Ενώ η προσοχή του “απο δω” κομματιού του βόρειου ημισφαιρίου είναι συγκεντρωμένη στις ρωσο-τουρκικές διενέξεις, στο “απο κει” οι έριδες μεταξύ του Πεκίνου και της Ουάσιγκτον για τον έλεγχο της νότιας θάλασσας της κίνας συνεχίζονται αμείωτες.
Στις 17 Νοέμβρη ο αναπληρωτής υπ.εξ. της κίνας Liu Zhenmin δήλωσε ότι το Πεκίνο έχει δείξει “μεγάλη αυτοσυγκράτηση” επιτρέποντας σε άλλα κράτη να καταλάβουν ατόλες που του ανήκουν στο αρχιπέλαγος Spartly:
“Η κινεζική κυβέρνηση έχει το δικαίωμα και την δυνατότητα να ανακαταλάβει τα νησιά και τις ατόλες που έχουν καταληφθεί παράνομα” είπε σε συνέντευξη τύπου. “Αλλά δεν το έχουμε κάνει. Έχουμε δείξει μεγάλη αυτοσυγκράτηση για να διατηρηθεί η ειρήνη και η σταθερότητα στη νότια θάλασσα της κίνας”. Ο κινέζος αξιωματούχος δεν ονομάτησε τους “καταληψίες”, αλλά το βιετνάμ, οι φιλιππίνες, η μαλαισία και η ταϊβάν έχουν κάνει τις δικές τους “μικρές βάσεις” σε νησίδες του αρχιπελάγους.
Κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής των κρατών του Ειρηνικού (apec), στη πρωτεύουσα των φιλιππίνων Μανίλα στις 18 Νοέμβρη, ο αμερικάνος πρόεδρος κάλεσε την κίνα να σταματήσει την στρατιωτικοποίηση των νησίδων και ατολών. “Συμφωνούμε...” δήλωσε, εννοώντας τον εαυτό του και τους συμμάχους των ηπα στην περιοχή “... ότι είναι αναγκαίο να γίνουν βήματα μείωσης των εντάσεων, συμπεριλαμβανόμενης της δέσμευσης για διακοπή των διεκδικήσεων, των νέων κατασκευών και της στρατιωτικοποίησης των αμφισβητούμενων περιοχών της νότιας θάλασσας της κίνας”.
Το Πεκίνο αγνόησε την δήλωση. Στις 24 Νοέμβρη ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπ.εξ. ρωτήθηκε αν η κίνα σκοπεύει να σταματήσει τα έργα στις νησίδες, και απάντησε πως “όχι, δεν πρόκειται”. Αντίθετα, εξήγησε, πρόκειται να κατασκευαστούν κάποιες πολιτικές υποδομές, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται δύο φάροι. Όσο για την στρατιωτικοποίηση; “Θα κάνουμε τα απαραίτητα αμυντικά έργα σε μερικά νησιά και ατόλες” είπε. “Οι κατασκευές θα είναι μετρίου μεγέθους, οπότε δεν πρόκειται για στρατιωτικοποίηση, δεν απειλούν άλλες χώρες, και δεν εμποδίζουν κανέναν απ’ την πλεύση και την πτήση πάνω απ’ τη νότια θάλασσα της κίνας, σύμφωνα με τους διεθνείς νόμους”.
Τρεις μέρες νωρίτερα, στις 21 Νοέμβρη, ο αμερικάνος ναυαρχος Harry Harris χαρακτήρισε τις ενέργειες της κίνας “προβοκατόρικες”. “Να το ξεκαθαρίσουμε: δεν πρόκειται να δώσουμε στην κίνα ή σε οποιονδήποτε άλλο το ελεύθερο να αλλάξει τους κανόνες της αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην περιοχή, που ωφελούν όλους μας, συμπεριλαμβανόμενης της κίνας” είπε από ένα συνέδριο στον καναδά. “Τα κινεζικά πολεμικά έχουν αρχίσει τώρα να προειδοποιούν πλοία και αεροπλάνα που κινούνται στην περιοχή ότι απαγορεύεται να μπουν σ’ αυτό που η κίνα θεωρεί ζώνη ασφαλείας, μια ζώνη που είναι ανύπαρκτη” συμπλήρωσε.
Σαν απάντηση στις αμερικανικές δηλώσεις, ο επικεφαλής του κινεζικού πολεμικού ναυτικού ναύαρχος Zhang Junshe δήλωσε στους κρατικούς global times ότι αν ξαναπεράσει αμερικανικό πολεμικό πλοίο απ’ τις περιοχές που το Πεκίνο θεωρεί εθνικά ύδατα θα θεωρηθεί “σοβαρή παραβίαση”. Κι αυτό ακριβώς σκοπεύει να κάνει η Ουάσιγκτον, πριν το τέλος του χρόνου: να στείλει δύο πολεμικά να κάνουν βόλτες κοντά στην ατόλη mischief. Πρόκειται για μια απ’ τις τρεις θέσεις στις οποίες το Πεκίνο έχει φτιάξει αεροδιάδρομο, για τον οποίο οι αμερικάνοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από στρατιωτικά αεροπλάνα.
Σαν απόδειξη ότι το κινεζικό καθστώς δεν φοβάται την στρατιωτικοποίηση αρκεί να είναι δική του, στις 24 Νοέμβρη το κινεζικό γενικό επιτελείο ανακοίνωσε ότι ένα ελικοπτεροφόρο / μεταγωγικό του θα έχει σαν βάση του την νησίδα Sansha City, ένα νησάκι που είναι κεντρικό στις ευρύτερες διεκδικήσεις του Πεκίνο στα συμπλέγματα νησίδων Spratly Islands. Και στις αρχές του μήνα έκανε εκτεταμένες αεροναυτικές ασκήσεις στην περιοχή, που είχαν σαν στόχο την αντιμετώπιση επίθεσης από μακρυά, αποβάσεις, κλπ.
Στην πρώτη καραβανίστικη “βόλτα” του μέσα στα 12 ναυτικά μίλια γύρω απ’ τις υπό διεκδίκηση (ή αμφισβήτηση) νησίδες, το περασμένο φθινόπωρο, το αμερικανικό ναυτικό έκανε χρήση του διεθνώς κατοχυρωμένου δικαιώματος “αβλαβούς διέλευσης”. Αυτό βολεύει κυρίως το Πεκίνο αφού του επιτρέπει να γαυγίζει χωρίς να προσπαθεί να δαγκώσει. Υποθέτουμε πως κάτι παρόμοιο θα συμβεί και στην αναμενόμενη καινούργια “βόλτα”.
Αλλά (το έχουμε ξαναπεί) αυτό το Χ δεν μπορεί να κρατήσει για πολύ. Από την μια μεριά, αν οι πλεύσεις του αμερικανικού ναυτικού (και οι πτήσεις των πολεμικών αεροπλάνων) γίνουν ρουτίνα, η Ουάσιγκτον θα αποκτήσει de facto δικαίωματα, κάτι σαν “χρησικτησία”. Απ’ την άλλη μεριά, όσες βόλτες κι αν κάνουν τα αμερικανικά όπλα, δεν μπορούν να σταματήσουν τις κινεζικές (και στρατιωτικές) κατασκευές, που είναι ένα άλλο είδος “χρησικτησίας”. Φοβόμαστε ότι αργότερα ή γρηγορότερα κάποιος απ’ τους δύο θα κάνει “κάτι” που να αμφισβητεί τις “ρουτίνες” του άλλου.
