικών συνόρων. Δηλαδή μόνο εκείνων των τμημάτων των πρώην εθνικών κρατών που εξακολουθούν να οριοθετούν το σύνολο της ένωσης.
Αυτό σημαίνει μια διαδικασία μεταβλητότητας των συνόρων, που είναι μάλλον πρωτοφανής και σίγουρα πρωτότυπη επειδή γίνεται χωρίς πόλεμο. Για παράδειγμα: πριν μπει η πολωνία στην ε.ε. (και στην “ζώνη σέγκεν”...) τα ανατολικά γερμανικά σύνορα ήταν επίσης ευρωπαϊκά σύνορα, ενώ τα δυτικά όχι. Μετά την είσοδο της πολωνίας τα σύνορα του γερμανικού κράτους δεν είναι σε κανένα σημείο τους ευρωπαϊκά· οδηγούνται, δηλαδή, στον πολιτικό μαρασμό. Εάν, όμως, η πολωνία ξαναβγεί απ’ την σέγκεν, τότε και πάλι τα ανατολικά γερμανικά σύνορα “ανασταίνονται”, σαν ευρωπαϊκά.
Αυτή η συνοριακή μεταβλητότητα είναι (με έναν τρόπο που διαφεύγει) μια απ’ τις “εισαγωγές” στην μεταμοντέρνα γεωπολιτική. Τι είναι αυτή; Είναι η “γεωπολιτική” (σκόπιμα τα εισαγωγικά) που διαμορφώνεται και θα διαμορφωθεί υποχρεωτικά καθώς έχει δημιουργηθεί μια εντελώς καινούργια αναπαράσταση του χώρου, ένα καινούργιο είδος “χώρου” γεμάτο με δραστηριότητες (επιχειρηματικές, οικονομικές, κρατικές, ατομικές, διανοητικές, σεξουαλικές κλπ), ο κυβερνοχώρος.
Ο κυβερνοχώρος αλλάζει δραστικά τις εννοήσεις περί χώρου, περί “πολιτικότητας” του χώρου, περί πολιτικής (και οικονομικής) αξιοποίησης του κεφάλαιου με όρους χώρου. Ο “παλιός χώρος” αν μπορούμε να το θέσουμε έτσι, το παραδοσιακό έδαφος, αυτό που συνιστούσε την ικανή και αναγκαία συνθήκη ύπαρξης και λειτουργίας ενός κράτους, ο ομογενοποιημένος χώρος, δεν είναι πια η μόνη καπιταλιστική πραγματικότητα. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, δεν είναι καν η κυρίαρχη - ήδη. Αυτό σημαίνει ότι η άλλοτε ικανή και αναγκαία ομογενοποίηση σπάει, μπορεί να σπάσει, πρέπει να σπάσει. Η πιο χειροπιαστή μορφή που αποκτάει αυτή η διάλυση είναι η ανάδειξη γεωπολιτικών σημείων - το “σημείο” δεν είναι μια τελεία στο χαρτί, αλλά μπορεί να είναι ένα λιμάνι, ένας συγκεκριμένος δρόμος, μια ατόλη, μια πόλη. Μπορεί να υπάρχουν (υπάρχουν ήδη σε διάφορες περιπτώσεις) σημεία υψηλής γεωπολιτικής αξίας που περιβάλλονται από εκτάσεις χαμηλής γεωπολιτικής αξίας· αυτά μέσα στο ίδιο κράτος (αν δεν έχει διαλυθεί), μέσα στην ίδια πάλαι ποτέ ομοιογενή κρατική επικράτεια. Η δυνατότητα αυτής της διάλυσης οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στις τεχνικές δυνατότητες συσχέτισης, διασύνδεσης, και ανταλλαγών μεταξύ αυτών “υψηλής αξίας γεωπολιτικών σημείων”, που δεν χρειάζονται (ή δεν χρειάζονται στον ίδιο βαθμό) την “στήριξη” και όλου του υπόλοιπου εδάφους / χώρου / κρατικής (ή πρώην κρατικής) επικράτειας.
Χρειάζονται παραδείγματα; Να μερικά. Πριν μισόν αιώνα, στην εποχή που το μοντέρνο κράτος, οι μοντέρνες εννοήσεις του χώρου και της πολιτικής του αξιοποίησης, ο μοντέρνος καπιταλισμός και οι μοντέρνα γεωπολιτική ήταν στις δόξες τους, εάν ένα ιμπεριαλιστικό κράτος ήθελε να στήσει στρατιωτική βάση στο έδαφος άλλου, θα έπρεπε να φροντίσει για την πολιτική σταθερότητα στο σύνολο της κρατικής επικράτειας, επί όλου του εδάφους, ακόμα και δια της βίας. Αν η “δημοκρατία” δεν ήταν αρκετός εγγυητής αυτής της σταθερότητας, ήταν καλή και δικτατορία.
Τώρα (δηλαδή πάνω από μια δεκαετία), αν ένα ιμπεριαλιστικό κράτος θέλει να στήσει στρατιωτική βάση στο έδαφος άλλου ΔΕΝ χρειάζεται την γενική πολιτική σταθερότητα. Ίσως, μάλιστα, να προτιμάει το αντίθετο: ένα (ελεγχόμενο) χάος. Για να υπάρχουν, για παράδειγμα, αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στην ελλάδα το ‘50, το ‘60 και το ‘70 ήταν χρήσιμη ακόμα και μια δικτατορία (αν και δεν ήταν καθόλου αιτία της χούντας ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός!). Για να υπάρχουν αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στο αφγανιστάν, στο ιράκ (και πλέον στη συρία) ΔΕΝ χρειάζεται η “εύρυθμη λειτουργία” (ομαλή καπιταλιστική αξιοποίηση / ομαλός κρατικός έλεγχος) ούτε στην αφγανική επικράτεια, ούτε στην ιρακινή, ούτε στην συριακή, ούτε στη λιβυκή, ούτε στην ουκρανική... Πουθενά.
Λέμε: χωρίς να έχει εγκαταλειφθεί οριστικά η παραδοσιακή κρατική γεωπολιτική, η γεωπολιτική με όρους κρατικών επικρατειών ή/και συμμαχιών μεταξύ τους, έχει εμφανιστεί μια νεότερη εκδοχή, που ελλείψει καλύτερου όρου θα ονομάσουμε “μετακρατική”. Μετακρατική γεωπολιτική, γεωπολιτική με όρους σημείων, θέσεων, διαδρομών· και επαρκούς δικτύωσης μεταξύ τους. Δεν είναι μόνο θέμα κλίμακας. Στην μετακρατική γεωπολιτική εμφανίζονται, και περιοδικά αποκτούν μεγάλη σημασία, “μη κρατικοί παράγοντες” (από μαφίες μέχρι επιχειρηματίες...). Επιπλέον γίνεται ακόμα εντονότερη όχι μόνο η μεταβλητότητα της “γεωμετρίας” των σημείων υψηλής γεωπολιτικής αξίας αλλά οι αλλαγές στη διάρκεια (οι μεταπτώσεις) αυτής της αξίας. Σήμερα έχει, αύριο δεν έχει, μεθαύριο έχει κάποια... Ένα είδος (ιμπεριαλιστικής) γεωπολιτικής ευελιξίας.
Τις συνέπειες αυτών των αλλαγών τις ζουν, φυσικά, και οι ντόπιες πολιτικές βιτρίνες, είτε γαυγίζουν είτε όχι, χωρίς να πολυκαταλαβαίνουν τι συμβαίνει. Στην καλύτερη των περιπτώσεων τα “ερμηνευτικά” εργαλεία τους είναι παμπάλαια.
Τραβήχτηκαν διάφορες ελληνικές περσόνες, για παράδειγμα, στη διάρκεια των “σκληρών διαπραγματεύσεων” της περασμένης άνοιξης, (τότε που τα σκυλιά γαύγιζαν γιατί το καραβάνι ήθελε να στρίψει...) προς το Πεκίνο, για να ζητήσουν “βοήθεια” (δηλαδή δανεικά) εν όψει μάλιστα και του γεγονότος ότι το κινεζικό καθεστώς δείχνει να ενδιαφέρεται πολύ για το λιμάνι του Πειραιά. Το να αγοράσει το κινεζικό καθεστώς το μισό (ας πούμε) ελληνικό χρέος είναι ... πενταροδεκάρες για την τσέπη του. Πριν 50 χρόνια είτε θα έκανε αυτό (θα “αγόραζε” την ελλαδάρα σα να λέμε) είτε δεν θα είχε το λιμάνι. Σήμερα, όμως, το κινεζικό καθεστώς δεν ενδιαφέρεται ούτε στο ελάχιστο να “αγοράσει ελλάδα”, δηλαδή να αγοράσει την “πολιτική σταθερότητα” στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας! Εκείνο που θέλει είναι σημεία. Ένα λιμάνι, έναν αποθηκευτικό χώρο, μια σιδηροδρομική γραμμή· και μόνον αυτά. Αυτά έχουν υψηλή οικονομική (οπότε και γεωπολιτική) αξία. Συνεπώς αγοράζει μόνον αυτά. Κι αν θεωρήσει ότι κινδυνεύουν, θα μπορούσε να στείλει και τον στρατό του για να τα φυλάει (το κάνει έτσι κι αλλιώς, κάπως καμουφλαρισμένα, στις αφρικανικές “επενδύσεις”), αυτά και μόνον αυτά. Απο εκεί και πέρα; Αδιάφορο για το Πεκίνο. Αν θα κλείσουν οι αγρότες τις εθνικές, επειδή η παλιοτρόικα, η παλιοκυβέρνηση, το παλιοασφαλιστικό.... αδιάφορο!!!
Εκτός, λοιπόν, από εξαιρέσεις (πάντα υπάρχουν τέτοιες) η εσωτερική σταθερότητα μιας κρατικο-καπιταλιστικής επικράτειας, η ομογενοποίηση του χώρου (δηλαδή του ελέγχου) εντός ενός κράτους, και η μοντέρνα χωρο-πολιτική αντίληψη δεν είναι απαραίτητοι όροι της μετακρατικής γεωπολιτικής. Και το ανάποδο: η γεωπολιτική αξία δεν μετρίεται πια με εκατοντάδες χιλιάδες εκταρίων κρατικής επικράτειας· δεν τα απαιτεί, ούτε τα προϋποθέτει.
Φυσικά, το ζήτημα της εσωτερικής σταθερότητας στα καπιταλιστικά κράτη παραμένει στο τραπέζι! Δεν επιδοτείται όμως, ή επιδοτείται όλο και λιγότερο, με γεωπολιτικές προσόδους - όπως έμαθαν στην ιστορία τους τα ντόπια αφεντικά! Το ζήτημα της εσωτερικής σταθερότητας παραμένει στο τραπέζι με όρους καπιταλιστικής αξιοποίησης, όρους απόδοσης, όρους “ανάπτυξης”, όρους συντεταγμένης συμμετοχής στον διεθνή καταμερισμό εργασίας, κεφαλαίου, εξουσίας. Κανείς δεν θα εμποδίσει ένα μοντέρνο κράτος να συνεχίσει να υπάρχει σε μεταμοντέρνες συνθήκες. Αρκεί τα αφεντικά του να μπορούν να το “κρατήσουν” μέσω της (υπέρ τους) επιτυχίας της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης / συσσώρευσης. Είτε εντός συνόρων, είτε στα όντως hot spots του οικονομικού ή και στρατιωτικού ιμπεριαλισμού τους.
Είναι ένα θέμα που το έχουμε ξαναθίξει, στο κοντινό παρελθόν. Είχαμε γράψει: μα δεν βλέπετε ότι μοντέρνα κράτη, κράτη διοικούμενα με σιδερένια πυγμή (π.χ. ιράκ, συρία, λιβύη...) ή και όχι τόσο σιδερένια (π.χ. ουκρανία), όταν αποτυγχάνουν στο να πετύχουν εκείνο το είδος και τον βαθμό καπιταλιστικής συσσώρευσης που θα επιτρέπει την εσωτερική σταθερότητα (προφανώς μαζι με κάποιες “δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις”) και τα αφεντικά τους χρησιμοποιούν, σα σωσίβιο, την γεωπολιτική τους αξία, αυτά τα κράτη διαλύονται; Η ερώτηση ήταν ρητορική, βέβαια. Αλλά η πραγματικότητα δεν είναι καθόλου ρητορική.
Υποννοούμε ότι το ελλαδιστάν θα γίνει μπάζα; Όχι. Λέμε ότι το παλιό, παραδοσιακό χαρτί της μοντέρνας γεωπολιτικής έχει χάσει σε μεγάλο βαθμό την αξία του, πράγμα που εξηγεί πίσω απ’ την πλάτη τους γιατί τα μαντρόσκυλα των ευρωσυνόρων “αναγκάστηκαν” (δεν ήξεραν να κάνουν και τίποτα άλλο!) να γαυγίσουν· ή να κουνούν την ουρά τους. Η αλήθεια είναι ότι η ευρωπαϊκή ένωση σαν διαδικασία καπιταλιστικής / ιμπεριαλιστικής ολοκλήρωσης έχει πληρώσει πολλά (σε καθαρές ευρω-χρηματοδοτήσεις) ώστε το κρατικο-καπιταλιστικό σύμπλεγμα της ελληνικής επαρχίας να ανέβει πραγματικά πίστα. Για ιστορικούς και γεωπολιτικούς (μεγάλης κλίμακας...) λόγους το καταραμένο “ευρωπαϊκό διευθυντήριο” ήταν ο μόνος οργανισμός / μηχανισμός που ενδιαφέρθηκε, απ’ το 1990 και μετά, για την πετυχημένη καπιταλιστική εξέλιξη / αναδιάρθρωση και του ελλαδιστάν. Όχι μόνο με λεφτά, αλλά και με θεσμούς. Τα ντόπια αφεντικά και οι χιλιάδες μικροαστοί λακέδες τους, φυσικά, μόνο γι’ μια τέτοια εξέλιξη / αναδιάρθρωση δεν είχαν φαγούρα.
πίσω στους πρόσφυγες / μετανάστες
Κι έτσι, ενώ η ευρωπαϊκή ένωση είναι πεδίο ενός κεντροευρωπαϊκού σχεδίου για “αξιοποίηση” των προσφύγων και υπέρ κάποιου επιπλέον βήματος ενοποίησης, τα αφεντικά του ελλαδιστάν νομίζουν ότι μπορούν “κάτι να βγάλουν” πουλώντας περσινά - ξινά - σταφύλια. Νομίζουν, δηλαδή, ότι μπορούν να απαλύνουν ορισμένες συνέπειες της περιοριστικής λειτουργίας του προσοδικού μοντέλου τους ανεμίζοντας την “υψηλή γεωπολιτική αξία” του οικοπέδου. Με αποτέλεσμα εκπληκτικό (που οι φασίστες κάνουν γαργάρα, εφόσον οφείλεται σ’ αυτούς ακριβώς): ένα κράτος που δεν είναι καν και καν στη “ζώνη Σένγκεν”, ένα κράτος που δεν είναι καν και καν στην ευρωπαϊκή ένωση (γιατί το εμποδίζει η Αθήνα...), το κράτος της μακεδονίας, αποδεικνύεται “βασιλικότερο του βασιλέως” (φυσικά σε βάρος των μεταναστών!) απέναντι σε ένα κράτος μέλος και της ζώνης Σένγκεν, και της ευρωπαϊκής ένωσης, και της ευρωζώνης. Ενώ φήμες κυκλοφορούν για έξωση του ελλαδιστάν απ’ την ζώνη Σέγκεν... Η μεταβλητότητα των εξωτερικών συνόρων μιας καπιταλιστικής συμμαχίας, η μεταβλητότητα του εδάφους που ενδιαφέρει, ναι... Δεν θα χρειαζόταν κάποια απόφαση των μελών της Σέγκεν· θα ήταν αρκετές οι αποφάσεις των κρατών στα βόρεια ελληνικά σύνορα... Μα που ζουν τα ντόπια αφεντικά, οι πολιτικές τους βιτρίνες, οι οργανικοί τους διανοούμενοι; Στην εποχή της ατσάλινης πολιτικής γεω-μετρίας του νατο;
Τι συμβαίνει όμως πρακτικά; Το ελλαδιστάν κατηγορείται ότι δεν κάνει (καθόλου ή σωστά) αυτό που έχει αναλάβει: να δουλεύουν τα 5 “κέντρα διαλογής”. Τα “κέντρα διαλογής” (που λέγονται “hot spots” έτσι ώστε κανείς να μην καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται) είναι καταυλισμοί στους οποίους θα γίνεται η “ταυτοποίηση” όσων επιζούν το πέρασμα του Αιγαίου, και ο διαχωρισμός τους μεταξύ των αποδεκτών (στην ε.ε.) προσφύγων πολέμου (απ’ το αφγανιστάν, ιράκ, συρία) και των μη αποδεκτών μεταναστών (απ’ την βόρεια αφρική, την υποσαχάρια αφρική, το πακιστάν, το μπαγκλαντές, ακόμα και το ιράν). Μετά απ’ την διαλογή οι μεν πρόσφυγες θα πρέπει να μοιράζονται σε διάφορα ευρωπαϊκά κράτη ταξιδεύοντας ως εκεί σαν άνθρωποι, ενώ οι μετανάστες θα πρέπει να “επιστρέφονται”. Στην χώρα καταγωγής τους... Τα 5 “κέντρα διαλογής” υποτίθεται ότι θα πρέπει να είναι σε θέση να φιλοξενούν έναν αριθμό 50.000 ανθρώπων (υπό ταυτοποίηση), οι οποίοι θα εναλλάσσονται...
Το ελληνικό κράτος όντως δεν έχει φτιάξει αυτά τα “κέντρα διαλογής” (ένα αντί για πέντε λειτουργεί την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές), με διάφορες προφάσεις. Τελευταία στιγμή ανέθεσε την δουλειά στη ΜΟΜΑ (ανασταίνοντας την!) πράγμα που από μόνο του σημαίνει πίσω με ταχύτητα! Όμως ούτε και το ιταλικό είναι συνεπές: στα μέσα Γενάρη λειτουργούσε ένα μόνο απ’ τα έξι που θα έπρεπε να έχει έτοιμα. Απλά, επειδή ο διάπλους της Μεσογείου είναι πολύ πιο επικίνδυνος (για τους μετανάστες απ’ την βόρεια ή την κεντρική αφρική), χρησιμοποιείται αισθητά λιγότερο για όσο καιρό είναι εφικτό το πέρασμα απ’ τα τουρκικά παράλια στα ελληνικά νησία.
Όμως το ελληνικό κράτος είναι διοικητικά και πρακτικά ανίκανο για πολύ πιο οργανικά (για την λειτουργία του) ζητήματα, αυτό είναι γνωστό διεθνώς! Η “αδυναμία” άλλων, ευρωπαϊκών κρατών, να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους δεν μπορούν να αποδοθούν στην ίδια ιστορική ανικανότητα, έτσι δεν είναι; Ενώ, λοιπόν, έχει συμφωνηθεί μια ορισμένη ευρω-ποσόστωση για την υποδοχή των προσφύγων, εκείνων που έχουν “πιστοποιηθεί” επίσημα σαν τέτοιοι, μόνο 272 (κατ’ άλλους 900) είχαν γίνει δεκτοί ως τα μέσα του περασμένου Γενάρη - γελοίος ευρωπαϊκός ανθρωπισμός (η γαλλία είναι “δάσκαλος” σ’ αυτήν την ξεφτίλα). Οι υπόλοιποι είναι αναγκασμένοι να προχωρούν οδικά προς την κεντρική ευρώπη, κατά κύριο λόγο την αυστρία και την γερμανία - ίσως και τα σκανδιναβικά κράτη [2Στα σύνορα με τη δανία θα τους ληστεύουν. Μην ανησυχείτε όμως! Αυτό γίνεται σε εφαρμογή ενός νόμου που ισχύει και για τους δανούς, που προβλέπει ότι δεν δικαιούται διάφορα επιδόματα πρόνοιας όποιος έχει αξιόλογη περιουσία... Πρέπει πρώτα να την πουλήσει, “να την βγάλει” όσο την βγάλει, και μετά να απευθυνθεί στο κράτος για βοήθεια...
Χμμμ.... “Δανία του νότου” ήταν το ιδεώδες;
Η ιδέα άρεσε και στην δεξιά κυβέρνηση της Βαυαρίας, που ξεκίνησε να κάνει το ίδιο.].
Και οι μετανάστες, που είναι κι αυτοί χιλιάδες; Οι “μητέρες πατρίδες” είναι άστοργες και δεν τους δέχονται, πράγμα αναμενόμενο από κράτη με μεγάλη ανεργία. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να επιστρέψουν, ακόμα και χωρίς την θέλησή τους. Άρα θα ξεμείνουν στις πρώτες χώρες υποδοχής (ιταλία και ελλάδα) ακολουθώντας τους απαγορευμένους δρόμους, όπως γινόταν επί χρόνια. Με ό,τι συνεπάγεται γι’ αυτούς - αλλά και για τα “παράνομα γραφεία ταξιδίων”...
Οι καθυστερήσεις και οι χρονοτριβές στην αποδοχή των “πιστοποιημένων” προσφύγων δεν είναι καθόλου ευθύνη της Αθήνας. Είναι δείκτης του πρωτοκοσμικού ρατσισμού αλλά, κυρίως (αυτό πιστεύουμε) δείκτης της υπόγειας άρνησης να γίνει δεκτό το γερμανικής έμπνευσης σχέδιο για την μοιρασιά των προσφύγων στην ε.ε., παρότι έχει εγκριθεί επίσημα [3Η συμφωνία, του περασμένου φθινοπώρου, αφορούσε μόνο 160.000 ανθρώπους. Πράγμα που σημαίνει ότι ο κύριος όγκος των προσφύγων θα παρέμενε στη γερμανία.]. Υπάρχει και η καθαρή άρνηση, από διάφορα φασιστικά κράτη, με επικεφαλής την ουγγαρία, και την σλοβακία, την τσεχία και την πολωνία από πίσω. Κατά καιρούς διάφοροι ευρω-αξιωματούχοι απειλούν τα κράτη μέλη της ε.ε. που αρνούνται τους πρόσφυγες που τους αναλογούν με πρόστιμα! Αλλά μένουν στα λόγια, και εξάλλου κανένας πρωτοκοσμικός δεν πρόκειται να γίνει άνθρωπος - με - το - ζόρι.
Την διαδικασία “αξιοποίησης του προσφυγικού” ολοκληρώνουν οι φασίστες των πρωτοκοσμικών κοινωνιών, που κάνουν ό,τι βίαιο μπορούν εναντίον προσφύγων, σπιτιών, ξενώνων...
Η γερμανική κυβέρνηση, που έδειξε την μεγαλύτερη γενναιοδωρία (κυρίως απέναντι στους σύρους πρόσφυγες) αντιμετωπίζει πλέον “εσωτερικές αντιδράσεις”. Κατά την ταπεινή μας άποψη αυτά είναι προσχήματα: η ιδέα της για την υποδοχή των προσφύγων σε ευρωπαϊκή κλίμακα έχει αποτύχει ως τώρα, εξαιτίας των ενδοευρωπαϊκών ανταγωνισμών. Οπότε το Βερολίνο πρέπει τώρα να εμφανίσει (ή και να εφαρμόσει) μια σκληρότερη γραμμή, ακόμα και κατά των προσφύγων... Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορα εμπόδια και προσκόμματα στο πέρασμά τους απ’ τα δυτικά βαλκάνια, πράγμα που θα αναγκάσει χιλιάδες ανθρώπους να περιμένουν μέρες και νύχτες στην Ειδομένη. Γίνεται ήδη με τον τρόπο “τα κρατίδια έχουν ξεμείνει από λεφτά”... εξόχως ελληνικό κόλπο! Η ηθελημένη επιστροφή προσφύγων απ’ το ιράκ πίσω στα εμπόλεμα μέρη τους (επειδή “στη γερμανία περνάμε χειρότερα”) διαφημίζεται δεόντως.
Κι αν κοτζάμ επίσημα κράτη ασκούν σαν “δικαίωμά” τους το να γδύνουν αυτούς στους οποίους παρέχουν, υποτίθεται, άσυλο, γιατί να μην σκεφτουν διάφορες μαφίες ότι καλύτερα να το κάνουν οι ίδιες, καθ’ οδόν; Η απόσταση ανάμεσα στις μεξικάνικες διαδρομές (των λατινοαμερικάνων μεταναστών) και τις βαλκανικές (των μεσανατολιτών προσφύγων) είναι “μια Κοπεγχάγη δρόμος”. Τίποτα δηλαδή...
είναι ο καπιταλισμός ... έξυπνε
Οι σενεγαλέζοι που στριμώχνονται στα σοκάκια της Ταγγέρης περιμένοντας την στιγμή που θα δοκιμάσουν να πηδήξουν τους πανύψηλους φράκτες της Θεούτα και της Μελίλλα για να πατήσουν ισπανικό (δηλαδή ευρωπαϊκό) έδαφος δεν έχουν μεγάλες διαφορές απ’ τους σύριους που στριμώχνονται στα σοκάκια της Ιζμίρ περιμένοντας την στιγμή που θα διαπλεύσουν τα άγνωστα νερά του ανατολικού αιγαίου για να πατήσουν ελληνικό (δηλαδή ευρωπαϊκό) έδαφος. Διαφέρουν στο χρώμα του δέρματος, στη γεωγραφία, στην πολιτική ιστορία. Αλλά αυτά είναι λεπτομέρειες μπροστά σ’ αυτό που τους σπρώχνει: η απειλή του θανάτου.
Σε μεγάλα, κι όλο μεγαλύτερα τμήματα του πλανήτη, η καπιταλιστική κρίση / αναδιάρθρωση / συσσώρευση κατασκευάζει spots αξιοποίησης, γεωοικονομικά και γεωπολιτικά “σημεία”, και ερήμους ζωής. Τα πρώτα μπορεί να είναι ένα ορυχείο εδώ· ένα λιμάνι εκεί· ένα τουριστικό θέρετρο παραπέρα· μια φυτεία οπίου ακόμα πιο κει· ένα “σημείο” σεξοτουρισμού ή μια κλινική αφαίρεσης και εμπορίου οργάνων δίπλα· ένα, δύο, τρία πεδία δοκιμής όπλων και τακτικών γύρω γύρω. Οι δεύτερες είναι το τεράστιο μη-έδαφος της μαζικής υποτίμησης. Υποτίμηση της ζωής, υποτίμηση της αξιοπρέπειας, υποτίμηση της εργασίας: τρέχα, σκύψε, παρακάλα... κι ίσως ζήσεις... Ίσως ζήσεις: να σου είναι αρκετό!..
Η ευρωπαϊκή διαχείριση των προσφύγων / μεταναστών απ’ τα μέσα του ‘15 και μετά, ύστερα από ένα σύντομης διάρκειας “καλοκαίρι”, καθιέρωσε μια διάκριση που οφελεί τους πρόσφυγες πολέμου, αλλά μέσα απ’ αυτό το όφελος δημιουργεί μια “ανθρωπιστικότερη” από πριν υποτίμηση των μεταναστών. Χωρίζοντας τις απειλές που σπρώχνουν εκατοντάδες χιλιάδους ανθρώπους σε αναζήτηση “καλύτερης τύχης” σε αποδεκτές (πόλεμος) και μη αποδεκτές (όλα τα υπόλοιπα), τα κράτη (της κεντρικής κατά κύριο λόγο) ευρώπης διαστρωμάτωσαν σ’ αυτή τη φάση τις ιμπεριαλιστικές τακτικές που κατασκευάζουν και τα spots αξιοποίησης και τις ερήμους ζωής. Ειδικά το Βερολίνο μπορεί να επενδύει στην ιστορική “γερμανοφιλία” των αράβων...
Αντίθετα η Αθήνα μοιάζει να έχει ξεγράψει τους άραβες (από “παραδοσιακούς φίλους”) - εκτός αν πιστεύει ότι μπορεί να (τους) πουλάει σαν εκδούλευση την δράση των (ελληνικών) κυκλωμάτων. Όπως και άλλοι έτσι και η Αθήνα κοιτάει “τι μπορεί να βγάλει” απ’ την τωρινή ευρωπαϊκή πολιτική και τις διακυμάνσεις της· την ίδια ώρα που έχει κάνει κοινοτοπία την στρατιωτική και ασφαλίτικη συνεργασία με το Τελ Αβίβ.
Είναι δύο γεωπολιτικά “πεσμένοι” που προσπαθούν να αλληλοϋποστηριχτούν; Κάνουν οι ύαινες φιλίες; Ίσως όχι· αλλά δουλεύουν σε αγέλες.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 - Ένα σχόλιο επί του θέματος, τότε, Sarajevo 94, Απρίλης 2015, κρατικός ρατσισμός, as usual.
[ επιστροφή ]
2 - Στα σύνορα με τη δανία θα τους ληστεύουν. Μην ανησυχείτε όμως! Αυτό γίνεται σε εφαρμογή ενός νόμου που ισχύει και για τους δανούς, που προβλέπει ότι δεν δικαιούται διάφορα επιδόματα πρόνοιας όποιος έχει αξιόλογη περιουσία... Πρέπει πρώτα να την πουλήσει, “να την βγάλει” όσο την βγάλει, και μετά να απευθυνθεί στο κράτος για βοήθεια...
Χμμμ.... “Δανία του νότου” ήταν το ιδεώδες;
Η ιδέα άρεσε και στην δεξιά κυβέρνηση της Βαυαρίας, που ξεκίνησε να κάνει το ίδιο.
[ επιστροφή ]
3 - Η συμφωνία, του περασμένου φθινοπώρου, αφορούσε μόνο 160.000 ανθρώπους. Πράγμα που σημαίνει ότι ο κύριος όγκος των προσφύγων θα παρέμενε στη γερμανία.
[ επιστροφή ]
